Inhoudsopgave
1. Inleiding ............................................................................................................................... 3
2. Analyse................................................................................................................................. 5
2.1 Uniciteit, pluriformiteit en complexiteit…............................................................. 5
2.2 Publieke waarden, belangen en afwegingen........................................................... 6
2.3 Conflicten en/of trade-offs tussen publieke waarden, belangen en afwegingen..... 7
3. Conclusie .............................................................................................................................. 9
4. Literatuurlijst ...................................................................................................................... 10
1
, 1.Inleiding
De houdbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg staat onder grote druk. De vraag naar
zorg groeit door vergrijzing en wordt verder versterkt door economische, technologische en
sociaal-culturele ontwikkelingen (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, 2021).
Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2021), hierna genoemd WRR,
leidt dit tot een toenemende druk op het zorgstelsel. Tegelijkertijd zorgen structurele
personeelstekorten en oplopende zorgkosten ervoor dat de zorg steeds moeilijker financieel,
personeel en maatschappelijk houdbaar is. De WRR waarschuwt dat, als er geen ingrijpende
veranderingen plaatsvinden, over veertig jaar één op de drie werkenden in Nederland in de
zorg zou moeten werken (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, 2021). Dit is
een onrealistich en onwenselijk scenario.
Als reactie op deze zorgen ondertekenden het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (VWS) en dertien landelijke zorgpartijen in 2022 het Integraal Zorgakkoord, hierna
genoemd IZA. Hierin zijn afspraken gemaakt om de zorg toekomstbestendig, betaalbaar en
van goede kwaliteit te houden, onder andere door de transitie naar ‘passende zorg’ ofwel ‘de
Juiste Zorg op de Juiste Plek’. Het akkoord benadrukt onder meer het belang van preventie en
samenwerking (Integraal Zorgakkoord: Samen Werken Aan Gezonde Zorg, 2022).
Tegen deze achtergrond richt deze theorie-gedreven analyse zich op de Jeugdzorg en meer
specifiek op een recente casus die de kwetsbaarheden van dit Jeugdzorgstelsel zichtbaar
maakte: het inspectierapport over het incident met een pleegmeisje in Vlaardingen. De
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid concludeerden in
2025 dat signalen van geweld en verwaarlozing bij dit meisje niet goed zijn opgepakt, dat de
samenwerking tussen instanties ernstig tekortschoot en dat onduidelijk was wie
eindverantwoordelijk was voor haar veiligheid. Het rapport benadrukt dat deze problemen
niet op zichzelf staan, maar symptomen zijn van bredere structurele knelpunten binnen de
Jeugdzorg (Ministerie van Justitie en Veiligheid, 2025).
Deze casus moet worden begrepen in het licht van de decentralisatie van de Jeugdzorg via de
Jeugdwet in 2015, waarmee gemeenten verantwoordelijk werden voor vrijwel alle Jeugdhulp
(De Boer et al., 2014). De gedachte was dat gemeenten, dichter bij de leefwereld van
2
, kinderen/jongeren, integraler en preventiever zouden kunnen werken. In de praktijk blijkt dat
toch enorm complex te zijn, vandaar een theorie-gedreven analyse.
Een theorie-gedreven analyse is waardevol: door theoretische concepten als uniciteit,
pluriformiteit en complexiteit van de publieke sector en het spanningsveld tussen publieke
waarden, belangen en afwegingen van actoren toe te passen, kunnen onderliggende
mechanismen en structurele knelpunten beter worden begrepen. Na deze inleiding worden
deze theoretische concepten besproken, gevolgd door een analyse van de publieke waarden,
belangen en afwegingen in de casus, en een bespreking van de conflicten. Tot sot volgt een
conclusie.
3
1. Inleiding ............................................................................................................................... 3
2. Analyse................................................................................................................................. 5
2.1 Uniciteit, pluriformiteit en complexiteit…............................................................. 5
2.2 Publieke waarden, belangen en afwegingen........................................................... 6
2.3 Conflicten en/of trade-offs tussen publieke waarden, belangen en afwegingen..... 7
3. Conclusie .............................................................................................................................. 9
4. Literatuurlijst ...................................................................................................................... 10
1
, 1.Inleiding
De houdbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg staat onder grote druk. De vraag naar
zorg groeit door vergrijzing en wordt verder versterkt door economische, technologische en
sociaal-culturele ontwikkelingen (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, 2021).
Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (2021), hierna genoemd WRR,
leidt dit tot een toenemende druk op het zorgstelsel. Tegelijkertijd zorgen structurele
personeelstekorten en oplopende zorgkosten ervoor dat de zorg steeds moeilijker financieel,
personeel en maatschappelijk houdbaar is. De WRR waarschuwt dat, als er geen ingrijpende
veranderingen plaatsvinden, over veertig jaar één op de drie werkenden in Nederland in de
zorg zou moeten werken (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, 2021). Dit is
een onrealistich en onwenselijk scenario.
Als reactie op deze zorgen ondertekenden het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en
Sport (VWS) en dertien landelijke zorgpartijen in 2022 het Integraal Zorgakkoord, hierna
genoemd IZA. Hierin zijn afspraken gemaakt om de zorg toekomstbestendig, betaalbaar en
van goede kwaliteit te houden, onder andere door de transitie naar ‘passende zorg’ ofwel ‘de
Juiste Zorg op de Juiste Plek’. Het akkoord benadrukt onder meer het belang van preventie en
samenwerking (Integraal Zorgakkoord: Samen Werken Aan Gezonde Zorg, 2022).
Tegen deze achtergrond richt deze theorie-gedreven analyse zich op de Jeugdzorg en meer
specifiek op een recente casus die de kwetsbaarheden van dit Jeugdzorgstelsel zichtbaar
maakte: het inspectierapport over het incident met een pleegmeisje in Vlaardingen. De
Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid concludeerden in
2025 dat signalen van geweld en verwaarlozing bij dit meisje niet goed zijn opgepakt, dat de
samenwerking tussen instanties ernstig tekortschoot en dat onduidelijk was wie
eindverantwoordelijk was voor haar veiligheid. Het rapport benadrukt dat deze problemen
niet op zichzelf staan, maar symptomen zijn van bredere structurele knelpunten binnen de
Jeugdzorg (Ministerie van Justitie en Veiligheid, 2025).
Deze casus moet worden begrepen in het licht van de decentralisatie van de Jeugdzorg via de
Jeugdwet in 2015, waarmee gemeenten verantwoordelijk werden voor vrijwel alle Jeugdhulp
(De Boer et al., 2014). De gedachte was dat gemeenten, dichter bij de leefwereld van
2
, kinderen/jongeren, integraler en preventiever zouden kunnen werken. In de praktijk blijkt dat
toch enorm complex te zijn, vandaar een theorie-gedreven analyse.
Een theorie-gedreven analyse is waardevol: door theoretische concepten als uniciteit,
pluriformiteit en complexiteit van de publieke sector en het spanningsveld tussen publieke
waarden, belangen en afwegingen van actoren toe te passen, kunnen onderliggende
mechanismen en structurele knelpunten beter worden begrepen. Na deze inleiding worden
deze theoretische concepten besproken, gevolgd door een analyse van de publieke waarden,
belangen en afwegingen in de casus, en een bespreking van de conflicten. Tot sot volgt een
conclusie.
3
