WEEK 14 POSTKOLONIAAL PERSPECTIEF
1 CONTEXT: EEN POSTKOLONIAAL DENKKADER
HERHALING
• Nieuwe ontwikkelingen vanaf de renaissance
o Verdrijving van alle Joden uit Spanje in 1492 onder de Spaanse Inquisitie
(= instituut o.l.v. Spaanse koningshuis dat de katholieke leer handhaafde)
o ‘Ontdekking’ van nieuwe continenten (Columbus komt aan in Amerika in 1492)
Voelen zich superieur
Vanuit Europees perspectief
o Kolonisatie van Afrika en trans Atlantische slavenhandel
o → ‘Renaissance na de duistere middeleeuwen’ is een problematisch concept
• De tijd van de ‘ontdekkingsreizen
o Van de 15e tot de 17e eeuw
o Vasco da Gama leidt eerste expeditie van Portugal naar India, midden 15e eeuw
o Geen 'ontdekking’, maar mondt uit in uitbuiting
o Consequenties van globale handel zijn immens
o Kolonisatoren bouwen aanvankelijk enkel forten langs de havens
o Doel is controle over gebieden langs de havens
o Grote vooruitgang op vlak van nautische technologie, cartografie en astronomie
• Conferentie van Berlijn: 15 november 1884 tot 26 februari 1885-
o Afrika verdeeld onder de Europese mogendheden
o Na de conferentie begon de 'wedloop om Afrika', waardoor in korte tijd heel Afrika werd
gekoloniseerd en onttrokken aan grondstoffen.
o Doordat Europa ineens zoveel kon produceren etc. werden ze heel machtig
• Periode na WOII: veel gekoloniseerde landen verwierven onafhankelijkheid
• Opkomst postkoloniale studies:
o 1. Vraag: Wat is de erfenis van het kolonialisme?
o 2. Onderzoek naar de relatie tussen kolonisator en gekoloniseerde
o 3. Doel: Evolueren naar een plaats van wederzijds respect. Laten zien dat veel assumpties van
een koloniale logica vandaag nog altijd gelden
• Pandemie 2020 heeft grote ruimtelijke dimensie
o Van wie is de publieke ruimte?
o Wie voelt er zich veilig? Welkom?
o Welke codes worden er geaccepteerd en gefaciliteerd
o Moord op George Floyd VSA > Black Lives Matter
Bestond al
Werd extra aandacht aan gegeven toen => publieke ruimte dekoloniseren
o => Erfenis van het kolonialisme staat in het midden van het debat
Restitutie
Herstelbetaling
Dekoloniseren van de publieke ruimte
• kolonialisme
o Kolonialisme Het bezetten (politiek overheersen) en sociaal en economisch uitbuiten van
gebieden (lokale bevolking) door vestiging van de overheerser. Kolonialisme werkt vandaag
de dag door in beeldvorming, taal, cultuur en religie.
o Postkolonialisme gaat dan ook over de aanhoudende structurele culturele, politieke,
economische en humanitaire gevolgen van het kolonialisme (deze les behandeld)
1
, WEEK 14 POSTKOLONIAAL PERSPECTIEF
o Dekolonisatie gaat over het proces waarbij koloniale denkpatronen worden teruggedrongen
en waarbij voormalige kolonies tot zelfbestuur kunnen komen
• Gelinkt
o Belgisch Congo (eerder gezien)
o Hotel van Eetvelde
Rijkdom ook verworven door koloniale uitbuiting
• Koloniale sporen en symbolen
o herdenkingstekens
o instrumenten voor koloniale propaganda
o indirect koloniaal erfgoed: gebouwen, parken, sites, urbanisatie en wijken die een
contrapuntische interpretatie behoeven
• Chrystel Mukeba
o Fotograaf die fotoshoot deed in huizen van mensen die hun rijkdom aan de uitbuiting te
wijten hebben
o Voor hun is dat een violent place (voor de diaspora)
• Africamuseum, 2018-2023
o “Buitenspel gezet: beelden in depot”
o Beelden uit de collectie samengezet en getoond : zo werden de mensen uit Congo
voorgesteld
o Dubbele L in bladgoud => publiek geld is heengegaan om dat te restaureren, was symbool van
Leopold II (dubbele L)
o Moeilijk beelden dus samengezet om ons erop te wijzen hoe men vroeger ernaar keek
• Edward Said (1935-2003)
o geboren in Jeruzalem als christen, Palestijnse denker
o Belangrijke figuur van postkoloniaal denken
o 1978: boek Orientalism. Periode van Europees imperialisme. Constructie van niet-
Europeanen (moslims en Aziaten) als ‘de ander’ Oosterse wereld gezien als exotisch en
barbaars
o "subtle and persistent Eurocentric prejudice against Arabo–Islamic peoples and their
culture”
o Opleggen van intellectuele superioriteit en daardoor geen ‘eerlijke’ studie van Azië en in
het bijzonder midden-Oosten
• Citaat Hilde Heynen in Back from Utopia
o Proces van verlichting denken in west Europa met focus op ratio is intrinsiek gelinkt aan idee
van rationalisme
o “In postcolonial theories the interconnections between the Enlightenment project of modernity and the imperialist
practice of colonialism have been carefully disentangled. Following the lead of Edward Said’s Orientalism, it is argued
that colonial discourse was intrinsic to European self-understanding: it is through their conquest and their knowledge
of foreign peoples and territories (two experiences which usually were intimately linked), that Europeans could
position themselves as modern, as civilized, as superior, as developed and progressive vis-à-vis local populations that
were none of that. (…) The other, the non-European, was thus represented as the negation of everything that Europe
imagined or desired itself to be. This crucial role of the colonized in the self-understanding of Western culture is
something that most accounts of modernity and modernism did not acknowledge.”
• Kenmerken Europees imperialisme
o Eurocentrisme: idee dat Europa (en Amerika) de standaard is
o Voorstelling van niet-Europeaan als exotische of immorele andere (‘the other’)
o Westerling voorgesteld als rationeel, progressief en gecultiveerd
2
1 CONTEXT: EEN POSTKOLONIAAL DENKKADER
HERHALING
• Nieuwe ontwikkelingen vanaf de renaissance
o Verdrijving van alle Joden uit Spanje in 1492 onder de Spaanse Inquisitie
(= instituut o.l.v. Spaanse koningshuis dat de katholieke leer handhaafde)
o ‘Ontdekking’ van nieuwe continenten (Columbus komt aan in Amerika in 1492)
Voelen zich superieur
Vanuit Europees perspectief
o Kolonisatie van Afrika en trans Atlantische slavenhandel
o → ‘Renaissance na de duistere middeleeuwen’ is een problematisch concept
• De tijd van de ‘ontdekkingsreizen
o Van de 15e tot de 17e eeuw
o Vasco da Gama leidt eerste expeditie van Portugal naar India, midden 15e eeuw
o Geen 'ontdekking’, maar mondt uit in uitbuiting
o Consequenties van globale handel zijn immens
o Kolonisatoren bouwen aanvankelijk enkel forten langs de havens
o Doel is controle over gebieden langs de havens
o Grote vooruitgang op vlak van nautische technologie, cartografie en astronomie
• Conferentie van Berlijn: 15 november 1884 tot 26 februari 1885-
o Afrika verdeeld onder de Europese mogendheden
o Na de conferentie begon de 'wedloop om Afrika', waardoor in korte tijd heel Afrika werd
gekoloniseerd en onttrokken aan grondstoffen.
o Doordat Europa ineens zoveel kon produceren etc. werden ze heel machtig
• Periode na WOII: veel gekoloniseerde landen verwierven onafhankelijkheid
• Opkomst postkoloniale studies:
o 1. Vraag: Wat is de erfenis van het kolonialisme?
o 2. Onderzoek naar de relatie tussen kolonisator en gekoloniseerde
o 3. Doel: Evolueren naar een plaats van wederzijds respect. Laten zien dat veel assumpties van
een koloniale logica vandaag nog altijd gelden
• Pandemie 2020 heeft grote ruimtelijke dimensie
o Van wie is de publieke ruimte?
o Wie voelt er zich veilig? Welkom?
o Welke codes worden er geaccepteerd en gefaciliteerd
o Moord op George Floyd VSA > Black Lives Matter
Bestond al
Werd extra aandacht aan gegeven toen => publieke ruimte dekoloniseren
o => Erfenis van het kolonialisme staat in het midden van het debat
Restitutie
Herstelbetaling
Dekoloniseren van de publieke ruimte
• kolonialisme
o Kolonialisme Het bezetten (politiek overheersen) en sociaal en economisch uitbuiten van
gebieden (lokale bevolking) door vestiging van de overheerser. Kolonialisme werkt vandaag
de dag door in beeldvorming, taal, cultuur en religie.
o Postkolonialisme gaat dan ook over de aanhoudende structurele culturele, politieke,
economische en humanitaire gevolgen van het kolonialisme (deze les behandeld)
1
, WEEK 14 POSTKOLONIAAL PERSPECTIEF
o Dekolonisatie gaat over het proces waarbij koloniale denkpatronen worden teruggedrongen
en waarbij voormalige kolonies tot zelfbestuur kunnen komen
• Gelinkt
o Belgisch Congo (eerder gezien)
o Hotel van Eetvelde
Rijkdom ook verworven door koloniale uitbuiting
• Koloniale sporen en symbolen
o herdenkingstekens
o instrumenten voor koloniale propaganda
o indirect koloniaal erfgoed: gebouwen, parken, sites, urbanisatie en wijken die een
contrapuntische interpretatie behoeven
• Chrystel Mukeba
o Fotograaf die fotoshoot deed in huizen van mensen die hun rijkdom aan de uitbuiting te
wijten hebben
o Voor hun is dat een violent place (voor de diaspora)
• Africamuseum, 2018-2023
o “Buitenspel gezet: beelden in depot”
o Beelden uit de collectie samengezet en getoond : zo werden de mensen uit Congo
voorgesteld
o Dubbele L in bladgoud => publiek geld is heengegaan om dat te restaureren, was symbool van
Leopold II (dubbele L)
o Moeilijk beelden dus samengezet om ons erop te wijzen hoe men vroeger ernaar keek
• Edward Said (1935-2003)
o geboren in Jeruzalem als christen, Palestijnse denker
o Belangrijke figuur van postkoloniaal denken
o 1978: boek Orientalism. Periode van Europees imperialisme. Constructie van niet-
Europeanen (moslims en Aziaten) als ‘de ander’ Oosterse wereld gezien als exotisch en
barbaars
o "subtle and persistent Eurocentric prejudice against Arabo–Islamic peoples and their
culture”
o Opleggen van intellectuele superioriteit en daardoor geen ‘eerlijke’ studie van Azië en in
het bijzonder midden-Oosten
• Citaat Hilde Heynen in Back from Utopia
o Proces van verlichting denken in west Europa met focus op ratio is intrinsiek gelinkt aan idee
van rationalisme
o “In postcolonial theories the interconnections between the Enlightenment project of modernity and the imperialist
practice of colonialism have been carefully disentangled. Following the lead of Edward Said’s Orientalism, it is argued
that colonial discourse was intrinsic to European self-understanding: it is through their conquest and their knowledge
of foreign peoples and territories (two experiences which usually were intimately linked), that Europeans could
position themselves as modern, as civilized, as superior, as developed and progressive vis-à-vis local populations that
were none of that. (…) The other, the non-European, was thus represented as the negation of everything that Europe
imagined or desired itself to be. This crucial role of the colonized in the self-understanding of Western culture is
something that most accounts of modernity and modernism did not acknowledge.”
• Kenmerken Europees imperialisme
o Eurocentrisme: idee dat Europa (en Amerika) de standaard is
o Voorstelling van niet-Europeaan als exotische of immorele andere (‘the other’)
o Westerling voorgesteld als rationeel, progressief en gecultiveerd
2
