29 HISTORISCHE ACHTERGROND 1800-1875
De ideeën van de verlichting leidden tot politieke veranderingen
Het liberalisme werd de overheersende ideologie, volkeren streefden naar onafhankelijkheid
VS had zich losgemaakt van Engeland, in Frankrijk was de monarchie ten val gebracht, Griekenland
werd onafhankelijk van Turkije en Italië maakte zich los van Oostenrijk. Alleen Duitsland was nog een
eenheidsstaat.
Slavernij werd afgeschaft (Frankrijk, Engeland, Rusland, VS)
Industriële revolutie zorgde voor economische bloei
Belangrijke technische vernieuwingen, zoals de stoomlocomotief, stoomschip, de eerste spoorlijn etc.
Industrieproletariaat, moest in fabrieken onder ellendige omstandigheden werken en leefde in
krottenwijken
Patriotten kwamen in opstand tegen de Republiek der Verenigde Nederlanden -> Bataafse Republiek
werd uitgeroepen m.b.v. een Frans invasieleger -> Nederland werd een Franse kolonie door Napoleon
-> Noorden en Zuiden werd verenigd nadat Napoleon verslagen was -> Zuiden kwam in opstand, met
als resultaat het ontstaan van België -> Thorbecke zorgde voor een hernieuwing van de grondwet
(vrijheid van godsdienst etc.)
Eind van de 18e eeuw wordt de Verlichting opgevolgd door de Romantiek
Realisme is een tweede stroming
Er begint zowel op cultureel als maatschappelijk gebied een nieuwe tijd (Fin de Siécle)
30 DE ROMANTIEK
Romantisch had in de 18e eeuw een negatieve betekenis (vergezocht, overdreven etc.)
Waren de hoofdkenmerken van de Verlichting het rationalisme en het classicisme, in de Romantiek
stelde men gevoeligheid, verbeeldingskracht en individuele vrijheid op de eerste plaats.
Eerste eis was originaliteit
Kunstenaars waren individualisten met een tamelijk “onmaatschappelijk” leven: drankmisbruik, drugs
etc. (bohémiens)
Velen waren ook revolutionairen, die samen met het volk de barricaden opklommen om een betere
wereld te scheppen
Napoleon was een bekende man, maar toen hij zich tot keizer uitriep en daarmee terugkeerde naar
de oude orde, was iedereen woedend (Beethoven veranderde de titel van zijn symfonie in ‘Eroica’
Romantisch individualisme brengt aandacht voor de eigen gevoelenswereld en verbeeldingskracht
met zich mee
Romantische kunst is lyrisch door de nadruk op eigen gevoelens
‘Himmelhoch jauchzend und zum Tode betrübt’ is een citaat wat de geestesgesteldheid gekenschetst
Met verbeelding probeerden de romantici te ontsnappen aan de wereld van ‘het hier en nu’
Centraal staat de natuur, onaangetast door de mens
Interesse voor etnologie of volkenkunde kwam op, interesse voor het ‘natuurlijke’
Volkskunde bestudeerde de folklore van westerse bevolkingsgroepen (vereiste kennis van talen en
geschiedenis, zo ontstond de taalwetenschap, het vergelijken van talen)
In deze tijd ging men ook de spelling regelen, de spelling-Siegenbeek werd ingevoerd, daarna de
spelling van De Vries en Te Winkel
De literatuurwetenschap kwam ook op
In de muziekwetenschap leidde de belangstelling voor het verleden tot de uitgave en heropvoering
van het werk van vroegere componisten (zoals Mendelssohn)
De ideeën van de verlichting leidden tot politieke veranderingen
Het liberalisme werd de overheersende ideologie, volkeren streefden naar onafhankelijkheid
VS had zich losgemaakt van Engeland, in Frankrijk was de monarchie ten val gebracht, Griekenland
werd onafhankelijk van Turkije en Italië maakte zich los van Oostenrijk. Alleen Duitsland was nog een
eenheidsstaat.
Slavernij werd afgeschaft (Frankrijk, Engeland, Rusland, VS)
Industriële revolutie zorgde voor economische bloei
Belangrijke technische vernieuwingen, zoals de stoomlocomotief, stoomschip, de eerste spoorlijn etc.
Industrieproletariaat, moest in fabrieken onder ellendige omstandigheden werken en leefde in
krottenwijken
Patriotten kwamen in opstand tegen de Republiek der Verenigde Nederlanden -> Bataafse Republiek
werd uitgeroepen m.b.v. een Frans invasieleger -> Nederland werd een Franse kolonie door Napoleon
-> Noorden en Zuiden werd verenigd nadat Napoleon verslagen was -> Zuiden kwam in opstand, met
als resultaat het ontstaan van België -> Thorbecke zorgde voor een hernieuwing van de grondwet
(vrijheid van godsdienst etc.)
Eind van de 18e eeuw wordt de Verlichting opgevolgd door de Romantiek
Realisme is een tweede stroming
Er begint zowel op cultureel als maatschappelijk gebied een nieuwe tijd (Fin de Siécle)
30 DE ROMANTIEK
Romantisch had in de 18e eeuw een negatieve betekenis (vergezocht, overdreven etc.)
Waren de hoofdkenmerken van de Verlichting het rationalisme en het classicisme, in de Romantiek
stelde men gevoeligheid, verbeeldingskracht en individuele vrijheid op de eerste plaats.
Eerste eis was originaliteit
Kunstenaars waren individualisten met een tamelijk “onmaatschappelijk” leven: drankmisbruik, drugs
etc. (bohémiens)
Velen waren ook revolutionairen, die samen met het volk de barricaden opklommen om een betere
wereld te scheppen
Napoleon was een bekende man, maar toen hij zich tot keizer uitriep en daarmee terugkeerde naar
de oude orde, was iedereen woedend (Beethoven veranderde de titel van zijn symfonie in ‘Eroica’
Romantisch individualisme brengt aandacht voor de eigen gevoelenswereld en verbeeldingskracht
met zich mee
Romantische kunst is lyrisch door de nadruk op eigen gevoelens
‘Himmelhoch jauchzend und zum Tode betrübt’ is een citaat wat de geestesgesteldheid gekenschetst
Met verbeelding probeerden de romantici te ontsnappen aan de wereld van ‘het hier en nu’
Centraal staat de natuur, onaangetast door de mens
Interesse voor etnologie of volkenkunde kwam op, interesse voor het ‘natuurlijke’
Volkskunde bestudeerde de folklore van westerse bevolkingsgroepen (vereiste kennis van talen en
geschiedenis, zo ontstond de taalwetenschap, het vergelijken van talen)
In deze tijd ging men ook de spelling regelen, de spelling-Siegenbeek werd ingevoerd, daarna de
spelling van De Vries en Te Winkel
De literatuurwetenschap kwam ook op
In de muziekwetenschap leidde de belangstelling voor het verleden tot de uitgave en heropvoering
van het werk van vroegere componisten (zoals Mendelssohn)
