Leerdoelen week 13
LO2: Formuleer een probleemstelling (specifiek onderzoeksvraag formuleren)
LO4: Kies een onderzoeksmethode (specifiek experiment)
--> Je kunt de meest geschikte onderzoeksmethode kiezen op basis van de onderzoeksvraag en
hypothesen, met betrekking tot de onderzoeksmethoden experiment, inhoudsanalyse, enquête,
literatuurstudie en kwalitatief onderzoek.
- Je weet voor welke onderzoeksvragen kwalitatief onderzoek de meest geschikte
onderzoeksmethode is en je kunt deze onderzoeksvragen formuleren.
- Je begrijpt waarom kwalitatief onderzoek meer gericht is op hypothesevorming in plaats van
toetsing.
- Je kunt de drie belangrijkste vormen van kwalitatief onderzoek, zoals benoemd in deze cursus,
benoemen.
--> I.e., individueel interview, focus groep interview, etnografisch onderzoek.
- Je begrijpt het concept verstehen en kan dit herkennen in een casus.
- Je begrijpt het concept saturatie en kan dit herkennen in een casus.
Treadwell & Davis – Kwalitatief begrip van communicatiegedrag
Kwalitatieve onderzoeksmethoden van communicatieonderzoek:
- Interviews
- Focusgroepen
- Etnografie
- Observationele studies
- Onopvallende metingen
- Prestatiestudies
Deze methoden bieden --> mogelijkheid om denk- & communicatiegedrag van individu diep te
onderzoeken.
Interview & focusgroepen sneller opgezet dan experimenten. Interviews direct. Observatiemethoden
echter niet per se handiger dan kwantitatieve methoden. Veldwerk voor observationele studies kan
bv. Jaren/maanden duren, terwijl enquête zo is voltooid.
Wat heb je nodig als kwalitatief onderzoeker?
- Ogen & oren
- Interesse in het proces & betekenis / nieuwsgierig --> doorvragen ook bv.
- Kritische benadering
- Reflectief --> bewust van eigen rol als onderzoeker
- Goede interactie skills
Nadelen kwalitatieve methoden:
, - Variabiliteit van menselijk gedrag in loop van tijd een vraagteken zet bij de betrouwbaarheid
van de bevindingen
- Vragen over validiteit van selectie & mate waarin deelnemers bredere populatie
vertegenwoordigen (omdat geselecteerd op basis oordeel onderzoeker ipv willekeurige
toewijzing), betrouwbaarheid en generaliseerbaarheid
- Aard & niveau interactie tussen onderzoeker & deelnemers onderzoek beïnvloeden wat wordt
waargenomen & gerapporteerd
Kwalitatief & Kwantitatief: overeenkomsten & verschillen
- Doel onderzoek
- Generaliseerbaarheid
- Woorden ipv getallen
- Betekenissen
- Context heel belangrijk
- GEEN externe validiteit belangrijk
- Gaat niet om grote getallen onderzoeken
- Veel rijkere, diepere informatie
Kwantitatieve onderzoekers --> zoeken naar relaties tussen fenomenen
Kwalitatieve onderzoekers --> proberen fenomenen te begrijpen zoals ze gezien worden door de
ogen van hun onderzoeksdeelnemers.
Betekenis geven
Echt proberen in schoenen ander staan. Begrip hebben/krijgen in iemands reden. Open mind.
Proberen niet eigen mening gebruiken. Vaak onverwachte bevindingen.
Hypothesen
NIET. Geen verwachtingen proberen te hebben. Werken met --> onderzoeksvragen.
Zo min mogelijk beïnvloeden door eerdere onderzoeken. Geen theoretisch kader.
Werken met --> concepten; bepaalde onderwerpen om je aan vast te houden
Theorie opstellen ipv testen.
Subjectiviteit
Laag 1. Subjectieve data
Laag 2. Onderzoeker is subjectief
- Reflectiviteit; eigen aanpak, rol onderzoeker speelt mee. Iedereen haalt anderen dingen uit data,
vraagt dingen anders. Is niet erg --> wel bewust van zijn dus; reflecteren op elke stap die je
neemt/aanpakt.
Onderzoekers-deelnemersrelaties
Fundamenteel onderzoeksbesluit = niveau waarop we omgaan met de mensen wiens
communicatiegedrag we proberen te begrijpen.
Er geldt: hoe dichter we bij natuurlijk voorkomend gedrag komen, hoe beter we het zullen begrijpen.
Deze aanname --> zet onderzoekers aan om communicatie in natuurlijke omgevingen te observeren
Er is interactie tussen --> handeling van observatie & wat we observeren en rapporteren. Je kan
streven naar:
- Afstand & onpartijdige relatie met informanten: en miss belangrijke inzichten missen
- Nauwe persoonlijke betrokkenheid; meer gedetailleerde inzichten, dan wel subjectiviteit
onderzoeker
~Gold:
4 mogelijke relaties die onderzoeker met deelnemers kan hebben:
, 1. Observator heeft geen interactie met informanten; zij zijn zich niet bewust dat zij
geobserveerd worden.
2. Observator als deelnemer-rol vindt plaats wanneer onderzoeker korte trips maakt naar locatie
voor interviews/observaties. Lage betrokkenheid --> informanten niet goed begrijpen.
3. Deelnemer als observator-rol vindt plaats als onderzoeker enige tijd in gemeenschap
doorbrengt. Onderzoeker heeft rol in gemeenschap & staat bekend deze te bestuderen. Kan
wederzijds vertrouwen ontstaan tussen onderzoeker & deelnemers, maar kan --> problemen
veroorzaken. Bv. Wanneer vriendschap wordt, kan partijen terughoudend zijn om vragen te
stellen/antwoorden die vriendschap schaden.
4. Complete deelnemer rol, neemt onderzoeker zo nauw deel aan leven van informanten dat zijn
onderzoekersrol onbekend kan zijn voor hen. Mogelijk probleem --> te betrokken, dat niet
goed functioneren als observator.
Onderzoeksmethoden kwalitatief onderzoek
1. Interviews
Interview = vraag-antwoordsessie tussen onderzoeker & informanten en/of respondenten.
Informanten = personen die geselecteerd zijn omdat ze over anderen & zichzelf kunnen praten.
Respondenten = mensen die over zichzelf praten.
Probeer de ander zijn perspectief te begrijpen. Doorvragen. Luisteren & reageren. Letten op non-
verbale kenmerken. Elicitation technieken = bv. Tonen fotos/wat voor beelden zie je. Technieken om
proberen te achterhalen hoe mensen dingen zien, die ze slecht kunnen verwoorden.
Kan open & gesloten vragen zijn.
Structuur
Ongestructureerde interviews --> Interviews beginnen wss met brede open vragen ‘vertel me over...’.
Naarmate interview vordert wel meer gerichte vragen. Geen vragen voorbereid.
Semigestructureerde interviews --> brede vragen die gesteld moeten worden, maar geven interviewer
& geïnterviewde ruimte om te bewegen. Bv. Tijd voor vervolgvragen of vrijwillig info geven. probeert
balans tussen open mind & bepaalde controle. Bepaalde structuur/welke onderwerpen voorbereiden.
Maar ruimte voor open antwoorden & die antwoorden gebruiken in je vragen.
Volledig gestructureerde interviews --> onderzoekers hebben de vragen, format & volgorde vooraf
bepaald.
Reeks
Reeks/sequentie = volgorde waarin vragen voorkomen.
Kan in: Trechtervorm --> breed/algemeen naar specifiek of andersom
Meeste interviews starten met simpele vragen. Echter kunnen leeftijd, religie emotioneel zijn/soms
geen goed startpunt.
Vraagtypen
- Beschrijvende vragen = vragen informanten om fenomeen te beschrijven. Mini-tour vragen =
vragen overzicht alledaagse gebeurtenissen
bv. Hoe gebruikt u sociale netwerksites in typisch semester?
- Structurele vragen = onderzoeken relaties tussen termen die informanten gebruiken.
Bv. Zou u vacaturezoektocht beschrijven als odnerdeel van uw sociale netwerk?
- Contrastvragen = helpen onderzoekers de verschillen & relatieve belang van concepten van
informanten te begrijpen. Bv. Verschil tussen concepten uitleggen of wat verschil er?
, Prompts / aanwijzingen
Redenen om niet op vraag te reageren:
- Van nature terughoudend
- Interviewer is intimiderend
- Vraag verkeerd begrepen
Wat doen? --> gebruik prompts!
Prompts = vervolgvragen die meer info opleveren & interview gaande houden.
Klassieke prompts:
- ‘vertel me meer’
- ‘5 W’s & H’
- Strategische stilte
Overwegingen van de geïnterviewde
Belangrijk om --> vertrouwen & band met geïnterviewden te ontwikkelen. We reageren anders op
vragen, afh. Van wie ze stelt. Interviewomgeving ook van invloed. Hou rekening met religie & cultuur.
Opname
Audio-/video-opname kan aantekeningen besparen. & beter concentreren op interview.
MAAR --> mensen kunnen dichtklappen, nerveus zijn, minder eerlijk zijn. Ethische verplichting om te
zeggen dat het wordt opgenomen.
2. Focusgroepen
= setting, vaak met moderator & onderzoeker erbij, en 6-12 mensen in focusgroep daarbij. Je gaat
met elkaar in gesprek. Het gaat om gedachte/gevoelens individuen, maar ook over hoe ze op elkaar
reageren. Mensen inspireren elkaar/geven elkaar ideeën. Samen tot meer ideeën en opties komen.
Kan voor mensen ook prettig zijn om het samen te doen.
Focusgroep is NIET manier om meer info te krijgen in kortere tijd. Je krijgt echt andere data dan uit
interview --> interview diepte indivu, focusgroep interactie groep
Nadeel 1-op-1 interview --> Interviewer slechts mening van 1 persoon horen & geen idee of andere
het eens zijn of niet.
Focusgroepen zijn gebaseerd op aanname dat --> de ideeën die voortkomen uit het bespreken van
een onderwerp door meerdere mensen van kwaliteit & diversiteit zijn & meer inzicht bieden dan de
ideeën die voor dezelfde mensen afzonderlijk als individu worden geïnterviewd. Deze groepen
moeten nieuwe inzichten, concepten bieden; gevoel van waarom leden denken zoals ze denken. 2 +
2 = 5-effect, MAAR slecht geselecteerde groep geeft 2 + 2 = 3-effect (vooral met onhandige
moderator).
Betrouwbaarheid aanpakken door --> 2e focusgroep & resultaten vergelijken met 1e groep.
Moderators moeten vaardigheden hebben om:
- Terughoudende leden aan te moedigen
- Meer spraakzame leden controleren
- Middenweg vinden tussen toestaan vrije meningsuiting & discussie gericht houden op het
ondewrerp
- Van te voren discussiegids maken met belangrijkste vragen & volgorde vragen
- Dezelfde prompts als voor interview opgang houden gebruiken om terughoudende groep aan
te sporen
LO2: Formuleer een probleemstelling (specifiek onderzoeksvraag formuleren)
LO4: Kies een onderzoeksmethode (specifiek experiment)
--> Je kunt de meest geschikte onderzoeksmethode kiezen op basis van de onderzoeksvraag en
hypothesen, met betrekking tot de onderzoeksmethoden experiment, inhoudsanalyse, enquête,
literatuurstudie en kwalitatief onderzoek.
- Je weet voor welke onderzoeksvragen kwalitatief onderzoek de meest geschikte
onderzoeksmethode is en je kunt deze onderzoeksvragen formuleren.
- Je begrijpt waarom kwalitatief onderzoek meer gericht is op hypothesevorming in plaats van
toetsing.
- Je kunt de drie belangrijkste vormen van kwalitatief onderzoek, zoals benoemd in deze cursus,
benoemen.
--> I.e., individueel interview, focus groep interview, etnografisch onderzoek.
- Je begrijpt het concept verstehen en kan dit herkennen in een casus.
- Je begrijpt het concept saturatie en kan dit herkennen in een casus.
Treadwell & Davis – Kwalitatief begrip van communicatiegedrag
Kwalitatieve onderzoeksmethoden van communicatieonderzoek:
- Interviews
- Focusgroepen
- Etnografie
- Observationele studies
- Onopvallende metingen
- Prestatiestudies
Deze methoden bieden --> mogelijkheid om denk- & communicatiegedrag van individu diep te
onderzoeken.
Interview & focusgroepen sneller opgezet dan experimenten. Interviews direct. Observatiemethoden
echter niet per se handiger dan kwantitatieve methoden. Veldwerk voor observationele studies kan
bv. Jaren/maanden duren, terwijl enquête zo is voltooid.
Wat heb je nodig als kwalitatief onderzoeker?
- Ogen & oren
- Interesse in het proces & betekenis / nieuwsgierig --> doorvragen ook bv.
- Kritische benadering
- Reflectief --> bewust van eigen rol als onderzoeker
- Goede interactie skills
Nadelen kwalitatieve methoden:
, - Variabiliteit van menselijk gedrag in loop van tijd een vraagteken zet bij de betrouwbaarheid
van de bevindingen
- Vragen over validiteit van selectie & mate waarin deelnemers bredere populatie
vertegenwoordigen (omdat geselecteerd op basis oordeel onderzoeker ipv willekeurige
toewijzing), betrouwbaarheid en generaliseerbaarheid
- Aard & niveau interactie tussen onderzoeker & deelnemers onderzoek beïnvloeden wat wordt
waargenomen & gerapporteerd
Kwalitatief & Kwantitatief: overeenkomsten & verschillen
- Doel onderzoek
- Generaliseerbaarheid
- Woorden ipv getallen
- Betekenissen
- Context heel belangrijk
- GEEN externe validiteit belangrijk
- Gaat niet om grote getallen onderzoeken
- Veel rijkere, diepere informatie
Kwantitatieve onderzoekers --> zoeken naar relaties tussen fenomenen
Kwalitatieve onderzoekers --> proberen fenomenen te begrijpen zoals ze gezien worden door de
ogen van hun onderzoeksdeelnemers.
Betekenis geven
Echt proberen in schoenen ander staan. Begrip hebben/krijgen in iemands reden. Open mind.
Proberen niet eigen mening gebruiken. Vaak onverwachte bevindingen.
Hypothesen
NIET. Geen verwachtingen proberen te hebben. Werken met --> onderzoeksvragen.
Zo min mogelijk beïnvloeden door eerdere onderzoeken. Geen theoretisch kader.
Werken met --> concepten; bepaalde onderwerpen om je aan vast te houden
Theorie opstellen ipv testen.
Subjectiviteit
Laag 1. Subjectieve data
Laag 2. Onderzoeker is subjectief
- Reflectiviteit; eigen aanpak, rol onderzoeker speelt mee. Iedereen haalt anderen dingen uit data,
vraagt dingen anders. Is niet erg --> wel bewust van zijn dus; reflecteren op elke stap die je
neemt/aanpakt.
Onderzoekers-deelnemersrelaties
Fundamenteel onderzoeksbesluit = niveau waarop we omgaan met de mensen wiens
communicatiegedrag we proberen te begrijpen.
Er geldt: hoe dichter we bij natuurlijk voorkomend gedrag komen, hoe beter we het zullen begrijpen.
Deze aanname --> zet onderzoekers aan om communicatie in natuurlijke omgevingen te observeren
Er is interactie tussen --> handeling van observatie & wat we observeren en rapporteren. Je kan
streven naar:
- Afstand & onpartijdige relatie met informanten: en miss belangrijke inzichten missen
- Nauwe persoonlijke betrokkenheid; meer gedetailleerde inzichten, dan wel subjectiviteit
onderzoeker
~Gold:
4 mogelijke relaties die onderzoeker met deelnemers kan hebben:
, 1. Observator heeft geen interactie met informanten; zij zijn zich niet bewust dat zij
geobserveerd worden.
2. Observator als deelnemer-rol vindt plaats wanneer onderzoeker korte trips maakt naar locatie
voor interviews/observaties. Lage betrokkenheid --> informanten niet goed begrijpen.
3. Deelnemer als observator-rol vindt plaats als onderzoeker enige tijd in gemeenschap
doorbrengt. Onderzoeker heeft rol in gemeenschap & staat bekend deze te bestuderen. Kan
wederzijds vertrouwen ontstaan tussen onderzoeker & deelnemers, maar kan --> problemen
veroorzaken. Bv. Wanneer vriendschap wordt, kan partijen terughoudend zijn om vragen te
stellen/antwoorden die vriendschap schaden.
4. Complete deelnemer rol, neemt onderzoeker zo nauw deel aan leven van informanten dat zijn
onderzoekersrol onbekend kan zijn voor hen. Mogelijk probleem --> te betrokken, dat niet
goed functioneren als observator.
Onderzoeksmethoden kwalitatief onderzoek
1. Interviews
Interview = vraag-antwoordsessie tussen onderzoeker & informanten en/of respondenten.
Informanten = personen die geselecteerd zijn omdat ze over anderen & zichzelf kunnen praten.
Respondenten = mensen die over zichzelf praten.
Probeer de ander zijn perspectief te begrijpen. Doorvragen. Luisteren & reageren. Letten op non-
verbale kenmerken. Elicitation technieken = bv. Tonen fotos/wat voor beelden zie je. Technieken om
proberen te achterhalen hoe mensen dingen zien, die ze slecht kunnen verwoorden.
Kan open & gesloten vragen zijn.
Structuur
Ongestructureerde interviews --> Interviews beginnen wss met brede open vragen ‘vertel me over...’.
Naarmate interview vordert wel meer gerichte vragen. Geen vragen voorbereid.
Semigestructureerde interviews --> brede vragen die gesteld moeten worden, maar geven interviewer
& geïnterviewde ruimte om te bewegen. Bv. Tijd voor vervolgvragen of vrijwillig info geven. probeert
balans tussen open mind & bepaalde controle. Bepaalde structuur/welke onderwerpen voorbereiden.
Maar ruimte voor open antwoorden & die antwoorden gebruiken in je vragen.
Volledig gestructureerde interviews --> onderzoekers hebben de vragen, format & volgorde vooraf
bepaald.
Reeks
Reeks/sequentie = volgorde waarin vragen voorkomen.
Kan in: Trechtervorm --> breed/algemeen naar specifiek of andersom
Meeste interviews starten met simpele vragen. Echter kunnen leeftijd, religie emotioneel zijn/soms
geen goed startpunt.
Vraagtypen
- Beschrijvende vragen = vragen informanten om fenomeen te beschrijven. Mini-tour vragen =
vragen overzicht alledaagse gebeurtenissen
bv. Hoe gebruikt u sociale netwerksites in typisch semester?
- Structurele vragen = onderzoeken relaties tussen termen die informanten gebruiken.
Bv. Zou u vacaturezoektocht beschrijven als odnerdeel van uw sociale netwerk?
- Contrastvragen = helpen onderzoekers de verschillen & relatieve belang van concepten van
informanten te begrijpen. Bv. Verschil tussen concepten uitleggen of wat verschil er?
, Prompts / aanwijzingen
Redenen om niet op vraag te reageren:
- Van nature terughoudend
- Interviewer is intimiderend
- Vraag verkeerd begrepen
Wat doen? --> gebruik prompts!
Prompts = vervolgvragen die meer info opleveren & interview gaande houden.
Klassieke prompts:
- ‘vertel me meer’
- ‘5 W’s & H’
- Strategische stilte
Overwegingen van de geïnterviewde
Belangrijk om --> vertrouwen & band met geïnterviewden te ontwikkelen. We reageren anders op
vragen, afh. Van wie ze stelt. Interviewomgeving ook van invloed. Hou rekening met religie & cultuur.
Opname
Audio-/video-opname kan aantekeningen besparen. & beter concentreren op interview.
MAAR --> mensen kunnen dichtklappen, nerveus zijn, minder eerlijk zijn. Ethische verplichting om te
zeggen dat het wordt opgenomen.
2. Focusgroepen
= setting, vaak met moderator & onderzoeker erbij, en 6-12 mensen in focusgroep daarbij. Je gaat
met elkaar in gesprek. Het gaat om gedachte/gevoelens individuen, maar ook over hoe ze op elkaar
reageren. Mensen inspireren elkaar/geven elkaar ideeën. Samen tot meer ideeën en opties komen.
Kan voor mensen ook prettig zijn om het samen te doen.
Focusgroep is NIET manier om meer info te krijgen in kortere tijd. Je krijgt echt andere data dan uit
interview --> interview diepte indivu, focusgroep interactie groep
Nadeel 1-op-1 interview --> Interviewer slechts mening van 1 persoon horen & geen idee of andere
het eens zijn of niet.
Focusgroepen zijn gebaseerd op aanname dat --> de ideeën die voortkomen uit het bespreken van
een onderwerp door meerdere mensen van kwaliteit & diversiteit zijn & meer inzicht bieden dan de
ideeën die voor dezelfde mensen afzonderlijk als individu worden geïnterviewd. Deze groepen
moeten nieuwe inzichten, concepten bieden; gevoel van waarom leden denken zoals ze denken. 2 +
2 = 5-effect, MAAR slecht geselecteerde groep geeft 2 + 2 = 3-effect (vooral met onhandige
moderator).
Betrouwbaarheid aanpakken door --> 2e focusgroep & resultaten vergelijken met 1e groep.
Moderators moeten vaardigheden hebben om:
- Terughoudende leden aan te moedigen
- Meer spraakzame leden controleren
- Middenweg vinden tussen toestaan vrije meningsuiting & discussie gericht houden op het
ondewrerp
- Van te voren discussiegids maken met belangrijkste vragen & volgorde vragen
- Dezelfde prompts als voor interview opgang houden gebruiken om terughoudende groep aan
te sporen
