OMT 1: PSYCHOMETRIE
HOC 1: PSYCHOMETRIE
WAT ZIJN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
Kleurenblindheidstest-> is WEL een psychologische test
Test voor elke pasgeboren baby-> APGAR test: meet 5 aspecten:
- AcMviteit
- Polsslag
- Grimace (reflexiviteit)
- Appearance (huidskleur)
- RespiraMe (ademhaling)
WAAROM ZIJN ZE BELANGRIJK
• Psychologische testen spelen een grote rol in ons dagelijks leven
• We komen doorheen ons leven allemaal in aanraking met psychologische testen
• Psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen
Psychologische testen kunne heel verre gevolgen hebbben:
- Laagbegaafde mensen-> levenslange gevangenisstraf en GEEN doodstraf
- Aanvraag euthanasie-> psychologische testen gebruikt (ouders miss niet akkoord)
HOEVEEL VERTROUWEN KUNNEN WE HEBBEN IN PSYCHOLOGISCHE TESTEN?
WISC test->mensen opdelen obv 4 categorien (probleem: heel weinig onderbouwing voor die test)
à psychometrie= wetenschappelijk studie (kwaliteit van) van de betrouwbaarheid van
psychologische testen
1
,HET BELANG VAN DE TESTEN
Voor psychologen
• Stellen van diagnoses als klinisch psycholoog
o Tes>ng(zuiver): Een relaMef eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt
afgenomen van een persoon en men tot een specifieke score op de test komt
o Assessment(combineren van verschillende info): Een complex proces waarbij meerdere
psychologische testen worden afgenomen, aangevuld met informaMe uit andere bronnen
zoals interviews en observaMes, om zo tot een holisMsch beeld te komen over het
funcMoneren van een persoon
• Selecteren van beste kandidaat Mjdens sollicitaMeprocedure als arbeids- en
organisaMepsycholoog
Voor onderzoekers
• Verzamelen van data met behulp van een vragenlijst of een experiment
Voor de maatschappij
• We vullen allemaal testen in, die een impact hebben op ons dagdagelijks leven (bv. We
gebruiken reviews om keuzes op te baseren)
• Impact van sociale media, big data, en AI
DEFINITIE
Een psychologische test is een systemaMsche procedure om het gedrag van twee of meer personen
te vergelijken (inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op verschillende
momenten te vergelijken (intra-individuele verschillen)
kenmerken:
- Ze gebruiken systemaMsche procedures
- Ze leveren een staal van gedrag op
- Ze leveren een testscore op
- Ze maken gebruik van normen
- Ze voorspellen gedrag buiten de test
EEN STAAL VAN GEDRAG
• Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen / stellingen / opdrachten)
• Selec>e van deze items is dus cruciaal, ze moeten een representaMef “staal” van gedrag meten
• Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gedrag dat we
wensen te meten (bv: in een test word er gevraagd “wat eet je in de ochtend”)
2
,SYSTEMATISCHE PROCEDUREN
SystemaMsche procedures op 3 niveaus:
- Testontwikkeling
- Testafname
- Testscoring en interpreta>e
TESTONTWIKKELING
• Psychologische testen worden ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek
• Testontwikkelaar stelt een itempool op
• Uit de itempool worden de beste items geselecteerd (items die goed scoren op of bijdragen aan
psychometrische kenmerken, zoals betrouwbaarheid, predicMeve validiteit, test accuraatheid, ...)
• Psychometrische kwaliteit van test wordt op regelmaMge basis opnieuw getest
TESTAFNAME
• Gestandaardiseerde manier om test af te nemen
Voorbeeld: Digit span test
1–8-0–0–3–2–6-4–8
1800 – 32 - 648
TESTSCORING EN INTERPRETATIE
Hoe worden de antwoorden op de verschillende items omgezet in een score en hoe moeten we
deze interpreteren?
• ObjecMeve scoring (op voorhand zijn alle antwoordopMes gekend)
• SubjecMeve scoring (vragen aan mensen wat ze in een foto zien bv: Roscharch test)
“whatever ever exists in some amount” (Thorndikes)
“anything that exists n amount can be measured” (McCall)
- Met een test willen we een bepaald psychologische kenmerk (construct) meten (bv:
intelligenMe, depressie,…)
- Een testscore is een schalng van de ‘mate’ waarin dit kenmerk bij een persoon aanwezig is
- Een testscore bevat een zekere meeoout: x= T+E
NORMEN EN STANDAARDEN
Stel dat je een score 130 op een intelligenMetest uitkomt, hoe moet je dit interpreteren?
Normen = een samenvalng van testresultaten voor een grote steekproef die representaMef is voor
een populaMe
à Maar, niet elke test heeq normen!
3
, Verschil tussen norm-referenced en criterion-referenced testen:
norm-referenced: wel relevant om te vergelijken met normen
criterion-referenced: scrore niet vergelijken met andere mensen maar met een criterium (bv:
examens)
GEDRAG VOORSPELLEN BUITEN DE TEST
Onderzoek: Balloon Analogue Risk Task (BART)
Je krijgt een ballon te zien, daar hangt een bepaald bedrag aan, je krijgt een keuze om de ballon op
te blazen (je krijgt mee geld) of je stopt (je krijgt niks)
-> je meet hier hoeveel risico’s mensen nemen, iemand die meer risicos neemt-> de ballon opblazen
GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGISCHE TESTEN
EERSTE PSYCHOLOGISCHE TESTEN
China – Zhou dynasMe (1046 – 256 BCE):
• Testen gebruikt voor selec>e van ambtenaren
• Schriqelijk examen (wiskunde, taalvaardigheid, muziek, verantwoordelijkheid, ...)
• Testafname duurde één volledige nacht en dag
• Afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte
• Slechts 1-7% slaagde (zeer moeilijk)
• Systeem bleef bestaan tot 19de eeuw CE
Physiognomie = psychologische kenmerken afleiden uit het uitzicht van een persoon (bv.
aangezicht)
"Hair that hangs down without curling, if it be of a fair complexion, thin, and so= withal, signifies a
man to be naturally fainthearted, and of a weak body but of a quiet and harmless disposiAon. Hair
that is big, and thick, and short withal, denotes a man to be of a strong consAtuAon, secure, and
deceiCul...”
(uit haar persoonlijkheidskenmerken afleiden-> Aristoteles)
Phrenologie = psychologische kenmerken afleiden uit knobbels op het hoofd (Franz Joseph Gall;
1758 - 1828)
àwaar een bult was op je hoofd-> “ die plek in je hersenen is sterker ontwikkeld”
EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE
• vaak gezien als startpunt van moderne psychologische testen
• Einde 19de eeuw: experimenteel psychologen zeyen zich af tegen subjecMeve methoden van
onderzoek (bv. IntrospecMe)
• Focus op objecMeve, reproduceerbare methoden in laboratoria
• Aandacht voor eenvoudige, sensorische processen en lichamelijke kenmerken
4
HOC 1: PSYCHOMETRIE
WAT ZIJN PSYCHOLOGISCHE TESTEN
Kleurenblindheidstest-> is WEL een psychologische test
Test voor elke pasgeboren baby-> APGAR test: meet 5 aspecten:
- AcMviteit
- Polsslag
- Grimace (reflexiviteit)
- Appearance (huidskleur)
- RespiraMe (ademhaling)
WAAROM ZIJN ZE BELANGRIJK
• Psychologische testen spelen een grote rol in ons dagelijks leven
• We komen doorheen ons leven allemaal in aanraking met psychologische testen
• Psychologische testen kunnen vergaande gevolgen hebben voor mensen
Psychologische testen kunne heel verre gevolgen hebbben:
- Laagbegaafde mensen-> levenslange gevangenisstraf en GEEN doodstraf
- Aanvraag euthanasie-> psychologische testen gebruikt (ouders miss niet akkoord)
HOEVEEL VERTROUWEN KUNNEN WE HEBBEN IN PSYCHOLOGISCHE TESTEN?
WISC test->mensen opdelen obv 4 categorien (probleem: heel weinig onderbouwing voor die test)
à psychometrie= wetenschappelijk studie (kwaliteit van) van de betrouwbaarheid van
psychologische testen
1
,HET BELANG VAN DE TESTEN
Voor psychologen
• Stellen van diagnoses als klinisch psycholoog
o Tes>ng(zuiver): Een relaMef eenvoudig proces waarbij een psychologische test wordt
afgenomen van een persoon en men tot een specifieke score op de test komt
o Assessment(combineren van verschillende info): Een complex proces waarbij meerdere
psychologische testen worden afgenomen, aangevuld met informaMe uit andere bronnen
zoals interviews en observaMes, om zo tot een holisMsch beeld te komen over het
funcMoneren van een persoon
• Selecteren van beste kandidaat Mjdens sollicitaMeprocedure als arbeids- en
organisaMepsycholoog
Voor onderzoekers
• Verzamelen van data met behulp van een vragenlijst of een experiment
Voor de maatschappij
• We vullen allemaal testen in, die een impact hebben op ons dagdagelijks leven (bv. We
gebruiken reviews om keuzes op te baseren)
• Impact van sociale media, big data, en AI
DEFINITIE
Een psychologische test is een systemaMsche procedure om het gedrag van twee of meer personen
te vergelijken (inter-individuele verschillen), of om het gedrag van een persoon op verschillende
momenten te vergelijken (intra-individuele verschillen)
kenmerken:
- Ze gebruiken systemaMsche procedures
- Ze leveren een staal van gedrag op
- Ze leveren een testscore op
- Ze maken gebruik van normen
- Ze voorspellen gedrag buiten de test
EEN STAAL VAN GEDRAG
• Een test bestaat uit een eindig aantal items (= vragen / stellingen / opdrachten)
• Selec>e van deze items is dus cruciaal, ze moeten een representaMef “staal” van gedrag meten
• Deze items moeten niet noodzakelijk een rechtstreekse afspiegeling zijn van het gedrag dat we
wensen te meten (bv: in een test word er gevraagd “wat eet je in de ochtend”)
2
,SYSTEMATISCHE PROCEDUREN
SystemaMsche procedures op 3 niveaus:
- Testontwikkeling
- Testafname
- Testscoring en interpreta>e
TESTONTWIKKELING
• Psychologische testen worden ontwikkeld op basis van wetenschappelijk onderzoek
• Testontwikkelaar stelt een itempool op
• Uit de itempool worden de beste items geselecteerd (items die goed scoren op of bijdragen aan
psychometrische kenmerken, zoals betrouwbaarheid, predicMeve validiteit, test accuraatheid, ...)
• Psychometrische kwaliteit van test wordt op regelmaMge basis opnieuw getest
TESTAFNAME
• Gestandaardiseerde manier om test af te nemen
Voorbeeld: Digit span test
1–8-0–0–3–2–6-4–8
1800 – 32 - 648
TESTSCORING EN INTERPRETATIE
Hoe worden de antwoorden op de verschillende items omgezet in een score en hoe moeten we
deze interpreteren?
• ObjecMeve scoring (op voorhand zijn alle antwoordopMes gekend)
• SubjecMeve scoring (vragen aan mensen wat ze in een foto zien bv: Roscharch test)
“whatever ever exists in some amount” (Thorndikes)
“anything that exists n amount can be measured” (McCall)
- Met een test willen we een bepaald psychologische kenmerk (construct) meten (bv:
intelligenMe, depressie,…)
- Een testscore is een schalng van de ‘mate’ waarin dit kenmerk bij een persoon aanwezig is
- Een testscore bevat een zekere meeoout: x= T+E
NORMEN EN STANDAARDEN
Stel dat je een score 130 op een intelligenMetest uitkomt, hoe moet je dit interpreteren?
Normen = een samenvalng van testresultaten voor een grote steekproef die representaMef is voor
een populaMe
à Maar, niet elke test heeq normen!
3
, Verschil tussen norm-referenced en criterion-referenced testen:
norm-referenced: wel relevant om te vergelijken met normen
criterion-referenced: scrore niet vergelijken met andere mensen maar met een criterium (bv:
examens)
GEDRAG VOORSPELLEN BUITEN DE TEST
Onderzoek: Balloon Analogue Risk Task (BART)
Je krijgt een ballon te zien, daar hangt een bepaald bedrag aan, je krijgt een keuze om de ballon op
te blazen (je krijgt mee geld) of je stopt (je krijgt niks)
-> je meet hier hoeveel risico’s mensen nemen, iemand die meer risicos neemt-> de ballon opblazen
GESCHIEDENIS VAN DE PSYCHOLOGISCHE TESTEN
EERSTE PSYCHOLOGISCHE TESTEN
China – Zhou dynasMe (1046 – 256 BCE):
• Testen gebruikt voor selec>e van ambtenaren
• Schriqelijk examen (wiskunde, taalvaardigheid, muziek, verantwoordelijkheid, ...)
• Testafname duurde één volledige nacht en dag
• Afname vond plaats in een kleine, afgesloten ruimte
• Slechts 1-7% slaagde (zeer moeilijk)
• Systeem bleef bestaan tot 19de eeuw CE
Physiognomie = psychologische kenmerken afleiden uit het uitzicht van een persoon (bv.
aangezicht)
"Hair that hangs down without curling, if it be of a fair complexion, thin, and so= withal, signifies a
man to be naturally fainthearted, and of a weak body but of a quiet and harmless disposiAon. Hair
that is big, and thick, and short withal, denotes a man to be of a strong consAtuAon, secure, and
deceiCul...”
(uit haar persoonlijkheidskenmerken afleiden-> Aristoteles)
Phrenologie = psychologische kenmerken afleiden uit knobbels op het hoofd (Franz Joseph Gall;
1758 - 1828)
àwaar een bult was op je hoofd-> “ die plek in je hersenen is sterker ontwikkeld”
EXPERIMENTELE PSYCHOLOGIE
• vaak gezien als startpunt van moderne psychologische testen
• Einde 19de eeuw: experimenteel psychologen zeyen zich af tegen subjecMeve methoden van
onderzoek (bv. IntrospecMe)
• Focus op objecMeve, reproduceerbare methoden in laboratoria
• Aandacht voor eenvoudige, sensorische processen en lichamelijke kenmerken
4
