POTFOLIO – NSO1505
Asaenemente 03
Leina:
Moputso:
Potšišo ya 1
1.1 Tema ye e kgathwago ke mogolo le legano kwagatšong ya medumopolelo ya
Sesotho sa Leboa
Mo thutapolelong ya medumo, mogolo le legano ke diphetogo tša mantšu ge di
gatelelwa goba ge di kopanywa le medumopolelo e mengwe.
Mogolo: Ke phetošo ya modumo wa lentswe (phoneme) ge o gateletšwe goba
ge o tlile pele ga modumo o mongwe. Mogolo o ka baka go fetoga ga modumo,
bjalo ka ge /t/ e ka fetoga [th] ka lebaka la tshusumetso ya modumo wa pela
goba morago.
Mohlala:
o pula → [pʰula] (mogolo ka lebaka la go gatelelwa)
o tala → [tʰala]
Legano: Ke kgokagano ya medumopolelo ge mantšu a kopantšwa goba a
bolelwa ka lebelo, gomme modumo o tee o ka fetoga ka lebaka la tshusumetso
ya modumo o mong.
Mohlala:
o re ya → [reja] (legano la [y] le [j])
o ke o → [kjo] (legano ka lebaka la go kopana ga [e] le [o])
Ka kakaretšo: Mogolo o amana le phetošo ya modumo o tee ka lebaka la tshusumetso
ya maemo a gona, mola legano le amana le phetošo ya modumo ka lebaka la
kgokagano ya mantšu.
, 1.2 Bohlokwa bja go tseba go bala le go ngwala ka sefonetiki
Go tseba go bala le go ngwala ka sefonetiki go thuša moithuti wa thutapolelo:
1. Go tseba modumo ka nepo – o tseba phapano ya modumo o utwagalang go
fapana le mongwalo.
2. Go hlatholla diphapano tša medumo – moithuti o tseba ge modumo o mongwe
o fapane le o mongwe, le ge mongwalo o ka swana.
3. Go ruta ka nepo – barutiši ba ka hlalosa go ithuta ga medumo gabonolo.
4. Go šoma ka dipolelo tše di fapanego – go thuša ge o bapetša dipolelo goba o
dira diphuputšo.
5. Go boloka polelo – sefonetiki e ka thuša go boloka medumo ya setšo e sa
fetoge.
Mohlala: Mantšu tala [tala] le thala [tʰala] – moithuti wa sefonetiki o tseba gore tala le
thala ga di swane ka modumo.
Potšišo ya 2
Sebopegotheo sa dinoko Sesothong sa Leboa
Sebopegotheo se tlwaelegilego ke CV-CV-CV (Consonant + Vowel).
Mohlala wa sebopego se tlwaelegilego: pula → [pu-la]
Ditumanoši tše di ka bago dinoko ka botšona: a, e, i, o, u
o Mohlala: o a ya → [o-a-ja]
Ditumammogo tše di ka bago dinoko: ng, kg, ts, tl
o Mohlala:
ngaka → [ŋa-ka]
tlala → [t͡@
ɬa-la]
Asaenemente 03
Leina:
Moputso:
Potšišo ya 1
1.1 Tema ye e kgathwago ke mogolo le legano kwagatšong ya medumopolelo ya
Sesotho sa Leboa
Mo thutapolelong ya medumo, mogolo le legano ke diphetogo tša mantšu ge di
gatelelwa goba ge di kopanywa le medumopolelo e mengwe.
Mogolo: Ke phetošo ya modumo wa lentswe (phoneme) ge o gateletšwe goba
ge o tlile pele ga modumo o mongwe. Mogolo o ka baka go fetoga ga modumo,
bjalo ka ge /t/ e ka fetoga [th] ka lebaka la tshusumetso ya modumo wa pela
goba morago.
Mohlala:
o pula → [pʰula] (mogolo ka lebaka la go gatelelwa)
o tala → [tʰala]
Legano: Ke kgokagano ya medumopolelo ge mantšu a kopantšwa goba a
bolelwa ka lebelo, gomme modumo o tee o ka fetoga ka lebaka la tshusumetso
ya modumo o mong.
Mohlala:
o re ya → [reja] (legano la [y] le [j])
o ke o → [kjo] (legano ka lebaka la go kopana ga [e] le [o])
Ka kakaretšo: Mogolo o amana le phetošo ya modumo o tee ka lebaka la tshusumetso
ya maemo a gona, mola legano le amana le phetošo ya modumo ka lebaka la
kgokagano ya mantšu.
, 1.2 Bohlokwa bja go tseba go bala le go ngwala ka sefonetiki
Go tseba go bala le go ngwala ka sefonetiki go thuša moithuti wa thutapolelo:
1. Go tseba modumo ka nepo – o tseba phapano ya modumo o utwagalang go
fapana le mongwalo.
2. Go hlatholla diphapano tša medumo – moithuti o tseba ge modumo o mongwe
o fapane le o mongwe, le ge mongwalo o ka swana.
3. Go ruta ka nepo – barutiši ba ka hlalosa go ithuta ga medumo gabonolo.
4. Go šoma ka dipolelo tše di fapanego – go thuša ge o bapetša dipolelo goba o
dira diphuputšo.
5. Go boloka polelo – sefonetiki e ka thuša go boloka medumo ya setšo e sa
fetoge.
Mohlala: Mantšu tala [tala] le thala [tʰala] – moithuti wa sefonetiki o tseba gore tala le
thala ga di swane ka modumo.
Potšišo ya 2
Sebopegotheo sa dinoko Sesothong sa Leboa
Sebopegotheo se tlwaelegilego ke CV-CV-CV (Consonant + Vowel).
Mohlala wa sebopego se tlwaelegilego: pula → [pu-la]
Ditumanoši tše di ka bago dinoko ka botšona: a, e, i, o, u
o Mohlala: o a ya → [o-a-ja]
Ditumammogo tše di ka bago dinoko: ng, kg, ts, tl
o Mohlala:
ngaka → [ŋa-ka]
tlala → [t͡@
ɬa-la]
