Samenvatting: Douane, btw & accijnzen:
Hoofdstuk 1 – Inleiding
Douanebeleid
Indirecte versus directe belastingen
Indirecte belastingen Directe belastingen
Bijvoorbeeld: Belasting op de toegevoegde Bijvoorbeeld: Personenbelasting,
waarde, accijnzen, douanerechten, vennootschapsbelasting en onroerende
registratie-hypotheek-griffierechten en voorheffing
erfbelastingen
Belastingbetaler (in de meeste gevallen) niet Belastingbetaler wel bekend bij de fiscus
bekend bij de fiscus
Meeste indirecte belastingen starten op het
moment van een transactie:
- Btw geheven bij aankoop
- Douanerechten bij goedereninvoer
- Accijnzen bij goederenverbruik
Douane unie versus vrijhandelszone
Douane unie = Groep van twee of meer landen die streven naar economische integratie zonder
beperkingen aan de interne grenzen
Vrijhandelszone = Groep van twee of meer landen die streven naar het drijven van handel
zonder interne belemmeringen, maar waarbij de “eigen” controle over eigen handels- en
douanebeleid met externe landen wordt behouden.
Douane Unie (bv. EU) Vrijhandelszone (bv. EVA)
Eén gemeenschappelijk douanetarief/ tarief Geen gemeenschappelijk douanetarief/ tarief
voor invoerrechten voor invoerrechten
Eén gemeenschappelijke handelspolitiek (bv. Geen gemeenschappelijke handelspolitiek
contingent en antidumpingsregels)
Eén gemeenschappelijke douanewetgeving Geen gemeenschappelijke
(UCC = Union Customs Code) douanewetgeving
Harmonisatie van andere indirecte Geen harmonisatie van indirecte belastingen
belastingen
Bepalingen voor gemeenschappelijke invoerrechten (IR) (invoerrechten nodig ja of nee?):
Douane Unie Vrijhandelszone
Vrij verkeer? Geheel en al verkregen of Oorsprong? Geheel en al verkregen of toe-,
Pagina 1 van 54
, invoerrechten betaald op goederen? be-of verwerking verkregen?
Ja Geen invoerrechten verschuldigd Ja Geen invoerrechten verschuldigd
Nee Wel invoerrechten verschuldigd Nee Wel invoerrechten verschuldigd
!! Oorsprong = partnerland !!
Betrokken landen bij de zones en unie:
Douane Unie Vrijhandelszone
Europese Unie ↔ Europese Unie EVA ↔ EVA (Zwitserland, Noorwegen, IJsland & Liechtenstein)
Europese Unie ↔ Turkije Turkije ↔ Europese Unie
(voor industr. prod of verwerkte landbpr.) (voor basislandbouwproducten.)
Europese Unie ↔ San Marino EU ↔ Alle landen verdrag
(Behalve EGKS goederen) (Geen Rusland, India, China en VS)
Europese Unie ↔ Andorra EU ↔ EVA
Oefeningen: zie document – oefeningen bepaling van invoerrechten
Internationale instellingen
Wereldhandelsorganisatie (WHO)
Vroeger: General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)
- Rondes met deelnemende landen om handelsverdragen af te sluiten
- Doel: Vrije handel stimuleren & verdere liberalisering van handel (afschaffing IR)
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Most Favoured Nations (MFN) = geen discriminatie in het handelsverkeer
- Geen bescherming van nationale nijverheid
- Constante verlagingen van invoerrechten
Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO)
Vroeger: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES)
- Ontstaan naar aanleiding van het Marshallplan
- Doel: Heropbouw van West-Europa na WOII
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Bijstand bij het uitwerken van oplossingen voor gemeenschappelijke knelpunten
- Bijstand bij coördinatie van nationale en internationale beleidslijnen
- Verdere liberalisering van handel
- Verspreiden van algemene regels voor bepalen van douanewaarde (Twee OESO-methoden)
o Douanewaarde = Waarde waarop invoerrechten berekend worden
Pagina 2 van 54
,Werelddouaneorganisatie (WDO)
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Promoten en vereenvoudigen van veilige internationale handel en douaneprocedures
o Ontwikkeling Harmonised System (HS) = Alle geïmporteerde en geëxporteerde
goederen moeten worden geclassificeerd met een uniek nummer (nomenclatuur)
- Verspreiden van algemene regels voor het bepalen van douanewaarde
- Promoten van eerlijke, efficiënte en effectieve inning van inkomsten door
douaneautoriteiten
- Beschermen van publieke gezondheid en veiligheid
De Europese integratie
BLEU-verdrag (1921)
Conventie tussen België en Luxemburg (Belgisch-Luxemburgse Economische Unie):
- Gelijk invoertarief voor goederen buiten de Unie
- Afschaffing van alle invoerrechten tussen BEL en LUX
- Harmonisatie douanewetgeving
BENELUX-conventie (1944)
Conventie tussen België, Nederland en Luxemburg:
- Gelijk invoertarief voor goederen van buiten de Unie
- Afschaffing van alle invoerrechten tussen BEL, NL en LUX
- Harmonisatie douanewetgeving
Verdrag van Parijs of EGKS -verdrag (1951)
Verdrag tussen België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië:
- Oprichting van Europese Gemeenschap voor Kolen en Stalen (gemeenschappelijke markt)
- Start van Europese eenwording
- Later opgenomen in het verdrag van Maastricht
Verdragen van Rome (1957)
Verdragen tussen België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië:
- Oprichting van Europese Economische Gemeenschap (EEG) Douane-unie
- Oprichting van Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EURATOM)
Akkoord van Schengen (1985)
Gevolg van Schengenakkoord:
- Afschaffing van controles op het personenverkeer tussen deelnemende landen
o Concreet: Geen internationaal paspoort nodig om dit land te betreden
Europese Akte (1986)
Interne markt bereiken tegen 1992:
Pagina 3 van 54
, - Met vrij verkeer van personen, kapitaal en goederen
- Tot 1992: Europese lidstaten doen douaneaangiften (voor btw- en statische doeleinden)
Verdrag van Maastricht (1992)
Totstandkoming Europees huis met drie pijlers:
1. Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid
2. Samenwerking tussen binnenlandse veiligheid en justitie
3. Economische unie: EGKS + EEG + EURATOM = Europese Gemeenschap (EG)
Witboek van de Commissie van de Europese Gemeenschap:
- Afschaffing fysieke (binnen)grenzen (geen douaneaangiften meer nodig)
o Geen douanekantoren en barelen meer
- Opheffing technische binnengrenzen
o Harmoniseren reglementering veiligheid, gezondheid,…
- Opheffing van fiscale binnengrenzen
Verdrag van Amsterdam (1997)
Europa dichter bij de burger brengen:
- Overige belemmering voor het vrije verkeer verwijderen
- Sterker beleid op sociaal gebied, milieu en gezondheidszorg
- Grotere beslissende rol van Europees Parlement
Economische en Monetaire Unie (EMU) (1999)
Invoering van de euro in heel wat lidstaten
Europese Economische Ruimte (EER)
Samenwerkingsverband tussen Europese Unie en de EVA-landen
Verdrag van Lissabon (2009)
Nieuwe overeenkomst m.b.t. de werking van de Europese Unie:
- Eerste poging: Europese Grondwet Maar: Werd verworpen
- Tweede poging: Verdrag van Lissabon Samenvoeging van 3 pijlers (verdrag Maastricht):
o EGKS + EG + EURATOM = Europese Unie (EU)
o Verandering van de werking van de verschillende instellingen
Pagina 4 van 54
Hoofdstuk 1 – Inleiding
Douanebeleid
Indirecte versus directe belastingen
Indirecte belastingen Directe belastingen
Bijvoorbeeld: Belasting op de toegevoegde Bijvoorbeeld: Personenbelasting,
waarde, accijnzen, douanerechten, vennootschapsbelasting en onroerende
registratie-hypotheek-griffierechten en voorheffing
erfbelastingen
Belastingbetaler (in de meeste gevallen) niet Belastingbetaler wel bekend bij de fiscus
bekend bij de fiscus
Meeste indirecte belastingen starten op het
moment van een transactie:
- Btw geheven bij aankoop
- Douanerechten bij goedereninvoer
- Accijnzen bij goederenverbruik
Douane unie versus vrijhandelszone
Douane unie = Groep van twee of meer landen die streven naar economische integratie zonder
beperkingen aan de interne grenzen
Vrijhandelszone = Groep van twee of meer landen die streven naar het drijven van handel
zonder interne belemmeringen, maar waarbij de “eigen” controle over eigen handels- en
douanebeleid met externe landen wordt behouden.
Douane Unie (bv. EU) Vrijhandelszone (bv. EVA)
Eén gemeenschappelijk douanetarief/ tarief Geen gemeenschappelijk douanetarief/ tarief
voor invoerrechten voor invoerrechten
Eén gemeenschappelijke handelspolitiek (bv. Geen gemeenschappelijke handelspolitiek
contingent en antidumpingsregels)
Eén gemeenschappelijke douanewetgeving Geen gemeenschappelijke
(UCC = Union Customs Code) douanewetgeving
Harmonisatie van andere indirecte Geen harmonisatie van indirecte belastingen
belastingen
Bepalingen voor gemeenschappelijke invoerrechten (IR) (invoerrechten nodig ja of nee?):
Douane Unie Vrijhandelszone
Vrij verkeer? Geheel en al verkregen of Oorsprong? Geheel en al verkregen of toe-,
Pagina 1 van 54
, invoerrechten betaald op goederen? be-of verwerking verkregen?
Ja Geen invoerrechten verschuldigd Ja Geen invoerrechten verschuldigd
Nee Wel invoerrechten verschuldigd Nee Wel invoerrechten verschuldigd
!! Oorsprong = partnerland !!
Betrokken landen bij de zones en unie:
Douane Unie Vrijhandelszone
Europese Unie ↔ Europese Unie EVA ↔ EVA (Zwitserland, Noorwegen, IJsland & Liechtenstein)
Europese Unie ↔ Turkije Turkije ↔ Europese Unie
(voor industr. prod of verwerkte landbpr.) (voor basislandbouwproducten.)
Europese Unie ↔ San Marino EU ↔ Alle landen verdrag
(Behalve EGKS goederen) (Geen Rusland, India, China en VS)
Europese Unie ↔ Andorra EU ↔ EVA
Oefeningen: zie document – oefeningen bepaling van invoerrechten
Internationale instellingen
Wereldhandelsorganisatie (WHO)
Vroeger: General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)
- Rondes met deelnemende landen om handelsverdragen af te sluiten
- Doel: Vrije handel stimuleren & verdere liberalisering van handel (afschaffing IR)
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Most Favoured Nations (MFN) = geen discriminatie in het handelsverkeer
- Geen bescherming van nationale nijverheid
- Constante verlagingen van invoerrechten
Organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling (OESO)
Vroeger: Organisatie voor Europese Economische Samenwerking (OEES)
- Ontstaan naar aanleiding van het Marshallplan
- Doel: Heropbouw van West-Europa na WOII
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Bijstand bij het uitwerken van oplossingen voor gemeenschappelijke knelpunten
- Bijstand bij coördinatie van nationale en internationale beleidslijnen
- Verdere liberalisering van handel
- Verspreiden van algemene regels voor bepalen van douanewaarde (Twee OESO-methoden)
o Douanewaarde = Waarde waarop invoerrechten berekend worden
Pagina 2 van 54
,Werelddouaneorganisatie (WDO)
Huidige doelstellingen van de organisatie:
- Promoten en vereenvoudigen van veilige internationale handel en douaneprocedures
o Ontwikkeling Harmonised System (HS) = Alle geïmporteerde en geëxporteerde
goederen moeten worden geclassificeerd met een uniek nummer (nomenclatuur)
- Verspreiden van algemene regels voor het bepalen van douanewaarde
- Promoten van eerlijke, efficiënte en effectieve inning van inkomsten door
douaneautoriteiten
- Beschermen van publieke gezondheid en veiligheid
De Europese integratie
BLEU-verdrag (1921)
Conventie tussen België en Luxemburg (Belgisch-Luxemburgse Economische Unie):
- Gelijk invoertarief voor goederen buiten de Unie
- Afschaffing van alle invoerrechten tussen BEL en LUX
- Harmonisatie douanewetgeving
BENELUX-conventie (1944)
Conventie tussen België, Nederland en Luxemburg:
- Gelijk invoertarief voor goederen van buiten de Unie
- Afschaffing van alle invoerrechten tussen BEL, NL en LUX
- Harmonisatie douanewetgeving
Verdrag van Parijs of EGKS -verdrag (1951)
Verdrag tussen België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië:
- Oprichting van Europese Gemeenschap voor Kolen en Stalen (gemeenschappelijke markt)
- Start van Europese eenwording
- Later opgenomen in het verdrag van Maastricht
Verdragen van Rome (1957)
Verdragen tussen België, Nederland, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland en Italië:
- Oprichting van Europese Economische Gemeenschap (EEG) Douane-unie
- Oprichting van Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (EURATOM)
Akkoord van Schengen (1985)
Gevolg van Schengenakkoord:
- Afschaffing van controles op het personenverkeer tussen deelnemende landen
o Concreet: Geen internationaal paspoort nodig om dit land te betreden
Europese Akte (1986)
Interne markt bereiken tegen 1992:
Pagina 3 van 54
, - Met vrij verkeer van personen, kapitaal en goederen
- Tot 1992: Europese lidstaten doen douaneaangiften (voor btw- en statische doeleinden)
Verdrag van Maastricht (1992)
Totstandkoming Europees huis met drie pijlers:
1. Gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid
2. Samenwerking tussen binnenlandse veiligheid en justitie
3. Economische unie: EGKS + EEG + EURATOM = Europese Gemeenschap (EG)
Witboek van de Commissie van de Europese Gemeenschap:
- Afschaffing fysieke (binnen)grenzen (geen douaneaangiften meer nodig)
o Geen douanekantoren en barelen meer
- Opheffing technische binnengrenzen
o Harmoniseren reglementering veiligheid, gezondheid,…
- Opheffing van fiscale binnengrenzen
Verdrag van Amsterdam (1997)
Europa dichter bij de burger brengen:
- Overige belemmering voor het vrije verkeer verwijderen
- Sterker beleid op sociaal gebied, milieu en gezondheidszorg
- Grotere beslissende rol van Europees Parlement
Economische en Monetaire Unie (EMU) (1999)
Invoering van de euro in heel wat lidstaten
Europese Economische Ruimte (EER)
Samenwerkingsverband tussen Europese Unie en de EVA-landen
Verdrag van Lissabon (2009)
Nieuwe overeenkomst m.b.t. de werking van de Europese Unie:
- Eerste poging: Europese Grondwet Maar: Werd verworpen
- Tweede poging: Verdrag van Lissabon Samenvoeging van 3 pijlers (verdrag Maastricht):
o EGKS + EG + EURATOM = Europese Unie (EU)
o Verandering van de werking van de verschillende instellingen
Pagina 4 van 54
