Ondernemingsrecht aantekeningen Kennisclips
Kennisclip 1
Een rechtspersoon is een zelfstandig drager van rechten en plichten, heeft een afgescheiden
vermogen en beperkt de aansprakelijkheid van de aandeelhouders.
Eenmanszaak: geen wettelijke basis en geen vastomlijnde juridische organisatie
Kapitaalvennootschappen: NV en BV: gericht op het behalen van winst ten behoeve van de
aandeelhouders
Vrijwillige organisaties: Stichting en vereniging: verbod tot uitkeren van winst aan
bestuurders en leden
1 oktober 2012 flexibilisering BV recht, hierdoor zijn de NV en BV dichter bij elkaar
gekomen.
, Comm
erciële stichting/vereniging: Artikel 2:50a en 2:300a zijn van toepassing met als gevolg dat
de bestuurders aansprakelijk zijn in het geval van een faillissement art 2:138
Vrijheid van vestiging binnen de EU
Vestiging onderneming in andere lidstaat
Het is een Duitse onderneemster toegestaan een BV op te richten in Nederland (art 49 en 54
VWEU)
Vestiging dochteronderneming/branche in andere lidstaat (art 49 en 54 VWEU, zaken
Centros en Inspire Art)
,Een Nederlandse BV is het toegestaan om in bv Duitsland een dochteronderneming op te
starten waarin de NLse BV 100% van de aandelen houdt. Wanneer er iets misgaat is het
bestuur van de dochteronderneming verantwoordelijk.
De NLse BV mag ook een branche/filiaal openen in het buitenland, in dat geval is het
bestuur van de BV verantwoordelijk.
Verplaatsing van bestuur (belasting of verhuizing)
Daily Mail case: bestuur wilde naar NL verplaatsen, Engeland als Home Member state
mocht hier voorwaarden aan stellen dan wel weigeren, daardoor bleef het Engelse
ondernemingsrecht van toepassing.
Dictum Cartesio: Bestuur van Hongarije naar Italië. Wanneer ze ook de statutaire zetel naast
het hoofdbestuur verplaatsen dan mag Hongarije niet weigeren of voorwaarden stellen. Als
de statutaire zetel wordt verplaatst dan is het ondernemingsrecht van de home state niet
meer van toepassing.
Uberseering BV: de host meber state moet de nieuwe onderneming erkenning vanwege
vrijheid van vestiging.
Verplaatsing van statutaire zetel (rechtsvorm en ondernemingsrecht verandert)
Polbud: Poolse onderneming wilde haar statutaire zetel verplaatsen naar Luxemburg en dus
omzetten naar een Luxemburgse onderneming -> SARL, maar het hoofdbestuur zou in Polen
blijven.
Poolse KVK stelde de voorwaarden dat Polbud zich moet uitschrijven in Polen en ontbinden.
Het hof oordeelde dat Polen geen voorwaarden mag stellen en dat dit valt onder vrijheid
van vestiging binnen de EU.
Verplaatsing van het hoofdbestuur en van de statutaire zetel (grensoverschrijdende
omzetting)
Zaak VALE, dit is toegestaan en valt onder de vrijheid van vestiging binnen de EU.
2 voorwaarden:
- Omzetting is ook mogelijk in de host state naar nationaal recht
- Er worden voldaan aan de oprichtingsvereisten van de host state, bv.
minimumkapitaaleis.
Grensoverschrijdende fusie (Arrest SAVIC)
Een NLse en Duitse onderneming kunnen samen fuseren.
Dit kan oftewel door een overname, dat de een de ander overkoopt. Of dit kan als ze beide
verdwijnen en samen een nieuwe onderneming beginnen.
De SE (Europese ondernemingsvorm)
De SE is een Europese NV (art 1 SE)
Oprichtingsmogelijkheden SE (art 2 SE):
- Via een fusie van twee of meer NV’s uit verschillende landen (art 2 lid 1 SE)
- Oprichting van een Holding-SE door twee of meer kapitaalvennootschappen (art 2 lid
2 SE)
- Oprichting van een dochter-SE door twee of meer kapitaalvennootschappen (art 2 lid
3 SE)
, - Omzetting van een NV in een SE (art 2 lid 4 SE)
- Betrokkenheid vennootschap die haar hoofbestuur niet in de (Europese)
Gemeenschap heeft (art 2 lid 5 SE)
Oprichtingsvereisten
- Minimumkapitaal: 120.000 (art 4 SE)
- De naam SE voorafgaand of achter de bedrijfsnaam (art 11 SE)
- Inschrijven in een register in de lidstaat waar zij haar statutaire zetel heeft (art 12 SE)
Het hoofdbestuur en de statutaire zetel moeten zich in dezelfde lidstaat bevinden (art 7 SE)
Statutaire zetelverplaatsing is mogelijk zonder ontbinding in de Home State (art 8 SE),
echter moet dan wel het hoofdbestuur mee verhuizen op grond van art 7 SE.
Toepasselijk recht SE: art 9 SE.
De rol van werknemers: art 12 lid 2 SE en richtlijn 2001/86/EG
Kennisclip 2a
Het bestuur
Duale structuur: altijd een bestuur en altijd een AVA. Soms ook een
derde orgaan: RvC.
Belangrijkste taak van het bestuur extern: vertegenwoordiging. Dit komt
voor uit Europees recht: art 9 richtlijn 2017/1132.
Vertegenwoordigheidsbevoegdheid is onbeperkt en onvoorwaardelijk.
Vertegenwoordiging 2:130/2:240
De beperkingen in lid 2 zijn de enige 2 beperkingen die externe werking
hebben met als gevolg dat de vennootschap niet verbonden raakt.
Lid 3: maximumbedrag gekoppeld aan vertegenwoordiging/
registergoederen kopen alleen na goedkeuring RvC heeft geen externe
werking en dus zal de vennootschap nog steeds gebonden zijn. Dit heeft
wel interne werking en kan leiden tot interne
bestuurdersaansprakelijkheid.
Openbaarmaking vertegenwoordigheidsbevoegdheid: 2:6 lid 2 jo 25 hrw
lid 1 jo lid 2
Vertegenwoordiging door anderen:
⁃ statutaire vertegenwoordiger: 2:130/240 lid 4, krachtens statuten
⁃ Krachtens volmacht: gegeven door iemand die
vertegenwoordigingsbevoegd is
Bevoegdheid hoeft niet onbeperkt en onvoorwaardelijk te zijn. Iedere
statutaire beperking is geoorloofd en heeft externe werking.
Bestuur-richtsnoer
,De bestuurders richten zich bij de vervulling van hun taak naar de
belangen van de vennootschap-> 2:129 lid 5
⁃ Holistische opvatting: Vennootschap is een instituut en heeft
belang bij haar eigen gezonde bestaan en het bereiken van haar doel.
Oog op continuïteit
⁃ Resultante benadering: Vennootschappelijk belang gaat om het
resultaat van alle betrokken belangstellenden (werknemers,
aandeelhouders, crediteuren, maatschappij
⁃ Leer van de leegte: inhoudsloos begrip, afhankelijk van de
rechtbank en het hof
Asmi zaak: resultante benadering
Abn amro zaak:
⁃ bestuur: bepalen strategie
⁃ Rvc: toezicht houden
⁃ Ava: opvattingen
Cancun arrest: holistische benadering, taak van het bestuur is het
behartigen van het belang van de onderneming: het bevorderen van het
succes van de onderneming en continuering van evenwichtige verhouding
tussen de aandeelhouders.
Bestuursmodellen:
⁃ One-tier board: 2:129a/239a: 1 bestuursorgaan bestaande uit de
uitvoerend bestuurders en niet uitvoerend bestuurders (toezicht houden
op uitvoerend bestuur). Voordeel: Bestuurders werken nauw samen, dus
betere informatiestroom en vergaderingen.
Nadeel: onafhankelijkheidskwestie en aansprakelijkheid.
⁃ Two-tier board: bestuur en RvC
voordelen: onafhankelijk opererende organen en RvC niet aansprakelijk,
alleen voor onbehoorlijk toezicht.
nadeel: staan verder van elkaar af en vergaderen minder vaak
Benoeming bestuurders: 2:132/242
Akte van oprichting door de oprichters en later door de aandeelhouders
Uitzondering voor structuurvenootschappen in kennisclip 2b
Beperking benoeming bestuurders: 2:132a/242a lid 1 sub a: om de
kwaliteit van het bestuur te waarborgen.
De AVA
Vier bevoegdheden:
⁃ benoeming en ontslag van bestuurders: 2:132/242 en 2:134/244
(uitzondering structuurvennootschap)
⁃ Statutenwijziging : 2:121/231
⁃ Vaststellen jaarrekening: 2:101/210
⁃ Ontbinding: 2:19 lid 1 sub a
, Andere dwingendrechtelijke bevoegdheden: een besluit tot splitsing, fusie
of omzetting
Goedkeuring ingrijpende bestuursbesluiten: 2:107a: belangrijke
verandering van de identiteit of het karakter van de vennootschap
2:107a lid 1 sub a (abn amro/veb) hoge raad interpreteert het artikel
strikt, wanneer het een kleiner deel van de onderneming is is de
goedkeuring van de AVA niet nodig.
Restbevoegdheid: 2:107/217 lid 1: alle bevoegdheden die niet zijn
toebedeeld aan een ander orgaan worden toebedeeld aan de AVA.
Instructiebevoegdheid: 2:129/239 lid 4. De aandeelhouders hebben de
bevoegdheid instructies te geven aan een orgaan binnen de
vennootschap.
De verhouding tussen het bestuur en de AVA
Forumbank arrest: geen hiërarchie tussen bestuur en AVA, bestuur is
autonoom en instructies van de AVA aan het bestuur worden niet
aanvaardbaar geacht. (In enkelvoudige vennootschappen en is
genuanceerd)
Hyster beschikking: een dochtervennootschap kan zich moeilijk
onttrekken aan beleid moedervennootschap. Dochtervennootschap
ontsloeg meer dan de helft van de werknemers op instructie van
moedervennootschap. Bestuur Dochtervennootschap was bang voor
ontslag door aandeelhouder moedervennootschap. Besluit is dat
dochtervennootschap zelf beslissingen moet nemen en zich aan de
voorschriften moet houden.
Amstelland vonnis: wanneer niet is gebleken dat het voortbestaan van
de dochter door een instructie in gedrang komt moet de dochter de
instructie van de moedervennootschap opvolgen.
2:129/239 lid 4: geen specifieke instructie maar op algemene lijnen en
moet in de statuten zijn vastgelegd.
Sobi/Hurks II arrest: instructierecht is er slechts wanneer dit statutair is
vastgelegd.
Maar de aandeelhouders hebben wel instructiemacht: 2:134/244: ontslag
of schorsing van de bestuurders.
Benarde positie bestuur: aansprakelijkheid? Ontslag?
Wet flex bv: aanpassing 2:239 lid 4
Verval onderscheid tussen algemene en specifieke instructies en het
Amstelland vonnis is gespecificeerd.
Kennisclip 1
Een rechtspersoon is een zelfstandig drager van rechten en plichten, heeft een afgescheiden
vermogen en beperkt de aansprakelijkheid van de aandeelhouders.
Eenmanszaak: geen wettelijke basis en geen vastomlijnde juridische organisatie
Kapitaalvennootschappen: NV en BV: gericht op het behalen van winst ten behoeve van de
aandeelhouders
Vrijwillige organisaties: Stichting en vereniging: verbod tot uitkeren van winst aan
bestuurders en leden
1 oktober 2012 flexibilisering BV recht, hierdoor zijn de NV en BV dichter bij elkaar
gekomen.
, Comm
erciële stichting/vereniging: Artikel 2:50a en 2:300a zijn van toepassing met als gevolg dat
de bestuurders aansprakelijk zijn in het geval van een faillissement art 2:138
Vrijheid van vestiging binnen de EU
Vestiging onderneming in andere lidstaat
Het is een Duitse onderneemster toegestaan een BV op te richten in Nederland (art 49 en 54
VWEU)
Vestiging dochteronderneming/branche in andere lidstaat (art 49 en 54 VWEU, zaken
Centros en Inspire Art)
,Een Nederlandse BV is het toegestaan om in bv Duitsland een dochteronderneming op te
starten waarin de NLse BV 100% van de aandelen houdt. Wanneer er iets misgaat is het
bestuur van de dochteronderneming verantwoordelijk.
De NLse BV mag ook een branche/filiaal openen in het buitenland, in dat geval is het
bestuur van de BV verantwoordelijk.
Verplaatsing van bestuur (belasting of verhuizing)
Daily Mail case: bestuur wilde naar NL verplaatsen, Engeland als Home Member state
mocht hier voorwaarden aan stellen dan wel weigeren, daardoor bleef het Engelse
ondernemingsrecht van toepassing.
Dictum Cartesio: Bestuur van Hongarije naar Italië. Wanneer ze ook de statutaire zetel naast
het hoofdbestuur verplaatsen dan mag Hongarije niet weigeren of voorwaarden stellen. Als
de statutaire zetel wordt verplaatst dan is het ondernemingsrecht van de home state niet
meer van toepassing.
Uberseering BV: de host meber state moet de nieuwe onderneming erkenning vanwege
vrijheid van vestiging.
Verplaatsing van statutaire zetel (rechtsvorm en ondernemingsrecht verandert)
Polbud: Poolse onderneming wilde haar statutaire zetel verplaatsen naar Luxemburg en dus
omzetten naar een Luxemburgse onderneming -> SARL, maar het hoofdbestuur zou in Polen
blijven.
Poolse KVK stelde de voorwaarden dat Polbud zich moet uitschrijven in Polen en ontbinden.
Het hof oordeelde dat Polen geen voorwaarden mag stellen en dat dit valt onder vrijheid
van vestiging binnen de EU.
Verplaatsing van het hoofdbestuur en van de statutaire zetel (grensoverschrijdende
omzetting)
Zaak VALE, dit is toegestaan en valt onder de vrijheid van vestiging binnen de EU.
2 voorwaarden:
- Omzetting is ook mogelijk in de host state naar nationaal recht
- Er worden voldaan aan de oprichtingsvereisten van de host state, bv.
minimumkapitaaleis.
Grensoverschrijdende fusie (Arrest SAVIC)
Een NLse en Duitse onderneming kunnen samen fuseren.
Dit kan oftewel door een overname, dat de een de ander overkoopt. Of dit kan als ze beide
verdwijnen en samen een nieuwe onderneming beginnen.
De SE (Europese ondernemingsvorm)
De SE is een Europese NV (art 1 SE)
Oprichtingsmogelijkheden SE (art 2 SE):
- Via een fusie van twee of meer NV’s uit verschillende landen (art 2 lid 1 SE)
- Oprichting van een Holding-SE door twee of meer kapitaalvennootschappen (art 2 lid
2 SE)
- Oprichting van een dochter-SE door twee of meer kapitaalvennootschappen (art 2 lid
3 SE)
, - Omzetting van een NV in een SE (art 2 lid 4 SE)
- Betrokkenheid vennootschap die haar hoofbestuur niet in de (Europese)
Gemeenschap heeft (art 2 lid 5 SE)
Oprichtingsvereisten
- Minimumkapitaal: 120.000 (art 4 SE)
- De naam SE voorafgaand of achter de bedrijfsnaam (art 11 SE)
- Inschrijven in een register in de lidstaat waar zij haar statutaire zetel heeft (art 12 SE)
Het hoofdbestuur en de statutaire zetel moeten zich in dezelfde lidstaat bevinden (art 7 SE)
Statutaire zetelverplaatsing is mogelijk zonder ontbinding in de Home State (art 8 SE),
echter moet dan wel het hoofdbestuur mee verhuizen op grond van art 7 SE.
Toepasselijk recht SE: art 9 SE.
De rol van werknemers: art 12 lid 2 SE en richtlijn 2001/86/EG
Kennisclip 2a
Het bestuur
Duale structuur: altijd een bestuur en altijd een AVA. Soms ook een
derde orgaan: RvC.
Belangrijkste taak van het bestuur extern: vertegenwoordiging. Dit komt
voor uit Europees recht: art 9 richtlijn 2017/1132.
Vertegenwoordigheidsbevoegdheid is onbeperkt en onvoorwaardelijk.
Vertegenwoordiging 2:130/2:240
De beperkingen in lid 2 zijn de enige 2 beperkingen die externe werking
hebben met als gevolg dat de vennootschap niet verbonden raakt.
Lid 3: maximumbedrag gekoppeld aan vertegenwoordiging/
registergoederen kopen alleen na goedkeuring RvC heeft geen externe
werking en dus zal de vennootschap nog steeds gebonden zijn. Dit heeft
wel interne werking en kan leiden tot interne
bestuurdersaansprakelijkheid.
Openbaarmaking vertegenwoordigheidsbevoegdheid: 2:6 lid 2 jo 25 hrw
lid 1 jo lid 2
Vertegenwoordiging door anderen:
⁃ statutaire vertegenwoordiger: 2:130/240 lid 4, krachtens statuten
⁃ Krachtens volmacht: gegeven door iemand die
vertegenwoordigingsbevoegd is
Bevoegdheid hoeft niet onbeperkt en onvoorwaardelijk te zijn. Iedere
statutaire beperking is geoorloofd en heeft externe werking.
Bestuur-richtsnoer
,De bestuurders richten zich bij de vervulling van hun taak naar de
belangen van de vennootschap-> 2:129 lid 5
⁃ Holistische opvatting: Vennootschap is een instituut en heeft
belang bij haar eigen gezonde bestaan en het bereiken van haar doel.
Oog op continuïteit
⁃ Resultante benadering: Vennootschappelijk belang gaat om het
resultaat van alle betrokken belangstellenden (werknemers,
aandeelhouders, crediteuren, maatschappij
⁃ Leer van de leegte: inhoudsloos begrip, afhankelijk van de
rechtbank en het hof
Asmi zaak: resultante benadering
Abn amro zaak:
⁃ bestuur: bepalen strategie
⁃ Rvc: toezicht houden
⁃ Ava: opvattingen
Cancun arrest: holistische benadering, taak van het bestuur is het
behartigen van het belang van de onderneming: het bevorderen van het
succes van de onderneming en continuering van evenwichtige verhouding
tussen de aandeelhouders.
Bestuursmodellen:
⁃ One-tier board: 2:129a/239a: 1 bestuursorgaan bestaande uit de
uitvoerend bestuurders en niet uitvoerend bestuurders (toezicht houden
op uitvoerend bestuur). Voordeel: Bestuurders werken nauw samen, dus
betere informatiestroom en vergaderingen.
Nadeel: onafhankelijkheidskwestie en aansprakelijkheid.
⁃ Two-tier board: bestuur en RvC
voordelen: onafhankelijk opererende organen en RvC niet aansprakelijk,
alleen voor onbehoorlijk toezicht.
nadeel: staan verder van elkaar af en vergaderen minder vaak
Benoeming bestuurders: 2:132/242
Akte van oprichting door de oprichters en later door de aandeelhouders
Uitzondering voor structuurvenootschappen in kennisclip 2b
Beperking benoeming bestuurders: 2:132a/242a lid 1 sub a: om de
kwaliteit van het bestuur te waarborgen.
De AVA
Vier bevoegdheden:
⁃ benoeming en ontslag van bestuurders: 2:132/242 en 2:134/244
(uitzondering structuurvennootschap)
⁃ Statutenwijziging : 2:121/231
⁃ Vaststellen jaarrekening: 2:101/210
⁃ Ontbinding: 2:19 lid 1 sub a
, Andere dwingendrechtelijke bevoegdheden: een besluit tot splitsing, fusie
of omzetting
Goedkeuring ingrijpende bestuursbesluiten: 2:107a: belangrijke
verandering van de identiteit of het karakter van de vennootschap
2:107a lid 1 sub a (abn amro/veb) hoge raad interpreteert het artikel
strikt, wanneer het een kleiner deel van de onderneming is is de
goedkeuring van de AVA niet nodig.
Restbevoegdheid: 2:107/217 lid 1: alle bevoegdheden die niet zijn
toebedeeld aan een ander orgaan worden toebedeeld aan de AVA.
Instructiebevoegdheid: 2:129/239 lid 4. De aandeelhouders hebben de
bevoegdheid instructies te geven aan een orgaan binnen de
vennootschap.
De verhouding tussen het bestuur en de AVA
Forumbank arrest: geen hiërarchie tussen bestuur en AVA, bestuur is
autonoom en instructies van de AVA aan het bestuur worden niet
aanvaardbaar geacht. (In enkelvoudige vennootschappen en is
genuanceerd)
Hyster beschikking: een dochtervennootschap kan zich moeilijk
onttrekken aan beleid moedervennootschap. Dochtervennootschap
ontsloeg meer dan de helft van de werknemers op instructie van
moedervennootschap. Bestuur Dochtervennootschap was bang voor
ontslag door aandeelhouder moedervennootschap. Besluit is dat
dochtervennootschap zelf beslissingen moet nemen en zich aan de
voorschriften moet houden.
Amstelland vonnis: wanneer niet is gebleken dat het voortbestaan van
de dochter door een instructie in gedrang komt moet de dochter de
instructie van de moedervennootschap opvolgen.
2:129/239 lid 4: geen specifieke instructie maar op algemene lijnen en
moet in de statuten zijn vastgelegd.
Sobi/Hurks II arrest: instructierecht is er slechts wanneer dit statutair is
vastgelegd.
Maar de aandeelhouders hebben wel instructiemacht: 2:134/244: ontslag
of schorsing van de bestuurders.
Benarde positie bestuur: aansprakelijkheid? Ontslag?
Wet flex bv: aanpassing 2:239 lid 4
Verval onderscheid tussen algemene en specifieke instructies en het
Amstelland vonnis is gespecificeerd.
