SAMENVATTING - ONTWERPETHIEK
3E JAAR BACHELOR INTERIEURVORMGEVING
Thomas More Hogeschool
Academiejaar 2024-2025
Kimberly Teugels
© Kimberly Teugels - 2024_2025 – Alle rechten voorbehouden.
Dit document is een persoonlijke samenvatting van het cursusmateriaal van Ontwerpethiek.
Niet toegestaan om geheel of gedeeltelijk te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
Dit is geen officieel document van Thomas More Hogeschool.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
2
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
TEKST 1; TWEE AANKLACHTEN VAN GEERT VAN ISTENDAEL (p4-17)
Wie:
Een dichter, schrijver en essayist
Wat:
Heeft twee lezingen gemaakt; het zijn aanklachten tegen opleidingen in de vormgeving die hij wil afschaffen of
hervormen.
Eerste lezing;
Hij ging verhuizen naar Frankrijk en zocht een huis met degelijk meubilair en huisgerief. Maar dat was moeilijk omdat al de
huizen achtergelaten waren vol met spullen. Dit waren allemaal spullen uit de 20ste eeuw, mensen nemen deze niet mee omdat
ze niet tijdloos zijn.
Geen van de spullen uit de 20ste eeuw gaan vijfentwintig jaar mee. Alles moet mooi, makkelijk, snel zijn maar we
veranderen meer en meer, beetje bij beetje het OUDE naar het NIEUWE. Het oude ging 50 jaar mee omdat dit zo goed
en sterk gemaakt was.
WAAROM ZOU JE IETS VERANDEREN DAT GOED IS, DAT ZIJN DEUGDELIJKHEID HEEFT BEWEZEN?
Hij wijst verandering niet af, maar verandering is te nauw gegaan met vooruitgang. Verandering, heel de tijd nieuw,
nieuw betekend niet perse vooruitgang.
De designer heeft de economie blindelings gevolgd waardoor hij enkel nog rommel heeft gemaakt. Het moet zoals de
avantgarde enkel mooi zijn en verkopen. Waardoor het vaak vlug kapot gaat en mensen steeds iets anders kopen.
‘’Wie niet ontwerpt voor zeven generaties, houdt er beter mee op’’
We moeten voorwerpen maken die tijdloos zijn (hier wordt niet echt meer naar gestreefd). Er wordt meer gestreefd naar
schoonheid maar deze is tijdelijk. Waardoor er heel veel verspilling van grondstoffen, energie en arbeid komt.
Vroeger maakte ingenieurs gebruiksvoorwerpen ze maakte deze GOEDKOOP EN DEGELIJK -> ze haalde hun winst uit
massaproductie.
- Door steeds nieuwe dingen te maken en ontwerpen verspillen wij zoveel dat we vijf planeten zouden nodig hebben
Maar tegenwoordig moet alles nieuw zijn maar hij denkt dat de beste vernieuwing is om niets meer te vernieuwen en
terug te keren naar het oude. -> want als we blijven vernieuwen en niet krimpen dan gaan we ten onder.
WE HEBBEN GEEN NIEUWE DINGEN MEER NODIG, WE HEBBEN AL ALLES
Op wereldschaal zou verdeling voorrang krijgen op vernieuwing -> enkel arme landen hebben nog recht op groei want
wij hebben al alles en zij niet.
Wie ervoor kiest om het nut boven het laatste nieuwtje te nemen die zal goed werken en zijn tuig zal goed werken.
Bv. Een aardappelmesje dat niet snijd, een stoel waar je niet deftig op kan zitten -> onzin! -> als kunstenaars hun fantasieën
uitwerken op gebruiksvoorwerpen zijn het dwazen. Wij willen voorwerpen die makkelijk gebruikt kunnen worden, een stoel om
uren op te zitten.
Tweede lezing:
DE INHOUD TELT
Van Istendael maakt gedichten over gebruiksvoorwerpen -> maar het gedicht zelf is geen gebruiksvoorwerp. Het voorwerp
wordt enkel zichtbaar in het gedicht. Er is dus een verschil tussen een gedicht en voorwerp, met het voorwerp kan je bv
aardappelen schillen met het gedicht over niet.
Dit is exact hetzelfde met DESIGN -> met design mesjes kan je ook geen aardappelen schillen.
3
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
Designmodellen zijn vaak onbruikbaar omdat dit de fantasie van de ontwerper is.
De makkelijkste, eenvoudigste voorwerpen zijn makkelijk en degelijk bruikbaar dit is goed.
FORMS FOLLOW FUNCTION
De vorm van voorwerpen moet uit de functie komen, want gebruiksvoorwerpen zijn er om te gebruiken en de inhoud is
wat telt niet hoe het eruit ziet.
Vele ontwerpers vind een bepaalde vorm mooi en ontwerpen andere functies volgens deze vorm
Neem nu Le corbusier -> hij vond de vorm van de graansilos prachtig, deze vorm was zeer geschikt voor GRAAN maar hij
maakte er woningen van -> hij negeerde dus de functie
Le corbusier zijn Thonet nr14 stoel -> dit is een stoel die helemaal volmaakt, nederig, spaarzaam is
o Waarom dan nog een andere stoel ontwerpen -> deze is volmaakt, volmaaktheid kan je toch niet verbeteren
KERNPUNT;
- Voorwerpen die volmaakt zijn kan je niet verbeteren -> daar moeten we van afblijven.
- Dit is ook zo met kunst -> Kunst is geen vooruitgang (wie kan er beter schilderen van van eyck, beter componeren
dan back…)
o In kunst zit VERANDERING -> kunst veranderd voortdurend maar dit betekend niet dat de verandering
beter is en vooruitgang is.
KUNST IS NIET NUTTIG
MENS IS NIET NUTTIG
DESIGN MOET NUT OPLEVEREN (zo niet dan is het waardeloos)
AVANT-GARDE
Streeft altijd naar vernieuwing, staat voor consuptiekapitalisme
- In de supermarkt bv. Staat er op vele verpakkingen ‘nieuw of new’ hiermee wil de fabrikant eigenlijk zeggen dan
nieuw = goed of nieuw = beter.
- wij gaan dit kopen voor een hogere prijs en trappen ering
- dit is hetzelfde in de kunst ze willen steeds nieuwe dingen maken die ‘goed’ zijn waardoor wij dit kopen, de rest dat
nog bruikbaar was wordt weggegooid (bv. Mode -> alles wat niet meer in de mode is maar wel nog bruikbaar en
goed gaat weg).
Gebruiksvoorwerpen zijn niet opvallend, mooi, ze zijn anoniem -> zoals gebruiksvoorwerpen horen te zijn -> je moet ze
gebruiken en dat mag je niet verhinderen. De ontwerpen van de beste ontwerpen is vaan ook anoniem.
- Hij maakte de beste stoelen, theepotten, badkuipen… omdat hij wist wat de functie was, wat zijn vak was -> nu zou
het verboden moeten zijn deze voorwerpen anders te ontwerpen omdat ze hun functie vervullen.
DISEGNERCRITERIA VOLGENS ISTENDAEL:
- gebruiksvriendelijk
- nederigheid
- eerbied voor wat zijn deugdelijkheid bewezen heeft
- terughoudendheid (nuttig en onopvallend)
- geen mode
- weinig of geen vernieuwing van vorm
- wel vernieuwing van inhoud (minder materiaal, minder energie, meer degelijk)
4
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
3E JAAR BACHELOR INTERIEURVORMGEVING
Thomas More Hogeschool
Academiejaar 2024-2025
Kimberly Teugels
© Kimberly Teugels - 2024_2025 – Alle rechten voorbehouden.
Dit document is een persoonlijke samenvatting van het cursusmateriaal van Ontwerpethiek.
Niet toegestaan om geheel of gedeeltelijk te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
Dit is geen officieel document van Thomas More Hogeschool.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
2
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
TEKST 1; TWEE AANKLACHTEN VAN GEERT VAN ISTENDAEL (p4-17)
Wie:
Een dichter, schrijver en essayist
Wat:
Heeft twee lezingen gemaakt; het zijn aanklachten tegen opleidingen in de vormgeving die hij wil afschaffen of
hervormen.
Eerste lezing;
Hij ging verhuizen naar Frankrijk en zocht een huis met degelijk meubilair en huisgerief. Maar dat was moeilijk omdat al de
huizen achtergelaten waren vol met spullen. Dit waren allemaal spullen uit de 20ste eeuw, mensen nemen deze niet mee omdat
ze niet tijdloos zijn.
Geen van de spullen uit de 20ste eeuw gaan vijfentwintig jaar mee. Alles moet mooi, makkelijk, snel zijn maar we
veranderen meer en meer, beetje bij beetje het OUDE naar het NIEUWE. Het oude ging 50 jaar mee omdat dit zo goed
en sterk gemaakt was.
WAAROM ZOU JE IETS VERANDEREN DAT GOED IS, DAT ZIJN DEUGDELIJKHEID HEEFT BEWEZEN?
Hij wijst verandering niet af, maar verandering is te nauw gegaan met vooruitgang. Verandering, heel de tijd nieuw,
nieuw betekend niet perse vooruitgang.
De designer heeft de economie blindelings gevolgd waardoor hij enkel nog rommel heeft gemaakt. Het moet zoals de
avantgarde enkel mooi zijn en verkopen. Waardoor het vaak vlug kapot gaat en mensen steeds iets anders kopen.
‘’Wie niet ontwerpt voor zeven generaties, houdt er beter mee op’’
We moeten voorwerpen maken die tijdloos zijn (hier wordt niet echt meer naar gestreefd). Er wordt meer gestreefd naar
schoonheid maar deze is tijdelijk. Waardoor er heel veel verspilling van grondstoffen, energie en arbeid komt.
Vroeger maakte ingenieurs gebruiksvoorwerpen ze maakte deze GOEDKOOP EN DEGELIJK -> ze haalde hun winst uit
massaproductie.
- Door steeds nieuwe dingen te maken en ontwerpen verspillen wij zoveel dat we vijf planeten zouden nodig hebben
Maar tegenwoordig moet alles nieuw zijn maar hij denkt dat de beste vernieuwing is om niets meer te vernieuwen en
terug te keren naar het oude. -> want als we blijven vernieuwen en niet krimpen dan gaan we ten onder.
WE HEBBEN GEEN NIEUWE DINGEN MEER NODIG, WE HEBBEN AL ALLES
Op wereldschaal zou verdeling voorrang krijgen op vernieuwing -> enkel arme landen hebben nog recht op groei want
wij hebben al alles en zij niet.
Wie ervoor kiest om het nut boven het laatste nieuwtje te nemen die zal goed werken en zijn tuig zal goed werken.
Bv. Een aardappelmesje dat niet snijd, een stoel waar je niet deftig op kan zitten -> onzin! -> als kunstenaars hun fantasieën
uitwerken op gebruiksvoorwerpen zijn het dwazen. Wij willen voorwerpen die makkelijk gebruikt kunnen worden, een stoel om
uren op te zitten.
Tweede lezing:
DE INHOUD TELT
Van Istendael maakt gedichten over gebruiksvoorwerpen -> maar het gedicht zelf is geen gebruiksvoorwerp. Het voorwerp
wordt enkel zichtbaar in het gedicht. Er is dus een verschil tussen een gedicht en voorwerp, met het voorwerp kan je bv
aardappelen schillen met het gedicht over niet.
Dit is exact hetzelfde met DESIGN -> met design mesjes kan je ook geen aardappelen schillen.
3
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
, Ontwerpethiek interieurvormgeving – Kimberly Teugels
Designmodellen zijn vaak onbruikbaar omdat dit de fantasie van de ontwerper is.
De makkelijkste, eenvoudigste voorwerpen zijn makkelijk en degelijk bruikbaar dit is goed.
FORMS FOLLOW FUNCTION
De vorm van voorwerpen moet uit de functie komen, want gebruiksvoorwerpen zijn er om te gebruiken en de inhoud is
wat telt niet hoe het eruit ziet.
Vele ontwerpers vind een bepaalde vorm mooi en ontwerpen andere functies volgens deze vorm
Neem nu Le corbusier -> hij vond de vorm van de graansilos prachtig, deze vorm was zeer geschikt voor GRAAN maar hij
maakte er woningen van -> hij negeerde dus de functie
Le corbusier zijn Thonet nr14 stoel -> dit is een stoel die helemaal volmaakt, nederig, spaarzaam is
o Waarom dan nog een andere stoel ontwerpen -> deze is volmaakt, volmaaktheid kan je toch niet verbeteren
KERNPUNT;
- Voorwerpen die volmaakt zijn kan je niet verbeteren -> daar moeten we van afblijven.
- Dit is ook zo met kunst -> Kunst is geen vooruitgang (wie kan er beter schilderen van van eyck, beter componeren
dan back…)
o In kunst zit VERANDERING -> kunst veranderd voortdurend maar dit betekend niet dat de verandering
beter is en vooruitgang is.
KUNST IS NIET NUTTIG
MENS IS NIET NUTTIG
DESIGN MOET NUT OPLEVEREN (zo niet dan is het waardeloos)
AVANT-GARDE
Streeft altijd naar vernieuwing, staat voor consuptiekapitalisme
- In de supermarkt bv. Staat er op vele verpakkingen ‘nieuw of new’ hiermee wil de fabrikant eigenlijk zeggen dan
nieuw = goed of nieuw = beter.
- wij gaan dit kopen voor een hogere prijs en trappen ering
- dit is hetzelfde in de kunst ze willen steeds nieuwe dingen maken die ‘goed’ zijn waardoor wij dit kopen, de rest dat
nog bruikbaar was wordt weggegooid (bv. Mode -> alles wat niet meer in de mode is maar wel nog bruikbaar en
goed gaat weg).
Gebruiksvoorwerpen zijn niet opvallend, mooi, ze zijn anoniem -> zoals gebruiksvoorwerpen horen te zijn -> je moet ze
gebruiken en dat mag je niet verhinderen. De ontwerpen van de beste ontwerpen is vaan ook anoniem.
- Hij maakte de beste stoelen, theepotten, badkuipen… omdat hij wist wat de functie was, wat zijn vak was -> nu zou
het verboden moeten zijn deze voorwerpen anders te ontwerpen omdat ze hun functie vervullen.
DISEGNERCRITERIA VOLGENS ISTENDAEL:
- gebruiksvriendelijk
- nederigheid
- eerbied voor wat zijn deugdelijkheid bewezen heeft
- terughoudendheid (nuttig en onopvallend)
- geen mode
- weinig of geen vernieuwing van vorm
- wel vernieuwing van inhoud (minder materiaal, minder energie, meer degelijk)
4
© Kimberly Teugels – Alle rechten voorbehouden
Niet toegestaan om te kopiëren, verspreiden of door te verkopen zonder toestemming van de auteur.
