SAMENVATTING SOCIALE
GRONDRECHTEN VERKENNEN
SEMESTER 2
ARTEVELDE HOGESCHOOL
2021-2022
,Inleiding
1. Opwarmingsoefening – Kazou
Hoe kunnen tweeverdienersgezinnen of eenoudergezinnen die actief zijn op de arbeidsmarkt
tijdens de vakantieperiode opvang voor hun schoolgaande kinderen organiseren?
- Een van de ouders neemt verlof
- Informele opvang
o Belang van sociale netwerken: grootouders, vriendjes, babysit,... (niet voor iedereen
vanzelfsprekend)
- Formele opvang (professioneel georganiseerd)
o Verschillende initiatiefnemers
o Meestal betalend en aan voorwaarden verbonden
De lokale overheid (het gemeentebestuur) -> buitenschoolse opvang
Zuiver commerciële initiatieven
Initiatieven erkend en gesubsidieerd door de overheid
Kazou:
Jeugddienst binnen 1 van de 5 erkende mutualiteiten (CM) -> subsidiëring: aan door de overheid
opgelegde kwaliteitsvoorwaarden voldoen.
Jomba: jongeren met bijzondere aandacht en inclusie
-> steunt op inzet van vrijwilligers, die professioneel worden omkaderd
-> recht op sociaal tarief
Wat zijn mogelijke drempels die mensen, die in aanmerking komen voor het aanbod, kunnen
ervaren?
- Niet kennen van het aanbod: informatiedrempel, taaldrempel,...
- Niet of te beperkt kunnen benutten van het aanbod: te moeilijk, te complex, te duur, digitale
drempel,...
- Geen gebruik durven van maken -> houding
- In het verleden een negatieve ervaring hebben gehad -> houding
Je kan deze drempels in categorieën onderverdelen:
- Kennisdrempels
- Vaardigheidsdrempels
- Houdingsdrempels
-> Ze bevinden zich op competentieniveau. (mechanismen van onderbenutting)
Wat kan Kazou zelf doen om die drempels weg te halen?
- Actief en toegankelijk bekendmakingsbeleid
- Gedifferentieerd aanbod
- Gedifferentieerd inschrijvingsbeleid
- Bijzondere inspanningen voor moeilijk bereikbare groepen
- Samenwerking met andere diensten
Wat zou de job van een sociaal werker binnen Kazou kunnen inhouden?
- Gedifferentieerd aanbod
, - Werken aan toegankelijkheid en aantrekkelijkheid bekendmaking
- Drempels van onderbenutting weghalen
- Vrijwilligers
- Bijzondere inspanningen voor bijzondere doelgroepen
- Functionele samenwerkingsverbanden
- Vormingswerkers: vrijwilligerswerking
2. De tweede generatie mensenrechten
Grondrechten: een geheel van universele rechten die tot doel hebben de voorwaarden te creëren en
te blijven garanderen opdat personen op een ‘vrije’ en ‘menswaardige’ manier zouden kunnen
functioneren.
- Vrije manier leven: burgerlijke en politieke rechten
o Onmiddellijk toepasbaar (gelden effectief zonder dar er bijzondere
uitvoeringsmaatregelen moeten getroffen worden)
o Eerste generatie grondrechten
o Biedt bescherming tegen een willekeurige overheidsinmenging of mogelijk
machtsmisbruik door de overheid: onthoudingsplicht van de overheid
- Menswaardige manier van leven: sociale grondrechten
o Tweede generatie grondrechten
o Appel aan de overheid om die rechten te voorzien die een menswaardig leven
mogelijk maken: positieve handelingsplicht van de overheid
De sociale grondrechten zijn sinds 1994 verankerd in de Belgische grondwet (hiervoor stonden enkel
de burgerlijke en politieke rechten opgenomen: 1831):
- Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden (Art. 23):
o Recht op arbeid
o Recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale,
geneeskundige en juridische bijstand
Personen die van juridische bijstand genieten en die de verplichting krijgen
een forfaitaire bijdrage (= remgeld) aan hun pro deo-advocaat te betalen, is
ongrondwettig (aanzienlijke vermindering) -> geen reden van algemeen
belang
o Recht op behoorlijke huisvesting
o Recht op bescherming van een gezond leefmilieu
o Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
o Recht op gezinsbijslagen
Moeilijk te definiëren (bv. Vaccins)
Mag de overheid restrictief, op wettelijke basis optreden (= inperken van
vrijheid) -> bv. Kinderporno verzamelen van pedofielen -> inperking toegang
tot internet
Internet = toegang tot informatie
Steeds meer moeten mensen op een digitale manier hun rechten
realiseren
Wie verdient een menswaardig bestaan?
Bv. Verkrachters
, Afschaffing van de doodstraf -> graad van civilisatie kan worden
afgemeten aan de manier hoe een samenleving met haar
gevangenen omgaat
- Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden.
De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het eind van de leerplicht.
! Diverse wetgevers (federale staat, gemeenschappen en gewesten) moeten binnen hun
bevoegdheden die rechten waarborgen.
! Het individu heeft een plicht tot medewerking in het verkrijgen van die sociale grondrechten. (bv.
Werkbereidheid)
! Ook andere rechten kunnen noodzakelijk zijn om te kunnen spreken over een menswaardig
bestaan.
! Sociale grondrechten kunnen niet zomaar voor de rechter afgedwongen worden.
! Art. 23 is wel een standstillverplichting: verbiedt dat de bevoegde wetgever het door de
toepasselijke wetgeving geboden beschermingsniveau aanzienlijk vermindert zonder dat daartoe
redenen van algemeen belang bestaan. Het is dus voor de regelgevers verboden om iets te doen dat
tegen te verdere realisatie van de grondrechten zou ingaan.
In het verleden: invloed van de kerk -> de zeven werken van barmhartigheid
- De hongerigen spijzen
- De dorstigen laven
- De naakten kleden
- De vreemdelingen herbergen
- De zieken verzorgen
- De doden begraven
- De gevangenen bezoeken
Kenmerken menswaardig bestaan:
- Rechtvaardig
o Welvaartsstaat – rechtsstaat -> wat vind een samenleving gerechtvaardigd dat elk
zou moeten hebben of mag doen om te kunnen spreken over een menswaardig
leven
o Begint zelf reeds van voor de geboorte (bv. Recht om te kiezen voor abortus)
- Invalshoeken
o Economisch
Sociale bijstand -> hoogte van de basisuitkeringen zoals het leefloon (vroeger
bestaansminimum): uitdrukking wat iemand minimaal aan geldelijke
middelen zou moeten hebben om in materiaal opzicht (<> immaterieel:
welzijn) een menswaardig leven te kunnen leiden
o Cultureel
Genderissues, veranderen van geslacht, keuze voor het huwelijk zelfde
geslacht,...
Bepaling van de identiteit: in het Westen ligt de focus op het individu ->
iedereen moet de kans krijgen om regisseur te zijn in zijn eigen leven, om in
vrijheid keuzes te maken. In het Oosten is het vertrekpunt de gemeenschap.
(religie)
o Ethisch
GRONDRECHTEN VERKENNEN
SEMESTER 2
ARTEVELDE HOGESCHOOL
2021-2022
,Inleiding
1. Opwarmingsoefening – Kazou
Hoe kunnen tweeverdienersgezinnen of eenoudergezinnen die actief zijn op de arbeidsmarkt
tijdens de vakantieperiode opvang voor hun schoolgaande kinderen organiseren?
- Een van de ouders neemt verlof
- Informele opvang
o Belang van sociale netwerken: grootouders, vriendjes, babysit,... (niet voor iedereen
vanzelfsprekend)
- Formele opvang (professioneel georganiseerd)
o Verschillende initiatiefnemers
o Meestal betalend en aan voorwaarden verbonden
De lokale overheid (het gemeentebestuur) -> buitenschoolse opvang
Zuiver commerciële initiatieven
Initiatieven erkend en gesubsidieerd door de overheid
Kazou:
Jeugddienst binnen 1 van de 5 erkende mutualiteiten (CM) -> subsidiëring: aan door de overheid
opgelegde kwaliteitsvoorwaarden voldoen.
Jomba: jongeren met bijzondere aandacht en inclusie
-> steunt op inzet van vrijwilligers, die professioneel worden omkaderd
-> recht op sociaal tarief
Wat zijn mogelijke drempels die mensen, die in aanmerking komen voor het aanbod, kunnen
ervaren?
- Niet kennen van het aanbod: informatiedrempel, taaldrempel,...
- Niet of te beperkt kunnen benutten van het aanbod: te moeilijk, te complex, te duur, digitale
drempel,...
- Geen gebruik durven van maken -> houding
- In het verleden een negatieve ervaring hebben gehad -> houding
Je kan deze drempels in categorieën onderverdelen:
- Kennisdrempels
- Vaardigheidsdrempels
- Houdingsdrempels
-> Ze bevinden zich op competentieniveau. (mechanismen van onderbenutting)
Wat kan Kazou zelf doen om die drempels weg te halen?
- Actief en toegankelijk bekendmakingsbeleid
- Gedifferentieerd aanbod
- Gedifferentieerd inschrijvingsbeleid
- Bijzondere inspanningen voor moeilijk bereikbare groepen
- Samenwerking met andere diensten
Wat zou de job van een sociaal werker binnen Kazou kunnen inhouden?
- Gedifferentieerd aanbod
, - Werken aan toegankelijkheid en aantrekkelijkheid bekendmaking
- Drempels van onderbenutting weghalen
- Vrijwilligers
- Bijzondere inspanningen voor bijzondere doelgroepen
- Functionele samenwerkingsverbanden
- Vormingswerkers: vrijwilligerswerking
2. De tweede generatie mensenrechten
Grondrechten: een geheel van universele rechten die tot doel hebben de voorwaarden te creëren en
te blijven garanderen opdat personen op een ‘vrije’ en ‘menswaardige’ manier zouden kunnen
functioneren.
- Vrije manier leven: burgerlijke en politieke rechten
o Onmiddellijk toepasbaar (gelden effectief zonder dar er bijzondere
uitvoeringsmaatregelen moeten getroffen worden)
o Eerste generatie grondrechten
o Biedt bescherming tegen een willekeurige overheidsinmenging of mogelijk
machtsmisbruik door de overheid: onthoudingsplicht van de overheid
- Menswaardige manier van leven: sociale grondrechten
o Tweede generatie grondrechten
o Appel aan de overheid om die rechten te voorzien die een menswaardig leven
mogelijk maken: positieve handelingsplicht van de overheid
De sociale grondrechten zijn sinds 1994 verankerd in de Belgische grondwet (hiervoor stonden enkel
de burgerlijke en politieke rechten opgenomen: 1831):
- Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden (Art. 23):
o Recht op arbeid
o Recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale,
geneeskundige en juridische bijstand
Personen die van juridische bijstand genieten en die de verplichting krijgen
een forfaitaire bijdrage (= remgeld) aan hun pro deo-advocaat te betalen, is
ongrondwettig (aanzienlijke vermindering) -> geen reden van algemeen
belang
o Recht op behoorlijke huisvesting
o Recht op bescherming van een gezond leefmilieu
o Recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
o Recht op gezinsbijslagen
Moeilijk te definiëren (bv. Vaccins)
Mag de overheid restrictief, op wettelijke basis optreden (= inperken van
vrijheid) -> bv. Kinderporno verzamelen van pedofielen -> inperking toegang
tot internet
Internet = toegang tot informatie
Steeds meer moeten mensen op een digitale manier hun rechten
realiseren
Wie verdient een menswaardig bestaan?
Bv. Verkrachters
, Afschaffing van de doodstraf -> graad van civilisatie kan worden
afgemeten aan de manier hoe een samenleving met haar
gevangenen omgaat
- Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en vrijheden.
De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het eind van de leerplicht.
! Diverse wetgevers (federale staat, gemeenschappen en gewesten) moeten binnen hun
bevoegdheden die rechten waarborgen.
! Het individu heeft een plicht tot medewerking in het verkrijgen van die sociale grondrechten. (bv.
Werkbereidheid)
! Ook andere rechten kunnen noodzakelijk zijn om te kunnen spreken over een menswaardig
bestaan.
! Sociale grondrechten kunnen niet zomaar voor de rechter afgedwongen worden.
! Art. 23 is wel een standstillverplichting: verbiedt dat de bevoegde wetgever het door de
toepasselijke wetgeving geboden beschermingsniveau aanzienlijk vermindert zonder dat daartoe
redenen van algemeen belang bestaan. Het is dus voor de regelgevers verboden om iets te doen dat
tegen te verdere realisatie van de grondrechten zou ingaan.
In het verleden: invloed van de kerk -> de zeven werken van barmhartigheid
- De hongerigen spijzen
- De dorstigen laven
- De naakten kleden
- De vreemdelingen herbergen
- De zieken verzorgen
- De doden begraven
- De gevangenen bezoeken
Kenmerken menswaardig bestaan:
- Rechtvaardig
o Welvaartsstaat – rechtsstaat -> wat vind een samenleving gerechtvaardigd dat elk
zou moeten hebben of mag doen om te kunnen spreken over een menswaardig
leven
o Begint zelf reeds van voor de geboorte (bv. Recht om te kiezen voor abortus)
- Invalshoeken
o Economisch
Sociale bijstand -> hoogte van de basisuitkeringen zoals het leefloon (vroeger
bestaansminimum): uitdrukking wat iemand minimaal aan geldelijke
middelen zou moeten hebben om in materiaal opzicht (<> immaterieel:
welzijn) een menswaardig leven te kunnen leiden
o Cultureel
Genderissues, veranderen van geslacht, keuze voor het huwelijk zelfde
geslacht,...
Bepaling van de identiteit: in het Westen ligt de focus op het individu ->
iedereen moet de kans krijgen om regisseur te zijn in zijn eigen leven, om in
vrijheid keuzes te maken. In het Oosten is het vertrekpunt de gemeenschap.
(religie)
o Ethisch
