DEEL 1: ALGEMENE INLEIDING EN BASISPRINCIPES
H1. OORSPRONG VAN BELASTINGEN
1.1 OORSPRONG
De oorsprong van belastingen is de noodzaak om de overheidsuitgaven te financieren.
Vroeger kwamen deze inkomsten uit diverse vormen, nu 90% uit heffing van belastingen
NO TAXATION WITHOUT REPRESENTATION
Vroeger was belastingheffing een loutere machtsuitoefening: had men een land veroverd, kon
men belastingen heffen op wat en wie men ook wilde. Collectieve uitgaven zorgden voor het
ontstaan van fiscaliteit.
Sinds de Magna Carta (1215) spreekt men over “no taxation without representation”,
Sinds de Franse Revolutie (1789) zijn er ook sterk wat democratische bepalingen bij gekomen:
→ Elke belastingwet moet door het parlement (indirect het volk) goedgekeurd worden
→ Er is een jaarlijkse toestemming (rijksmiddelenbegroting) nodig:
- voor inkomsten ⇒ Financiëwet
- voor uitgaven ⇒ Uitgavenbegroting
→ Indien er geen akkoord is, wordt het beginsel van “voorlopige twaalfden” toegepast
- Overheid kan het beleid van de laatste 12 maanden opnieuw uitvoeren. Technisch
gezien zou men in zo’n situatie geen belastingen moeten betalen.
POLITIEK INSTRUMENT
Vroeger werd het stemrecht bepaald in functie van de betaalde belasting.
Sinds de uitbreiding van het kiezerskorps → ook uitbreiding van de kijk op belastingen
- Doordat belasting enkel doorgevoerd kan worden via een wet in het parlement,
is het een instrument geworden van sociale politiek en economisch beleid.
- Het zijn grote drukkingsgroepen (e.g. NVA-aanhangers) die zo het beleid kiezen.
TOENAME ALGEMENE BELASTINGDRUK
1. In de loop van de 20e eeuw neemt de rol van de overheid toe
→ er is dus nood aan meer financiering voor de overheidsuitgaven te dekken
2. De wereldoorlogen hebben gezorgd voor een belastingtoename & dat is gebleven na oorlog
3. Enorme inflatie van voornamelijk de jaren ‘70
→ er was geen indexatie van belastingschalen, door inflatie verdienden men meer maar
moest ook veel hogere belastingen betalen want je zat in hogere belastingschijf
→ tendens tot vermindering proportionele belastingdruk
Nu kan de overheid niet meer belastingen vragen want limiet is bereikt
- Er zijn ongewenste economische en psychologische neveneffecten
- Er is een dis-incentive voor werklozen aan de dop om op zoek te gaan naar werk = loonwig
(verschil tussen loonkost en loon die werkelijke wordt ontvangen)
- Loonwig: mensen die werken betalen snel 47% belastingen en houden zo niet veel meer
over dan iemand die dopt
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Bv. 1000 = salaris
1250=loonkost voor bedrijf want 25% sociale zekerheid
860=belastbaar inkomen werknemer want betaalt ook sociale zekerheid 13%
nettoloon= 430 want +- 50% belastingen
- Vergeleken met andere EU lidstaten is België al enorm duur
We hebben dus nood aan een Tax Shift
1.2 ACTUELE TENDENS: DE TAX SHIFT
REDENEN VOOR DE TAX SHIFT
De Tax Shift zal door worden gedrukt via studies naar fiscaliteit. Wat beoogt fiscaliteit te realiseren?
1. Geld binnenhalen om het budget in evenwicht te houden
2. Geld herverdelen
3. Agenda doordrukken = maatschappelijke problemen aanpakken (e.g. accijnzen op sigaretten)
Zoals vermeld is er een te hoge belastingdruk en wilt men
1. Vermindering van de loonlasten = weg van taxatie van arbeid
2. Vergrijzingsfiscaliteit = taxatie van fiscale draagkracht van de niet (langer) werkenden
Door de vergrijzing zijn er meer mensen die niet werken en dus geen belastingen betalen. De
werkende ervaren dus een stijgende belastingdruk door de groeiende oudere groep die ze
moeten onderhouden met belastingen. Ze willen nu dus de belastingdruk spreiden zodat de
oudere ook helpen op fiscale druk te dragen.
VERSCHUIVINGEN van loonlasten naar…
1. Vermogensinkomsten: rijken worden harder belast
→ verhoging van de Roerende Voorheffing
→ opvolging kaaimantaks en speculatietaks
2. Niet naar vermogensbezit
tenzij via onroerende voorheffing en taks op effectenrekeningen
3. Naar bestedingen en transacties
- Accijnzen (belasting op dingen zoals suiker, drank, benzine)
- BTW (maar opletten voor doorwerking in loonstijgingen wegens indexering & inflatie)
Een oplossing kan eruitzien als volgt:
- progressieve belasting op arbeidsinkomen aan 50%; progressief tarief: tarief van de belasting stijgt
naarmate het inkomen groter wordt
- vlak tarief op alle vermogensinkomsten (dus ook huur) van 25% of 30%
- belasting op meerwaarden
- belasting heffen van 15% voor verkoop van bedrijven
- joule-taks: personen belasten op de energie die ze gebruiken verbruik van Joule per
huishoudeenheid = draagkracht
1.3 REGIONALISERING
De 3 belangrijkste belastingen zijn allemaal van federale bevoegdheid
Een economisch beleid wordt bepaald door 3 componenten:
1. Subsidies → moeten leiden tot economische groei, regionaal
2. Belastingen → fiscaal beleid om geld binnen te halen, federaal
3. Tewerkstelling → arbeidsbeleid, federaal
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
,Feitelijk zouden we de fiscaliteit en tewerkstelling ook per regio moeten organiseren.
We zijn echter al bezig met de regionalisering van de inkomstenbelastingen:
- Niet de vennootschapsbelasting
- Wel de personenbelasting (tarief en onroerende inkomsten)
Die bedraagt bv. 50% → 35% daarvan gaat naar Vlaanderen
- Wel de successierechten, registratierechten en andere heffingen verbonden aan
eigen bevoegdheden
Regionaal, federaal en Europees niveau beïnvloeden elkaar continu. Belastingen zijn vaak op een ander
niveau (bv. federaal) dan de opbrengsten die worden uitgegeven (bv. regionaal) = onderfinanciering
van de regio’s. Europese richtlijnen zijn bepalend voor vennootschapsbelastingen.
H2. BELASTINGEN
2.1 DEFINITIE
Belasting = een verplichte bijdrage opgelegd door de overheid, volgens bepaalde regels van
het recht, aan haar onderdanen ten einde in het algemeen en zonder aanwijsbare
tegenprestatie haar uitgaven te kunnen doen.
1. = een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
→ nooit aan particulieren
→ bij wet wordt bepaald welke overheden kunnen heffen (= federaal, gewestelijk,
provinciaal en gemeentelijk maar niet door gemeenschappen)
2. = een verplichte bijdrage
→ men moet belastingen betalen als men zich in de geviseerde situatie bevindt
Doen alsof je niet in die geviseerde situatie zit is simulatie = vijnzing en is illegaal
3. = geheven volgens wettelijke bepaling goedgekeurd door het bevoegde parlement
→ democratische controle = Legaliteitsbeginsel
- Art. 170 GW: geen belasting ten behoeve van de Staat kan worden ingevoerd
dan door een wet…. Ook voor gemeenschap, provincie
→ er is jaarlijkse toestemming nodig tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen
van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting)
- Art. 171 GW: over de belastingen moet jaarlijks worden gestemd.
- Indien ze niet worden vernieuwd, zijn ze in principe maar één jaar geldig maar via
“voorlopige twaalfden” omweg ⇒ fiscaal beleid van afgelopen jaar wordt verdergezet
→ nationale fiscale wetgeving
- Diverse rechtsbronnen: wet, uitvoeringsbesluiten, administratieve rondzendbrieven
- Meer en meer effect internationale normen: dubbelbelastingverdragen; EG-Verdrag;
Europese richtlijnen (vooral in BTW)
4. = opgedragen aan haar onderdanen op grond van band met grondgebied = territorialiteit
(daarom geen belastingen door gemeenschappen want geen grondgebied)
5. = niet specifiek bestemd voor een bepaalde uitgave = politiek discretionair
(daarom is sociale zekerheid geen belasting want heeft een specifiek doel)
Merksector = belasting geworden want onder algemeen beleid. Retributie want verplichte heffing
maar je krijgt er iets voor terug in de plaats in gekanteld in algemene consumentenbescherming
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Onderscheid met andere bijdragen en heffingen (dus geen belastingen)
1. Sociale Zekerheidsbijdragen
- Verplicht maar specifiek
o viseren specifieke aanwending, bepaalde uitgaven
o inning door parastatalen…
o formele benadering in concreto uitgehold: overhevelingen, bijpassingen
door schatkist, autonome uitkeringsrechten
- SZ is geen belasting
o algemene beginselen van het belastingrecht zijn niet van toepassing
o geen jaarlijkse wettelijke controle nodig
- Zie debat financiering Soc. Zekerheid vanuit begroting
o Aanzet tot hertekening met daling sociale bijdragen en alternatieve fiscale opbrengsten
2. Retributies
= een vergoeding voor een tegenprestatie van de overheid in rechtstreeks en
onmiddellijk belang van de begunstigde = een geïndividualiseerde dienst
- Niet verplicht maar wel specifiek
- Beroep op dienst uit eigen belang; gelijk aan kostprijs dienst of redelijke verhouding
- Vb. haven- en kaaigelden
3. Verhaalbelasting
= verplichte overheidsheffing n.a.v. een specifieke prestatie ook wanneer de
belastingplichtige er geen specifiek voordeel uit haalt (onweerlegbaar vermoeden)
- Verplicht maar specifiek
- Doch geen individueel beslissingsmoment voor de betaler
- Vb. aanleg riolering
2.2 OVERZICHT VAN BELASTINGEN IN BELGIË
Belastingen hebben feitelijk 3 functies:
1. Economisch: stimulerend (via bestedingen) en ontradend (bv. speculatietaks)
2. Sociaal: herverdeling van inkomen en vermogen
3. Financiële: geldt voor de staat (zie dia 16 voor overzicht)
In totaal ontvangt de staat zo’n 118 miljard euro per jaar aan belastingen:
Overzicht soorten belasting in Belgie
1. Inkomstenbelastingen (55%)
a. personenbelasting
b. vennootschapsbelasting
c. rechtspersonenbelasting
d. belasting der niet inwoners
2. Accijnzen (9%)
3. BTW (28%)
- Ontvangst gedeeltelijk overmaakt aan EU
4. Zegelrechten (en gelijkgestelde taksen) (2%)
- Beurstaksen, taks op afgifte toondertitels
5. Registratierechten (3%)
6. Successierechten (1.5%)
7. Douanerechten (1.5%)
8. Met inkomensbelasting gelijkgestelde belastingen
- Verkeersbelasting en BIV
- Taks op verzekeringskapitalen op 60jarige leeftijd
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
H1. OORSPRONG VAN BELASTINGEN
1.1 OORSPRONG
De oorsprong van belastingen is de noodzaak om de overheidsuitgaven te financieren.
Vroeger kwamen deze inkomsten uit diverse vormen, nu 90% uit heffing van belastingen
NO TAXATION WITHOUT REPRESENTATION
Vroeger was belastingheffing een loutere machtsuitoefening: had men een land veroverd, kon
men belastingen heffen op wat en wie men ook wilde. Collectieve uitgaven zorgden voor het
ontstaan van fiscaliteit.
Sinds de Magna Carta (1215) spreekt men over “no taxation without representation”,
Sinds de Franse Revolutie (1789) zijn er ook sterk wat democratische bepalingen bij gekomen:
→ Elke belastingwet moet door het parlement (indirect het volk) goedgekeurd worden
→ Er is een jaarlijkse toestemming (rijksmiddelenbegroting) nodig:
- voor inkomsten ⇒ Financiëwet
- voor uitgaven ⇒ Uitgavenbegroting
→ Indien er geen akkoord is, wordt het beginsel van “voorlopige twaalfden” toegepast
- Overheid kan het beleid van de laatste 12 maanden opnieuw uitvoeren. Technisch
gezien zou men in zo’n situatie geen belastingen moeten betalen.
POLITIEK INSTRUMENT
Vroeger werd het stemrecht bepaald in functie van de betaalde belasting.
Sinds de uitbreiding van het kiezerskorps → ook uitbreiding van de kijk op belastingen
- Doordat belasting enkel doorgevoerd kan worden via een wet in het parlement,
is het een instrument geworden van sociale politiek en economisch beleid.
- Het zijn grote drukkingsgroepen (e.g. NVA-aanhangers) die zo het beleid kiezen.
TOENAME ALGEMENE BELASTINGDRUK
1. In de loop van de 20e eeuw neemt de rol van de overheid toe
→ er is dus nood aan meer financiering voor de overheidsuitgaven te dekken
2. De wereldoorlogen hebben gezorgd voor een belastingtoename & dat is gebleven na oorlog
3. Enorme inflatie van voornamelijk de jaren ‘70
→ er was geen indexatie van belastingschalen, door inflatie verdienden men meer maar
moest ook veel hogere belastingen betalen want je zat in hogere belastingschijf
→ tendens tot vermindering proportionele belastingdruk
Nu kan de overheid niet meer belastingen vragen want limiet is bereikt
- Er zijn ongewenste economische en psychologische neveneffecten
- Er is een dis-incentive voor werklozen aan de dop om op zoek te gaan naar werk = loonwig
(verschil tussen loonkost en loon die werkelijke wordt ontvangen)
- Loonwig: mensen die werken betalen snel 47% belastingen en houden zo niet veel meer
over dan iemand die dopt
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Bv. 1000 = salaris
1250=loonkost voor bedrijf want 25% sociale zekerheid
860=belastbaar inkomen werknemer want betaalt ook sociale zekerheid 13%
nettoloon= 430 want +- 50% belastingen
- Vergeleken met andere EU lidstaten is België al enorm duur
We hebben dus nood aan een Tax Shift
1.2 ACTUELE TENDENS: DE TAX SHIFT
REDENEN VOOR DE TAX SHIFT
De Tax Shift zal door worden gedrukt via studies naar fiscaliteit. Wat beoogt fiscaliteit te realiseren?
1. Geld binnenhalen om het budget in evenwicht te houden
2. Geld herverdelen
3. Agenda doordrukken = maatschappelijke problemen aanpakken (e.g. accijnzen op sigaretten)
Zoals vermeld is er een te hoge belastingdruk en wilt men
1. Vermindering van de loonlasten = weg van taxatie van arbeid
2. Vergrijzingsfiscaliteit = taxatie van fiscale draagkracht van de niet (langer) werkenden
Door de vergrijzing zijn er meer mensen die niet werken en dus geen belastingen betalen. De
werkende ervaren dus een stijgende belastingdruk door de groeiende oudere groep die ze
moeten onderhouden met belastingen. Ze willen nu dus de belastingdruk spreiden zodat de
oudere ook helpen op fiscale druk te dragen.
VERSCHUIVINGEN van loonlasten naar…
1. Vermogensinkomsten: rijken worden harder belast
→ verhoging van de Roerende Voorheffing
→ opvolging kaaimantaks en speculatietaks
2. Niet naar vermogensbezit
tenzij via onroerende voorheffing en taks op effectenrekeningen
3. Naar bestedingen en transacties
- Accijnzen (belasting op dingen zoals suiker, drank, benzine)
- BTW (maar opletten voor doorwerking in loonstijgingen wegens indexering & inflatie)
Een oplossing kan eruitzien als volgt:
- progressieve belasting op arbeidsinkomen aan 50%; progressief tarief: tarief van de belasting stijgt
naarmate het inkomen groter wordt
- vlak tarief op alle vermogensinkomsten (dus ook huur) van 25% of 30%
- belasting op meerwaarden
- belasting heffen van 15% voor verkoop van bedrijven
- joule-taks: personen belasten op de energie die ze gebruiken verbruik van Joule per
huishoudeenheid = draagkracht
1.3 REGIONALISERING
De 3 belangrijkste belastingen zijn allemaal van federale bevoegdheid
Een economisch beleid wordt bepaald door 3 componenten:
1. Subsidies → moeten leiden tot economische groei, regionaal
2. Belastingen → fiscaal beleid om geld binnen te halen, federaal
3. Tewerkstelling → arbeidsbeleid, federaal
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
,Feitelijk zouden we de fiscaliteit en tewerkstelling ook per regio moeten organiseren.
We zijn echter al bezig met de regionalisering van de inkomstenbelastingen:
- Niet de vennootschapsbelasting
- Wel de personenbelasting (tarief en onroerende inkomsten)
Die bedraagt bv. 50% → 35% daarvan gaat naar Vlaanderen
- Wel de successierechten, registratierechten en andere heffingen verbonden aan
eigen bevoegdheden
Regionaal, federaal en Europees niveau beïnvloeden elkaar continu. Belastingen zijn vaak op een ander
niveau (bv. federaal) dan de opbrengsten die worden uitgegeven (bv. regionaal) = onderfinanciering
van de regio’s. Europese richtlijnen zijn bepalend voor vennootschapsbelastingen.
H2. BELASTINGEN
2.1 DEFINITIE
Belasting = een verplichte bijdrage opgelegd door de overheid, volgens bepaalde regels van
het recht, aan haar onderdanen ten einde in het algemeen en zonder aanwijsbare
tegenprestatie haar uitgaven te kunnen doen.
1. = een bijdrage opgelegd door en betaald aan de overheid
→ nooit aan particulieren
→ bij wet wordt bepaald welke overheden kunnen heffen (= federaal, gewestelijk,
provinciaal en gemeentelijk maar niet door gemeenschappen)
2. = een verplichte bijdrage
→ men moet belastingen betalen als men zich in de geviseerde situatie bevindt
Doen alsof je niet in die geviseerde situatie zit is simulatie = vijnzing en is illegaal
3. = geheven volgens wettelijke bepaling goedgekeurd door het bevoegde parlement
→ democratische controle = Legaliteitsbeginsel
- Art. 170 GW: geen belasting ten behoeve van de Staat kan worden ingevoerd
dan door een wet…. Ook voor gemeenschap, provincie
→ er is jaarlijkse toestemming nodig tot heffen van belastingen (Financiewet) en doen
van uitgaven (Rijksmiddelenbegroting)
- Art. 171 GW: over de belastingen moet jaarlijks worden gestemd.
- Indien ze niet worden vernieuwd, zijn ze in principe maar één jaar geldig maar via
“voorlopige twaalfden” omweg ⇒ fiscaal beleid van afgelopen jaar wordt verdergezet
→ nationale fiscale wetgeving
- Diverse rechtsbronnen: wet, uitvoeringsbesluiten, administratieve rondzendbrieven
- Meer en meer effect internationale normen: dubbelbelastingverdragen; EG-Verdrag;
Europese richtlijnen (vooral in BTW)
4. = opgedragen aan haar onderdanen op grond van band met grondgebied = territorialiteit
(daarom geen belastingen door gemeenschappen want geen grondgebied)
5. = niet specifiek bestemd voor een bepaalde uitgave = politiek discretionair
(daarom is sociale zekerheid geen belasting want heeft een specifiek doel)
Merksector = belasting geworden want onder algemeen beleid. Retributie want verplichte heffing
maar je krijgt er iets voor terug in de plaats in gekanteld in algemene consumentenbescherming
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
, Onderscheid met andere bijdragen en heffingen (dus geen belastingen)
1. Sociale Zekerheidsbijdragen
- Verplicht maar specifiek
o viseren specifieke aanwending, bepaalde uitgaven
o inning door parastatalen…
o formele benadering in concreto uitgehold: overhevelingen, bijpassingen
door schatkist, autonome uitkeringsrechten
- SZ is geen belasting
o algemene beginselen van het belastingrecht zijn niet van toepassing
o geen jaarlijkse wettelijke controle nodig
- Zie debat financiering Soc. Zekerheid vanuit begroting
o Aanzet tot hertekening met daling sociale bijdragen en alternatieve fiscale opbrengsten
2. Retributies
= een vergoeding voor een tegenprestatie van de overheid in rechtstreeks en
onmiddellijk belang van de begunstigde = een geïndividualiseerde dienst
- Niet verplicht maar wel specifiek
- Beroep op dienst uit eigen belang; gelijk aan kostprijs dienst of redelijke verhouding
- Vb. haven- en kaaigelden
3. Verhaalbelasting
= verplichte overheidsheffing n.a.v. een specifieke prestatie ook wanneer de
belastingplichtige er geen specifiek voordeel uit haalt (onweerlegbaar vermoeden)
- Verplicht maar specifiek
- Doch geen individueel beslissingsmoment voor de betaler
- Vb. aanleg riolering
2.2 OVERZICHT VAN BELASTINGEN IN BELGIË
Belastingen hebben feitelijk 3 functies:
1. Economisch: stimulerend (via bestedingen) en ontradend (bv. speculatietaks)
2. Sociaal: herverdeling van inkomen en vermogen
3. Financiële: geldt voor de staat (zie dia 16 voor overzicht)
In totaal ontvangt de staat zo’n 118 miljard euro per jaar aan belastingen:
Overzicht soorten belasting in Belgie
1. Inkomstenbelastingen (55%)
a. personenbelasting
b. vennootschapsbelasting
c. rechtspersonenbelasting
d. belasting der niet inwoners
2. Accijnzen (9%)
3. BTW (28%)
- Ontvangst gedeeltelijk overmaakt aan EU
4. Zegelrechten (en gelijkgestelde taksen) (2%)
- Beurstaksen, taks op afgifte toondertitels
5. Registratierechten (3%)
6. Successierechten (1.5%)
7. Douanerechten (1.5%)
8. Met inkomensbelasting gelijkgestelde belastingen
- Verkeersbelasting en BIV
- Taks op verzekeringskapitalen op 60jarige leeftijd
Gedownload door: ninakalinis | Wil jij €76 per
Dit document is auteursrechtelijk beschermd, het verspreiden van dit document is strafbaar. maand verdienen?
