H1: Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?
H2: Bouwstenen en soorten
sociaalwetenschappelijk onderzoek
H3: Epistemologische beginselen
H4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek
H5: Onderzoek ontwerpen: strategie en
doelstellingen
H6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting
,Structuur:
Voorbeelden & cursus (vb. niet kennen)
Op voorhand online modules doorlopen (Blackboard)
Responsiecolleges (vragen op voorhand op forum, tegen maandagmiddag)
Voorbeelden niet kennen maar methodologische principes wel (kaders in
boek)
Referenties naar studies in boek niet kennen, groene kaders wel!
Voorbeelden, namen, data à niet kennen
Examen:
schriftelijk, multiple choice, gesloten boek
- Boek te kennen
- Formules herkennen
- Gastcolleges grote lijnen niet in detail
Opbouw:
Deel 1: Basisconcepten
Deel 2: Planning & voorbereidin
Deel 3: Kwantitatieve methodes
Deel 4: Kwalitatieve methodes
Introductie-les:
Methodologie=
Domein dat vraag stelt hoe we wetenschappelijke kennis kunnen opbouwen
Methoden: regels, technieken, produceren
Rational choice theory: mensen zijn rationeel, voor- en nadelen v/e
beslissing afwegen
, Vergelijken met andere opties
Bij onderzoek:
- Theoretische observaties met elkaar vergelijken
Doelstellingen:
- Kritisch omgaan met resultaten
- Kennis om zelf als onderzoeker aan de slag te gaan
- Vakjargon aanleren
H1 Waarom sociaalwetenschappelijk
onderzoek?
P.3-28
1.2 Inleiding
- Methodologie
Wijze waarop gehele proces van wetenshapsbeoefening
functioneert
1.2 Voorbeelden
- Demarcatieprincipe
Grondige reflectie over wat wetenschappelijke kennis nu precies
inhoudt, op welke manier wetenschap leidt tot inzicht in de
werkelijkheid en wat wetenschap tot wetenschap maakt
- Broken window theorie
…
- 3 voorwaarden van causaliteit in soc. wet.
Statistisch verband tussen A en B
A moet voor B gebeurd zijn
Verband tussen A en B mag niet te verwijten zijn aan een
gebeurtenis C
- Clash of civilizations
Huntington stelde dat wereldwijde conflicten na de Koude Oorlog
minder zouden worden gedreven door ideologische of
, economische verschillen, maar eerder door culturele en
beschavingsoorlogen. Hij verwierp het idee dat het einde van de
Koude Oorlog zou leiden tot een harmonieuze, verenigde wereld
In plaats daarvan voorspelde hij dat conflicten in de toekomst
vooral zouden ontstaan tussen verschillende
beschavingsblokken, zoals het Westen, de islamitische wereld, en
de Oost-Aziatische culturen
- Toevalsteekproef
Ieder lid v/d populatie waarover je een uitspraak wil doen, een
gekende kans om in de steekproef te belanden
- Participerende observatie
Sociale wetenschapper heeft toegang tot de leefwereld van
anders zeer moeilijk bestudeerbare populatie. Die populatie
wordt dan van binnenuit beschreven, alsof de wetenschapper er
zelf toe behoort.
- Media-effectenonderzoek
Gaat na wat de effecten zijn v/h kijken of praktiseren van
bepaalde media
- Naturalistische validiteit van onderzoek
Bv. geslacht, leeftijd, bep. Persoonlijkheidskenmerken
1.3 De wetenschappelijke aanpak
- Methodologie ¹ methoden
Het hele proces van wetenschapsbeoefening: van
veronderstellingen tot werkelijk onderzoek
¹ Wetenschappelijke onderzoekstechnieken
- Alternatieve bronnen
Persoonlijke ervaring (overgeneralisering, selectieve observatie)
Massamedia (mix tussen wel en niet wetenschappelijke info,
beperkte inhoudsselectie)
Ideologische vooringenomenheid (rascisme, seksisme, religie)
1.4 Verwachtingen methodologie
- Micro- meso- & macroniveau
Niveau van analyse/theorie
o Micro = individuele niveau
o Macro = maatschappelijke systeem
o Meso = er tussenin (bv. niveau van organisaties/bedrijven)
Oefening: De maatschappelijke rol van onderzoek
Zoek in een krant of weekblad van de afgelopen dagen een artikel dat
verwijst naar( sociaal-)wetenschappelijk onderzoek. Neem bij voorkeur een
artikel waarin het onderzoek uitvoerig aan bod komt.
Probeer volgende vragen te beantwoorden a.h.v. je zelf gekozen voorbeeld.
, Wat is de maatschappelijke impact van dit onderzoek?
o In kaart brengen van het problematische gebruik van sociale
media bij jongeren
Heeft dit onderzoek invloed op politici, beleidsmakers, burgers,...?
o Eventueel op beleid van sociale media om hun richtlijnen bv aan
te passen of ouders die hun gaan aanklagen voor het
verslavende algoritme
Welke informatie wordt gegeven over de methodologie van het
onderzoek?
o Internationaal onderzoek van de wereldgezondheidsorganisatie
o 280.000 tieners van 11, 13 en 15 jaar uit 44 landen in Europa,
Azië en Canada à vragen beantwoord à vierjaarlijkse studie van
de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over mediagebruik
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/09/25/problematisch-gebruik-sociale-
media-europa/
H2 Bouwstenen en soorten
sociaalwetenschappelijk onderzoek
p.30-56
2.1 Inleiding
Sociaalwetenschappelijk onderzoek= de productie van geldige en
betrouwbare kennis over de sociale realiteit door het combineren van theorie
en empirie, waarbij methodologische principes rigoureus worden toegepast.
sociale kennis komt van …?
Denken = bron van kennis à theorie
Observeren à empirie
Goede kennis bevat beide = empirische cyclus van onderzoek
Methodologie wilt dit dus combineren om kennis te verwerven
Alternatieve bronnen van kennis:
- Persoonlijke ervaring
, - Media
- Ideologie/religie
- Wetenschappelijke kennis
Oberserveerbare fenomenen/zaken (niet bovennatuurlijk)
Methodologische spelregels (systematische observatie)
Waarheid is enige criterium om kennis te evalueren
Tegenbewijs gevonden? à bereid om stelling aan te passen
Moet gedeeld worden om te kunnen toetsen en repliceren
= het herhalen van onderzoek om te kijken of je tot dezelfde
conclusies komt
2.2 Bouwstenen van sociaal wetenschappelijk
onderzoek
2.2.1 Theorie en empirie
Theorie = geheel van samenhangende uitspraken/proposities die bepaalde
fenomenen beschrijven of verklaren (Big bang theorie, evolutie-theorie, …)
- Beantwoorden niet enkel wat- hoe- waaromvragen
Maar proberen ook voorspellingen te maken
- Job Demand-Contol Model (Karasek)
Verklaring sommige jobs meer stress dan andere:
Autonomie (zelf beslissingen maken) & werkdruk
Zinloze, actieve, passieve & slopende job
- 2 basisblokken:
Concepten = een algemeen en abstract idee dat als een label
dient om concreet waarneembare zaken of fenomenen te
categoriseren
o Bv. werkdruk, autonomie …
Proposities = veronderstelde relatie tussen concepten
o Bv. concept slopende job is gelinkt aan fenomeen stress
Eisen van goede theorie:
H2: Bouwstenen en soorten
sociaalwetenschappelijk onderzoek
H3: Epistemologische beginselen
H4: Ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek
H5: Onderzoek ontwerpen: strategie en
doelstellingen
H6: Kwantitatieve en kwalitatieve meting
,Structuur:
Voorbeelden & cursus (vb. niet kennen)
Op voorhand online modules doorlopen (Blackboard)
Responsiecolleges (vragen op voorhand op forum, tegen maandagmiddag)
Voorbeelden niet kennen maar methodologische principes wel (kaders in
boek)
Referenties naar studies in boek niet kennen, groene kaders wel!
Voorbeelden, namen, data à niet kennen
Examen:
schriftelijk, multiple choice, gesloten boek
- Boek te kennen
- Formules herkennen
- Gastcolleges grote lijnen niet in detail
Opbouw:
Deel 1: Basisconcepten
Deel 2: Planning & voorbereidin
Deel 3: Kwantitatieve methodes
Deel 4: Kwalitatieve methodes
Introductie-les:
Methodologie=
Domein dat vraag stelt hoe we wetenschappelijke kennis kunnen opbouwen
Methoden: regels, technieken, produceren
Rational choice theory: mensen zijn rationeel, voor- en nadelen v/e
beslissing afwegen
, Vergelijken met andere opties
Bij onderzoek:
- Theoretische observaties met elkaar vergelijken
Doelstellingen:
- Kritisch omgaan met resultaten
- Kennis om zelf als onderzoeker aan de slag te gaan
- Vakjargon aanleren
H1 Waarom sociaalwetenschappelijk
onderzoek?
P.3-28
1.2 Inleiding
- Methodologie
Wijze waarop gehele proces van wetenshapsbeoefening
functioneert
1.2 Voorbeelden
- Demarcatieprincipe
Grondige reflectie over wat wetenschappelijke kennis nu precies
inhoudt, op welke manier wetenschap leidt tot inzicht in de
werkelijkheid en wat wetenschap tot wetenschap maakt
- Broken window theorie
…
- 3 voorwaarden van causaliteit in soc. wet.
Statistisch verband tussen A en B
A moet voor B gebeurd zijn
Verband tussen A en B mag niet te verwijten zijn aan een
gebeurtenis C
- Clash of civilizations
Huntington stelde dat wereldwijde conflicten na de Koude Oorlog
minder zouden worden gedreven door ideologische of
, economische verschillen, maar eerder door culturele en
beschavingsoorlogen. Hij verwierp het idee dat het einde van de
Koude Oorlog zou leiden tot een harmonieuze, verenigde wereld
In plaats daarvan voorspelde hij dat conflicten in de toekomst
vooral zouden ontstaan tussen verschillende
beschavingsblokken, zoals het Westen, de islamitische wereld, en
de Oost-Aziatische culturen
- Toevalsteekproef
Ieder lid v/d populatie waarover je een uitspraak wil doen, een
gekende kans om in de steekproef te belanden
- Participerende observatie
Sociale wetenschapper heeft toegang tot de leefwereld van
anders zeer moeilijk bestudeerbare populatie. Die populatie
wordt dan van binnenuit beschreven, alsof de wetenschapper er
zelf toe behoort.
- Media-effectenonderzoek
Gaat na wat de effecten zijn v/h kijken of praktiseren van
bepaalde media
- Naturalistische validiteit van onderzoek
Bv. geslacht, leeftijd, bep. Persoonlijkheidskenmerken
1.3 De wetenschappelijke aanpak
- Methodologie ¹ methoden
Het hele proces van wetenschapsbeoefening: van
veronderstellingen tot werkelijk onderzoek
¹ Wetenschappelijke onderzoekstechnieken
- Alternatieve bronnen
Persoonlijke ervaring (overgeneralisering, selectieve observatie)
Massamedia (mix tussen wel en niet wetenschappelijke info,
beperkte inhoudsselectie)
Ideologische vooringenomenheid (rascisme, seksisme, religie)
1.4 Verwachtingen methodologie
- Micro- meso- & macroniveau
Niveau van analyse/theorie
o Micro = individuele niveau
o Macro = maatschappelijke systeem
o Meso = er tussenin (bv. niveau van organisaties/bedrijven)
Oefening: De maatschappelijke rol van onderzoek
Zoek in een krant of weekblad van de afgelopen dagen een artikel dat
verwijst naar( sociaal-)wetenschappelijk onderzoek. Neem bij voorkeur een
artikel waarin het onderzoek uitvoerig aan bod komt.
Probeer volgende vragen te beantwoorden a.h.v. je zelf gekozen voorbeeld.
, Wat is de maatschappelijke impact van dit onderzoek?
o In kaart brengen van het problematische gebruik van sociale
media bij jongeren
Heeft dit onderzoek invloed op politici, beleidsmakers, burgers,...?
o Eventueel op beleid van sociale media om hun richtlijnen bv aan
te passen of ouders die hun gaan aanklagen voor het
verslavende algoritme
Welke informatie wordt gegeven over de methodologie van het
onderzoek?
o Internationaal onderzoek van de wereldgezondheidsorganisatie
o 280.000 tieners van 11, 13 en 15 jaar uit 44 landen in Europa,
Azië en Canada à vragen beantwoord à vierjaarlijkse studie van
de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) over mediagebruik
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/09/25/problematisch-gebruik-sociale-
media-europa/
H2 Bouwstenen en soorten
sociaalwetenschappelijk onderzoek
p.30-56
2.1 Inleiding
Sociaalwetenschappelijk onderzoek= de productie van geldige en
betrouwbare kennis over de sociale realiteit door het combineren van theorie
en empirie, waarbij methodologische principes rigoureus worden toegepast.
sociale kennis komt van …?
Denken = bron van kennis à theorie
Observeren à empirie
Goede kennis bevat beide = empirische cyclus van onderzoek
Methodologie wilt dit dus combineren om kennis te verwerven
Alternatieve bronnen van kennis:
- Persoonlijke ervaring
, - Media
- Ideologie/religie
- Wetenschappelijke kennis
Oberserveerbare fenomenen/zaken (niet bovennatuurlijk)
Methodologische spelregels (systematische observatie)
Waarheid is enige criterium om kennis te evalueren
Tegenbewijs gevonden? à bereid om stelling aan te passen
Moet gedeeld worden om te kunnen toetsen en repliceren
= het herhalen van onderzoek om te kijken of je tot dezelfde
conclusies komt
2.2 Bouwstenen van sociaal wetenschappelijk
onderzoek
2.2.1 Theorie en empirie
Theorie = geheel van samenhangende uitspraken/proposities die bepaalde
fenomenen beschrijven of verklaren (Big bang theorie, evolutie-theorie, …)
- Beantwoorden niet enkel wat- hoe- waaromvragen
Maar proberen ook voorspellingen te maken
- Job Demand-Contol Model (Karasek)
Verklaring sommige jobs meer stress dan andere:
Autonomie (zelf beslissingen maken) & werkdruk
Zinloze, actieve, passieve & slopende job
- 2 basisblokken:
Concepten = een algemeen en abstract idee dat als een label
dient om concreet waarneembare zaken of fenomenen te
categoriseren
o Bv. werkdruk, autonomie …
Proposities = veronderstelde relatie tussen concepten
o Bv. concept slopende job is gelinkt aan fenomeen stress
Eisen van goede theorie:
