De splitsing van Brits-Indië en het
ontstaan van Bangladesh
Jesse Jonker
H6V5
,1 Profielwerkstuk
Woord Vooraf
Het Profielwerkstuk is een belangrijk werkstuk dat je gedurende jaar 4, 5 en 6 van het Vwo in
verschillende fases moet afronden, met in het examenjaar het eindverslag die je uiteindelijk
moet presenteren. Je krijgt de keuze uit een lijst vakken die binnen je profiel passen. Ik heb in
de 3e klas gekozen voor het profiel Economie & Maatschappij, hierdoor heb ik vrijwel mijn
gehele schoolloopbaan het vak Geschiedenis gehad. Dit is voor mij altijd een leuk en boeiend
vak geweest waardoor het ook altijd één van mijn sterkste vakken is geweest. De keuze in die
lijst was voor mij dus vrij gemakkelijk (alhoewel het vak Godsdienst ook een serieuze
kanshebber was); Ik koos voor het vak Geschiedenis, vanwege het feit dat ik me niet alleen
op school interesseerde voor historie, maar ook daarnaast.
Bij het Profielwerkstuk - ook wel ‘meesterproef’ genoemd - moet je zelf een onderzoek zien
te bedenken, uitvoeren en uitwerken. Hiervoor moet je minimaal 80 uren aan de hand van een
aantal deelvragen een onderzoeksvraag/hoofdvraag zien te beantwoorden en uiteindelijk ook
presenteren. Een onderwerp en hoofdvraag zijn dus erg van belang om de 80 uren die je aan
het profielwerkstuk moet besteden efficiënt en gemotiveerd te laten verlopen. Voor
sommigen is het vrij gemakkelijk om een onderwerp te kiezen dat aansluit bij het type
werkstuk dat het is, maar voor mij was dit een moeilijkere opgave. Zo hebben meerdere
onderwerpen de revue (mijn hersenen) gepasseerd, maar de strekking was dat ik het over iets
in de Klassieke Oudheid (rondom de tijd van het West-Romeinse rijk) zou gaan houden. Dit
bleek naderhand erg lastig aangezien de onderzoeksvragen die daaruit voortvloeiden te
complex waren en ik daarop vastliep.
Uiteindelijk kwam de inspiratie door een nummer uit 1971 met de volgende songteksten:
[Couplet]
My friend came to me
With sadness in his eyes
He told me that he wanted help
Before his country dies
Although I couldn't feel the pain
I knew I had to try
Now I'm asking all of you
To help us save some lives
[Refrein]
Bangladesh, Bangladesh
Where so many people are dying fast
And it sure looks like a mess
I've never seen such distress
Now won't you lend your hand, try to understand?
Relieve the people of Bangladesh
Bangladesh, Bangladesh
Such a great disaster, I don't understand
But it sure looks like a mess
I've never known such distress
Now please don't turn away, I wanna hear you say
Pagina 1 van 38
,2 Profielwerkstuk
Relieve the people of Bangladesh
Relieve the people of Bangladesh
Bangladesh, Bangladesh
Now it may seem so far from where we all are
It's something we can't reject
It's something I can't neglect
Now won't you give some bread? Get the starving fed?
We've got to relieve Bangladesh
Relieve the people of Bangladesh
We've got to relieve Bangladesh
[Outro]
Now won't you lend your hand and understand?
Relieve the people of Bangladesh1
Het nummer is geschreven door George Harrison - bekend als 1/4e deel van The Beatles - die
naar aanleiding van een vraag om hulp van een vriend (Ravi Shankar, een geboren Bengaal) een
nummer uitbracht en ‘The Concert for Bangladesh’ organiseerde met vele grote artiesten om
geld op te halen en aandacht te vragen voor de humanitaire crisis in Bangladesh, onderdeel
van het voormalige Oost-Pakistan, waarbij er tussen de 300.000 en 3.000.000 Bengalen
stierven (genocide) en miljoenen Bengalen moesten vluchten naar India ten gevolge van de
Onafhankelijkheidsoorlog van Bangladesh tegen Pakistan.
De teksten in het nummer laten dus de totale chaos zien die zich in Bangladesh afspeelde en
dat in combinatie met het prachtig gearrangeerde nummer van George Harrison zorgde
ervoor dat ik me ging inlezen over deze geschiedenis, aangezien ik hier vrijwel niets over
wist. Dit resulteerde er eigenlijk in dat ik me ook ging verdiepen in de aanleidingen van deze
geschiedenis en op die manier kom je uiteindelijk uit op de verdeling van Brits-Indië in 1947
en hoe daaruit Oost- en West-Pakistan ontstonden, 1500 kilometer uit elkaar verwijderd met
verschillende culturen en religies. Allemaal erg ingewikkeld en nauw verbonden met elkaar
wat mij aanspoorde om het te gaan uitzoeken in mijn Profielwerkstuk.
Ik wil de lezer bedanken, zonder u/jou was het niet mogelijk om mijn visies en ideeën over te
brengen. Maar in het speciaal wil ik mijn pws begeleider bedanken. Meneer Glas, u heeft mij
een bepaalde ‘vrijheid’ gegeven in het maken van mijn pws die ik apprecieer. Dit is het
resultaat hiervan…
1
(Jomaanro B.V., 2012) Songteksten: George Harrison – Bangla Desh (1971).
Pagina 2 van 38
, 3 Profielwerkstuk
Inleiding
Het Indiase subcontinent, waarschijnlijk gaan daar je gedachten niet al te vaak naar uit op een
gemiddelde dag. Ongeveer 1/4e deel van de totale wereldbevolking gescheiden van China
door het Himalaya gebergte. Hierin bevinden zich India, Pakistan en Bangladesh - waar ik me
vooral op wil focussen. Zevenenzeventig jaar geleden bestond de Republiek van India en de
Islamitische Republiek Pakistan nog helemaal niet. De Volksrepubliek Bangladesh bestaat
pas sinds drieënvijftig jaar. Genoeg mensen die dus ouder zijn dan Bangladesh, maar wat
voltrok er zich dan voordat Bangladesh een feit werd? En wat hebben India en Pakistan
hiermee te maken? Wie heerste er over het grootste gedeelte van het Indiase Subcontinent
voordat India en Pakistan in 1947 ‘ontstonden’?
Met deze vragen die naar boven komen kom je tot de kern van mijn onderzoek.
Mijn onderzoeksvraag/hoofdvraag luidt: Hoe verliep de splitsing van Brits-Indië en op
welke wijze is vervolgens Bangladesh ontstaan?
Dit ga ik uitwerken aan de hand van de volgende deelvragen:
I. Hoe kwam de Britse overheersing in India tot stand en hoe consolideerden de
Britten hun macht?
II. Hoe hebben het Indiase nationalisme en de toenemende religieuze en politieke
spanningen geleid tot de onafhankelijkheid en opdeling van Brits-Indië in
India en Pakistan?
III. Hoe leidden de spanningen tussen Oost- en West-Pakistan tot de
onafhankelijkheid van Bangladesh in 1971?
Na het beschrijven van de Britse overheersing in India en het uiteenvallen van Brits-Indië leg
ik de focus op het ontstaan van Bangladesh. Uiteraard kan ik niet het complete plaatje
schetsen van de Britse overheersing over India. Hetzelfde geldt voor de wijze waarop
Pakistan en India zijn ontstaan uit Brits-Indië - dit zijn spinnenwebben aan gebeurtenissen. Ik
moet dus keuzes maken welke historische gebeurtenissen/feiten het (naar mijn mening)
zwaarste wegen en die naar voren brengen in de conclusie.
Pagina 3 van 38
ontstaan van Bangladesh
Jesse Jonker
H6V5
,1 Profielwerkstuk
Woord Vooraf
Het Profielwerkstuk is een belangrijk werkstuk dat je gedurende jaar 4, 5 en 6 van het Vwo in
verschillende fases moet afronden, met in het examenjaar het eindverslag die je uiteindelijk
moet presenteren. Je krijgt de keuze uit een lijst vakken die binnen je profiel passen. Ik heb in
de 3e klas gekozen voor het profiel Economie & Maatschappij, hierdoor heb ik vrijwel mijn
gehele schoolloopbaan het vak Geschiedenis gehad. Dit is voor mij altijd een leuk en boeiend
vak geweest waardoor het ook altijd één van mijn sterkste vakken is geweest. De keuze in die
lijst was voor mij dus vrij gemakkelijk (alhoewel het vak Godsdienst ook een serieuze
kanshebber was); Ik koos voor het vak Geschiedenis, vanwege het feit dat ik me niet alleen
op school interesseerde voor historie, maar ook daarnaast.
Bij het Profielwerkstuk - ook wel ‘meesterproef’ genoemd - moet je zelf een onderzoek zien
te bedenken, uitvoeren en uitwerken. Hiervoor moet je minimaal 80 uren aan de hand van een
aantal deelvragen een onderzoeksvraag/hoofdvraag zien te beantwoorden en uiteindelijk ook
presenteren. Een onderwerp en hoofdvraag zijn dus erg van belang om de 80 uren die je aan
het profielwerkstuk moet besteden efficiënt en gemotiveerd te laten verlopen. Voor
sommigen is het vrij gemakkelijk om een onderwerp te kiezen dat aansluit bij het type
werkstuk dat het is, maar voor mij was dit een moeilijkere opgave. Zo hebben meerdere
onderwerpen de revue (mijn hersenen) gepasseerd, maar de strekking was dat ik het over iets
in de Klassieke Oudheid (rondom de tijd van het West-Romeinse rijk) zou gaan houden. Dit
bleek naderhand erg lastig aangezien de onderzoeksvragen die daaruit voortvloeiden te
complex waren en ik daarop vastliep.
Uiteindelijk kwam de inspiratie door een nummer uit 1971 met de volgende songteksten:
[Couplet]
My friend came to me
With sadness in his eyes
He told me that he wanted help
Before his country dies
Although I couldn't feel the pain
I knew I had to try
Now I'm asking all of you
To help us save some lives
[Refrein]
Bangladesh, Bangladesh
Where so many people are dying fast
And it sure looks like a mess
I've never seen such distress
Now won't you lend your hand, try to understand?
Relieve the people of Bangladesh
Bangladesh, Bangladesh
Such a great disaster, I don't understand
But it sure looks like a mess
I've never known such distress
Now please don't turn away, I wanna hear you say
Pagina 1 van 38
,2 Profielwerkstuk
Relieve the people of Bangladesh
Relieve the people of Bangladesh
Bangladesh, Bangladesh
Now it may seem so far from where we all are
It's something we can't reject
It's something I can't neglect
Now won't you give some bread? Get the starving fed?
We've got to relieve Bangladesh
Relieve the people of Bangladesh
We've got to relieve Bangladesh
[Outro]
Now won't you lend your hand and understand?
Relieve the people of Bangladesh1
Het nummer is geschreven door George Harrison - bekend als 1/4e deel van The Beatles - die
naar aanleiding van een vraag om hulp van een vriend (Ravi Shankar, een geboren Bengaal) een
nummer uitbracht en ‘The Concert for Bangladesh’ organiseerde met vele grote artiesten om
geld op te halen en aandacht te vragen voor de humanitaire crisis in Bangladesh, onderdeel
van het voormalige Oost-Pakistan, waarbij er tussen de 300.000 en 3.000.000 Bengalen
stierven (genocide) en miljoenen Bengalen moesten vluchten naar India ten gevolge van de
Onafhankelijkheidsoorlog van Bangladesh tegen Pakistan.
De teksten in het nummer laten dus de totale chaos zien die zich in Bangladesh afspeelde en
dat in combinatie met het prachtig gearrangeerde nummer van George Harrison zorgde
ervoor dat ik me ging inlezen over deze geschiedenis, aangezien ik hier vrijwel niets over
wist. Dit resulteerde er eigenlijk in dat ik me ook ging verdiepen in de aanleidingen van deze
geschiedenis en op die manier kom je uiteindelijk uit op de verdeling van Brits-Indië in 1947
en hoe daaruit Oost- en West-Pakistan ontstonden, 1500 kilometer uit elkaar verwijderd met
verschillende culturen en religies. Allemaal erg ingewikkeld en nauw verbonden met elkaar
wat mij aanspoorde om het te gaan uitzoeken in mijn Profielwerkstuk.
Ik wil de lezer bedanken, zonder u/jou was het niet mogelijk om mijn visies en ideeën over te
brengen. Maar in het speciaal wil ik mijn pws begeleider bedanken. Meneer Glas, u heeft mij
een bepaalde ‘vrijheid’ gegeven in het maken van mijn pws die ik apprecieer. Dit is het
resultaat hiervan…
1
(Jomaanro B.V., 2012) Songteksten: George Harrison – Bangla Desh (1971).
Pagina 2 van 38
, 3 Profielwerkstuk
Inleiding
Het Indiase subcontinent, waarschijnlijk gaan daar je gedachten niet al te vaak naar uit op een
gemiddelde dag. Ongeveer 1/4e deel van de totale wereldbevolking gescheiden van China
door het Himalaya gebergte. Hierin bevinden zich India, Pakistan en Bangladesh - waar ik me
vooral op wil focussen. Zevenenzeventig jaar geleden bestond de Republiek van India en de
Islamitische Republiek Pakistan nog helemaal niet. De Volksrepubliek Bangladesh bestaat
pas sinds drieënvijftig jaar. Genoeg mensen die dus ouder zijn dan Bangladesh, maar wat
voltrok er zich dan voordat Bangladesh een feit werd? En wat hebben India en Pakistan
hiermee te maken? Wie heerste er over het grootste gedeelte van het Indiase Subcontinent
voordat India en Pakistan in 1947 ‘ontstonden’?
Met deze vragen die naar boven komen kom je tot de kern van mijn onderzoek.
Mijn onderzoeksvraag/hoofdvraag luidt: Hoe verliep de splitsing van Brits-Indië en op
welke wijze is vervolgens Bangladesh ontstaan?
Dit ga ik uitwerken aan de hand van de volgende deelvragen:
I. Hoe kwam de Britse overheersing in India tot stand en hoe consolideerden de
Britten hun macht?
II. Hoe hebben het Indiase nationalisme en de toenemende religieuze en politieke
spanningen geleid tot de onafhankelijkheid en opdeling van Brits-Indië in
India en Pakistan?
III. Hoe leidden de spanningen tussen Oost- en West-Pakistan tot de
onafhankelijkheid van Bangladesh in 1971?
Na het beschrijven van de Britse overheersing in India en het uiteenvallen van Brits-Indië leg
ik de focus op het ontstaan van Bangladesh. Uiteraard kan ik niet het complete plaatje
schetsen van de Britse overheersing over India. Hetzelfde geldt voor de wijze waarop
Pakistan en India zijn ontstaan uit Brits-Indië - dit zijn spinnenwebben aan gebeurtenissen. Ik
moet dus keuzes maken welke historische gebeurtenissen/feiten het (naar mijn mening)
zwaarste wegen en die naar voren brengen in de conclusie.
Pagina 3 van 38
