SAMENVATTING GERIATRIE
Universiteit Antwerpen
2024-2025
,INHOUDSOPGAVE
inhoudsopgave ....................................................................................................................................................... 2
1. Gerontologie en geriatrie ............................................................................................................................... 3
2. Ageisme ........................................................................................................................................................ 12
3. Zorgstructuren en zorgprogramma .............................................................................................................. 15
4. Geriatrisch patiënt op de spoed ................................................................................................................... 23
5. Vallen en valrisco.......................................................................................................................................... 25
6. Sarcopenie .................................................................................................................................................... 36
7. Kwetsbaarheid – Frailty ................................................................................................................................ 51
8. Malnutritie.................................................................................................................................................... 60
9. Wondzorg ..................................................................................................................................................... 75
9.1 Wondzorg – theorie ................................................................................................................................. 75
9.2 Wondzorg – casussen .............................................................................................................................. 86
10. Infectie bij ouderen .................................................................................................................................. 96
11. Osteoporose........................................................................................................................................... 104
12. Depressie ............................................................................................................................................... 107
13. Delirium.................................................................................................................................................. 113
14. Dementie ............................................................................................................................................... 123
15. Comprehensive geriatric assessment (GCA) .......................................................................................... 131
16. Casussen geriatrie .................................................................................................................................. 138
16.1 Casus sarcopenie.................................................................................................................................... 138
16.2 Casussen multimorbiditeit ..................................................................................................................... 145
16.3 Casussen 3DDD ...................................................................................................................................... 154
2
, 1. GERONTOLOGIE EN GERIATRIE
GERIATRIE VS GERONTOLOGIE
GERIATRIE
= medische zorg voor oudere mensen
- Geriatrie is wat je doet wanneer je probeert een oudere patiënt helpt beter te worden
- Geriatrie in de praktijk:
o Een geriater behandelt een 80-jarige patiënt met meerdere chronische aandoeningen, zoals
diabetes en artrose, en past behandelingen aan om de kwaliteit van leven te verbeteren en
complicaties te voorkomen
- Doel
o Zorg bieden aan oudere patiënten met een focus op het behandelen van ziekten en het
verbeteren van hun gezondheid
- Voor de student
o Wat studenten in hun klinische stages zullen tegenkomen als ze werken met oudere
patiënten in ziekenhuizen of huisartsenpraktijken
GERONTOLOGIE
= de wetenschappelijke studie van ouder worden in al zijn facetten (fysiek, sociaal, psychologisch, …)
- Gerontologie kijkt naar waarom en hoe mensen ouder worden
- Gerontologie in de studie:
o Een gerontoloog onderzoekt trends in veroudering, bv. hoe cognitieve functies veranderen
naarmate mensen ouder worden of hoe sociaal isolement het welzijn van ouderen beïnvloedt
- Doel
o Onderzoek doen naar het verouderingsproces om beter te begrijpen hoe het ouder worden
het lichaam, de geest en de samenleving beïnvloedt
- Voor de student
o Wat studenten zouden tegenkomen in onderzoeksomgevingen, waar wetenschappers
proberen te begrijpen hoe het verouderingsproces verloopt en wat we kunnen doen om het
welzijn van ouderen in brede zin te verbeteren
GERONTOLOGIE
- Wetenschap van het ouder worden
- Senectute (Marcus Tullius Cicero 100 BC)
o Stoppen met de arbeid, vermindering van de fysieke kracht, verminderen van sensueel
plezier, naderen van de dood
- 19 de eeuw
o Ouder worden was positief, werd gezien als meerwaarde aan de maatschappij
o >< nadien: minder zo naar gekeken
- 1922 Senescence. The last half of life (Stanley Hall USA)
o Marginalisatie van de ouderen
o Niet optimaal ouder worden
- Na Wereldoorlog II veranderingen
o Vanuit Angelsaksische gebieden -> terug meer aandacht en positiviteit
3
, VERSCHILLENDE DISCIPLINES IN DE GERONT OLOGIE
- Epidemiologisch
- Sociologisch
- Biologisch
- Psychologisch
- Neurowetenschappelijk
EPIDEMIOLOGIE
- Voorkomen en verspreiding van ziekten binnen en tussen populaties bekijken
- De methodeleer van onderzoek naar gezondheid en ziekte in menselijke populaties
- VOORkomen van ziekte en spreiding is het doel
- Ook belangrijk om dit bij leeftijdsgroep boven de 65 of 75 jaar te gaan bekijken
o Populatie is aan het verouderen -> meer en meer mensen die boven de 60 komen
SNELLE STIJGING
- Meer mensen > 60 jaar oud in de globale populatie
- 2015: 900 miljoen → 12%
- 2050: 2 miljard → 22%
- De groei gaat sneller
- Locatie
o Europa: in 150 jaar tijd
o India: in 20 jaar tijd → de groei is sneller in de niet-Europese omgeving
DEMOGRAFIE
1 JANUARI 1971 1 JANUARI 2001 1 JANUARI 2031
- 1970
o klassieke piramide met 2 inhammen
▪ 2 WO's: minder geboortes
- 2001
o Gepensioneerden zijn allemaal nog aan het werken → niet erg, want ondersteunen de
maatschappij en betalen belastingen
- 2030
o Meer mensen die op non-actief komen → gaan maatschappij niet meer produceren
(mensen die op pensioen gaan, gaan geen fysieke en belastingondersteuning meer geven)
→ daarom dat de pensioen leeftijd ook verschuift naar een hogere leeftijd
4
Universiteit Antwerpen
2024-2025
,INHOUDSOPGAVE
inhoudsopgave ....................................................................................................................................................... 2
1. Gerontologie en geriatrie ............................................................................................................................... 3
2. Ageisme ........................................................................................................................................................ 12
3. Zorgstructuren en zorgprogramma .............................................................................................................. 15
4. Geriatrisch patiënt op de spoed ................................................................................................................... 23
5. Vallen en valrisco.......................................................................................................................................... 25
6. Sarcopenie .................................................................................................................................................... 36
7. Kwetsbaarheid – Frailty ................................................................................................................................ 51
8. Malnutritie.................................................................................................................................................... 60
9. Wondzorg ..................................................................................................................................................... 75
9.1 Wondzorg – theorie ................................................................................................................................. 75
9.2 Wondzorg – casussen .............................................................................................................................. 86
10. Infectie bij ouderen .................................................................................................................................. 96
11. Osteoporose........................................................................................................................................... 104
12. Depressie ............................................................................................................................................... 107
13. Delirium.................................................................................................................................................. 113
14. Dementie ............................................................................................................................................... 123
15. Comprehensive geriatric assessment (GCA) .......................................................................................... 131
16. Casussen geriatrie .................................................................................................................................. 138
16.1 Casus sarcopenie.................................................................................................................................... 138
16.2 Casussen multimorbiditeit ..................................................................................................................... 145
16.3 Casussen 3DDD ...................................................................................................................................... 154
2
, 1. GERONTOLOGIE EN GERIATRIE
GERIATRIE VS GERONTOLOGIE
GERIATRIE
= medische zorg voor oudere mensen
- Geriatrie is wat je doet wanneer je probeert een oudere patiënt helpt beter te worden
- Geriatrie in de praktijk:
o Een geriater behandelt een 80-jarige patiënt met meerdere chronische aandoeningen, zoals
diabetes en artrose, en past behandelingen aan om de kwaliteit van leven te verbeteren en
complicaties te voorkomen
- Doel
o Zorg bieden aan oudere patiënten met een focus op het behandelen van ziekten en het
verbeteren van hun gezondheid
- Voor de student
o Wat studenten in hun klinische stages zullen tegenkomen als ze werken met oudere
patiënten in ziekenhuizen of huisartsenpraktijken
GERONTOLOGIE
= de wetenschappelijke studie van ouder worden in al zijn facetten (fysiek, sociaal, psychologisch, …)
- Gerontologie kijkt naar waarom en hoe mensen ouder worden
- Gerontologie in de studie:
o Een gerontoloog onderzoekt trends in veroudering, bv. hoe cognitieve functies veranderen
naarmate mensen ouder worden of hoe sociaal isolement het welzijn van ouderen beïnvloedt
- Doel
o Onderzoek doen naar het verouderingsproces om beter te begrijpen hoe het ouder worden
het lichaam, de geest en de samenleving beïnvloedt
- Voor de student
o Wat studenten zouden tegenkomen in onderzoeksomgevingen, waar wetenschappers
proberen te begrijpen hoe het verouderingsproces verloopt en wat we kunnen doen om het
welzijn van ouderen in brede zin te verbeteren
GERONTOLOGIE
- Wetenschap van het ouder worden
- Senectute (Marcus Tullius Cicero 100 BC)
o Stoppen met de arbeid, vermindering van de fysieke kracht, verminderen van sensueel
plezier, naderen van de dood
- 19 de eeuw
o Ouder worden was positief, werd gezien als meerwaarde aan de maatschappij
o >< nadien: minder zo naar gekeken
- 1922 Senescence. The last half of life (Stanley Hall USA)
o Marginalisatie van de ouderen
o Niet optimaal ouder worden
- Na Wereldoorlog II veranderingen
o Vanuit Angelsaksische gebieden -> terug meer aandacht en positiviteit
3
, VERSCHILLENDE DISCIPLINES IN DE GERONT OLOGIE
- Epidemiologisch
- Sociologisch
- Biologisch
- Psychologisch
- Neurowetenschappelijk
EPIDEMIOLOGIE
- Voorkomen en verspreiding van ziekten binnen en tussen populaties bekijken
- De methodeleer van onderzoek naar gezondheid en ziekte in menselijke populaties
- VOORkomen van ziekte en spreiding is het doel
- Ook belangrijk om dit bij leeftijdsgroep boven de 65 of 75 jaar te gaan bekijken
o Populatie is aan het verouderen -> meer en meer mensen die boven de 60 komen
SNELLE STIJGING
- Meer mensen > 60 jaar oud in de globale populatie
- 2015: 900 miljoen → 12%
- 2050: 2 miljard → 22%
- De groei gaat sneller
- Locatie
o Europa: in 150 jaar tijd
o India: in 20 jaar tijd → de groei is sneller in de niet-Europese omgeving
DEMOGRAFIE
1 JANUARI 1971 1 JANUARI 2001 1 JANUARI 2031
- 1970
o klassieke piramide met 2 inhammen
▪ 2 WO's: minder geboortes
- 2001
o Gepensioneerden zijn allemaal nog aan het werken → niet erg, want ondersteunen de
maatschappij en betalen belastingen
- 2030
o Meer mensen die op non-actief komen → gaan maatschappij niet meer produceren
(mensen die op pensioen gaan, gaan geen fysieke en belastingondersteuning meer geven)
→ daarom dat de pensioen leeftijd ook verschuift naar een hogere leeftijd
4
