Samenvatting immunologie 2 BMLT - FBT

Samenvatting Immunologie 2
Deel 1: inleiding tot het immuunsysteem......................................................................3
Hoofdstuk 1: Het niet-specifieke of aangeboren immuunsysteem.............................3
Hoofdstuk 2: Het verworven, adaptieve of specifieke immuunsysteem....................6
2.1 De start van het specifiek immuunsysteem......................................................6
2.2 Humorale immuunrespons................................................................................6
2.3 De cellulaire immuunrespons............................................................................7
2.4 Kenmerken van de specifieke immuunrespons.................................................7
Hoofdstuk 3: immuunrespons met niet-specifieke en specifieke componenten........8
Deel 2: Het niet specifieke immuunsysteem meer in detail..........................................9
Hoofdstuk 4: De onmiddelijke en vroeg-geïnduceerde respons.................................9
4.1 Het complementsysteem..................................................................................9
4.2 Cellulaire respons............................................................................................14
Hoofdstuk 5: De rol van cytokines en signaalmolecules..........................................17
5.1 Wat zijn cytokines...........................................................................................17
5.2 Enkele belangrijke cytokines in niet-specifiek immuunsysteem.....................17
5.3 Signaaloverdracht via binding van cytokine op zijn receptor.........................18
5.4 Groeifactoren zorgen voor de aanmaak van meer WBC tijdens acute infectie
...............................................................................................................................19
Hoofdstuk 6: stamcellen...........................................................................................23
6.1 Wat zijn stamcellen.........................................................................................23
6.2 Pluripotente embryonale stamcellen...............................................................23
6.3 Adulte of somatische stamcellen.....................................................................25
6.4 Geïnduceerde pluripotente stamcellen (iPS)...................................................25
DEEL 3: Antigeenpresentatie als start van het specifieke immuunsysteem...............26
Hoofdstuk 7: Major Histo-compatibiliteitscomplex MHC...........................................27
7.1 De moleculaire structuur van MHC-complexen...............................................28
7.2 Functie van MHC moleculen............................................................................28
7.3 Genetische organisatie van het MHC (HLA)....................................................30
DEEL 4: De lymfocyten en hun rol in het specifiek immuunsysteem..........................31
Hoofdstuk 8 Ontwikkeling van de lymfocyten..........................................................32
Hoofdstuk 9: T-lymfocyten........................................................................................32
9.1 Verschillende soorten T-lymfocyten................................................................32
9.2 Antigeenherkenning via de TCR......................................................................33
9.3 Ontwikkeling van de T-lymfocyt en de rol van de thymus..............................34
9.4 Moleculaire mechanismen van T-celactivatie.................................................36
9.5 B-lymfocyten.......................................................................................................40


1

, Hoofdstuk 10 Cellulaire assays – testen van immuunrespons.................................45
10.1 Proliferatie assay...........................................................................................45
10.2 Enzyme Linked ImmunoSpot (ELISpot).........................................................46
DEEL 5: gebruik van immuunproducten en het sturen van immuunrespons..............48
Hoofdstuk 11: Actieve en passieve immunisatie......................................................48
11.1 Passieve immunotherapie.............................................................................48
11.2 Actieve immunisatie (vaccinatie)..................................................................49
Hoofdstuk 12: Monoklonale antilichamen: een sleuteltechniek...............................51
12.1 inleiding.........................................................................................................51
12.2 Productie van monoklonale antilichamen.....................................................51
12.3 Voordelen......................................................................................................52
12.4 Nadelen.........................................................................................................52
DEEL 6: Afwijkende reacties van het immuunsysteem................................................53
Hoofdstuk 13: Allergieën of overgevoeligheidsreacties...........................................53
Hoofdstuk 14: Auto-immuunziekten.........................................................................55
14.1 Inleiding.........................................................................................................55
14.2 Mechanismen van auto-immuunreacties......................................................55
14.3 Mechanismen van weefselbeschadiging.......................................................56
14.4 Voorbeelden van auto-immuunziekten.........................................................57




2

,Deel 1: inleiding tot het immuunsysteem
- immuunsysteem onderscheid tussen gevaarlijke en ongevaarlijke stoffen!
 vernietiging van tumorcellen of geïnfecteerde cellen nodig
 directe aanvallen op lichaamseigen cellen ongewenst
 onderscheid tussen lichaamseigen materiaal (self) en vreemd materiaal
(non self)
- tolerantie  Alle processen die voorkomen dat immuunsysteem schadelijke
autoreactiviteit ontwikkelt
- Bescherming tegen ziekteverwekkers
 Lichaamseigen ⭤ lichaamsvreemd (TOLERANTIE)
 Gevaarlijk ⭤ ongevaarlijk (DANGER)
- verschillende immuun responsen onder twee categorieën:
 aangeboren of niet-specifieke
 reageert algemeen op lichaamsvreemde stoffen die als
gevaarlijk worden aanzien
 aangeboren respons verandert niet bij herhaalde infectie
 verworven, adaptieve of specifieke immuun responsen
 zeer specifiek aan een bepaald pathogeen is aangepast
 verworven respons bij elke nieuwe ontmoeting met hetzelfde
pathogeen steeds doeltreffender
- immuun respons vooral veroorzaakt door leukocyten of witte bloedcellen en
signaalmoleculen die zij uitscheiden verschillende soorten leukocyten
 fagocyten aangeboren immuunsysteem
 herkennen op niet-specifieke manier microbiële producten die ze
vervolgens opnemen en afbreken
 Lymfocyten verworven immuunsysteem
 specifieke herkenning van pathogenen




Hoofdstuk 1: Het niet-specifieke of aangeboren immuunsysteem

3

, - aangeboren afweermechanismen  natuurlijke
afweer tegen elke stof die lichaam wil
binnendringen  onderscheid tussen mechanische,
chemische, microbiologische en cellulaire
componenten van het niet-specifiek
immuunsysteem
- mechanische componenten van niet-specifiek
immuunsysteem
 huid en mucosa  fysische barrière voor potentiële pathogenen
 slijmlaag op mucosa vangt microbiële en vreemde partikelsvia
hoesten, niezen en trilhaarbewegingen verwijderd
 belang mechanische componenten  vb. groot infectiegevaar bij
brandwonden
- Chemische componenten:
 Lysozyme in lichaamsvochten (tranen, neussecreet, speeksel,…)  anti-
bacterieel
 Vernietigd bacteriele celwand
 Zure laag van de huid (melkzuur en vetzuren geproduceerd door
talgklieren)  anti-bacterieel
 Beperkt groei van bacteriën
 Zuur maagsap bacteriedodend
 Acute fase eiwitten  belangrijkste en snelste: CRP = C reactive
protein
 belangrijkste acute fase eiwitten  tabel
 Cytokines uitgestuurd bij ontsteking Lever maakt acute
fase eiwitten
 positieve acute-fase eiwitten (concentratiestijging bij een
ontsteking)  CPR
 negatieve acute-fase eiwitten (concentratiedaling bij een
ontsteking)
 door lever afgescheiden bij ontstekingen herkent moleculaire
groepen die op oppervlak van variëteit aan schimmels en
bacteriën terugvindt
 CRP binden op fosfocholine op oppervlak pathogenengemerkt
andere componenten van immuunsysteem geactiveerd
pathogenen kunnen vernietigen
(opsonisatie)
 Complement: zie later
 Interferon (IFN): bescherming virale infectie
 Eiwit geproduceerd door viraal
geïnfecteerde cellen  beschermt
omliggende
- microbiologische componenten:
 commensale darmflora: beschermend tegen
potentiële pathogenen




4