IV K u nn en dieren den k en ?
Comparatieve psychologie = tak vd psychologie die dit bestudeert
Heel nauwe band tussen het hebben van mentale toestanden en morele belangen
(rekeningehouden met interesses etc)
ook emoties
0. Inleiding
Jaques Vaucanson (1738): uitvinding de mechanische eend
beweerde dat hij de eend en het verteringsstelsel had kunnen mechaniseren
bedrog!: de mechanische eend bestond uit 2 systemen (één vangt voer op, ander
stoot vooraf geprepareerde nepdrollen uit)
mechanische eend : illustratie vh geloof in de mechanisering van het wereldbeeld in 18 e
E (proces dat op gang kwam dr weteschappelijke evolutie) dieren zijn machines
Descartes: belangrijke rol hierin dieren + lichaam vd mens zijn machines
we hebben geen mysterieuze vegetatieve / sensitieve ziel nodig om te begrijpen hoe
lichamen functioneren ( Aristoteles & andere ME filosofen)
verschil mens & dier: mensen = hybride wezens:
- hebben lichaam +
- immateriële geest(=de rationele geest): 2 uniek menselijke kenmerken
i. taalvermogen
ii. intelligentie = zeer complex, niet op mechanische manier te begrijpen
centrale vraag in hoofdstuk: hebben dieren een mentaal leven; mentale toestanden?
1. Een bruut onder de dieren
1.1. zijn dieren machines?
cliche v descartes: dieren zijn niks anders dan machines, dieren hebben geen verlangens,
mentale toestanden (zijn zoals automaten) :geen nood aan mysterieuze zielen (hij geefrt kritiek
op aristoteles met zijn soorten zielen descartes wil daar vanaf stappen door machines)
Brief v Descartes (1646): uitdrukkelijk zeggen dat hij denkt dat dieren niet knn denken
dieren zijn machines: 2 mogelijke interpretaties:
1) Dieren/machines hebben helemaal geen mentale toestanden
ook geen eenvoudige vermogens (emoties, pijn, verlanges, herinneringen…)
Bv als dier krijst als keel obergesneden w= zelfde geluid wat een stoomtrein zou maken
morele verontwaardiging (ook in die tijd)
- “bloedering & moordadig” – Henry More
- “monsterlijk & overgeeflijk stompzinnig idee”
- A brute to the brutes (brutes = dier of wreedaard)
2) Sommige dieren/ machines hebben wel mentale toestanden: ze ervaren…
, - passies (bv woede, angst, honger)
- zintuiglijke ervaringen (bv. reuk, zicht, verbeelding, aandacht, geheugen)
Volgens Descartes deze mentale toestanden op mechanische manier te verklaren:
“komen voort uit organen vd macine op een manier die even natuurlijk is als het
voortkomen vd bewegingen ve klok (…) uit de organisatie van haar tegengewichten en
raderen” – Traité de l’homme (Descartes, 1664)
Descartes als fysicalist op vlak v eenvoudige mentale toestanden & vermogens: ze
volgen uit werking v hersenen, zonder meer => hebben geen speciale
substantie(geestesspul) voor nodig
D als substantiedualist: heeft geestesspul enkel nodig om te verklaren waarom mensen
taal + intelligentie hebben
(sommige aanhangers v D gaan nog stapje verder: bewustzijn kan enkel verklaard w mbv
geestesspul)
!! verder in hoofdstuk: verband tussen mentale toestanden en morele belangen / rechten
als dieren geen mentale toestanden hebben => ook geen rekening houden met belangen +
niet schuldig voelen wanneer we hen pijn doen
1.2. Intelligentie
Descartes: intelligentie = universeel vermogen; laat toe om op betenenisvolle + vaardige
manier te reageren op verschillede nieuwe situaties ( Cavendish is het niet eens)
Margaret Cavendish: intelligentie = domeinspecifiek, dus elk dier heeft eigen specifieke vorm
van intelligentie mensen zijn enige dieren die generalistische (=niet-specifieke) vorm v
intelligentie hebben
Vandaag nog steeds geen consenus over de term: er zijn 70 =/=e definities van intelligentie
die gebruikt worden in wetenschappelijk onderzoek
Dieren: ook vele studies over dieren en intelligentie bv , kraaien, octopussen
(pesten onderzoekers : volgens Godfrey Smith teken van groot
aanpassingsvermogen en dus intelligentie)
Plantenneurobiologen minimale intelligentie bij planten:
- verwerken informatie +
- anticiperen op gebeurtenissen in omgeving
- kunnen leren & communiceren
AI (artificiële intelligentie (gevoed door Large Language Models) D zou AI als een
contradictio in terminis beschouwen: machine kan niet intelligent zijn want heeft
geen ‘rationele geest’
Wat is intelligentie?
De inputs en de outputs ontkoppelen
- Boring: ‘hetgene wat we in de psychologie meten mbhv intelligentietests’
problematische def want circulair + sluit uit dat dieren, planten, machines
intelligent knn zijn + meet vermogen wiskundige-, ruimtelijke- &
Comparatieve psychologie = tak vd psychologie die dit bestudeert
Heel nauwe band tussen het hebben van mentale toestanden en morele belangen
(rekeningehouden met interesses etc)
ook emoties
0. Inleiding
Jaques Vaucanson (1738): uitvinding de mechanische eend
beweerde dat hij de eend en het verteringsstelsel had kunnen mechaniseren
bedrog!: de mechanische eend bestond uit 2 systemen (één vangt voer op, ander
stoot vooraf geprepareerde nepdrollen uit)
mechanische eend : illustratie vh geloof in de mechanisering van het wereldbeeld in 18 e
E (proces dat op gang kwam dr weteschappelijke evolutie) dieren zijn machines
Descartes: belangrijke rol hierin dieren + lichaam vd mens zijn machines
we hebben geen mysterieuze vegetatieve / sensitieve ziel nodig om te begrijpen hoe
lichamen functioneren ( Aristoteles & andere ME filosofen)
verschil mens & dier: mensen = hybride wezens:
- hebben lichaam +
- immateriële geest(=de rationele geest): 2 uniek menselijke kenmerken
i. taalvermogen
ii. intelligentie = zeer complex, niet op mechanische manier te begrijpen
centrale vraag in hoofdstuk: hebben dieren een mentaal leven; mentale toestanden?
1. Een bruut onder de dieren
1.1. zijn dieren machines?
cliche v descartes: dieren zijn niks anders dan machines, dieren hebben geen verlangens,
mentale toestanden (zijn zoals automaten) :geen nood aan mysterieuze zielen (hij geefrt kritiek
op aristoteles met zijn soorten zielen descartes wil daar vanaf stappen door machines)
Brief v Descartes (1646): uitdrukkelijk zeggen dat hij denkt dat dieren niet knn denken
dieren zijn machines: 2 mogelijke interpretaties:
1) Dieren/machines hebben helemaal geen mentale toestanden
ook geen eenvoudige vermogens (emoties, pijn, verlanges, herinneringen…)
Bv als dier krijst als keel obergesneden w= zelfde geluid wat een stoomtrein zou maken
morele verontwaardiging (ook in die tijd)
- “bloedering & moordadig” – Henry More
- “monsterlijk & overgeeflijk stompzinnig idee”
- A brute to the brutes (brutes = dier of wreedaard)
2) Sommige dieren/ machines hebben wel mentale toestanden: ze ervaren…
, - passies (bv woede, angst, honger)
- zintuiglijke ervaringen (bv. reuk, zicht, verbeelding, aandacht, geheugen)
Volgens Descartes deze mentale toestanden op mechanische manier te verklaren:
“komen voort uit organen vd macine op een manier die even natuurlijk is als het
voortkomen vd bewegingen ve klok (…) uit de organisatie van haar tegengewichten en
raderen” – Traité de l’homme (Descartes, 1664)
Descartes als fysicalist op vlak v eenvoudige mentale toestanden & vermogens: ze
volgen uit werking v hersenen, zonder meer => hebben geen speciale
substantie(geestesspul) voor nodig
D als substantiedualist: heeft geestesspul enkel nodig om te verklaren waarom mensen
taal + intelligentie hebben
(sommige aanhangers v D gaan nog stapje verder: bewustzijn kan enkel verklaard w mbv
geestesspul)
!! verder in hoofdstuk: verband tussen mentale toestanden en morele belangen / rechten
als dieren geen mentale toestanden hebben => ook geen rekening houden met belangen +
niet schuldig voelen wanneer we hen pijn doen
1.2. Intelligentie
Descartes: intelligentie = universeel vermogen; laat toe om op betenenisvolle + vaardige
manier te reageren op verschillede nieuwe situaties ( Cavendish is het niet eens)
Margaret Cavendish: intelligentie = domeinspecifiek, dus elk dier heeft eigen specifieke vorm
van intelligentie mensen zijn enige dieren die generalistische (=niet-specifieke) vorm v
intelligentie hebben
Vandaag nog steeds geen consenus over de term: er zijn 70 =/=e definities van intelligentie
die gebruikt worden in wetenschappelijk onderzoek
Dieren: ook vele studies over dieren en intelligentie bv , kraaien, octopussen
(pesten onderzoekers : volgens Godfrey Smith teken van groot
aanpassingsvermogen en dus intelligentie)
Plantenneurobiologen minimale intelligentie bij planten:
- verwerken informatie +
- anticiperen op gebeurtenissen in omgeving
- kunnen leren & communiceren
AI (artificiële intelligentie (gevoed door Large Language Models) D zou AI als een
contradictio in terminis beschouwen: machine kan niet intelligent zijn want heeft
geen ‘rationele geest’
Wat is intelligentie?
De inputs en de outputs ontkoppelen
- Boring: ‘hetgene wat we in de psychologie meten mbhv intelligentietests’
problematische def want circulair + sluit uit dat dieren, planten, machines
intelligent knn zijn + meet vermogen wiskundige-, ruimtelijke- &
