Samenvatting jeugdbescherming en jeugdhulp en EXAMENVRAGEN

Jeugdbescherming en jeugdhulp
LES 1: INLEIDING
 Emancipatorisch en controlerend spanningsveld  we willen dat ze sterker worden 
maatschappelijke controlerende functies

Interventiegronden
 Als pedagogen/sociaal werkers komen we in de jeugdbescherming en jeugdhulp tussen in
situaties o.b.v.. volgende interventiegronden:
 op vraag van kinderen en/of ouders of;
 die we verontrustend vinden (interventiegrond VOS – verontrustende
opvoedingssituatie) of;
 die we normovertredend achten (interventiegrond MOF – als Misdrijf Omschreven
Feit)

Arrangementen
 Deze interventies zijn georganiseerd in specifieke arrangementen van jeugdhulp
voornamelijk geregeld via:
 Het decreet integrale jeugdhulp (2013)
 Het decreet jeugddelinquentierecht (2019)
 Interventies kunnen vrijwillig (buitengerechtelijk) dan wel gedwongen (gerechtelijk) zijn
 interventies zijn ambulant, semi-ambulant (deels thuis en deels in professionele sfeer) en
residentieel
 verschil tussen wet en decreet
 Een wet verwijst naar federale bevoegdheid en een decreet verwijst naar een
vlaamse bevoegdheid

Het stelsel
 Het stelsel  TE KENNEN!!
Lees tekst!! Tekst moet gekend zijn!!!!

RTH  minder interventionistsiche hulp, meestal
niet residentieel.. daar kan je zelf naartoe als
cliënt vb Kind en Gezin

NRTH  toegangsticket nodig, vaak duurdere,
zwaardere, langdurige, intensievere hulp
 grote wachtlijsten

IT  beslist over het toegangsticket,
NRTH kan ook vrijwillig zijn!!!!!!!

Vrijwillig en gedwongen dat wordt bepaald door de interventie van het parket  het openbaar
ministerie  zij beslissen of er al dan niet gerechtelijk tussenkomst nodig is

Je kan niet vrijwillig in een gemeenschapsinstelling terecht komen.

,Vraag van student: Is hulp die door het parket wordt voorgeschreven altijd niet rechtstreeks
toegankelijk? Of kan dat ook rechtstreeks toegankelijke hulp zijn?  dit kan ook zeker RTH zijn
hetgeen de rechter oplegt is NRTJH

 Deze tussenkomsten zijn gemandateerd en/of gefinancierd door de overheid

 Dit betekent dat opvoeding en ontwikkeling van kinderen niet worden gezien als
PRIVATE zaken, maar als PUBLIEKE aangelegenheden

 Idee van interventies is opvoeding tot goed BURGERSCHAP van kinderen en ook
ouders

 Vooruitgang?

 Zie bijvoorbeeld: https://www.weliswaar.be/kinderen-jongeren/van-ongeboren-
kinderen-tot-jongeren-van-25-jaar-we-laten-niemand-los

 Titel artikel: ‘van ongeboren kinderen tot jongeren van 25 jaar: we laten niemand los’

 Er zit veel optimisme is het artikel  werken krachtgericht, vraaggestuurd, we
luisteren naar de nood van gezinnen

 Maar het optimisme staat haaks op de relaiteit in de JH en wat er allemaal niet goed
loopt. We kampen ook met problemen

 Een verhaal van vooruitgang?

 >< resultaten van de jeugdhulp

 Vaststellingen van gebrek aan transparantie

 Vaststelling van gebrek aan participatie

 Vaststelling van gebrek aan continuïteit

 Vaststelling van ongelijke interventies tav arme gezinnen

 …

 Een probleem van capaciteit?

 Discussie over antwoord op besef tekortschieten gaat vaak over beperkte capaciteit
in verhouding tot complexiteit, in diverse vormen

 De problemen zijn te complex (onbegeleidbare gezinnen)

 We hebben niet genoeg middelen (wachtlijsten)

 We werken niet genoeg samen (nood aan netwerken)  nu te versnipperd

 We hebben niet voldoende goede methodieken (meer evidence based
werken)

 We komen niet vroeg genoeg tussen (detectie en preventie)

 …

 Een probleem van logica’s

,  Voorgaande problemen kunnen terecht worden aangehaald, maar er is meer aan de
hand

 Problemen van de jeugdhulp hebben (ook) te maken met de logica’s van waaruit de
jeugdhulp werkt

 ‘Capaciteit’ versus ‘logica’ als probleem verwijst naar twee verschillende
benaderingen van de jeugdhulp: als ‘oplossing’ of als ‘constructie

 Verschillende benaderingen rol professional

 Verschillende benaderingen van de rol als pedagoog/sociaal werker

 Capaciteitsprobleem: als ‘oplosser’ (essentialistische visie)

 Logicaprobleem: als ’drager van constructies’ (constructivistische visie) 
professionals moeten ook stilstaan bij de vraag “hoe definieer ik het
probleem, hoe dan ouders dat, andere professionals? …”

 De professional als oplosser

 Idee dat we via …

 de ‘juiste’ diagnose

 het probleem ‘juist’ kunnen definiëren

 om dan via de ‘juiste’ methode

 het ‘juiste’ antwoord te kunnen geven

 dat moet leiden tot het ‘juiste’ resultaat

 Oplossingslogica zit ingebed in een vooruitgangsdenken:

 We ontwikkelen steeds betere diagnostiek

 We ontwikkelen steeds betere methodieken (cf. evidence-based
methodieken)

 Waarbij we ook steeds meer de kinderen en ouders zelf betrekken en
empoweren (vraaggestuurd werken, krachtgericht werken, etc…)

 Oplossing = essentialistisch concept

 We kunnen de werkelijkheid kennen

 Via het kennen van de werkelijkheid kunnen we tot een wenselijke situatie
komen

 Hetzelfde gedrag kan in een verschillende context een verschillende
betekenis krijgen

 Non-communicatieve pedagogie

 Historisch en actueel vaststelling dat dergelijke benadering zeer contraproductief
kan zijn:

,  Oplossingslogica leidt tot een beheersingsgerichte en non-communicatieve
pedagogie (Roose, 2006; De Vos, 2015; Naert, 2019).

 Een non-communicatieve pedagogie, want de professional wordt een uitvoerder van
methodieken, die moet slagen, …. dus weinig ruimte voor omgaan met
ambiguïteit/complexiteit, …

 >< ervaringen van jongeren en gezinnen van gebrek aan
ruimte/tijd/kansen/transparantie/…

 Vermijden van meer van hetzelfde

 Vaststelling dat jeugdhulp niet ‘werkt’, leidt historisch vaak tot meer van hetzelfde

 We moeten vroeger tussen komen/beter tussen komen/….

 Belangrijk om uit die logica van ‘meer van hetzelfde’ te stappen en te kijken naar
‘anders’ tussenkomen: bevragen van logica’s van tussenkomst

 De professional als drager van Interventies

 Communicatieve pedagogiek veronderstelt een constructivistische benadering

 Interventie als constructivistische logica houdt geen relativisme in, maar wel
voortdurende reflectie over de opvattingen die we hanteren in het tussenkomen in
situaties die we als problematisch benoemen.

 Constructies

 Waarover gaat het: besef dat de wijze waarop we problemen benoemen, de
opvattingen over wat een goede tussenkomst is, de opvatting over wat een
wenselijke tussenkomst is, de opvatting over wat delinquentie is, de opvatting over
wat goede opvoeding is, … zijn niet neutraal maar zijn

1. Constructies

2. Die tijdsgebonden, perspectiefgebonden en contextgebonden zijn (Hemrica,
2004).

1. Tijdsgebonden: vb. vroeger was spijbelen een MOF’, nu niet meer

2. Contextgebonden: vb. druggebruik in een rijk gezin wordt mogelijk op een andere
wijze geproblematiseerd dan in een arm gezin

3. Perspectiefgebonden: vb. een pedagoog/sociaal werker zal mogelijk naar andere
aspecten in de situatie kijken dan een psycholoog, criminoloog, …

 Hoe mee omgaan?

 Constructivisme betekent dus niet relativisme, maar wel de noodzaak om kritisch te
blijven kijken naar de eigen uitgangspunten (constructies) en de context waarin hulp
wordt verleend, ook in extreme gevallen

 Cf. van Stolk, B. & Frenken, J. (1986). ‘Als kind met de kinderen': een netwerk
van incestueuze en pedoseksuele verhoudingen, MGv, 41, 691-724.

 Evidenties deconstrueren