Samenvatting Aardrijkskunde Wonen in Nederland
Hoofdstuk 1
Paragraaf 1
Rivieren zijn belangrijk voor een land, functies:
- Aan en afvoer van water → drinkwater, industriewater en koelwater (landbouw)
- Maken scheepvaart mogelijk
- Toeristische functie → recreatieve functie
- Grote natuurlijke waarde
Rivieren zijn onderdeel van de kringloop van water. Verdampingen:
- evaporatie = rechtstreekse verdamping
- transpiratie = verdamping via planten
Door Nederland stromen 2 grote rivieren: de Maas en de Rijn.
Verschillen riviermondingen:
Delta Estuarium
- Veel vertakkingen van de rivier. Vloed & Eb: grote verschillen (bijv. Vlissingen)
- Heel veel sedimentatie. Erosie
Zoutwater komt diep het land binnen.
Vanuit 9 landen stroomt het water via beekjes, kanalen en rivieren uiteindelijk in de Rijn.
Stroomgebied = Gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.
Waterscheiding = De grens tussen twee stroomgebieden. → wordt gevormd door hogere
delen in het landschap, zoals een heuvelrug of een bergketen.
Stroomstelsel = Rivier met alle zijrivieren en vertakkingen die in hetzelfde stroomgebied
liggen. Water uit de zijrivieren van de Rijn in Italië, Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk,
Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, België en Nederland stromen uiteindelijk de Noordzee in.
Rijn ontstaat uit 2 bergriviertjes die hun water krijgen van de gletsjers uit Gotthardmassief in
de Zwitserse Alpen, de Voderhein en de Hinterrein. De Rijn is 1320 km lang. → vertakt zich
zodra hij in Nederland komt → 10 km na de grens splitst hij in het Pannerdens kanaal en de
Waal = breedste stroom en leidt 2/3e v.h. Rijnwater naar de Noordzee. = ook belangrijkste
vaarroute tussen haven Rotterdam en Duitse achterland.
Een zijtak van de Rijn is de IJssel en een andere is de Neder-Rijn die verderop van naam
verandert en de Lek heet. Waal & Lek komen stroomafwaarts samen en worden samen met
de Maas via de Nieuwe Waterweg naar zee geleid. IJssel mondt via Ketelmeer uit in het
IJsselmeer.
In de Neder-Rijn zijn 3 stuwen gebouwd:
- Stuw bij Driel = aangelegd om de watervoorziening van de IJssel veilig te stellen.
- Andere 2 maken scheepvaart mogelijk. (Amerongen en Hagestein)
Ze staan volledig open als de Rijn veel water (meer dan 2.400 m3/s) vervoert. Als afvoer
, vermindert worden ze gesloten. → regelen ook watertoevoer naar het IJsselmeer voor
voldoende zoetwater voor de landbouw en drinkwatervoorziening.
Maas is berucht vanwege vele overstromingen → wanneer na een droge periode een paar
dagen hard regent, stijgt de waterstand op bepaalde plekken tot soms wel 7 meter. Vanaf
Maastricht tot Maasbracht wordt de rivier de Grensmaas genoemd, omdat hij de grens
vormt tussen Nederland en België.
Indeling rivier:
Bovenloop:
- Bron van de rivier
- Snelstromend water
- Groot hoogteverschil
- Erosie is het belangrijkst
Middenloop:
- Hier begint het meanderen van een rivier
- Zowel erosie als sedimentatie (vooral de zwaardere delen = stenen, kiezels, grind, zand en
klei) vindt plaats.
Benedenloop:
- Aan het einde van de rivier
- Vooral sedimentatie
- Klein hoogteverschil
- Het water stroomt langzaam
Paragraaf 2
Waterafvoer = hoeveelheid water (in m³) die per seconde op een bepaald punt door een
rivier of beek stroomt: ook wel debiet genoemd. Gegevens van de waterafvoer van de
rivieren worden bijv. gebruikt voor de scheepvaart, vaststellen overstromingskans, het
bepalen van de beschikbare hoeveelheid koelwater voor bedrijven en de hoeveelheid water
die kan worden afgetapt voor drinkwaterbereiding. Rijn heeft gemiddelde waterafvoer van
2.300 m³/sec als hij NL binnenstroomt.
Piekafvoer = tijdelijke extra hoge waterafvoer (hoogwater) van een rivier in een jaar.
Soorten rivieren:
Regenrivier: - De Maas
- Hoogte
- In een droge periode staat het water laag
- Afhankelijk van neerslag
- Onregelmatig regiem
Om deze rivier in de zomer bevaarbaar te houden, zijn er stuwen en sluizencomplexen
gebouwd. Stuw = een dam in een rivier waarmee het waterniveau bovenstrooms wordt
geregeld.
Hoofdstuk 1
Paragraaf 1
Rivieren zijn belangrijk voor een land, functies:
- Aan en afvoer van water → drinkwater, industriewater en koelwater (landbouw)
- Maken scheepvaart mogelijk
- Toeristische functie → recreatieve functie
- Grote natuurlijke waarde
Rivieren zijn onderdeel van de kringloop van water. Verdampingen:
- evaporatie = rechtstreekse verdamping
- transpiratie = verdamping via planten
Door Nederland stromen 2 grote rivieren: de Maas en de Rijn.
Verschillen riviermondingen:
Delta Estuarium
- Veel vertakkingen van de rivier. Vloed & Eb: grote verschillen (bijv. Vlissingen)
- Heel veel sedimentatie. Erosie
Zoutwater komt diep het land binnen.
Vanuit 9 landen stroomt het water via beekjes, kanalen en rivieren uiteindelijk in de Rijn.
Stroomgebied = Gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.
Waterscheiding = De grens tussen twee stroomgebieden. → wordt gevormd door hogere
delen in het landschap, zoals een heuvelrug of een bergketen.
Stroomstelsel = Rivier met alle zijrivieren en vertakkingen die in hetzelfde stroomgebied
liggen. Water uit de zijrivieren van de Rijn in Italië, Zwitserland, Liechtenstein, Oostenrijk,
Luxemburg, Duitsland, Frankrijk, België en Nederland stromen uiteindelijk de Noordzee in.
Rijn ontstaat uit 2 bergriviertjes die hun water krijgen van de gletsjers uit Gotthardmassief in
de Zwitserse Alpen, de Voderhein en de Hinterrein. De Rijn is 1320 km lang. → vertakt zich
zodra hij in Nederland komt → 10 km na de grens splitst hij in het Pannerdens kanaal en de
Waal = breedste stroom en leidt 2/3e v.h. Rijnwater naar de Noordzee. = ook belangrijkste
vaarroute tussen haven Rotterdam en Duitse achterland.
Een zijtak van de Rijn is de IJssel en een andere is de Neder-Rijn die verderop van naam
verandert en de Lek heet. Waal & Lek komen stroomafwaarts samen en worden samen met
de Maas via de Nieuwe Waterweg naar zee geleid. IJssel mondt via Ketelmeer uit in het
IJsselmeer.
In de Neder-Rijn zijn 3 stuwen gebouwd:
- Stuw bij Driel = aangelegd om de watervoorziening van de IJssel veilig te stellen.
- Andere 2 maken scheepvaart mogelijk. (Amerongen en Hagestein)
Ze staan volledig open als de Rijn veel water (meer dan 2.400 m3/s) vervoert. Als afvoer
, vermindert worden ze gesloten. → regelen ook watertoevoer naar het IJsselmeer voor
voldoende zoetwater voor de landbouw en drinkwatervoorziening.
Maas is berucht vanwege vele overstromingen → wanneer na een droge periode een paar
dagen hard regent, stijgt de waterstand op bepaalde plekken tot soms wel 7 meter. Vanaf
Maastricht tot Maasbracht wordt de rivier de Grensmaas genoemd, omdat hij de grens
vormt tussen Nederland en België.
Indeling rivier:
Bovenloop:
- Bron van de rivier
- Snelstromend water
- Groot hoogteverschil
- Erosie is het belangrijkst
Middenloop:
- Hier begint het meanderen van een rivier
- Zowel erosie als sedimentatie (vooral de zwaardere delen = stenen, kiezels, grind, zand en
klei) vindt plaats.
Benedenloop:
- Aan het einde van de rivier
- Vooral sedimentatie
- Klein hoogteverschil
- Het water stroomt langzaam
Paragraaf 2
Waterafvoer = hoeveelheid water (in m³) die per seconde op een bepaald punt door een
rivier of beek stroomt: ook wel debiet genoemd. Gegevens van de waterafvoer van de
rivieren worden bijv. gebruikt voor de scheepvaart, vaststellen overstromingskans, het
bepalen van de beschikbare hoeveelheid koelwater voor bedrijven en de hoeveelheid water
die kan worden afgetapt voor drinkwaterbereiding. Rijn heeft gemiddelde waterafvoer van
2.300 m³/sec als hij NL binnenstroomt.
Piekafvoer = tijdelijke extra hoge waterafvoer (hoogwater) van een rivier in een jaar.
Soorten rivieren:
Regenrivier: - De Maas
- Hoogte
- In een droge periode staat het water laag
- Afhankelijk van neerslag
- Onregelmatig regiem
Om deze rivier in de zomer bevaarbaar te houden, zijn er stuwen en sluizencomplexen
gebouwd. Stuw = een dam in een rivier waarmee het waterniveau bovenstrooms wordt
geregeld.
