Algemene psychologie:
Hoofdstuk 1: wat is psychologie?
We interesseren ons allemaal in het psychisch functioneren van de mens
en we hebben vaak de indruk dat we in een wereld leven waarin veel
psychologie nodig is.
Wat is psychologie? Hoe verzamelt ze kennis?
1.1 een definitie van psychologie
Om menselijk gedrag te begrijpen: gedrag op systematische manier
observeren en kijken hoe het word beïnvloed door gebeurtenissen in de
omgeving -> proberen dit gedrag te begrijpen
In hoeverre onderscheidt dat gedrag van mensen van dat van dieren?
Gedragobserveren, meten en theorieën opstellen over de interne en
deels onzichtbare processen en motieven die eraan ten grondslag
liggen
Psychologie:
- Wetenschap
- Gedrag wordt bestudeert
- Gedragsevidentie wordt gebruikt om de interne processen te
begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag liggen
Grote overeenkomst met definitie van andere wetenschappen
Net zoals in andere wetenschappen proberen psychologen dus door
systematische observatie van meetbare kenmerken ( het gedrag )
inzicht te krijgen in de processen die niet rechtstreeks te observeren
vallen ( interne processen )
Opmerking:
- observeerbaar -> relatief begrip: wat op een bepaald moment niet
te observeren valt is dat later misschien wel
- psychologie wordt steeds nauwkeuriger ( door methoden, inzichten,
processen )
psychologie heeft een lange geschiedenis:
, - Hermann Ebbinghaus: een van de pioniers van de psychologie met
zijn werk uber das gedachtnis -> van het oudste ontwerp zullen wij
de nieuwste wetenschap maken
- Mensen vroegen zich al af hoe hun geest werkt en waardoor hun
gedrag bepaald word
Op andere manier dan psychologie aanbeveelt
1.2 ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben
REDE, INTUÏTEIT EN GELOOF
Filosofie in het oude Griekenland.
Eerste invloedrijke geschriften in westerse wereld over functioneren van
de mens
Gepubliceerd in de klassieke oudheid
Door Griekse filosofen Plato en aristotelis
Stelden zich vragen over het universum en de plaats van de mens
erin
Antwoorden vonden zich binnenin de mens zelf
Mensen: enige wezens met een rede: door deze rede kon men
realiteit begrijpen
Plato:
Onderscheid tussen ware, onzichtbare wereld van
onveranderlijke, ideale vormen van de onzichtbare,
veranderlijke wereld rondom ons, die ons onvolmaakte
afspiegeling is van de ware wereld
Menselijke ziel: deel van de ware, ideale wereld: zij woont
tijdelijk in het lichaam en keert na de dood naar de kosmos
terug
Ziel had kennis van de ideale werelden de mens kon toegang
krijgen tot deze kennis door gebruik te maken van de rede
Observatie was minder belangrijk -> enkel toegang tot
zichtbare, continu veranderende wereld
Mensen namen dingen waar die niet bestonden -> dromen
visioenen
Echte kennis: uit menselijke geest
Wiskunde: hoogste vorm van wijsheid
Aristoteles:
Hechtte meer belang aan observatie
MAAR: ware kennis niet gebaseerd om observatie
Echte kennis: vertrekken vanuit onwrikbare uitgangspunten
, Door menselijke ziel intuïtief herkend als zelfevident ->
demonstratie
Vanuit demonstraties: rest van de kennis worden afgeleid met
behulp van de menselijke rede
Wiskunde: ideale wetenschap
Vooral meetkunde: alle kennis over ruimtes kon worden
afgeleid vanuit een klein aantal axioma’s
De rooms katholieke kerk.
- Na val van het romeinse rijk -> rooms katholieke kerk belangrijkste
hoeder van kennis in de westerse wereld.
- Plato’s wereld stemde overeen met de hemel en de demonstraties
van Aristoteles konden perfect gezien als goddelijke ingeving
- In de renaissance gingen geleerden ook daadwerkelijk op zoek naar
oude Griekse handschriften en de islamitische commentaren erop,
omdat de kennis hierin veel uitgebreider was dan wat overgebleven
was in de westerse wereld na de middeleeuwen.
DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE
Een nieuw manier van denken.
Overtuiging van de Grieken en de katholieke kerk: ware kennis is
gebaseerd op nadenken intuïtief aanvoelen en goddelijke ingeving lijkt
spontaan te ontstaan
We vinden deze terug in alle beschavingen die zich los van elkaar
ontwikkelen
In Europa groeide in de 16de – 17de eeuw een andere vorm van
kennisvergaring, die uniek was in de wereld, namelijk de overtuiging dat
ware kennis gebaseerd is op systematische observatie en actief ingrijpen
in de wereld.
Word de wetenschappelijke revolutie genoemd
Factoren die hierbij een rol hebben gespeeld:
- Verminderende macht van de rooms katholieke kerk
- Een herwaardering van handel en handenarbeid
- De uitvinding van de boekdrukkunst
- De ontdekkingsreizen
, - De confrontatie van de westerse wereld met de islamitische en
Chinese samenlevingen
- Oprichting van universiteiten
- Periode van relatieve vaart
De copernicaanse revolutie:
De vaststelling dat de kalender niet meer bleek te kloppen -> belangrijke
katalysator voor de wetenschappelijke revolutie.
De pools geleerde Copernicus verspreidde als eerste in 1514een
handgeschreven tekst onder vrienden waarin hij de hypothese opperde
dat de bewegingen in het heelal beter te begrijpen vielen wanneer men
uitging van de veronderstelling dat niet alle hemellichamen rond de aarde
draaiden, maar dat de aarde rond de zon draaide.
Pas in het jaar van zijn dood werd de tekst effectief gepubliceerd, wellicht
omdat Copernicus zij werkgever, de room-katholieke kerk, niet voor het
hoofd wou stoten.
Zijn inzichten bleven grotendeels hypothetisch tot de Italiaanse geleerden
Galilei in 1632 een boek publiceerde waarin hij het copernicaanse model
verdedigde en met een reeks nieuwe observaties onderbouwde.
Nieuwe observaties mogelijk gemaakt door de telescoop
Later verder uitgewerkt door newton
Het inzicht dat de aarde niet het centrum vormde van het heelal ->
copernicaanse revolutie
Nieuwe kennis komt voort uit observatie en experimenten, niet uit het
bestuderen van oude meesters:
Gaandeweg groeide de overtuiging dat veel kennis niet verloren gegaan
was en herontdekt moest worden, maar nog nooit aangeboord was en dus
voor het eerst te ontdekken viel.
Het werd duidelijk dat nieuwe ontdekkingen actief door in te grijpen
op de fenomenen, door te experimenteren en de gevolgen van
dergelijke experimenten te bestuderen
Hoofdstuk 1: wat is psychologie?
We interesseren ons allemaal in het psychisch functioneren van de mens
en we hebben vaak de indruk dat we in een wereld leven waarin veel
psychologie nodig is.
Wat is psychologie? Hoe verzamelt ze kennis?
1.1 een definitie van psychologie
Om menselijk gedrag te begrijpen: gedrag op systematische manier
observeren en kijken hoe het word beïnvloed door gebeurtenissen in de
omgeving -> proberen dit gedrag te begrijpen
In hoeverre onderscheidt dat gedrag van mensen van dat van dieren?
Gedragobserveren, meten en theorieën opstellen over de interne en
deels onzichtbare processen en motieven die eraan ten grondslag
liggen
Psychologie:
- Wetenschap
- Gedrag wordt bestudeert
- Gedragsevidentie wordt gebruikt om de interne processen te
begrijpen die aan dat gedrag ten grondslag liggen
Grote overeenkomst met definitie van andere wetenschappen
Net zoals in andere wetenschappen proberen psychologen dus door
systematische observatie van meetbare kenmerken ( het gedrag )
inzicht te krijgen in de processen die niet rechtstreeks te observeren
vallen ( interne processen )
Opmerking:
- observeerbaar -> relatief begrip: wat op een bepaald moment niet
te observeren valt is dat later misschien wel
- psychologie wordt steeds nauwkeuriger ( door methoden, inzichten,
processen )
psychologie heeft een lange geschiedenis:
, - Hermann Ebbinghaus: een van de pioniers van de psychologie met
zijn werk uber das gedachtnis -> van het oudste ontwerp zullen wij
de nieuwste wetenschap maken
- Mensen vroegen zich al af hoe hun geest werkt en waardoor hun
gedrag bepaald word
Op andere manier dan psychologie aanbeveelt
1.2 ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben
REDE, INTUÏTEIT EN GELOOF
Filosofie in het oude Griekenland.
Eerste invloedrijke geschriften in westerse wereld over functioneren van
de mens
Gepubliceerd in de klassieke oudheid
Door Griekse filosofen Plato en aristotelis
Stelden zich vragen over het universum en de plaats van de mens
erin
Antwoorden vonden zich binnenin de mens zelf
Mensen: enige wezens met een rede: door deze rede kon men
realiteit begrijpen
Plato:
Onderscheid tussen ware, onzichtbare wereld van
onveranderlijke, ideale vormen van de onzichtbare,
veranderlijke wereld rondom ons, die ons onvolmaakte
afspiegeling is van de ware wereld
Menselijke ziel: deel van de ware, ideale wereld: zij woont
tijdelijk in het lichaam en keert na de dood naar de kosmos
terug
Ziel had kennis van de ideale werelden de mens kon toegang
krijgen tot deze kennis door gebruik te maken van de rede
Observatie was minder belangrijk -> enkel toegang tot
zichtbare, continu veranderende wereld
Mensen namen dingen waar die niet bestonden -> dromen
visioenen
Echte kennis: uit menselijke geest
Wiskunde: hoogste vorm van wijsheid
Aristoteles:
Hechtte meer belang aan observatie
MAAR: ware kennis niet gebaseerd om observatie
Echte kennis: vertrekken vanuit onwrikbare uitgangspunten
, Door menselijke ziel intuïtief herkend als zelfevident ->
demonstratie
Vanuit demonstraties: rest van de kennis worden afgeleid met
behulp van de menselijke rede
Wiskunde: ideale wetenschap
Vooral meetkunde: alle kennis over ruimtes kon worden
afgeleid vanuit een klein aantal axioma’s
De rooms katholieke kerk.
- Na val van het romeinse rijk -> rooms katholieke kerk belangrijkste
hoeder van kennis in de westerse wereld.
- Plato’s wereld stemde overeen met de hemel en de demonstraties
van Aristoteles konden perfect gezien als goddelijke ingeving
- In de renaissance gingen geleerden ook daadwerkelijk op zoek naar
oude Griekse handschriften en de islamitische commentaren erop,
omdat de kennis hierin veel uitgebreider was dan wat overgebleven
was in de westerse wereld na de middeleeuwen.
DE WETENSCHAPPELIJKE REVOLUTIE
Een nieuw manier van denken.
Overtuiging van de Grieken en de katholieke kerk: ware kennis is
gebaseerd op nadenken intuïtief aanvoelen en goddelijke ingeving lijkt
spontaan te ontstaan
We vinden deze terug in alle beschavingen die zich los van elkaar
ontwikkelen
In Europa groeide in de 16de – 17de eeuw een andere vorm van
kennisvergaring, die uniek was in de wereld, namelijk de overtuiging dat
ware kennis gebaseerd is op systematische observatie en actief ingrijpen
in de wereld.
Word de wetenschappelijke revolutie genoemd
Factoren die hierbij een rol hebben gespeeld:
- Verminderende macht van de rooms katholieke kerk
- Een herwaardering van handel en handenarbeid
- De uitvinding van de boekdrukkunst
- De ontdekkingsreizen
, - De confrontatie van de westerse wereld met de islamitische en
Chinese samenlevingen
- Oprichting van universiteiten
- Periode van relatieve vaart
De copernicaanse revolutie:
De vaststelling dat de kalender niet meer bleek te kloppen -> belangrijke
katalysator voor de wetenschappelijke revolutie.
De pools geleerde Copernicus verspreidde als eerste in 1514een
handgeschreven tekst onder vrienden waarin hij de hypothese opperde
dat de bewegingen in het heelal beter te begrijpen vielen wanneer men
uitging van de veronderstelling dat niet alle hemellichamen rond de aarde
draaiden, maar dat de aarde rond de zon draaide.
Pas in het jaar van zijn dood werd de tekst effectief gepubliceerd, wellicht
omdat Copernicus zij werkgever, de room-katholieke kerk, niet voor het
hoofd wou stoten.
Zijn inzichten bleven grotendeels hypothetisch tot de Italiaanse geleerden
Galilei in 1632 een boek publiceerde waarin hij het copernicaanse model
verdedigde en met een reeks nieuwe observaties onderbouwde.
Nieuwe observaties mogelijk gemaakt door de telescoop
Later verder uitgewerkt door newton
Het inzicht dat de aarde niet het centrum vormde van het heelal ->
copernicaanse revolutie
Nieuwe kennis komt voort uit observatie en experimenten, niet uit het
bestuderen van oude meesters:
Gaandeweg groeide de overtuiging dat veel kennis niet verloren gegaan
was en herontdekt moest worden, maar nog nooit aangeboord was en dus
voor het eerst te ontdekken viel.
Het werd duidelijk dat nieuwe ontdekkingen actief door in te grijpen
op de fenomenen, door te experimenteren en de gevolgen van
dergelijke experimenten te bestuderen
