Samenvatting Kleuters in de
maatschappij
Periode 3
Hoofdstuk1: vakinfo + basiskaders
Diversiteit en jij
Referentiekader
- Geheel van waarden, normen, overtuigingen, ervaringen en perspectieven
die een persoon of groep gebruikt
Wereld om zich heen te begrijpen en te interpreteren
- Fungeert als lens waardoor we onze omgeving waarnemen en beoordelen
- Relatie tot identiteitsontwikkeling speelt het referentiekader een
belangrijke rol
Bepaalt hoe iemand zichzelf ziet en zich verhoudt tot andere en in de
wereld
Anders, normaal, abnormaal
- In jouw kader zitten zaken die JIJ normaal en vanzelfsprekend vindt
- Buiten jouw kader zitten zaken die jij abnormaal vindt, of tegen jouw
buikgevoel ingaan
- Elke kader ziet er bij iedereen anders uit
Bepaalt wat voor één speciaal of anders is en voor een ander normaal
Waarden en normen
- Referentiekader functioneert als basis voor normen en waarden van een
invidu of groep
Bepaalt wat men goed, fout, gewenst of ongewenst beschouwd
- Kader beïnvloed hoe mensen situaties beoordelen en wat zij als wenselijk
of moreel beschouwen.
- Jouw kader bepaalt wat jij normaal vindt
Jouw referentiekader
- Kader wordt sterk beïnvloed door sociale context waarin iemand opgroeit
Cultuur, religie, gezin, samenleving
- context geeft richting in waarden en normen die iemand internaliseert wat
dan zijn identiteit vormt
Leren in én over diversiteit
Waarom leren in én over diversiteit
- toenemend diversiteit in Vlaanderen
Ruimer en grootsteden
, - School en klas als weerspiegeling van de samenleving
Alle verschillen en diversiteit komen samen
- Belangrijk om vaardigheden te ontwikkelen om les te geven in diverse en
inclusieve samenleving, aan elke leerling ongeacht achtergrond, beperking
De school als microsamenleving
- School is een microsamenleving
- Verschillende leraren en leerlingen samenkomen
- Gemeenschappelijke doelen nastreven
Gelijke onderwijskansen in Vlaanderen
- Niet elk kind heeft evenveel kansen in het Vlaams onderwijssysteem
- Ongekwalificeerde uitstroom is 12x hoger voor kinderen met lage SES
Geen secundair onderwijs diploma
- 50% v/d kinderen met lage SES behaalt PISA standaarden niet behaalt
- 6% v/d kinderen uit bevoorrechte sociale milieus
- Leerlingen met migratie roots vaker BSO/ arbeidsmarkt studieadvies
- Jongens 3x vaker bestraft als meisjes in de klas
- Kwetsbare kleuters krijgen 50% minder spreekkansen in de kleuterklas
Taalinteracties zijn minder rijk
- Kinderen die genderstereotype gedrag vertonen krijgen meer
complimenten dan kinderen die roldoorbrekend gedrag vertonen
zij leren dat dit gedrag ongewenst is
Sociaal rechtvaardig onderwijs
- social rechtvaardigheid vertrekt vanuit mensenrechten
- sociale rechtvaardigheid draait om het creëren van inclusieve en
rechtvaardige samenleving waar gelijkheid, respect en zorg voor iedereen
centraal staat
- Sociale rechtvaardigheid = een doel en een proces
DOEL: alle groepen volledig én gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de
samenleving die wederzijds gevormd is aan hun behoefte
Om dit doel te bereiken moet proces participatief, democratisch en
inclusief zijn
Participatief: iedereen geeft recht om dit proces democratisch
vorm te geven
Democratisch: gericht op gelijkspraak, inspraak en gedeelde
besluitvorming
Inclusief: elk persoon ongeacht, gender, socio- economische
status, etniciteit
- Zet in op inclusie
Inclusieve scholen benutten diversiteit als kracht als meerwaarde:
diversiteit wordt positief benaderd niet als een probleem
- Gaat over gelijke onderwijskansen voor elk kind: gelijke toegang/ kansen/
behandeling/ uitkomsten
, - Zorgt ervoor dat alle kinderen en jongeren gelijke kansen krijgen in
onderwijs
Vraag stellen welke groepen hebben geen baat bij een algemene
aanpak en hoe die aanpas veranderen
- Inzetten op anti- discriminatie: aanpakken en voorkomen van discriminatie
en uitsluiting
Sociale rechtvaardigheid en SDG’s
- Sustainable Development Goals
17 mondiale doelen die vastgesteld zijn door de Verenigde Naties (VN)
Onderdeel van Agenda 2023 voor Duurzame Ontwikkeling
Tegen 2023 armoede te bestrijden
Ongelijkheid te verminderen
Planeet beschermen
Vrede en welvaart bevorderen
- Zijn gericht op universele uitdagingen:
Klimaatverandering
Onderwijs
Gezondheidszorgen
Gendergelijkheid
Economische groei
- Gezamenlijk ontwikkeld door VN-lidstaten, maatschappelijke organisaties
en andere belanghebbenden om geïntegreerde aanpak voor duurzame
ontwikkeling wereldwijd te bevorderen
- SDG’s kunnen in 5 grote thema’s verdeeld worden
Mensen
Planeet
Welvaart
Vrede
Partnerschap
- De 17 SGD’s zijn
Geen armoede
Geen honger
Goede gezondheid en welzijn
Kwaliteitsonderwijs
Gendergelijkheid
Betaalbare en duurzame energie
Waardig werk en economische groei
Industrie, innovatie en infrastructuur
Ongelijkheidvermindering
Duurzame steden en gemeenschappen
Klimaatactie
Leven in het water
Leven op het land
Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten
Partnerschap om doelstellingen te bereiken
, Functioneel geheel 10
- Leerkracht kan actuele maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen
onderscheiden en kritisch benaderen op volgende domeinen:
Sociaal- politiek domein
Sociaal- economisch domein
Levensbeschouwelijk domein
Cultureel -esthetisch domein
Cultureel- wetenschappelijke domein
- Leerkracht kan werken aan interpretatiekader om kritisch om te gaan met
informatie over thema’s en ontwikkelingen en erover dialogeren
De cultureel responsieve leraar
- Leraar die bewust inspeelt op uiteenlopende achtergronden, ervaringen en
behoeftes van leerlingen
Middel van zelfreflectie, culturele sensitiviteit en inclusieve
onderwijspraktijken
Actief streven naar bevorderen van sociale rechtvaardigheid in
onderwijs
Zelfreflectie: kritisch terugblikken op eigen handelen en
ervaringen in de klas. Basis daarvan bijsturen van didactisch en
pedagogisch handelen in de klaspraktijk
Culturele sensitiviteit: Bewust inspelen op diverse culturele
verschillen en inclusieve didactische strategieën, op een
respectvolle en gelijkwaardige leeromgeving creëren
Inclusieve onderwijspraktijken: zijn gericht op het creëren van
een leeromgeving waarin ALLE leerlingen (ongeacht
vaardigheden, achtergrond, gender, cultuur, sociaaleconomische
status of onderwijsbehoeften). Deze praktijken bevorderen
gelijkwaardigheid, respect voor diversiteit en gevoel van erbij
horen Sense of belonging
Basisbegrippen
Diversiteit ≠ etniciteit
- Etniciteit:
Veronderstelde gemeenschappelijke afkomt van een groep mensen
Bestaat uit een groep mensen die specifieke gemeenschappelijke
afkomst hebben of denken te hebben
Word vaak foutief gebruikt
Verwijzen naar etnische minderheden
- Diversiteit
Verwijst naar verscheidenheid tussen mensen
Verwijst dus niet enkel naar etniciteit of kleur
Gaat ook over: gender, beperking of lichamelijke en verstandelijke
mogelijkheden, sociale klasse, opleidingsniveau, religie, seksuele
geaardheid, leeftijd, …
maatschappij
Periode 3
Hoofdstuk1: vakinfo + basiskaders
Diversiteit en jij
Referentiekader
- Geheel van waarden, normen, overtuigingen, ervaringen en perspectieven
die een persoon of groep gebruikt
Wereld om zich heen te begrijpen en te interpreteren
- Fungeert als lens waardoor we onze omgeving waarnemen en beoordelen
- Relatie tot identiteitsontwikkeling speelt het referentiekader een
belangrijke rol
Bepaalt hoe iemand zichzelf ziet en zich verhoudt tot andere en in de
wereld
Anders, normaal, abnormaal
- In jouw kader zitten zaken die JIJ normaal en vanzelfsprekend vindt
- Buiten jouw kader zitten zaken die jij abnormaal vindt, of tegen jouw
buikgevoel ingaan
- Elke kader ziet er bij iedereen anders uit
Bepaalt wat voor één speciaal of anders is en voor een ander normaal
Waarden en normen
- Referentiekader functioneert als basis voor normen en waarden van een
invidu of groep
Bepaalt wat men goed, fout, gewenst of ongewenst beschouwd
- Kader beïnvloed hoe mensen situaties beoordelen en wat zij als wenselijk
of moreel beschouwen.
- Jouw kader bepaalt wat jij normaal vindt
Jouw referentiekader
- Kader wordt sterk beïnvloed door sociale context waarin iemand opgroeit
Cultuur, religie, gezin, samenleving
- context geeft richting in waarden en normen die iemand internaliseert wat
dan zijn identiteit vormt
Leren in én over diversiteit
Waarom leren in én over diversiteit
- toenemend diversiteit in Vlaanderen
Ruimer en grootsteden
, - School en klas als weerspiegeling van de samenleving
Alle verschillen en diversiteit komen samen
- Belangrijk om vaardigheden te ontwikkelen om les te geven in diverse en
inclusieve samenleving, aan elke leerling ongeacht achtergrond, beperking
De school als microsamenleving
- School is een microsamenleving
- Verschillende leraren en leerlingen samenkomen
- Gemeenschappelijke doelen nastreven
Gelijke onderwijskansen in Vlaanderen
- Niet elk kind heeft evenveel kansen in het Vlaams onderwijssysteem
- Ongekwalificeerde uitstroom is 12x hoger voor kinderen met lage SES
Geen secundair onderwijs diploma
- 50% v/d kinderen met lage SES behaalt PISA standaarden niet behaalt
- 6% v/d kinderen uit bevoorrechte sociale milieus
- Leerlingen met migratie roots vaker BSO/ arbeidsmarkt studieadvies
- Jongens 3x vaker bestraft als meisjes in de klas
- Kwetsbare kleuters krijgen 50% minder spreekkansen in de kleuterklas
Taalinteracties zijn minder rijk
- Kinderen die genderstereotype gedrag vertonen krijgen meer
complimenten dan kinderen die roldoorbrekend gedrag vertonen
zij leren dat dit gedrag ongewenst is
Sociaal rechtvaardig onderwijs
- social rechtvaardigheid vertrekt vanuit mensenrechten
- sociale rechtvaardigheid draait om het creëren van inclusieve en
rechtvaardige samenleving waar gelijkheid, respect en zorg voor iedereen
centraal staat
- Sociale rechtvaardigheid = een doel en een proces
DOEL: alle groepen volledig én gelijkwaardig kunnen deelnemen aan de
samenleving die wederzijds gevormd is aan hun behoefte
Om dit doel te bereiken moet proces participatief, democratisch en
inclusief zijn
Participatief: iedereen geeft recht om dit proces democratisch
vorm te geven
Democratisch: gericht op gelijkspraak, inspraak en gedeelde
besluitvorming
Inclusief: elk persoon ongeacht, gender, socio- economische
status, etniciteit
- Zet in op inclusie
Inclusieve scholen benutten diversiteit als kracht als meerwaarde:
diversiteit wordt positief benaderd niet als een probleem
- Gaat over gelijke onderwijskansen voor elk kind: gelijke toegang/ kansen/
behandeling/ uitkomsten
, - Zorgt ervoor dat alle kinderen en jongeren gelijke kansen krijgen in
onderwijs
Vraag stellen welke groepen hebben geen baat bij een algemene
aanpak en hoe die aanpas veranderen
- Inzetten op anti- discriminatie: aanpakken en voorkomen van discriminatie
en uitsluiting
Sociale rechtvaardigheid en SDG’s
- Sustainable Development Goals
17 mondiale doelen die vastgesteld zijn door de Verenigde Naties (VN)
Onderdeel van Agenda 2023 voor Duurzame Ontwikkeling
Tegen 2023 armoede te bestrijden
Ongelijkheid te verminderen
Planeet beschermen
Vrede en welvaart bevorderen
- Zijn gericht op universele uitdagingen:
Klimaatverandering
Onderwijs
Gezondheidszorgen
Gendergelijkheid
Economische groei
- Gezamenlijk ontwikkeld door VN-lidstaten, maatschappelijke organisaties
en andere belanghebbenden om geïntegreerde aanpak voor duurzame
ontwikkeling wereldwijd te bevorderen
- SDG’s kunnen in 5 grote thema’s verdeeld worden
Mensen
Planeet
Welvaart
Vrede
Partnerschap
- De 17 SGD’s zijn
Geen armoede
Geen honger
Goede gezondheid en welzijn
Kwaliteitsonderwijs
Gendergelijkheid
Betaalbare en duurzame energie
Waardig werk en economische groei
Industrie, innovatie en infrastructuur
Ongelijkheidvermindering
Duurzame steden en gemeenschappen
Klimaatactie
Leven in het water
Leven op het land
Vrede, veiligheid en sterke publieke diensten
Partnerschap om doelstellingen te bereiken
, Functioneel geheel 10
- Leerkracht kan actuele maatschappelijke thema’s en ontwikkelingen
onderscheiden en kritisch benaderen op volgende domeinen:
Sociaal- politiek domein
Sociaal- economisch domein
Levensbeschouwelijk domein
Cultureel -esthetisch domein
Cultureel- wetenschappelijke domein
- Leerkracht kan werken aan interpretatiekader om kritisch om te gaan met
informatie over thema’s en ontwikkelingen en erover dialogeren
De cultureel responsieve leraar
- Leraar die bewust inspeelt op uiteenlopende achtergronden, ervaringen en
behoeftes van leerlingen
Middel van zelfreflectie, culturele sensitiviteit en inclusieve
onderwijspraktijken
Actief streven naar bevorderen van sociale rechtvaardigheid in
onderwijs
Zelfreflectie: kritisch terugblikken op eigen handelen en
ervaringen in de klas. Basis daarvan bijsturen van didactisch en
pedagogisch handelen in de klaspraktijk
Culturele sensitiviteit: Bewust inspelen op diverse culturele
verschillen en inclusieve didactische strategieën, op een
respectvolle en gelijkwaardige leeromgeving creëren
Inclusieve onderwijspraktijken: zijn gericht op het creëren van
een leeromgeving waarin ALLE leerlingen (ongeacht
vaardigheden, achtergrond, gender, cultuur, sociaaleconomische
status of onderwijsbehoeften). Deze praktijken bevorderen
gelijkwaardigheid, respect voor diversiteit en gevoel van erbij
horen Sense of belonging
Basisbegrippen
Diversiteit ≠ etniciteit
- Etniciteit:
Veronderstelde gemeenschappelijke afkomt van een groep mensen
Bestaat uit een groep mensen die specifieke gemeenschappelijke
afkomst hebben of denken te hebben
Word vaak foutief gebruikt
Verwijzen naar etnische minderheden
- Diversiteit
Verwijst naar verscheidenheid tussen mensen
Verwijst dus niet enkel naar etniciteit of kleur
Gaat ook over: gender, beperking of lichamelijke en verstandelijke
mogelijkheden, sociale klasse, opleidingsniveau, religie, seksuele
geaardheid, leeftijd, …
