,Hoofdstuk 1 - Het beïnvloeden van gedragsverandering
Motiveren kan worden gezien als het proces waarmee iemand het gedrag van een ander beïnvloedt.
Motiverende gespreksvoering (MGV) richt zich op het voeren van gesprekken op een manier waarbij mensen
door hun eigen woorden en reflecties tot gedragsverandering komen, passend bij hun waarden, overtuigingen
en belangen.
Natuurlijke taalgebruik over verandering speelt hierbij een cruciale rol.
Binnen hulpverlenende gesprekken kan men een continuüm van gespreksstijlen onderscheiden: sturend,
gidsend en volgend.
De kern van MGV bevindt zich in de gidsende stijl, een balans tussen sturen en volgen:
Sturend: de hulpverlener verstrekt informatie, geeft advies en doet concrete suggesties.
Gidsend: de focus ligt op luisteren, het bieden van expertise op de juiste momenten en het
ondersteunen zonder te domineren.
Volgend: de hulpverlener richt zich volledig op de cliënt, luistert actief, probeert volledig te begrijpen en
onthoudt zich van eigen inbreng.
Een veelvoorkomend obstakel is de zogenaamde verbeterreflex: de neiging om fouten direct te corrigeren en
mensen in een directe, sturende stijl op het ‘juiste pad’ te zetten. Dit kan de natuurlijke motivatie onderdrukken
en weerstand oproepen.
Omgaan met ambivalentie
Ambivalentie verwijst naar het gelijktijdig willen en niet willen van verandering. Het is een veelvoorkomende
fase in het veranderproces en vormt vaak het grootste knelpunt. Mensen die ambivalent zijn, hebben doorgaans
al uitgebreide argumenten voor en tegen verandering. Wanneer een hulpverlener een sturende aanpak gebruikt
om een ambivalente cliënt te overtuigen, roept dit automatisch tegengestelde argumenten op.
Het is daarom essentieel dat cliënten zelf hun redenen om te veranderen formuleren.
Ambivalentie kent twee uitingen:
Verandertaal: uitspraken die een beweging naar verandering ondersteunen.
Behoudtaal: uitspraken die het huidige gedrag rechtvaardigen en verandering tegengaan.
MGV kan daarom het beste worden omschreven als een collaboratieve gespreksstijl die de intrinsieke motivatie
van de cliënt versterkt.
De onderliggende geest van MGV
Het succes van MGV staat of valt met de mentale houding van de hulpverlener. Zonder de juiste intentie dreigt
MGV te vervallen tot een cynisch hulpmiddel of een subtiele vorm van de verbeterreflex.
De kern van de MGV-spirit bestaat uit vier samenhangende componenten:
Partnerschap
Samenwerken staat centraal; MGV wordt uitgevoerd met en voor de cliënt, niet op hem of haar.
De cliënt bezit essentiële expertise over zichzelf, die de hulpverlener aanvult. Transparantie over eigen waarden,
belangen en agenda is cruciaal. Het idee is om het perspectief van de cliënt volledig te begrijpen, in plaats van
het eigen perspectief op te leggen.
Een metafoor: MGV is als dansen, niet worstelen. Het gesprek verloopt soepel en gezamenlijk, waarbij de
, hulpverlener vaardig leidt zonder te domineren, en zorgvuldig obstakels probeert te vermijden.
Acceptatie
Acceptatie houdt in dat de hulpverlener de cliënt volledig erkent zoals deze is.
Dit omvat:
Absolute waarde: respect voor de inherente waarde en mogelijkheden van de cliënt (Fromm, 1956).
Accurate empathie: actieve inspanning om de wereld vanuit het perspectief van de ander te begrijpen,
zonder het eigen perspectief op te leggen.
Ondersteunen van autonomie: de cliënt heeft het recht en vermogen om eigen keuzes te maken,
zonder druk of controle van buitenaf.
Bevestigen: erkennen van sterke kanten, inzet en eerdere succeservaringen van de cliënt.
Compassie
Compassie betekent dat de hulpverlener het welzijn van de ander centraal stelt, en actief streeft naar het
ondersteunen van diens belangen en behoeften. Dit vraagt om een integriteit waarbij kennis en vaardigheden
nooit ten eigen bate of ten nadele van de ander worden ingezet.
Ontlokken
Het ontlokken van motivatie gaat uit van de aanwezige bronnen en sterke punten van de cliënt. Mensen hebben
vaak al in zich wat nodig is om te veranderen; de hulpverlener helpt dit naar boven te halen. In plaats van een
tekortmodel, wordt de cliënt gezien als een bron van wijsheid en ervaring.
Ambivalente cliënten beschikken over zowel argumenten voor verandering als voor behoud van de status quo;
MGV richt zich op het versterken van de beweegredenen die verandering ondersteunen.