,
,LES 1: Situering van psychodiagnostiek
Wat is psychodiagnostiek?
Definitie
Psychodiagnostiek vindt zijn oorsprong in de oude Griekse geschiedenis: “het onderscheiden van
psychische eigenschappen”
Basisassumpties: psychologische trekken...
1. Individuele verschillen
2. Kunnen gekwantificeerd worden
3. Hebben een zekere maten van stabiliteit
4. Hebben een belangrijke link met effectief gedrag
Definities:
1. De Bruyn: Een systematisch beslissingsproces dat theorie en empirie combineert
2. De Zeeuw: Gericht op individuele verschillen in persoonlijk of maatschappelijk belang
3. Van Aarle: Wetenschappelijke methoden om persoon en omgeving in kaart te brengen
4. Walsh en Betz: Een proces gericht op hulpverlening, advies en interventie.
5. Jager & Petermann: Een aparte wetenschappelijke discipline, met focus op individuen,
groepen, situaties en zelfs voorwerpen
6. EFPA - Board of Assessment: een systematische methode of procedure voor het
vaststellen van de psychologische kenmerken van een individu of groep individuen, of de
prestaties van een individu of groep individuen. (assessment synoniem voor
psychodiagnostiek)
De psychologische test
Het proces van psychodiagnostiek is meer dan het afnemen van een psychologische test.
Maar die test is wel meestal een centraal onderdeel van dat proces
6 centrale elementen van een psychologische test:
1. Soort proces of materiaal dat
2. Informatie oplevert over
3. Een steekproef van
4. Gedrag en cognitieve processen
5. Op systematische, gestandaardiseerde wijze
6. Resulterend in een of andere kwantificatie
PSYCHODIAGNOSTIEK ------------------> TEST ------------------> DIAGNOSE
Anastasi:
“A psychological test is the measurement of a sample of behavior obtained under standardized
conditions and that has established rules for scoring or interpreting this sample"
• Scoring en interpretatie moet altijd op dezelfde manier moeten verlopen
• We hebben een representatieve steekproef nodig van componenten die belangrijk zijn om
een bepaalde trek in kaart te brengen
• Vragenlijst ontwikkelen die naar de belangrijke componenten gaat peilen
• Gestandaardiseerde context
, Drenth en Sijtsma:
“Een psychologische test is een systematisch onderzoek van gedrag met behulp van speciaal
geselecteerde vragen of opgaven, met de bedoeling inzicht te krijgen in een psychologisch
kenmerk van de betrokkene in vergelijking met anderen"
• Systematisch gestandaardiseerd
• Je gaat niet alles kunnen bevragen maar je gaat voor een representatieve weergave
Psychologische test: er is een vergelijking mogelijk met een bepaalde representatieve groep van
andere mensen (normgroep)
Rol van diagnostiek in werkveld
• Klinische klanten (testen, interventies, behandelingen evalueren...)
• Onderwijs (rekentest, intelligentietest, persoonlijkheidstest...)
• Bedrijfscontext (selectieproeven, persoonlijkheidstest...)
• Onderzoek: theoretische psychologie (uitklaren van nieuwe concepten, evalueren van
tests...)
Psychologencommissie
Klinische psychologen:
• Schoolpsychologen ( psychodiagnostiek van cognitieve en gedragsmatige vaardigheden of
beperkingen, zoals dyslexie of ADHD...)
• Diagnostisch onderzoek, begeleiding of therapie, psychoeducatie, preventie, etc.
Hoge gezondheidsraad:
• Geeft adviezen over bepaalde beroepsprofielen, over erkende beroepen
Classificatie van psychologische testen
Volgens instructie en afname
Individuele testen Groepstesten
= instructies worden individueel gegeven en er = instructies worden collectief gegeven aan
is persoonlijk contact tussen tester en client meerdere personen
Niveautesten Snelheidstesten
= Hoe goed presteert iemand? = Hoe snel werkt iemand?
à Tijdslimieten en oplopende à Grote hoeveelheid eenvoudige opgaven
moeilijkheidsgraad en strikte tijdslimieten
Drie soorten niveautesten:
1) Algemene niveautesten = peilen naar algemene intelligentie en vaardigheden. Meten
meerdere soorten vaardigheden waar totaalscore voor kan worden berekend
2) Speciale niveautesten = peilen naar meer specifieke vaardigheden
Vb.: Tower Test
Vb.: Color word interference test
3) Vorderingentesten = peilen in hoeverre de client het doel van een opleiding bereikt heeft
Vb.: Achievement test
Vb.: Proficiency test
,LES 1: Situering van psychodiagnostiek
Wat is psychodiagnostiek?
Definitie
Psychodiagnostiek vindt zijn oorsprong in de oude Griekse geschiedenis: “het onderscheiden van
psychische eigenschappen”
Basisassumpties: psychologische trekken...
1. Individuele verschillen
2. Kunnen gekwantificeerd worden
3. Hebben een zekere maten van stabiliteit
4. Hebben een belangrijke link met effectief gedrag
Definities:
1. De Bruyn: Een systematisch beslissingsproces dat theorie en empirie combineert
2. De Zeeuw: Gericht op individuele verschillen in persoonlijk of maatschappelijk belang
3. Van Aarle: Wetenschappelijke methoden om persoon en omgeving in kaart te brengen
4. Walsh en Betz: Een proces gericht op hulpverlening, advies en interventie.
5. Jager & Petermann: Een aparte wetenschappelijke discipline, met focus op individuen,
groepen, situaties en zelfs voorwerpen
6. EFPA - Board of Assessment: een systematische methode of procedure voor het
vaststellen van de psychologische kenmerken van een individu of groep individuen, of de
prestaties van een individu of groep individuen. (assessment synoniem voor
psychodiagnostiek)
De psychologische test
Het proces van psychodiagnostiek is meer dan het afnemen van een psychologische test.
Maar die test is wel meestal een centraal onderdeel van dat proces
6 centrale elementen van een psychologische test:
1. Soort proces of materiaal dat
2. Informatie oplevert over
3. Een steekproef van
4. Gedrag en cognitieve processen
5. Op systematische, gestandaardiseerde wijze
6. Resulterend in een of andere kwantificatie
PSYCHODIAGNOSTIEK ------------------> TEST ------------------> DIAGNOSE
Anastasi:
“A psychological test is the measurement of a sample of behavior obtained under standardized
conditions and that has established rules for scoring or interpreting this sample"
• Scoring en interpretatie moet altijd op dezelfde manier moeten verlopen
• We hebben een representatieve steekproef nodig van componenten die belangrijk zijn om
een bepaalde trek in kaart te brengen
• Vragenlijst ontwikkelen die naar de belangrijke componenten gaat peilen
• Gestandaardiseerde context
, Drenth en Sijtsma:
“Een psychologische test is een systematisch onderzoek van gedrag met behulp van speciaal
geselecteerde vragen of opgaven, met de bedoeling inzicht te krijgen in een psychologisch
kenmerk van de betrokkene in vergelijking met anderen"
• Systematisch gestandaardiseerd
• Je gaat niet alles kunnen bevragen maar je gaat voor een representatieve weergave
Psychologische test: er is een vergelijking mogelijk met een bepaalde representatieve groep van
andere mensen (normgroep)
Rol van diagnostiek in werkveld
• Klinische klanten (testen, interventies, behandelingen evalueren...)
• Onderwijs (rekentest, intelligentietest, persoonlijkheidstest...)
• Bedrijfscontext (selectieproeven, persoonlijkheidstest...)
• Onderzoek: theoretische psychologie (uitklaren van nieuwe concepten, evalueren van
tests...)
Psychologencommissie
Klinische psychologen:
• Schoolpsychologen ( psychodiagnostiek van cognitieve en gedragsmatige vaardigheden of
beperkingen, zoals dyslexie of ADHD...)
• Diagnostisch onderzoek, begeleiding of therapie, psychoeducatie, preventie, etc.
Hoge gezondheidsraad:
• Geeft adviezen over bepaalde beroepsprofielen, over erkende beroepen
Classificatie van psychologische testen
Volgens instructie en afname
Individuele testen Groepstesten
= instructies worden individueel gegeven en er = instructies worden collectief gegeven aan
is persoonlijk contact tussen tester en client meerdere personen
Niveautesten Snelheidstesten
= Hoe goed presteert iemand? = Hoe snel werkt iemand?
à Tijdslimieten en oplopende à Grote hoeveelheid eenvoudige opgaven
moeilijkheidsgraad en strikte tijdslimieten
Drie soorten niveautesten:
1) Algemene niveautesten = peilen naar algemene intelligentie en vaardigheden. Meten
meerdere soorten vaardigheden waar totaalscore voor kan worden berekend
2) Speciale niveautesten = peilen naar meer specifieke vaardigheden
Vb.: Tower Test
Vb.: Color word interference test
3) Vorderingentesten = peilen in hoeverre de client het doel van een opleiding bereikt heeft
Vb.: Achievement test
Vb.: Proficiency test
