MODULE ONDERZOEK EN BEHANDELING IIA – KNIE
Lesdoelen knie:
• De student kent de klinische richtlijnen over de meest voorkomende musculoskeletale aandoeningen
van het onderste lidmaat en meer bepaald het kniegewricht.
• De student past (onder begeleiding) de juiste, doelgerichte anamnese- en onderzoeksmethoden toe,
in lijn met de klinische richtlijnen (KNGF acute knieletsels).
• De student kan diagnostische accuraatheidsstudies over musculoskeletale aandoeningen opzoeken,
selecteren en interpreteren.
• Onder begeleiding is de student in staat om onderzoeksbevindingen uit een relatief eenvoudig,
musculoskeletaal gezondheidsprobleem te analyseren en interpreteren.
• De student formuleert en beargumenteert een kinesitherapeutische diagnose voor een relatief
eenvoudig, musculoskeletaal gezondheidsprobleem.
• De student is kritisch ten aanzien van het eigen handelen.
• De student beheerst wetenschappelijke gefundeerde kinesitherapeutische behandelingsmiddelen en –
technieken, zoals deze door de richtlijnen worden aangereikt.
• De student kan bestaand wetenschappelijk onderzoek op kwaliteit en effectiviteit beoordelen,
interpreteren en de gevolgen voor de praktijk destilleren.
1. INLEIDING
1.1 FUNCTIONEEL-ANATOMISCHE ASPECTEN
• Vanl 2 grote G-en: tibiofem en patellofemoraal (prox tibiofib)
• Vanl 2 grote spiergroepen: kniebuigers en -strekkers
• Belangrijke ligamentaire structuren voor de antero-posterieure en medio-laterale stabiliteit:
kruisbanden; collaterale ligamenten (haemartrosis, artritis)
• 3 grote perifere zenuwen: N.fem; N.tib; N. peron comm.
1.2 FUNCTIES KNIE
• Buigen en strekken van de knie tijdens:
o Hurken en rechtkomen
o Traplopen
o Springen en landen
o Stappen
• Bewegingen in het frontale vlak: abductie en adductie vanl in flexie tijdens richtingsveranderingen
maar veel kleiner
• Stabiliteit van voor-achterwaartse en med-lat schuifkrachten
• Functionele stabiliteit
• Balans of Posturale controle
• CBBH (artritis; OA)
• KU-kniebuigers en –strekkers
• Rekbaarheid kniebuigers en –strekkers
• Mobiliteit flexie en extensie
1
, 1.3 MOGELIJKE DD’S KNIEPIJN
Anterieure kniepijn: L3
• OA (tibiofemoraal-patellofemoraal)
• Tenditis patellapees (tendinopathoe)
• Luxatie patella
• Barst of fractuur patella
• Referred pain heup of hoog lumbale regio
• Letsel VKB (verrekking of scheur: haemartrosis)
• Heuppathologie kinderen (aseptische necrose caput femoris)
• Bv. Artritis, fractuur, immobilisatie
Posterieure kniepijn: L5-S1-S2
• OA knie/meniscus/Gkapsel (artritis)
• Bakercyste (dikwijls element van osteoartritis)
• Referred pain lumbosacrale WK/SG
• Letsel hamstrings, M. popliteus
Mediale kniepijn:
• OA knie/meniscus (traumatisch-degeneratief: artritis)
• Letsel MCL (verrekking/scheur: artritis)
• Letsel spieren pes anserinus
Laterale kniepijn:
• Letsel popliteus/biceps femoris/TFL
• Letsel LCL (verrekking)
• Letsel prox tibiofib G
• Referred pain L4-L5
1.4 FYSIOLOGISCHE FUNCTIE STOORNISSEN
GEWRICHT
Gewricht is een orgaan en is een geheel van: KB, subchondraal bot, G-kapsel, ligamenten, synovium,
retinaculum patellae, meniscus
• Stoornissen in de mobiliteit: verminderd of vergroot;
o bv: osteoartrose (artritis), immobilisatie (bv. postop), hypermobiliteit (bv. ACL #)
• Stoornis in de CBBH (kraakbeen/subchondraal bot/ synovium);
o Bv: artritis; fractuur, immobilisatie
• Stoornis in de stabiliteit
o Passieve component: mechanische treksterkte ligamenten
o Actieve component: neuromusculaire controle = controle van krachten die inwerken op G,
controle door spierwerking en sturing zwaartepunt op basis van afferente info (= neurogene
component)
o Bv: elongatie/ruptuur kapsulo-lig weefsel; postoperatieve ligamentoplastie; post-immobil
2
, • Stoornis in de sensorische functie:
o Pijn/ stijfheid (bv: artritis)
o Houdings- en bewegingsgevoel (proprioceptie)
▪ (Bv: ligamentair letsel; OA; centraal of perifere zenuwletsel)
SPIER-PEES
• Stoornissen in de rekbaarheid: verminderd
o Bv: spiercontractuur; spierscheur; post-immobil
• Stoornis in de spierkracht: verminderd
o bv: tendinopathie; centraal of perifeer zenuwproblematiek; OA; aging, immobilisatie,
peesruptuur
• Stoornis in de spiertonus: verhoogd/ verlaagd
o Bv: spiercontractuur; Z van Parkinson; CVA
• Stoornis in uithouding
o bv: post-immobil; OA; ageing
• Stoornis in de sensorische functie: pijn/ stijfheid
o Bv: acute tendinitis/chronische tendinopathie
ZENUW
• Stoornissen in de mobiliteit: verlaagde rekbaarheid
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel;
post-immobil
• Stoornis in de sensorische functie: rekpijn, verandering in sensibiliteit (anaesthesie, hyperaesthesie,
paraesthesie)
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel;
post-immobil
• Stoornis in de spierfunctie: verminderde of afwezige reflex, spierkrachtverlies, verlies coördinatie
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel
• Stoornis in de bew. Functie: verminderde of afwezige reflex, verlies coördinatie, gestoord gangpatroon
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal
VESTIBULAIR
• Stoornissen in de posturale controle (evenwicht): verlaagd
o bv: centraal neurologisch problematiek; ligamentair letsel; OA knie; ageing, vestibulair
probleem
• Stoornissen in houdings-en bewegingsgevoel (proprioceptie)
o Bv: tgv ligamentair letsel; bij OA, vestibulair probleem
BEWEGING FUNCTIE
• Gestoord gangpatroon:
o Bv: manken na posttraumatisch knieletsel; postoperatief, post-immobil
• Gewaarwordingen (subjectief, aangegeven door patiënt)
o → Gerelateerd aan bewfuncties:
o Bv: crepitaties, click, DOMS, …
3
, 2. SCREENING
2.1 OTTAWA KNEE RULES (OKR)
EBP:
Toegepast voor het uitsluiten van een fractuur aan de knie: < 7 dagen posttrauma
• Specificiteit = 0,49
• Sensitiviteit = 0,99
• LR + = 1,86
• LR - = 0,07
Knie X-ray is enkel nodig voor patiënten met deze dingen:
• > 55j
• Isolated tederness van patella
o Geen bot tederness of knie ander dan patella
• Tenderness van caput fibula
• Kan geen 90° flexie doen
• Niet in staat om gewicht te dragen en op de eerste hulp voor 4
stappen (2 x 2)
o Niet in staat om gewicht tweemaal op elke ledemaat te
dragen, ongeacht het manken.
➔ Tenderness van de patella is alleen significant als het een
geïsoleerde bevinding is.
➔ Alleen gebruiken voor letsels < 7 dagen
➔ "Gewicht dragen" telt ook als de patiënt mank loopt.
SPECIFIEKE PALPATIE BOTPUNTEN
4
Lesdoelen knie:
• De student kent de klinische richtlijnen over de meest voorkomende musculoskeletale aandoeningen
van het onderste lidmaat en meer bepaald het kniegewricht.
• De student past (onder begeleiding) de juiste, doelgerichte anamnese- en onderzoeksmethoden toe,
in lijn met de klinische richtlijnen (KNGF acute knieletsels).
• De student kan diagnostische accuraatheidsstudies over musculoskeletale aandoeningen opzoeken,
selecteren en interpreteren.
• Onder begeleiding is de student in staat om onderzoeksbevindingen uit een relatief eenvoudig,
musculoskeletaal gezondheidsprobleem te analyseren en interpreteren.
• De student formuleert en beargumenteert een kinesitherapeutische diagnose voor een relatief
eenvoudig, musculoskeletaal gezondheidsprobleem.
• De student is kritisch ten aanzien van het eigen handelen.
• De student beheerst wetenschappelijke gefundeerde kinesitherapeutische behandelingsmiddelen en –
technieken, zoals deze door de richtlijnen worden aangereikt.
• De student kan bestaand wetenschappelijk onderzoek op kwaliteit en effectiviteit beoordelen,
interpreteren en de gevolgen voor de praktijk destilleren.
1. INLEIDING
1.1 FUNCTIONEEL-ANATOMISCHE ASPECTEN
• Vanl 2 grote G-en: tibiofem en patellofemoraal (prox tibiofib)
• Vanl 2 grote spiergroepen: kniebuigers en -strekkers
• Belangrijke ligamentaire structuren voor de antero-posterieure en medio-laterale stabiliteit:
kruisbanden; collaterale ligamenten (haemartrosis, artritis)
• 3 grote perifere zenuwen: N.fem; N.tib; N. peron comm.
1.2 FUNCTIES KNIE
• Buigen en strekken van de knie tijdens:
o Hurken en rechtkomen
o Traplopen
o Springen en landen
o Stappen
• Bewegingen in het frontale vlak: abductie en adductie vanl in flexie tijdens richtingsveranderingen
maar veel kleiner
• Stabiliteit van voor-achterwaartse en med-lat schuifkrachten
• Functionele stabiliteit
• Balans of Posturale controle
• CBBH (artritis; OA)
• KU-kniebuigers en –strekkers
• Rekbaarheid kniebuigers en –strekkers
• Mobiliteit flexie en extensie
1
, 1.3 MOGELIJKE DD’S KNIEPIJN
Anterieure kniepijn: L3
• OA (tibiofemoraal-patellofemoraal)
• Tenditis patellapees (tendinopathoe)
• Luxatie patella
• Barst of fractuur patella
• Referred pain heup of hoog lumbale regio
• Letsel VKB (verrekking of scheur: haemartrosis)
• Heuppathologie kinderen (aseptische necrose caput femoris)
• Bv. Artritis, fractuur, immobilisatie
Posterieure kniepijn: L5-S1-S2
• OA knie/meniscus/Gkapsel (artritis)
• Bakercyste (dikwijls element van osteoartritis)
• Referred pain lumbosacrale WK/SG
• Letsel hamstrings, M. popliteus
Mediale kniepijn:
• OA knie/meniscus (traumatisch-degeneratief: artritis)
• Letsel MCL (verrekking/scheur: artritis)
• Letsel spieren pes anserinus
Laterale kniepijn:
• Letsel popliteus/biceps femoris/TFL
• Letsel LCL (verrekking)
• Letsel prox tibiofib G
• Referred pain L4-L5
1.4 FYSIOLOGISCHE FUNCTIE STOORNISSEN
GEWRICHT
Gewricht is een orgaan en is een geheel van: KB, subchondraal bot, G-kapsel, ligamenten, synovium,
retinaculum patellae, meniscus
• Stoornissen in de mobiliteit: verminderd of vergroot;
o bv: osteoartrose (artritis), immobilisatie (bv. postop), hypermobiliteit (bv. ACL #)
• Stoornis in de CBBH (kraakbeen/subchondraal bot/ synovium);
o Bv: artritis; fractuur, immobilisatie
• Stoornis in de stabiliteit
o Passieve component: mechanische treksterkte ligamenten
o Actieve component: neuromusculaire controle = controle van krachten die inwerken op G,
controle door spierwerking en sturing zwaartepunt op basis van afferente info (= neurogene
component)
o Bv: elongatie/ruptuur kapsulo-lig weefsel; postoperatieve ligamentoplastie; post-immobil
2
, • Stoornis in de sensorische functie:
o Pijn/ stijfheid (bv: artritis)
o Houdings- en bewegingsgevoel (proprioceptie)
▪ (Bv: ligamentair letsel; OA; centraal of perifere zenuwletsel)
SPIER-PEES
• Stoornissen in de rekbaarheid: verminderd
o Bv: spiercontractuur; spierscheur; post-immobil
• Stoornis in de spierkracht: verminderd
o bv: tendinopathie; centraal of perifeer zenuwproblematiek; OA; aging, immobilisatie,
peesruptuur
• Stoornis in de spiertonus: verhoogd/ verlaagd
o Bv: spiercontractuur; Z van Parkinson; CVA
• Stoornis in uithouding
o bv: post-immobil; OA; ageing
• Stoornis in de sensorische functie: pijn/ stijfheid
o Bv: acute tendinitis/chronische tendinopathie
ZENUW
• Stoornissen in de mobiliteit: verlaagde rekbaarheid
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel;
post-immobil
• Stoornis in de sensorische functie: rekpijn, verandering in sensibiliteit (anaesthesie, hyperaesthesie,
paraesthesie)
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel;
post-immobil
• Stoornis in de spierfunctie: verminderde of afwezige reflex, spierkrachtverlies, verlies coördinatie
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal); perifeer zenuwletsel
• Stoornis in de bew. Functie: verminderde of afwezige reflex, verlies coördinatie, gestoord gangpatroon
o Bv: centraal neurologisch problematiek (hernia lumbaal/cervicaal
VESTIBULAIR
• Stoornissen in de posturale controle (evenwicht): verlaagd
o bv: centraal neurologisch problematiek; ligamentair letsel; OA knie; ageing, vestibulair
probleem
• Stoornissen in houdings-en bewegingsgevoel (proprioceptie)
o Bv: tgv ligamentair letsel; bij OA, vestibulair probleem
BEWEGING FUNCTIE
• Gestoord gangpatroon:
o Bv: manken na posttraumatisch knieletsel; postoperatief, post-immobil
• Gewaarwordingen (subjectief, aangegeven door patiënt)
o → Gerelateerd aan bewfuncties:
o Bv: crepitaties, click, DOMS, …
3
, 2. SCREENING
2.1 OTTAWA KNEE RULES (OKR)
EBP:
Toegepast voor het uitsluiten van een fractuur aan de knie: < 7 dagen posttrauma
• Specificiteit = 0,49
• Sensitiviteit = 0,99
• LR + = 1,86
• LR - = 0,07
Knie X-ray is enkel nodig voor patiënten met deze dingen:
• > 55j
• Isolated tederness van patella
o Geen bot tederness of knie ander dan patella
• Tenderness van caput fibula
• Kan geen 90° flexie doen
• Niet in staat om gewicht te dragen en op de eerste hulp voor 4
stappen (2 x 2)
o Niet in staat om gewicht tweemaal op elke ledemaat te
dragen, ongeacht het manken.
➔ Tenderness van de patella is alleen significant als het een
geïsoleerde bevinding is.
➔ Alleen gebruiken voor letsels < 7 dagen
➔ "Gewicht dragen" telt ook als de patiënt mank loopt.
SPECIFIEKE PALPATIE BOTPUNTEN
4
