NTI
Maatschappelijk werk en dienstverlening
Theoretisch kader
‘Richtlijnen leefstijlinterventies sport en beweging’
,Inhoud
Hoofdstuk 1 - Macro richtlijnen beroepenveld...................................................................................5
1.1 Richtlijn: gedragsverandering...................................................................................................5
1.2 Richtlijn: vijf pijlers werkzame elementen................................................................................6
1.3 ASE model.................................................................................................................................7
1.4 I-Change Model.........................................................................................................................8
1.5 Zelfbeschikkingstheorie............................................................................................................9
1.6 Trans-theoretisch model van gedragsverandering (TTM).........................................................9
Hoofdstuk 2 - Meso richtlijnen organisatie.......................................................................................10
2.1 Inrichting organisatiestructuur.................................................................................................10
2.2 Implementatie..........................................................................................................................11
2.3 Fasering implementatieproces.................................................................................................11
2.4 Belemmeringen en motivaties.................................................................................................12
Hoofdstuk 3 – Micro richtlijnen cliëntniveau...................................................................................15
3.1 Noodzaak activeren.................................................................................................................15
3.2 Methode activeren...................................................................................................................15
3.3 Kennisoverdracht hulpverleners..............................................................................................16
3.4 Participatie & kennis...............................................................................................................16
3.5 Sociale netwerk.......................................................................................................................16
3.6 Inbedding zorgaanbod.............................................................................................................16
Samenvatting.................................................................................................................................18
Literatuurlijst.................................................................................................................................20
Bijlage I - TTS model....................................................................................................................24
Bijlage II – Vijf pijlers van werkzame elementen.........................................................................25
Bijlage III – Stroomdiagram organisatieniveau.............................................................................26
, Inleiding
De laatste jaren is er binnen zorg en welzijn steeds meer erkenning gekomen voor lichamelijke gezondheid
en leefstijl als belangrijk onderdeel van de behandeling en begeleiding. Uit onderzoek is gebleken dat,
hoewel de focus vaak ligt op de lichamelijke gezondheid, ook de geestelijke gezondheid, (cognitief)
functioneren en kwaliteit van leven verbeteren na beweeginterventies, bij een breed spectrum aan
aandoeningen (Zimbardo, 2017; Verwijs & Hermens, 2013; V&VN, 2015; NJI, 2020; Martinsen,1990).
Echter, interventies structureel in stand houden blijkt een uitdaging. In de dagelijkse praktijk blijkt het lastig
om hier daadwerkelijk verbetering in aan te brengen. Mensen met psychische problematiek of een beperking
lukt het regelmatig niet om hier zelfstandig verandering in te brengen. Dit komt onder andere door
symptomen van hun aandoening (bijvoorbeeld verlies van initiatief, energie, motivatie of zelf-stigma).
Dit onderzoek biedt inzicht in alle zaken waar rekening mee gehouden dient te worden bij het succesvol
implementeren van een sport-gerelateerde leefstijl-interventie.
Dit theoretische kader is opgedeeld op basis van de kernbegrippen: (1) richtlijnen, (2) implementatie, (3)
leefstijlinterventies, (4) sport en beweging (context). Deze kernbegrippen worden besproken op macro-,
meso-, en microniveau, respectievelijk het beroepenveld, organisatorische- en het cliëntniveau (Kuiper &
Verhoef, 2016).
Maatschappelijk werk en dienstverlening
Theoretisch kader
‘Richtlijnen leefstijlinterventies sport en beweging’
,Inhoud
Hoofdstuk 1 - Macro richtlijnen beroepenveld...................................................................................5
1.1 Richtlijn: gedragsverandering...................................................................................................5
1.2 Richtlijn: vijf pijlers werkzame elementen................................................................................6
1.3 ASE model.................................................................................................................................7
1.4 I-Change Model.........................................................................................................................8
1.5 Zelfbeschikkingstheorie............................................................................................................9
1.6 Trans-theoretisch model van gedragsverandering (TTM).........................................................9
Hoofdstuk 2 - Meso richtlijnen organisatie.......................................................................................10
2.1 Inrichting organisatiestructuur.................................................................................................10
2.2 Implementatie..........................................................................................................................11
2.3 Fasering implementatieproces.................................................................................................11
2.4 Belemmeringen en motivaties.................................................................................................12
Hoofdstuk 3 – Micro richtlijnen cliëntniveau...................................................................................15
3.1 Noodzaak activeren.................................................................................................................15
3.2 Methode activeren...................................................................................................................15
3.3 Kennisoverdracht hulpverleners..............................................................................................16
3.4 Participatie & kennis...............................................................................................................16
3.5 Sociale netwerk.......................................................................................................................16
3.6 Inbedding zorgaanbod.............................................................................................................16
Samenvatting.................................................................................................................................18
Literatuurlijst.................................................................................................................................20
Bijlage I - TTS model....................................................................................................................24
Bijlage II – Vijf pijlers van werkzame elementen.........................................................................25
Bijlage III – Stroomdiagram organisatieniveau.............................................................................26
, Inleiding
De laatste jaren is er binnen zorg en welzijn steeds meer erkenning gekomen voor lichamelijke gezondheid
en leefstijl als belangrijk onderdeel van de behandeling en begeleiding. Uit onderzoek is gebleken dat,
hoewel de focus vaak ligt op de lichamelijke gezondheid, ook de geestelijke gezondheid, (cognitief)
functioneren en kwaliteit van leven verbeteren na beweeginterventies, bij een breed spectrum aan
aandoeningen (Zimbardo, 2017; Verwijs & Hermens, 2013; V&VN, 2015; NJI, 2020; Martinsen,1990).
Echter, interventies structureel in stand houden blijkt een uitdaging. In de dagelijkse praktijk blijkt het lastig
om hier daadwerkelijk verbetering in aan te brengen. Mensen met psychische problematiek of een beperking
lukt het regelmatig niet om hier zelfstandig verandering in te brengen. Dit komt onder andere door
symptomen van hun aandoening (bijvoorbeeld verlies van initiatief, energie, motivatie of zelf-stigma).
Dit onderzoek biedt inzicht in alle zaken waar rekening mee gehouden dient te worden bij het succesvol
implementeren van een sport-gerelateerde leefstijl-interventie.
Dit theoretische kader is opgedeeld op basis van de kernbegrippen: (1) richtlijnen, (2) implementatie, (3)
leefstijlinterventies, (4) sport en beweging (context). Deze kernbegrippen worden besproken op macro-,
meso-, en microniveau, respectievelijk het beroepenveld, organisatorische- en het cliëntniveau (Kuiper &
Verhoef, 2016).
