PREVENTIEVE MONDZORG
Hilde Driesmans
victoria segaert
,Inhoud
1. De functie van de tanden en de kiezen: ................................................................... 8
2. Impact van tandbederf .......................................................................................... 8
3. Mondgezondheid .................................................................................................. 9
4. Doelstelling van preventieve tandheelkunde ........................................................... 9
4.1Primaire preventie ............................................................................................ 9
4.2 Secundaire preventie ..................................................................................... 10
4.3 Tertiaire preventie .......................................................................................... 11
3.4 Andere vormen van preventie ......................................................................... 11
5.Probleemgebieden .............................................................................................. 12
6. Etiologische factoren en verbetering van de situatie .............................................. 12
2.1 Mondhygiëne .................................................................................................... 14
2.1.1 Inleiding ..................................................................................................... 14
2.1.2 Mondhygiëne en cariës ............................................................................... 15
2.1.3 Mondhygiëne en parodontitis ...................................................................... 16
2.1.4 Frequentie van mondhygiëne ....................................................................... 16
2.1.5 Het juist tijdstip van mondhygiëne ............................................................... 17
3.1 De parodontale sonde ....................................................................................... 18
3.1.1 kenmerken van de parodontalesonde........................................................... 18
3.1.2 Functie van de parodontale sonde ............................................................... 19
1.1.3 Voorbeelden van gekalibreerde sondes................................................... 20
3.2 onderzoek van de gezondheid van de gingiva ....................................................... 21
3.2.1 het gezonde parodontium: begrippen ........................................................... 21
3.2.2 herkennen van parodontale pockets ............................................................ 22
3.2.3 vorming van pockets ............................................................................. 23
3.3 Het aflezen en noteren v/d metingen bij wandelend sonderen .............................. 24
3.3.1 De sondeerdiepte klinisch bepalen .............................................................. 24
3.3.2 Noteren v/d sondeerdiepte .......................................................................... 25
3.3.3 Beperkingen bij het sonderen ...................................................................... 25
3.4 De techniek v/h sonderen .................................................................................. 26
3.4.1 wandelend sonderen = sonderen tot op de bodem v/d pocket .................. 26
3.4.2 parallel sonderen ........................................................................................ 27
1
, 3.4.3 angulair sonderen ....................................................................................... 27
5.1 inspectie van de gingiva ..................................................................................... 32
5.1.1 kleur .......................................................................................................... 32
5.1.2 omvang ...................................................................................................... 32
5.1.3 vorm/contour van de marginale rand en papillen ........................................... 33
5.1.4 Consistentie .............................................................................................. 34
5.1.5 oppervlakte textuur ..................................................................................... 35
5.1.6 Positie v/d marginal rand ............................................................................. 35
5.1.7 bloeding ..................................................................................................... 36
5.1.8 exsudaat .................................................................................................... 36
5.2 De gingiva van jonge kinderen ............................................................................ 36
5.2.1 Gezond ...................................................................................................... 36
5.2.2 Niet gezond ................................................................................................ 37
5.3 Stappenplan beoordelen van de gingiva .............................................................. 37
5.4 Werkblad stappenplan ...................................................................................... 37
5.5 Beoordelen van de mate van gingivitis: indices .................................................... 37
6.1 inleidng ............................................................................................................ 40
6.2 Afzettingen op de tand ....................................................................................... 40
6.4 De pellikel ........................................................................................................ 41
6.4.1 de vorming van de pellikel ........................................................................... 41
6.4.2 Typen pellikel ........................................................................................ 42
6.4.3 Belang van de pellikel.................................................................................. 42
6.4.4 Verwijderen van de pellikel .......................................................................... 43
6.5 De biofilm......................................................................................................... 43
6.5.1 Vorming van de biofilm ................................................................................ 44
6.5.2 Veranderingen in de biofilm ......................................................................... 45
6.5.3 Experimentele gingivitis .............................................................................. 46
6.6 Supra- en subgingivale biofilm ........................................................................... 47
6.6.1 Bron van de subgingivale biofilm .................................................................. 47
6.6.2 Micro – organismen .................................................................................... 47
6.6.3 organisatie van de subgingival biofilm .......................................................... 48
6.6.4 kernmerken van de Supra- en subgingivale biofilm ....................................... 49
2
, 6.7 samenstelling van de Biofilm ............................................................................. 51
6.7.1 anorganische componenten .................................................................. 51
6.7.2 organische componenten ...................................................................... 51
6.8 betekenis van de biofilm ............................................................................... 51
6.9 De bioflilm klinisch....................................................................................... 52
6.10 Detectie van de biofilm ................................................................................. 52
6.11Beoordelen van de biofilm ................................................................................ 53
6.11.1 Plaque index van Silness en Loë ................................................................. 54
6.11.2 Gemodificeerde Navy Plaque Index ............................................................ 55
6.11.3 Plaquestatus ............................................................................................ 56
6.11.4 Turesky gemodificeerde plaque-index volgens Quigley en Hein .................... 58
6.11 Producten plaquekleuring ............................................................................ 59
7.1 Inleiding ........................................................................................................... 61
7.2 Manuele tandenborstel ..................................................................................... 62
7.2.1 Geschiedenis ............................................................................................. 62
7.2.2 Bouw en eigenschappen van de manuele tandenborstel ............................... 63
7.2.3 De manuele tandenborstel : een grote keuze ................................................ 66
7.2.4 Leidraad bij de keuze van de manuele tandenborstel ..................................... 67
7.2.5 Het onderhoud van de manuele tandenborstel ............................................. 68
7.3 De elektrische tandenborstel ............................................................................. 69
7.3.1 Geschiedenis ............................................................................................. 69
7.3.2 Beschrijvingen gebruik van de elektrische tandenborstel ............................... 69
7.3.3 Typen elektrische tandenborstels en de werkwijze ........................................ 71
7.3.4 Specifieke indicaties voor het gebruik van de elektrische tandenborstel ......... 73
8.1 interdentaal reinigen ......................................................................................... 74
8.1.1 inleiding ..................................................................................................... 74
8.1.2 De anatomie van de interdentale regio ......................................................... 75
8.1.3 plannen van interdentale reiniging ............................................................... 76
8.1.4 de keuze van de interdentale reinigingsmiddelen .......................................... 78
8.1.5 De tandenstoker : bouw/eigenschappen en gebruik ...................................... 79
8.1.6 Tanddraad : bouw/eigenschappen/toepassingsgebied en gebruik................... 81
8.1.5 Ragers: Bouw/eigenschappen/toepassingsgebied en gebruik......................... 84
3
Hilde Driesmans
victoria segaert
,Inhoud
1. De functie van de tanden en de kiezen: ................................................................... 8
2. Impact van tandbederf .......................................................................................... 8
3. Mondgezondheid .................................................................................................. 9
4. Doelstelling van preventieve tandheelkunde ........................................................... 9
4.1Primaire preventie ............................................................................................ 9
4.2 Secundaire preventie ..................................................................................... 10
4.3 Tertiaire preventie .......................................................................................... 11
3.4 Andere vormen van preventie ......................................................................... 11
5.Probleemgebieden .............................................................................................. 12
6. Etiologische factoren en verbetering van de situatie .............................................. 12
2.1 Mondhygiëne .................................................................................................... 14
2.1.1 Inleiding ..................................................................................................... 14
2.1.2 Mondhygiëne en cariës ............................................................................... 15
2.1.3 Mondhygiëne en parodontitis ...................................................................... 16
2.1.4 Frequentie van mondhygiëne ....................................................................... 16
2.1.5 Het juist tijdstip van mondhygiëne ............................................................... 17
3.1 De parodontale sonde ....................................................................................... 18
3.1.1 kenmerken van de parodontalesonde........................................................... 18
3.1.2 Functie van de parodontale sonde ............................................................... 19
1.1.3 Voorbeelden van gekalibreerde sondes................................................... 20
3.2 onderzoek van de gezondheid van de gingiva ....................................................... 21
3.2.1 het gezonde parodontium: begrippen ........................................................... 21
3.2.2 herkennen van parodontale pockets ............................................................ 22
3.2.3 vorming van pockets ............................................................................. 23
3.3 Het aflezen en noteren v/d metingen bij wandelend sonderen .............................. 24
3.3.1 De sondeerdiepte klinisch bepalen .............................................................. 24
3.3.2 Noteren v/d sondeerdiepte .......................................................................... 25
3.3.3 Beperkingen bij het sonderen ...................................................................... 25
3.4 De techniek v/h sonderen .................................................................................. 26
3.4.1 wandelend sonderen = sonderen tot op de bodem v/d pocket .................. 26
3.4.2 parallel sonderen ........................................................................................ 27
1
, 3.4.3 angulair sonderen ....................................................................................... 27
5.1 inspectie van de gingiva ..................................................................................... 32
5.1.1 kleur .......................................................................................................... 32
5.1.2 omvang ...................................................................................................... 32
5.1.3 vorm/contour van de marginale rand en papillen ........................................... 33
5.1.4 Consistentie .............................................................................................. 34
5.1.5 oppervlakte textuur ..................................................................................... 35
5.1.6 Positie v/d marginal rand ............................................................................. 35
5.1.7 bloeding ..................................................................................................... 36
5.1.8 exsudaat .................................................................................................... 36
5.2 De gingiva van jonge kinderen ............................................................................ 36
5.2.1 Gezond ...................................................................................................... 36
5.2.2 Niet gezond ................................................................................................ 37
5.3 Stappenplan beoordelen van de gingiva .............................................................. 37
5.4 Werkblad stappenplan ...................................................................................... 37
5.5 Beoordelen van de mate van gingivitis: indices .................................................... 37
6.1 inleidng ............................................................................................................ 40
6.2 Afzettingen op de tand ....................................................................................... 40
6.4 De pellikel ........................................................................................................ 41
6.4.1 de vorming van de pellikel ........................................................................... 41
6.4.2 Typen pellikel ........................................................................................ 42
6.4.3 Belang van de pellikel.................................................................................. 42
6.4.4 Verwijderen van de pellikel .......................................................................... 43
6.5 De biofilm......................................................................................................... 43
6.5.1 Vorming van de biofilm ................................................................................ 44
6.5.2 Veranderingen in de biofilm ......................................................................... 45
6.5.3 Experimentele gingivitis .............................................................................. 46
6.6 Supra- en subgingivale biofilm ........................................................................... 47
6.6.1 Bron van de subgingivale biofilm .................................................................. 47
6.6.2 Micro – organismen .................................................................................... 47
6.6.3 organisatie van de subgingival biofilm .......................................................... 48
6.6.4 kernmerken van de Supra- en subgingivale biofilm ....................................... 49
2
, 6.7 samenstelling van de Biofilm ............................................................................. 51
6.7.1 anorganische componenten .................................................................. 51
6.7.2 organische componenten ...................................................................... 51
6.8 betekenis van de biofilm ............................................................................... 51
6.9 De bioflilm klinisch....................................................................................... 52
6.10 Detectie van de biofilm ................................................................................. 52
6.11Beoordelen van de biofilm ................................................................................ 53
6.11.1 Plaque index van Silness en Loë ................................................................. 54
6.11.2 Gemodificeerde Navy Plaque Index ............................................................ 55
6.11.3 Plaquestatus ............................................................................................ 56
6.11.4 Turesky gemodificeerde plaque-index volgens Quigley en Hein .................... 58
6.11 Producten plaquekleuring ............................................................................ 59
7.1 Inleiding ........................................................................................................... 61
7.2 Manuele tandenborstel ..................................................................................... 62
7.2.1 Geschiedenis ............................................................................................. 62
7.2.2 Bouw en eigenschappen van de manuele tandenborstel ............................... 63
7.2.3 De manuele tandenborstel : een grote keuze ................................................ 66
7.2.4 Leidraad bij de keuze van de manuele tandenborstel ..................................... 67
7.2.5 Het onderhoud van de manuele tandenborstel ............................................. 68
7.3 De elektrische tandenborstel ............................................................................. 69
7.3.1 Geschiedenis ............................................................................................. 69
7.3.2 Beschrijvingen gebruik van de elektrische tandenborstel ............................... 69
7.3.3 Typen elektrische tandenborstels en de werkwijze ........................................ 71
7.3.4 Specifieke indicaties voor het gebruik van de elektrische tandenborstel ......... 73
8.1 interdentaal reinigen ......................................................................................... 74
8.1.1 inleiding ..................................................................................................... 74
8.1.2 De anatomie van de interdentale regio ......................................................... 75
8.1.3 plannen van interdentale reiniging ............................................................... 76
8.1.4 de keuze van de interdentale reinigingsmiddelen .......................................... 78
8.1.5 De tandenstoker : bouw/eigenschappen en gebruik ...................................... 79
8.1.6 Tanddraad : bouw/eigenschappen/toepassingsgebied en gebruik................... 81
8.1.5 Ragers: Bouw/eigenschappen/toepassingsgebied en gebruik......................... 84
3