PSYCHOLOGIE
COGNITIEVE
BENADERING
2024–2025
1
,Inhoudsopgave
1. UITGANGSPUNTEN EN BASISBEGRIPPEN............................................................4
1.1. Ons gedrag, onze gevoelens en onze gedachten worden bepaald door
cognitieve processen........................................................................................... 4
1.2. Ons gedrag, onze gevoelens en onze gedachten worden bepaald door de
black box............................................................................................................. 4
1.3. De cognitieve psychologie gaat uit van een informatieverwerkingsmodel. .5
1.4. De cognitieve psychologie gaat uit van een wetenschapsmodel gebaseerd
op kwantitatieve en kwalitatieve methoden........................................................6
2. Hedendaagse denkers........................................................................................ 6
3. Kritische kanttekeningen.................................................................................... 6
4. Een cognitieve kijk op de waarneming...............................................................7
4.1. Inleiding........................................................................................................ 7
4.2. Fysische prikkels worden omgezet in zintuigelijke prikkels..........................7
4.2.1. De rol van onze zintuigen.......................................................................7
4.2.2. Onze zintuigen zijn alleen gevoelig voor een bepaald soort prikkels.....8
4.2.3. De selectiviteit van onze zintuigen........................................................9
4.2.4. Onze zintuigen zijn constructief...........................................................10
4.3. Zintuigelijke processen worden omgezet tot gestructureerde gehelen......10
4.3.1. 1° Gestaltwet: mensen hebben de neiging hun waaarnemingen te
groeperen in gehelen..................................................................................... 10
4.3.2. 2° gestaltwet: mensen organiseren in een figuur-achtergrond-relatie.10
4.4. Gestructureerde gehelen worden omgezet in betekenisvolle gehelen.......11
4.4.1. Top downmodellen............................................................................... 11
4.4.2. Bottom-up modellen............................................................................. 11
4.4.3. Het interactief model........................................................................... 12
4.4.4. Hypotheses en patronen......................................................................12
4.4.5. Het experiment van Brunen en Goodman............................................12
4.5. Sociale perceptie........................................................................................ 13
2
, 5. Een cognitieve kijk op het geheugen................................................................13
5.1. Het model van Atkinson en Shiffrin............................................................13
5.1.1. Drie stadia van informatieverwerking..................................................13
5.1.2. Drie soorten geheugens.......................................................................14
5.2. De sensorische geheugens.........................................................................14
5.3. Korte termijn geheugens............................................................................14
5.3.1. Definitie, functie en vormen.................................................................14
5.3.2. Het opnemen van informatie...............................................................14
5.3.3. Het opslaan van informatie..................................................................15
5.3.4. Het oproepen van informatie...............................................................15
5.4. De lange termijn geheugens......................................................................15
5.4.1. Definitie, functie en vormen.................................................................15
5.4.2. Het opnemen van informatie...............................................................16
5.4.3. Het opslaan van informatie..................................................................16
5.4.4. Het oproepen van informatie...............................................................17
5.4.5. De invloed van de tijd..........................................................................17
5.5. Vervormingen van onze herinneringen......................................................18
5.5.1. vervormingen van onze herinneringen................................................18
1.UITGANGSPUNTEN EN BASISBEGRIPPEN
3
COGNITIEVE
BENADERING
2024–2025
1
,Inhoudsopgave
1. UITGANGSPUNTEN EN BASISBEGRIPPEN............................................................4
1.1. Ons gedrag, onze gevoelens en onze gedachten worden bepaald door
cognitieve processen........................................................................................... 4
1.2. Ons gedrag, onze gevoelens en onze gedachten worden bepaald door de
black box............................................................................................................. 4
1.3. De cognitieve psychologie gaat uit van een informatieverwerkingsmodel. .5
1.4. De cognitieve psychologie gaat uit van een wetenschapsmodel gebaseerd
op kwantitatieve en kwalitatieve methoden........................................................6
2. Hedendaagse denkers........................................................................................ 6
3. Kritische kanttekeningen.................................................................................... 6
4. Een cognitieve kijk op de waarneming...............................................................7
4.1. Inleiding........................................................................................................ 7
4.2. Fysische prikkels worden omgezet in zintuigelijke prikkels..........................7
4.2.1. De rol van onze zintuigen.......................................................................7
4.2.2. Onze zintuigen zijn alleen gevoelig voor een bepaald soort prikkels.....8
4.2.3. De selectiviteit van onze zintuigen........................................................9
4.2.4. Onze zintuigen zijn constructief...........................................................10
4.3. Zintuigelijke processen worden omgezet tot gestructureerde gehelen......10
4.3.1. 1° Gestaltwet: mensen hebben de neiging hun waaarnemingen te
groeperen in gehelen..................................................................................... 10
4.3.2. 2° gestaltwet: mensen organiseren in een figuur-achtergrond-relatie.10
4.4. Gestructureerde gehelen worden omgezet in betekenisvolle gehelen.......11
4.4.1. Top downmodellen............................................................................... 11
4.4.2. Bottom-up modellen............................................................................. 11
4.4.3. Het interactief model........................................................................... 12
4.4.4. Hypotheses en patronen......................................................................12
4.4.5. Het experiment van Brunen en Goodman............................................12
4.5. Sociale perceptie........................................................................................ 13
2
, 5. Een cognitieve kijk op het geheugen................................................................13
5.1. Het model van Atkinson en Shiffrin............................................................13
5.1.1. Drie stadia van informatieverwerking..................................................13
5.1.2. Drie soorten geheugens.......................................................................14
5.2. De sensorische geheugens.........................................................................14
5.3. Korte termijn geheugens............................................................................14
5.3.1. Definitie, functie en vormen.................................................................14
5.3.2. Het opnemen van informatie...............................................................14
5.3.3. Het opslaan van informatie..................................................................15
5.3.4. Het oproepen van informatie...............................................................15
5.4. De lange termijn geheugens......................................................................15
5.4.1. Definitie, functie en vormen.................................................................15
5.4.2. Het opnemen van informatie...............................................................16
5.4.3. Het opslaan van informatie..................................................................16
5.4.4. Het oproepen van informatie...............................................................17
5.4.5. De invloed van de tijd..........................................................................17
5.5. Vervormingen van onze herinneringen......................................................18
5.5.1. vervormingen van onze herinneringen................................................18
1.UITGANGSPUNTEN EN BASISBEGRIPPEN
3
