Samenvatting Infectiepreventie

HC2: inleiding tot de infectieleer en microbiologie
1.1 Infectie en het micro-organisme
- Wat bedoelt men met ‘infectie’
o Een infectie is wanneer een micro-organisme een virus of een parasiet een levend
organisme binnendringt en zich hierna vermenigvuldigt. Als dit organisme veel schade
aanbrengt en het normale functioneren wordt beperkt. = infectieziekte
 Veranderende fysiologie bij de mens door een pathogeen organisme
 Doel van hygiëne: overdracht infecties vermijden

- Hoe ontstaat een infectie?
o Micro-organismen worden via een bron langs een overdrachtsweg naar de gastheer
overgebracht en doen zo een infectie veroorzaken.

- Bronnen van micro-organismen
o Zowel patiënt als zorgverlener kunne besmettingsbron zijn, de persoon hoeft daarom
geen gevolgen te dragen van de infectie maar ze kunnen wel drager zijn.
o Zorgverlener moet breed genomen worden (alle mensen die werken binnen de
praktijk)
o Infectieus materiaal
 Bloed
 Speeksel
 Vocht uit letsel
 Heel uitzonderlijk is de bron extern
 Besmet water/lucht

- Overdrachtswegen micro-organismen
o Specifieke overdrachtswegen
 Contact (meest frequent)
 Onrechtstreeks contact komt het vaakst voor
◉ Besmet instrumentarium
◉ Besmette handen zorgverlener
 Rechtstreeks contact
◉ Onbeschermde hand in de mond

,  Rechtstreeks inoculatie
◉ Prik/snij accidenten
 Lucht (äerogeen)
 Inhaleren van infectieuze lucht
 Druppels (droplet infection)
o Verminderde weerstand
 Of iemand weldegelijk een infectie overneemt hangt af van de weerstand van de
patiënt.
 Extra aandacht bij patiënten die al een infectieziekte hebben, of mensen met
een verzwakt immuunsysteem hebben.

1.2 Voorbeelden van overdracht uit de tandheelkundige praktijk
- Patiënt zelf: vb. door eten van besmette voeding, door niet verzorgen van wonde.
- Tussen 2 personen: kruisinfectie: vb: handcontact bij griepepidemie.

- Waterleiding in praktijkkamer: vb: biofilm.
- Niet voldoende reinigen en desinfecteren van instrumentarium.

- Legvlakken door bevuilde handen aanraken, besmet instrumentarium, spray.
- Toetsenbord door bevuilde handschoenen.

1.3 Gevolgen van onzorgvuldig handelen
- Infectie bij zorgverlener en/of patiënt met de hieraan verbonden medische zorgen
- Vertraging van het behandelproces, meerkost voor behandeling

- Wantrouwen bij patiënt, veranderen van practicus
- Ontevreden patiënt: houdt betaling achter

- Niet-kwaliteit levert negatieve kritiek op


2 HGR: wetenschappelijk adviesorgaan FOD
- Document opgesteld over hoe omgaan met infectie en overdrachtswegen
- Opgesteld in 2011
- Gebaseerd op bestaande nationale en internationale richtlijnen

,3 Een beetje geschiedenis
3.1 begin 1900
- 1674: Ontdekking van de microscoop door Antonie van Leeuwenhoek
o Tot 275 keer uitvergroten
- 1846: eerste operatie onder narcose
o Hiervoor zelden operaties, vaak werden mensen bewusteloos geslagen/dronken
gevoerd
- 1861: Arts Lister ging strijd aan met hoge sterftecijfers na operaties
o Experimenteerde met karbolzuur, deed korstje ontstaan, maar is heel bijtend
o Introduceerde chirurgische handschoenen

3.2 Eind 1900
- Louis Pasteur
o Verderf komt door bacteriën
o Creëerde vaccin tegen hondsdolheid
- Koch
o Grondlegger van bacteriologisch onderzoek
o Vond immuniteit tegen malaria uit
- Alexander Flemming
o 1928: ontdekte penicilline
 1940: hierna werd penicilline echt gebruikt

4 Dentale interventies
- In 2007 werden tussen 65-73 miljoen dentale ingrepen uitgevoerd in de UK
- In 2014 werden tussen 802-901 miljoen dentale ingrepen uitgevoerd in Europa
o Hoeveel mensen lopen hierbij infecties op?
 4 miljoen mensen worden besmet
 Waarvan 37000 sterfgevallen
 18 miljoen extra hospitalisatiedagen
 5,5 miljoen extra kosten

5 Opportunisten versus primaire pathogenen
- Opportunisten: infectie die optreedt bij mensen met een verminderd immuunsysteem
o Candida albicans: veroorzaakt spruw, in het bijzonder in de mond en de keel
o Mycobacterium tuberculosis: de bacterie die tuberculose veroorzaakt
o Pseudomonas aeruginosa: een ziekenhuisbacterie
o Salmonella: veroorzaakt "voedselvergiftigingen"
o Staphylococcus aureus: veroorzaakt infecties; doet zich met name voor op de huid en
in de neus, maar kan ook leiden tot bloedstroominfectie

, - Primaire pathogenen: veroorzaken een infectie bij gezonde mensen met een goed
immuunsysteem

6 Besmetting versus infectie
Besmetting
- Een besmetting is wanneer een micro-organisme overgaat van mens tot mens maar er
geen klinische reactie ontstaat
Infectie
- Een infectie is wanneer het lichaam de strijd verliest en de ziekte zich verspreid in het
lichaam
6.1 Belangrijke termen
- Contaminatie: besmetting
- Kolonisatie: micro-organismen die zich vermenigvuldigen

7 Afweersysteem
7.1 Lichaamseigen stoffen
7.2 Lichaamsvreemde stoffen
= antigenen
- Worden aangevallen door het immuunsysteem
- 2 mogelijk gevolgen van een infectie
o We gaan eraan dood
o We verslaan het virus
 Wordt mogelijk gemaakt door het immuunsysteem met daarin witte bloedcellen
(leukocyten)
 Om de ontsteking te overleven moeten we de aanvaller
 Isoleren
 Inactiveren
 Verwijderen
7.3 Spelers en hun functies in het afweersysteem
-
2 categorieën
o Aspecifiek
 Reageren op alles wat lichaamsvreemd is
 BV: huid, speeksel, maagzuur
o Specifiek
 Specifiek tegen 1
antigeen
 Celgemedieerde
immuniteit
 Verzorgd
door T-cellen
 Humorale
immuniteit
 Verzorgd
door B-cellen
Cytotoxische T-cellen: kunnen geïnfecteerde
cellen vernietigen door een direct cel-cel
contact.
B-Lymfocyten: produceren antilichamen om het
antigen aan te vallen.