samenvatting politicologie Marc Hooghe

Politicologie
Inleiding tot politieke wetenschappen
Boek 7de druk sep 22

Levensverwachtingen per land, allemaal rond de 80j, buiten USA .

Vroeger was dit minder maar de mens word steeds ouder.

USA gelooft in vrijheid en heeft dus een ander politiek systeem. Wrm niet
zo oud? Groot drugsprobleem waar de politiek niks aan doet. Zelfdoding,
als ze weinig uitzicht hebben in het leven, hier doet de politiek niks aan.
Alcohol gebruik. …



Conclusie

 Beleid maakt een verschil (gelijkheid, levensverwachtingen, gezondheid,
levenskwaliteit)
 Politieke wetenschappen: kunnen we dit verschil verklaren?
We willen een vredevolle samenleving, zonder drugs, wapens,
geweld,…
Pol wet= wetenschappelijke kennis over de politiek, niet zelf aan
politiek doen of deelnemen aan politieke show
 Doelstellingen: 1) kennis 2) begrip pol als maatschappelijk proces
3) vaardigheden kritische & wetenschappelijke analyse 4) reflexie




Partijen liegen nooit, ze stellen het gewoon een beetje anders voor.

Politiek gaat over macht. Partijen willen macht voor hun programma uit te
voeren.

Iedereen wilt iets anders, daarom verschillende keuzes.

 Tegenstellingen & ideologie  pol partijen  verkiezingsregels 
parlement & regering  ontwikkeling van beleid  uitvoeren van
beleid



Thema’s actualiteit

 Oekraïne
 Regeringsvormen
 Begroting
 Gemeenteraadsverkiezing

1

,  Usa verkiezing
 …

Examen

 Schriftelijk, rekenmachine, meerkeuze vragen, giscorrectie, …

-Bv vragen examen

 Bij wie ontslag?

Minister biedt ontslag aan bij voorzitter Vlaams parlement.

 Van wie is dit citaat?

Immanuel Kant: over de eeuwige vrede

Hobbes: Leviathan

Rousseau:



Pol=macht

Voor veiligheid te garanderen is de overheid, leger, politie,…

Politiek= ‘alles wat te maken heeft met het besturen van een
samenleving’

 Ruime betekenis= elke groep van ‘samen leven’ (elke groep heeft
nood aan eigen regels bv ksa)
 Beperkter; territoriaal gebonden samenleving.
Territorium als voorwaarde van soevereiniteit

 Def: het proces waarbij samenleving op een voor de leden
bindende wijze de
regels van hun samenleven bepalen, bewaren, wijzigen of
handhaven.
 Het proces; pol als dynamisch proces op meerdere niveaus ;
multi-level governance (nood aan samenwerking tussen niveaus),
structuren liggen niet vast door de tijd

Samenlevingen

 Sociale groep die gemeenschappelijk territorium en/of cultuur delen
(tegenovergesteld van manuel castells: network society = niet
territorium gebonden)
 Is een veranderlijk gegeven, globalisering




2

,Bindende regels

  dat is politiek, je word beboet als je niet deze regels volgt, staat
beschikt over instrumenten dat we regels moeten volgen.
 Probleem; het is voor de leden bindend. Moeilijker om dit over de
hele wereld moet doen (bv bestraffing hamas, poutin,…)
Macht van een staat is intern, dus niet elk land is soeverein, er is
geen gezag boven het allemaal.

-De regels van hun samenleving, het gaat om wettelijke regels, niet
culturele normen, regels als beperking en als mogelijkheden scheppend

regels scheppen ook mogelijkheden en duidelijkheid

We willen zelf vrijheid maar vinden wel dat de andere zicht aan de regels
houd (bij bv nachtlawaai) dus regels= dubbel




Bepalen, bewaren, gewijzigd

 Verandering als strategie, gericht op bewaren legitimiteit van het pol
systeem
 Ideologisch debat tussen progressieven & conservatieven over
gewenste mate van staatsinterventie

Regels moeten gehandhavend worden  moeten gevolgen zijn als
regels niet gevolgd worden

We verwachten dat overheid overal aanwezig is om te zorgen dat alles op
wieltjes loopt.

Hoeveel regels? Er komen telkens regels bij, word nadrukkelijk gewenst
door bevolking (bv voedselveiligheid, voor resto is kut maar consument wilt dat dus meer
controle)



Vormen van pol

 Democratisch vs. Autoritair
 Unitair vs. Federaal
 Verschillende vormen (verschillende kiessystemen)



3

, Kunnen we ontsnappen aan politiek? ‘ neen, mens als sociaal dier’
(Aristoteles= zoon politikon)
We zijn afhankelijk van andere, hebben andere nodig, taal laat dit bv
zien



HS2 staat & macht


Geweld= meest brutale vorm van macht

Bedoeling staat= daar tegen in gaan, zorgen dat de ‘slechte’ de macht
niet overnemen, dit doen ze dan ook met wapens,…

2.1

-Bindende regels aan leden van samenleving

 beperking van de vrijheid door bv verkeersregels, regulering fin
markten, schoolplicht,…
 vrijheid wordt langs de andere kant ook gegarandeerd, bv lage
emissie zone, kinderen kunnen opgroeien in een omgeving met
zuivere lucht

2.2 De grondwet

=basis van regelgeving

1) legt structuur en beslissingsvormen vast (België; federale staat,
monarchie,…)
2) bepaalt de rechten van de burgers (privacy, vrije meningsuiting, stemrecht,
…) (Magna Carta ‘1215’ brits document soort van begin van rechtstaat, nu nog op
gebaseerd, gedurende 20ste eeuw uitgebreid met socio-economische grondrechten
the rule of law )

wie bepaalt wat in grondwet staat? 12 rechters, Grondwettelijk Hof met
voorzitter(is even belangrijk als premier)

3) symbolische zelfidentificatie van samenleving (bv art 1-2: de waarden
van de Europese Unie, gekenmerkt door; pluralisme, geen discriminatie, gelijkheid,
…)(Spaanse grondwet staat, Spanje is 1 vs. België in 1ste artikel staat, België is
verdeeld, ieder land heeft dus zijn identificatie van samenleving)


overheid= machtsconcentratie, zie je bv aan geld dat we geven aan de overheid
(helft van loon voor overheid) hoe meer belasting hoe betere
levensomstandigheden




4