Algemene psychologie
H. Forceville
Odisee hogeschool
Ergotherapie
Hebe De Berlangeer
2022-2023
1
,Inhoudsopgave
1. Geest, gedrag en wetenschap 12
Kernvraag 1: Wat is psychologie en wat is het niet? 12
Definitie 12
Pseudopsychologie 12
Wetenschappelijke methode 12
Kernvraag 2: Wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de
psychologie? 12
Voorgeschiedenis psychologie 12
1.2.1. Biologische perspectief 13
Descartes (filosoof) 13
Moderne biologisch perspectief 13
1.2.2.Cognitieve perspectief 13
Wundt: Structuralisme 13
James: Functionalisme 13
Het moderne cognitieve perspectief 13
1.2.3. Behavioristische perspectief 14
1.2.4. Whole-person perspectief 14
Psychodynamische psychologie 14
Humanistische psychologie 14
Psychologie van karaktertrekken en temperament 15
1.2.5. Het ontwikkelingsperspectief 15
1.2.6. Het socio culturele perspectief 15
Idee van sociale invloed centraal 15
Rol van de cultuur 15
Kernvraag 2: Samenvatting 16
Kernvraag 3: Hoe komen psychologen tot nieuwe kennis? 17
1.3.1 De vijf stappen van de wetenschappelijke methode 17
1. Hypothese ontwikkelen 17
2. Een gecontroleerd experiment uitvoeren 17
3. Objectieve data verzamelen 17
4. Resultaten analyseren en hypothese accepteren of verwerpen 18
5. Resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren 18
1.3.2 Vijf soorten psychologisch onderzoek 18
1. Experimenten 18
2. Correlatie onderzoek 18
Correlatiecoëfficiënt 18
3. Survey 18
4. Natuurlijke observaties 19
5. Gevalstudies 19
1.3.3. Vertekening in psychologisch onderzoek beperken 19
BIAS 19
2
,2. Sensatie en perceptie 19
Stimulatie 19
Sensatie 20
Interpretatie 20
Perceptie 20
Kernvraag 1. Hoe veranderd een stimulatie in een sensatie 20
2.1.1 Transductie 20
2.1.2 Drempels 20
Absolute drempel 20
Verschildrempel 20
Wet van Weber 20
2.1.3 Sensorische adaptatie 20
2.1.4 Signaaldetectietheorie <-> klassieke psychofysica 21
Oude psychofysica 21
Signaaldetectietheorie 21
Kernvraag 2: Waarin lijken de zintuigen op elkaar en waarin verschillen ze?21
Kernvraag 3: Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie 21
Organisatie 21
Percepten 21
2.3.1 Perceptuele verwerking 21
Kenmerkdetectoren 21
a. Bottom-up = Stimulus gestuurd 22
b. Top-down = Conceptueel gestuurd 22
- Gestalttheorie 22
- Op leren gebaseerde inferentie 22
- Veranderingsblindheid 22
- Perceptuele constanties 22
2.3.2 Perceptuele ambiguïteit en vervorming 22
Op niveau van sensatie 22
Op niveau van perceptie 22
2.3.3 Theoretische verklaringen van perceptie 23
1. Perceptuele organisatie: de Gestaltbenadering (Nature) 23
De Gestaltwetten van perceptuele ordening 23
2. Concluderen door leren (Nurture) 23
Inferenties 23
Factoren in het herkennen van een percept 23
3. Leren 23
Soorten leren 24
Kernvraag 1: Hoe verklaart klassieke conditionering leren? 24
Pavlovs klassieke conditionering !! 24
3.1.1 Klassieke conditionering 24
3
, Signaalleren 24
3.1.2 Begrippen 24
Verwerving 24
Extinctie (uitdoving) 25
Spontaan herstel 25
Stimulusgeneralisatie 25
Stimulusdiscriminatie 25
Geconditioneerde stimulus CS 25
Geconditioneerde respons CR 25
Ongeconditioneerd stimulus UCS 25
Ongeconditioneerde respons UCR 25
Toepassingen 26
Watsons experimenten met ‘kleine Albert’ 26
Therapie bij angsten/fobieën 26
Kernvraag 2: Hoe leren we nieuw gedrag door operante conditionering? 26
Thorndike puzzeldoos 26
Skinner en zijn ‘Skinnerbox’ 26
3.2.1 Operante conditionering 26
Stimulus-respons leren 26
Fouten 26
Hoe bepalen? 26
3.2.2 Begrippen 27
Positieve <-> negateve bekrachtiging 27
Positieve bekrachtiging 1
Negatieve bekrachtiging 27
Primaire (biologische) <-> secundaire (geconditioneerde)
bekrachtigers 27
Token economy 27
Premack-principe 27
Continue <-> intermitterende bekrachtiging 27
Continue bekrachtiging 27
Intermitterende/ partiële bekrachtiging 27
positieve <-> negatieve straf 27
Positieve straf 27
Negatieve straf 1
3.2.3 Probleem van straf 1
Hoe straf zo efficiënt mogelijk maken? 28
Alternatieven voor straf… / straf best combineren met: 28
3.2.4 Klassiek-Operant 28
Overzicht 28
Klassieke conditionering 29
Operante conditionering 29
4
H. Forceville
Odisee hogeschool
Ergotherapie
Hebe De Berlangeer
2022-2023
1
,Inhoudsopgave
1. Geest, gedrag en wetenschap 12
Kernvraag 1: Wat is psychologie en wat is het niet? 12
Definitie 12
Pseudopsychologie 12
Wetenschappelijke methode 12
Kernvraag 2: Wat zijn de 6 belangrijkste perspectieven van de
psychologie? 12
Voorgeschiedenis psychologie 12
1.2.1. Biologische perspectief 13
Descartes (filosoof) 13
Moderne biologisch perspectief 13
1.2.2.Cognitieve perspectief 13
Wundt: Structuralisme 13
James: Functionalisme 13
Het moderne cognitieve perspectief 13
1.2.3. Behavioristische perspectief 14
1.2.4. Whole-person perspectief 14
Psychodynamische psychologie 14
Humanistische psychologie 14
Psychologie van karaktertrekken en temperament 15
1.2.5. Het ontwikkelingsperspectief 15
1.2.6. Het socio culturele perspectief 15
Idee van sociale invloed centraal 15
Rol van de cultuur 15
Kernvraag 2: Samenvatting 16
Kernvraag 3: Hoe komen psychologen tot nieuwe kennis? 17
1.3.1 De vijf stappen van de wetenschappelijke methode 17
1. Hypothese ontwikkelen 17
2. Een gecontroleerd experiment uitvoeren 17
3. Objectieve data verzamelen 17
4. Resultaten analyseren en hypothese accepteren of verwerpen 18
5. Resultaten publiceren, bekritiseren en repliceren 18
1.3.2 Vijf soorten psychologisch onderzoek 18
1. Experimenten 18
2. Correlatie onderzoek 18
Correlatiecoëfficiënt 18
3. Survey 18
4. Natuurlijke observaties 19
5. Gevalstudies 19
1.3.3. Vertekening in psychologisch onderzoek beperken 19
BIAS 19
2
,2. Sensatie en perceptie 19
Stimulatie 19
Sensatie 20
Interpretatie 20
Perceptie 20
Kernvraag 1. Hoe veranderd een stimulatie in een sensatie 20
2.1.1 Transductie 20
2.1.2 Drempels 20
Absolute drempel 20
Verschildrempel 20
Wet van Weber 20
2.1.3 Sensorische adaptatie 20
2.1.4 Signaaldetectietheorie <-> klassieke psychofysica 21
Oude psychofysica 21
Signaaldetectietheorie 21
Kernvraag 2: Waarin lijken de zintuigen op elkaar en waarin verschillen ze?21
Kernvraag 3: Wat is de relatie tussen perceptie en sensatie 21
Organisatie 21
Percepten 21
2.3.1 Perceptuele verwerking 21
Kenmerkdetectoren 21
a. Bottom-up = Stimulus gestuurd 22
b. Top-down = Conceptueel gestuurd 22
- Gestalttheorie 22
- Op leren gebaseerde inferentie 22
- Veranderingsblindheid 22
- Perceptuele constanties 22
2.3.2 Perceptuele ambiguïteit en vervorming 22
Op niveau van sensatie 22
Op niveau van perceptie 22
2.3.3 Theoretische verklaringen van perceptie 23
1. Perceptuele organisatie: de Gestaltbenadering (Nature) 23
De Gestaltwetten van perceptuele ordening 23
2. Concluderen door leren (Nurture) 23
Inferenties 23
Factoren in het herkennen van een percept 23
3. Leren 23
Soorten leren 24
Kernvraag 1: Hoe verklaart klassieke conditionering leren? 24
Pavlovs klassieke conditionering !! 24
3.1.1 Klassieke conditionering 24
3
, Signaalleren 24
3.1.2 Begrippen 24
Verwerving 24
Extinctie (uitdoving) 25
Spontaan herstel 25
Stimulusgeneralisatie 25
Stimulusdiscriminatie 25
Geconditioneerde stimulus CS 25
Geconditioneerde respons CR 25
Ongeconditioneerd stimulus UCS 25
Ongeconditioneerde respons UCR 25
Toepassingen 26
Watsons experimenten met ‘kleine Albert’ 26
Therapie bij angsten/fobieën 26
Kernvraag 2: Hoe leren we nieuw gedrag door operante conditionering? 26
Thorndike puzzeldoos 26
Skinner en zijn ‘Skinnerbox’ 26
3.2.1 Operante conditionering 26
Stimulus-respons leren 26
Fouten 26
Hoe bepalen? 26
3.2.2 Begrippen 27
Positieve <-> negateve bekrachtiging 27
Positieve bekrachtiging 1
Negatieve bekrachtiging 27
Primaire (biologische) <-> secundaire (geconditioneerde)
bekrachtigers 27
Token economy 27
Premack-principe 27
Continue <-> intermitterende bekrachtiging 27
Continue bekrachtiging 27
Intermitterende/ partiële bekrachtiging 27
positieve <-> negatieve straf 27
Positieve straf 27
Negatieve straf 1
3.2.3 Probleem van straf 1
Hoe straf zo efficiënt mogelijk maken? 28
Alternatieven voor straf… / straf best combineren met: 28
3.2.4 Klassiek-Operant 28
Overzicht 28
Klassieke conditionering 29
Operante conditionering 29
4
