Didactiek
Inhoudsopgave
1. Klasbeheer................................................................................................................................................. 2
1.1 Inleiding..........................................................................................................................................................2
1.2 Wat is klasbeheer / klasmanagement?..........................................................................................................2
1.3 Basiselementen van een efficiënt klasbeheer.................................................................................................3
1.3.1 Basiselement 1: Maatregelen en schikkingen rond duidelijkheid..........................................................3
1.3.2 Basiselement 2: Maatregelen en schikkingen rond tempo....................................................................5
1.3.3 Basiselement 3: Maatregelen en schikkingen rond controle.................................................................5
1.3.4 Basiselement 4: Maatregelen en schikkingen rond motivatie...............................................................7
2. Rol van de leerkracht................................................................................................................................. 8
2.1 Opvattingen over leren...................................................................................................................................9
2.1.1 Leren, rijping en ontwikkeling................................................................................................................9
2.1.2 Leren als een duurzame gedragsverandering........................................................................................9
2.1.3 Leren als kwalitatieve ontwikkeling van handelsstructuren..................................................................9
2.1.4 Leren vanuit het (sociaal)-constructivisme..........................................................................................10
2.2 Soorten leerprocessen..................................................................................................................................11
2.2.1 Feiten, begrippen en procedures.........................................................................................................11
2.2.2 Cognitieve vaardigheden......................................................................................................................12
2.2.3 Motorisch leren....................................................................................................................................13
2.2.4 Affectief leren.......................................................................................................................................13
2.2.5 Metakennis en metavaardigheden.......................................................................................................14
2.3 Leerprocessen begeleiden.............................................................................................................................14
2.3.1 Leerlingen motiveren om te leren........................................................................................................14
2.3.2 Instructievaardigheden om actief constructief te leren.......................................................................16
2.3.3 Een gestructureerd leerklimaat ontwerpen.........................................................................................19
3. Rol van de media...................................................................................................................................... 21
3.1 Media in de basisschool................................................................................................................................21
3.2 Voorwaarden voor goed mediagebruik........................................................................................................22
3.2.1 Plaats van media in het didactisch proces............................................................................................22
3.2.2 Kwaliteitskenmerken............................................................................................................................23
3.2.3 Technische vaardigheden.....................................................................................................................23
3.3 Enkele media nader bekeken........................................................................................................................23
3.3.1 Het bord................................................................................................................................................23
3.3.2 Werkbladen – werkboeken – oefenbundels........................................................................................24
3.3.3 Digitale media.......................................................................................................................................25
3.3.4 Digitaal bord.........................................................................................................................................25
1
,1. Klasbeheer
1.1Inleiding
Het is niet voldoende om met een didactisch goed opgebouwde les voor de klas te
staan
Door allerlei factoren kan deze op papier schitterende les in het water vallen
1.2Wat is klasbeheer / klasmanagement?
Vragen over de zorg voor het scheppen van een goed werkklimaat in de les:
· Inrichting van de klas?
· Didactische aanpak?
· Opstellen van regels?
De leerkracht vraagt zich af hoe hij zijn klas moet managen
Klasmanagenent of klasbeheer is een term voor al die maatregelen die een leerkracht
neemt om een klimaat te scheppen waarin leerlingen met succes kunnen leren en
werken
Het zijn agogische en organisatorische inzichten die een leerkracht nodig heeft in de
klas
Belang van goed klasmanagement
· Voorkomt heel wat ordeproblemen
· Verhoogt de betrokkenheid van leerlingen
· Verhoogt de effectieve leertijd
· Bevordert de leerprestaties en verhoogt de instructietijd
Een goed klasmanager
· Organiseert
· Houdt de klas in de gaten
· Heeft oog voor de individuele leerling
· Denkt na over het vervolg van de les
· Houdt tijd in de gaten
· …
Duidelijk, zekerheid en veiligheid bieden
= grenzen stellen?
Ja het maakt samenwerking mogelijk
MAAR:
· Moet redelijk en gedragen zijn
· Geen wetten
· Corrigerend optreden
Nee veel meer dan dat:
· Infrastructuur
· Orde
· Manier van door klas lopen
· Motiveren
· Etc.
2
, 1.3Basiselementen van een efficiënt klasbeheer
4 basiselementen:
1. Controle
2. Tempo
3. Motivatie
+
4. Duidelijk
Goede klasmanagers onderscheiden zich van anderen door de wijze waarop ze
problemen weten voor te zijn: veel minder door de manier waarop ze met
opgetreden ordeverstoringen omgaan
Doeltreffend klasbeheer is in de eerste plaats gericht op preventie
De drie basiselementen overlappen elkaar
Ze zijn niet goed te realiseren als de leerkracht niet voor duidelijkheid weet te zorgen
in zijn didactisch- en managementgedrag
Motivatie bij de leerlingen vereist duidelijkheid, weten waar men aan toe is, onder
meer ten aanzien van de leerinhouden (4de basiselement)
1.3.1 Basiselement 1: Maatregelen en schikkingen rond duidelijkheid
1.3.1.1Duidelijke opdrachten en instructies
Een instructie is een uitvoerige toelichting betreffende activiteiten die van de leerling
verwacht wordt
Zorg er steeds voor dat de taakpresentaties systematisch en gestructureerd zijn
opgebouwd
TIPS:
· Begin nooit een instructie vooraleer iedereen rustig is en klaar om te luisteren
· Zorg voor een zo helder en bondig mogelijke toelichting
· Ga op het einde van de instructie ook nog eens na of iedereen het begrepen
heeft
3
Inhoudsopgave
1. Klasbeheer................................................................................................................................................. 2
1.1 Inleiding..........................................................................................................................................................2
1.2 Wat is klasbeheer / klasmanagement?..........................................................................................................2
1.3 Basiselementen van een efficiënt klasbeheer.................................................................................................3
1.3.1 Basiselement 1: Maatregelen en schikkingen rond duidelijkheid..........................................................3
1.3.2 Basiselement 2: Maatregelen en schikkingen rond tempo....................................................................5
1.3.3 Basiselement 3: Maatregelen en schikkingen rond controle.................................................................5
1.3.4 Basiselement 4: Maatregelen en schikkingen rond motivatie...............................................................7
2. Rol van de leerkracht................................................................................................................................. 8
2.1 Opvattingen over leren...................................................................................................................................9
2.1.1 Leren, rijping en ontwikkeling................................................................................................................9
2.1.2 Leren als een duurzame gedragsverandering........................................................................................9
2.1.3 Leren als kwalitatieve ontwikkeling van handelsstructuren..................................................................9
2.1.4 Leren vanuit het (sociaal)-constructivisme..........................................................................................10
2.2 Soorten leerprocessen..................................................................................................................................11
2.2.1 Feiten, begrippen en procedures.........................................................................................................11
2.2.2 Cognitieve vaardigheden......................................................................................................................12
2.2.3 Motorisch leren....................................................................................................................................13
2.2.4 Affectief leren.......................................................................................................................................13
2.2.5 Metakennis en metavaardigheden.......................................................................................................14
2.3 Leerprocessen begeleiden.............................................................................................................................14
2.3.1 Leerlingen motiveren om te leren........................................................................................................14
2.3.2 Instructievaardigheden om actief constructief te leren.......................................................................16
2.3.3 Een gestructureerd leerklimaat ontwerpen.........................................................................................19
3. Rol van de media...................................................................................................................................... 21
3.1 Media in de basisschool................................................................................................................................21
3.2 Voorwaarden voor goed mediagebruik........................................................................................................22
3.2.1 Plaats van media in het didactisch proces............................................................................................22
3.2.2 Kwaliteitskenmerken............................................................................................................................23
3.2.3 Technische vaardigheden.....................................................................................................................23
3.3 Enkele media nader bekeken........................................................................................................................23
3.3.1 Het bord................................................................................................................................................23
3.3.2 Werkbladen – werkboeken – oefenbundels........................................................................................24
3.3.3 Digitale media.......................................................................................................................................25
3.3.4 Digitaal bord.........................................................................................................................................25
1
,1. Klasbeheer
1.1Inleiding
Het is niet voldoende om met een didactisch goed opgebouwde les voor de klas te
staan
Door allerlei factoren kan deze op papier schitterende les in het water vallen
1.2Wat is klasbeheer / klasmanagement?
Vragen over de zorg voor het scheppen van een goed werkklimaat in de les:
· Inrichting van de klas?
· Didactische aanpak?
· Opstellen van regels?
De leerkracht vraagt zich af hoe hij zijn klas moet managen
Klasmanagenent of klasbeheer is een term voor al die maatregelen die een leerkracht
neemt om een klimaat te scheppen waarin leerlingen met succes kunnen leren en
werken
Het zijn agogische en organisatorische inzichten die een leerkracht nodig heeft in de
klas
Belang van goed klasmanagement
· Voorkomt heel wat ordeproblemen
· Verhoogt de betrokkenheid van leerlingen
· Verhoogt de effectieve leertijd
· Bevordert de leerprestaties en verhoogt de instructietijd
Een goed klasmanager
· Organiseert
· Houdt de klas in de gaten
· Heeft oog voor de individuele leerling
· Denkt na over het vervolg van de les
· Houdt tijd in de gaten
· …
Duidelijk, zekerheid en veiligheid bieden
= grenzen stellen?
Ja het maakt samenwerking mogelijk
MAAR:
· Moet redelijk en gedragen zijn
· Geen wetten
· Corrigerend optreden
Nee veel meer dan dat:
· Infrastructuur
· Orde
· Manier van door klas lopen
· Motiveren
· Etc.
2
, 1.3Basiselementen van een efficiënt klasbeheer
4 basiselementen:
1. Controle
2. Tempo
3. Motivatie
+
4. Duidelijk
Goede klasmanagers onderscheiden zich van anderen door de wijze waarop ze
problemen weten voor te zijn: veel minder door de manier waarop ze met
opgetreden ordeverstoringen omgaan
Doeltreffend klasbeheer is in de eerste plaats gericht op preventie
De drie basiselementen overlappen elkaar
Ze zijn niet goed te realiseren als de leerkracht niet voor duidelijkheid weet te zorgen
in zijn didactisch- en managementgedrag
Motivatie bij de leerlingen vereist duidelijkheid, weten waar men aan toe is, onder
meer ten aanzien van de leerinhouden (4de basiselement)
1.3.1 Basiselement 1: Maatregelen en schikkingen rond duidelijkheid
1.3.1.1Duidelijke opdrachten en instructies
Een instructie is een uitvoerige toelichting betreffende activiteiten die van de leerling
verwacht wordt
Zorg er steeds voor dat de taakpresentaties systematisch en gestructureerd zijn
opgebouwd
TIPS:
· Begin nooit een instructie vooraleer iedereen rustig is en klaar om te luisteren
· Zorg voor een zo helder en bondig mogelijke toelichting
· Ga op het einde van de instructie ook nog eens na of iedereen het begrepen
heeft
3
