Samenvatting boek Jeugdrecht in de praktijk (2020)

Samenvatting Jeugd en Recht




1

, Inhoudsopgave

Inhoudsopgave.......................................................................................................................................2
Hoofdstuk 1: Familierecht......................................................................................................................3
Hoofdstuk 2: Jeugdhulp..........................................................................................................................9
Hoofdstuk 3: Kinderbescherming.........................................................................................................11
Hoofdstuk 4: Strafrecht........................................................................................................................15
Hoofdstuk 5: Onderwijs........................................................................................................................19
Hoofdstuk 6: Medische behandeling....................................................................................................22




2

, Hoofdstuk 1: Familierecht
Familierecht heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen personen op het terrein van families en
relaties.

Juridisch ouderschap
Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (ERVM)
Artikel 8 – recht op eerbieding van privé-, familie- en gezinsleven
1. Eenieder heeft het recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven, zijn
woning en zijn correspondentie.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan in de uitoefening van dit recht, dan
voor zover bij wet is voorzien en in een democratische samenleving noodzakelijk is in het
belang van de nationale veiligheid, de openbare veiligheid of het economisch welzijn van het
land, het voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten, de bescherming van de
gezondheid op de goede zeden of voor de bescherming van de rechten en de vrijheden van
anderen.
Het afstammingsrecht regelt de afstamming tussen ouders en kinderen. Het geeft antwoord op de
vraag wie volgens de wet familie van elkaar zijn. Dit is een ‘dwingend recht’ en dit houdt in dat het
niet zelf in te delen is. Momenteel is het zo dat een kind minimaal één ouder heeft en maximaal
twee. Er ligt een wetsvoorstel om dit maximum te verhogen tot drie of vier ouders.
Daarnaast is in 2014 deels los gelaten dat alleen een biologische afstamming eis is voor het recht op
juridische ouderschap. Hierdoor is het mogelijk dat twee moeders juridisch ouderschap hebben over
het kind. Daarentegen heeft een moeder door geboorte altijd recht op juridisch ouderschap.
De ontwikkeling van Nederlandse afstammelingsrecht is sterk afhankelijk van de ERVM.

Moeder door geboorte
De vrouw uit wie het kind is geboren is voor de Nederlandse wet de juridische moeder met alle
rechten en plichten die daarbij horen. Dit geldt dus ook wanneer er gebruik is gemaakt van een eicel
of draagmoederschap. De wensmoeder kan alleen juridisch ouderschap verkrijgen na adoptie.

Ouders van rechtswege
Huwelijksvaderschap: de vader van een kind is de man die een formele relatie heeft met de moeder
uit wie het kind geboren is. Huwelijke en geregistreerd partnerschap vallen onder een formele
relatie. Dit betekent dat de man van rechtswege vader is van het kind van de moeder met wie hij een
formele relatie heeft op het moment van geboorte.
Sinds april 2014 is er ook moederschap van rechtswege onder twee voorwaarden mogelijk gemaakt
voor een tweede moeder. Ten eerste moet er sprake zijn van een formele relatie tussen de
geboortemoeder en de ‘meemoeder’ of ‘duomoeder’ op het moment van geboorte. Daarnaast moet
het kind verwekt zijn door kunstmatige inseminatie met behulp van een onbekende donor.

Ouder door erkenning
Hierbij geeft de man bij de burgerlijke stand van de gemeente aan dat hij het kind erkent. Dit kan
voor de geboorte, net na de bevalling of (veel) later. Erkenning staat los van biologisch ouderschap
en schept een juridische relatie tussen het kind en de man die het kind erkent.
Een belangrijk verschil met ouders van rechtswege is dat de geboortemoeder hiervoor toestemming
moet geven tot het kind 16 jaar oud is. Op het moment dat moeder geen toestemming geeft, kan
biologische afstamming een belangrijke (al dan niet doorslaggevende) rol spelen. Een kind kan vanaf
12 jaar de erkenning blokkeren.
Erkenning is daarnaast niet mogelijk wanneer het kind al twee ouders heeft, de vader door te nauwe
verwantschap geen huwelijk met de moeder mag sluiten (broer, oom etc.) en erkenning is niet
mogelijk door een man jonger dan 16 jaar.


3