College 1
Afstamming = juridisch ouderschap = familierechtelijke relatie tussen kind en ouders
Juridisch ouderschap: wie is voor de wet de ouder van een kind? Dat kan hetzelfde zijn als de
biologische ouder, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Vb: in geval van adoptie zijn adoptieouders
de wet via de adoptie juridisch gezien de ouder geworden, maar zijn niet de biologische ouders.
Vb: gebruik gemaakt van zaaddonor, dan kunnen 2 vrouwen juridisch de ouder worden, maar de
zaaddonor niet. Maar in de meeste gevallen zijn de biologische ouders ook de juridische ouders.
Over alle minderjarigen moet gezag (beslissingsbevoegdheid) worden uitgeoefend. Is een
jeugdige eenmaal 18 jaar, dan is hij meerderjarig en wordt er geen gezag meer over hem
uitgeoefend. Als het gezag door de ouders wordt uitgeoefend, heet het gezag ouderlijk gezag.
Gezag uitgeoefend door iemand die niet de ouder is van de minderjarige heet voogdij. Ouders
hebben taak de belangen van hun kind te behartigen en hem zo nodig in een rechtszaak te
vertegenwoordigen, dat is bij een con ict waarin ouders zelf partij zijn niet goed mogelijk. De
rechtbank kan dan een bijzonder curator benoemen die de belangen van de minderjarige
behartigt en zo nodig namens hem een rechtszaak voert. Voorwaarde voor benoeming daarvan:
- dat er een concreet en fundamenteel probleem is waarover ouders en jeugdige (of ouders
onderling) van mening verschillen en
- waarover een rechtszaak kan worden gevoerd als het de bijzonder curator niet lukt om de
ouders en de jeugdige op één lijn te krijgen. De bijzonder curator heeft alleen een rol in dit ene
con ict. Zo’n bijzonder curator kan:
- ambtshalve door de rechtbank worden benoemd
- worden verzocht door de ouders, pleegouders of stiefouder.
- minderjarige kan hier ook via informele brief om vragen.
De rechtbank benoemt altijd zelf een bijzonder curator in rechtszaken over:
- afstamming: zoals erkenning en gerechtelijk vaststellen van het vaderschap
Gezag
In sommige gevallen zijn ouders (en voogden) onbevoegd om het gezag uit te oefenen. Zo kan het
gezag niet worden uitgeoefend door minderjarigen: ouders moeten 18 jaar oud zijn. Een
minderjarig meisje van 16 kan de rechter verzoeken haar meerderjarig te verklaren, zodat ze zelf
gezag kan uitoefenen. Rechter willigt dit in als hij meent dat zij in staat is goed te zorgen.
Opvallend is dat zij op dit punt handelingsbekwaam is, ze hoeft zich niet te laten
vertegenwoordigen door haar ouders. Wordt ze niet meerderjarig verklaard, of dient ze geen
verzoek in, dan benoemt de rechter een voogd: vaak binnen de kring van de familie. Wordt de
moeder 18 jaar, dan kan ze de rechter verzoeken de voogdij te beeindigen zodat zij gezag kan
uitoefenen. Daarnaast kunnen ook ouders die onder curatele staan of langdurig in zeer slechte
psychische toestand verkeren onbevoegd zijn om gezag uit te oefenen. Gezag en voogdij lijken
op elkaar, maar zijn verschillend: ouders hebben het recht en de plicht om hun kinderen zelf te
verzorgen en op te voeden. Een voogd hoeft dit niet zelf te doen en kan het uit handen geven,
voogd blijft wel verantwoordelijk voor de verzorgingen en opvoeding
“Onder curatele stellen” wil zeggen dat een rechter een meerderjarige weer de juridische positie
geeft van een minderjarige (dit gebeurt vaak bij verslavingen of zware geestelijke stoornissen).
Raakt een ouder onbevoegd, dan zet de andere ouder het gezag alleen voort. Is er maar een
ouder en is hij onbevoegd om gezag uit te oefenen, dan benoemt rechter een voogd.
Als je eenmaal geregeld hebt dat je voor de wet ouder bent van het kind heeft dat gevolgen voor:
- Familienaam
- Nationaliteit: kind krijgt Nederlandse nationaliteit als één van de juridische ouders ook de
Nederlandse nationaliteit heeft
- Erfrecht: kind is wettelijke erfgenaam van juridische ouder
- Onderhoudsplichtigheid: de juridische ouders zijn verplicht om de kosten te dragen van de
verzorging en opvoeding van hun kind
- Omgang en informatie: ouder en kind mogen elkaar regelmatig zien
- Tijdens juridische procedures hebben juridische ouders bepaalde rechten als de rechtszaak
over hun minderjarige kind gaat
fl fl
,Is “toestemming moeten geven” ook een gevolg van juridisch ouderschap? Nee. Dat is niet
voldoende, daarvoor heb je ook gezag nodig. Toestemming (moeten) geven gaat vaak samen met
juridisch ouderschap, maar hoeft niet per se. Als je juridisch erkend bent als ouder, wil dat niet per
se zeggen dat je beslissingsbevoegd bent (en dus gezag hebt).
Gezag
> minderjarigen staan onder het wettelijke vereiste gezag: er moet dus iemand zijn die gezag
uitoefent over kind. Gezag brengt ook plichten met zich mee:
1) Verantwoordelijk voor verzorging en opvoeding (ouders hebben hierbij een grote mate van
vrijheid, maar er zijn beperkingen. Denk aan leerplicht. Maar denk ook aan de overheid
die kinderen beschermt bij misbruik van gezag (“geen geestelijk of lichamelijk geweld of
enige andere vernederende behandeling toepassen)
2) Verrichten juridische handelingen namens jeugdige, zoals sluiten overeenkomst,
toestemming geven voor hulpverlening en voeren van juridische procedures
3) Beheer vermogen
“Het gezag bestaat uit… (art. 1:245 lid 4 BW)” - je hoeft dit artikel niet uit je hoofd te kennen.
Vb fatbikes: vanaf 18 ben je handelingsbekwaam en mag je zelf een fatbike kopen. Onder 14 ben
je als ouder aansprakelijk, vanaf 16 jaar is het kind zelf aansprakelijk. Gebied ertussen: jongere
kán zelf aansprakelijk zijn, maar ouder is aansprakelijk als de ouder het incident “had kunnen
voorkomen”.
Als gezag door iemand anders uitgevoerd wordt noem je het geen gezag meer (want het is niet
meer de ouder van het kind), maar dan noemen we het voogdij. Maar in grote lijnen gaat voogdij
om hetzelfde. Soms kan er ook een instantie worden aangewezen om de voogdij uit te oefenen,
in zo’n situatie mag er een ander persoon zijn die verantwoordelijkheid krijgt voor verzorging van
het kind. Als je voogdij hebt, heb je eigenlijk wel dezelfde rechten als bij ouderlijk gezag. Voogdij
staat in principe gelijk aan gezag.
Weten wie juridisch ouder is en gezag uitoefent heeft gevolgen voor jouw handelen als pedagoog:
- toestemming vragen voor behandeling
- informeren over kind/inzage dossier
- informatie delen of vragen of dit mag
- omgangsregeling met kind
Deze afbeelding hieronder gaat over wanneer iemand automatisch juridisch ouder wordt bij de
geboorte van een kind, en of die persoon ook automatisch het gezag krijgt.
,Vrouw
de vrouw uit wie het kind is geboren = juridisch moeder (let op: ongeacht leeftijd!!!). Zij heeft ook
automatisch gezag, mits zij meerderjarig is.
Man
- Als er sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap: vader is automatisch
juridisch ouder én heeft gezag. Als je naar gemeente gaat en zegt dat je kind is geboren word je
beide juridisch ouder en gezag. In theorie kan het zijn dat die vader niet de biologische ouder is,
maar alsnog krijgt die echtgenoot juridisch ouderschap en oefent gezag uit over het kind.
- Als er geen formele relatie bestaat, dan moet de man het kind erkennen. Vanaf jan 2023 geldt:
in principe als een man het kind erkent, dan oefent hij ook gezag uit. Die regel is niet met
terugwerkende kracht in gegaan. Vroeger: als je kind erkende werd je juridisch ouder, je moest
nog een extra stap nemen om gezag uit te mogen oefenen: gezamenlijk gezag aanvragen. Dat
ging vaak mis, want die stap werd vaak vergeten en als de ouders dan later gingen scheiden
kwam er naar boven dat die vader alleen juridisch ouder was en geen gezag had. Dan was hij dus
niet beslissingsbevoegd (levert problemen op bij regels opstellen mbt het kind tijdens scheiding).
- die vaderschap opgelegd heeft gekregen via de rechter (kan vader niet aanvragen: moeder en
kind wel)
- het kind heeft geadopteerd
Je moet dus ook weten dat als een kind geboren is vóór januari 2023, dat een kind erkennen
alleen zorgt voor juridisch ouderschap, en dat je gezamenlijk gezag apart moest aanvragen.
Draagmoederschap
“Ik ben draagmoeder voor mijn twee beste vrienden. Wie worden er na de geboorte juridisch
ouders?”
Bij draagmoederschap brengt een draagmoeder voor een andere man of vrouw (wensmoeder/
wensvader) een kind ter wereld. In de wet is er nog geen regeling voor draagmoederschap. De
draagmoeder (=biologische moeder) wordt dus juridisch moeder, ook als er een eicel van een
andere vrouw in haar is gebracht. Om ouder te worden van het kind via een draagmoeder is er
meestal een adoptie-procedure nodig.
Draagmoeder NL - gehuwd
Draagmoeder NL - ongehuwd
Draagmoeder in het buitenland
Simpele variant: soort geboorteakte: die moet in NL erkend worden. In buitenland staat er soms
wel al op dat die 2 mannen ouders zijn, maar dat erkennen we niet 1 op 1 in Nederland. Is heel
ingewikkeld proces: er moet meestal adoptieprocedure gestart worden.
Conclusie over draagmoederschap:
In de meeste zaken is adoptieprocedure nodig, er is geen vaste wetgeving van
draagmoederschapszaken. T.a.v. de adoptieprocedure (Raad voor de Kinderbescherming) geldt
een verzorgingstermijn van 1 jaar. Dat betekent dat die 2 mannen het kind een heel jaar lang
opvoeden, maar wettelijk gezien niets zijn van het kind. Dit levert veel gedoe en gevolgen op voor
die wensouders : denk aan vaccinaties kind, kinder(opvang)toeslag, verzekering voor het kind.
Nieuwe concept-wetsvoorstel uit april 2020: juridische basis voor draagmoederschap
waarbij wensouders direct na de geboorte de juridische ouders worden, voorwaarden zijn:
1) genetische band tussen kind en één van de wensouders
2) vóór conceptie leggen draagmoeder en wensouders hun (door de rechter getoetste) afspraken
vast
3) draagmoeder en één van de wensouders hebben Nederlandse nationaliteit
4) wensouders moeten in een register verplicht de gegevens van draagmoeder en eventuele zaad-
en eiceldonoren vastleggen
, Plannen zijn gemaakt voor het vormgeven van draagmoederschappen, echter moet het nog
goedgekeurd worden door de Kamers > deze wet is nog niet ingevoerd.
1) we moeten zorgen dat we vóór de conceptie al kunnen regelen dat die mensen ouderschap
krijgen (pre-conceptie ouderschap)? Dit idee komt voort uit situaties zoals draagmoederschap,
co-ouderschapsafspraken, gebruik van eicel- en/of zaaddonoren). In Nederland is het nu vaak zo
dat pas na de geboorte juridisch ouderschap kan worden vastgelegd (bv via erkenning, adoptie of
rechterlijke procedure). In Nederland is anonieme donatie verboden sinds 2004. Kinderen die
verwekt zijn via een donor hebben vanaf hun 16e recht op informatie over die donor. In andere
landen is anonieme donatie nog wel toegestaan, dat leidt tot situaties waarin ouders naar het
buitenland gaan voor een behandeling, en kinderen opgroeien zonder informatie over hun
biologische afkomst. Dit roept ethische vragen op over het recht van kinderen op identiteit. Soms
zijn er complexe situaties waarin een draagmoeder het kind baart, de eicel van een donor is, en
de zaadcel ook van een (andere) donor is. In dat geval zijn dus biologische ouders beide niet
bekend, terwijl er meerdere partijen betrokken zijn die in juridische zin niet als ouder gelden,
ondanks hun wens of rol.
2) er moet register-afkomst komen: waarin alle donor- en draagmoedergegevens worden
bijgehouden. Kinderen kunnen op een bepaald moment (meestal rond 16 jaar) inzage krijgen in
deze gegevens, zelfs als ze niet zijn opgevoed door hun biologische ouders.
Kinderen hebben het recht om te weten van wie ze biologisch afstammen. En koppels die een
kind willen krijgen via draagmoederschap of donatie zouden verplicht psychologische en
juridische begeleiding moeten krijgen, zo worden alle betrokkenen goed geïnformeerd over hun
rechten, plichten en de impact op het kind.
Wet kind, draagmoederschap en afstamming
Stellen van gelijk geslacht
Vrouwen
- Voor duo-vrouwen is er iets belangrijks veranderd in wijziging in april 2014: vóór die tijd was het
ingewikkeld om allebei ouder over een kind te worden. Nu: als er gebruik wordt gemaakt van
donorbank, waarbij je donor niet kent, dan gelden zelfde regels als voor man-vrouw. Zijn de
twee vrouwen getrouwd/geregistreerd partners, dan krijgt de andere vrouw ook meteen
juridisch ouderschap en gezag. Wonen de twee vrouwen samen? > dan kan de andere vrouw
het kind erkennen. Maar let op: het kind moet dus wel vanuit zo’n donorbank verwekt zijn.
- Is het een bekende donor, dan geldt dit niet, dan zou ook die 2e vrouw (zélfs bij een huwelijk)
het kind moeten erkennen.
Mannen
- draagmoederschap/adoptie/pleegouder (maar dan geen juridisch ouder)
- Adoptie: juridisch ouder en gezag
Binnenlandse adoptie komt nauwelijks meer voor
Internationale adoptie is nu niet (meer) mogelijk
Partneradoptie is ook nog iets om te overwegen: gaat niet per se over die 2 mannen: gebeurt
ook bij samengestelde zinnen. Dat is bijvoorbeeld als een stiefouder heel erg betrokken is en als
Afstamming = juridisch ouderschap = familierechtelijke relatie tussen kind en ouders
Juridisch ouderschap: wie is voor de wet de ouder van een kind? Dat kan hetzelfde zijn als de
biologische ouder, maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Vb: in geval van adoptie zijn adoptieouders
de wet via de adoptie juridisch gezien de ouder geworden, maar zijn niet de biologische ouders.
Vb: gebruik gemaakt van zaaddonor, dan kunnen 2 vrouwen juridisch de ouder worden, maar de
zaaddonor niet. Maar in de meeste gevallen zijn de biologische ouders ook de juridische ouders.
Over alle minderjarigen moet gezag (beslissingsbevoegdheid) worden uitgeoefend. Is een
jeugdige eenmaal 18 jaar, dan is hij meerderjarig en wordt er geen gezag meer over hem
uitgeoefend. Als het gezag door de ouders wordt uitgeoefend, heet het gezag ouderlijk gezag.
Gezag uitgeoefend door iemand die niet de ouder is van de minderjarige heet voogdij. Ouders
hebben taak de belangen van hun kind te behartigen en hem zo nodig in een rechtszaak te
vertegenwoordigen, dat is bij een con ict waarin ouders zelf partij zijn niet goed mogelijk. De
rechtbank kan dan een bijzonder curator benoemen die de belangen van de minderjarige
behartigt en zo nodig namens hem een rechtszaak voert. Voorwaarde voor benoeming daarvan:
- dat er een concreet en fundamenteel probleem is waarover ouders en jeugdige (of ouders
onderling) van mening verschillen en
- waarover een rechtszaak kan worden gevoerd als het de bijzonder curator niet lukt om de
ouders en de jeugdige op één lijn te krijgen. De bijzonder curator heeft alleen een rol in dit ene
con ict. Zo’n bijzonder curator kan:
- ambtshalve door de rechtbank worden benoemd
- worden verzocht door de ouders, pleegouders of stiefouder.
- minderjarige kan hier ook via informele brief om vragen.
De rechtbank benoemt altijd zelf een bijzonder curator in rechtszaken over:
- afstamming: zoals erkenning en gerechtelijk vaststellen van het vaderschap
Gezag
In sommige gevallen zijn ouders (en voogden) onbevoegd om het gezag uit te oefenen. Zo kan het
gezag niet worden uitgeoefend door minderjarigen: ouders moeten 18 jaar oud zijn. Een
minderjarig meisje van 16 kan de rechter verzoeken haar meerderjarig te verklaren, zodat ze zelf
gezag kan uitoefenen. Rechter willigt dit in als hij meent dat zij in staat is goed te zorgen.
Opvallend is dat zij op dit punt handelingsbekwaam is, ze hoeft zich niet te laten
vertegenwoordigen door haar ouders. Wordt ze niet meerderjarig verklaard, of dient ze geen
verzoek in, dan benoemt de rechter een voogd: vaak binnen de kring van de familie. Wordt de
moeder 18 jaar, dan kan ze de rechter verzoeken de voogdij te beeindigen zodat zij gezag kan
uitoefenen. Daarnaast kunnen ook ouders die onder curatele staan of langdurig in zeer slechte
psychische toestand verkeren onbevoegd zijn om gezag uit te oefenen. Gezag en voogdij lijken
op elkaar, maar zijn verschillend: ouders hebben het recht en de plicht om hun kinderen zelf te
verzorgen en op te voeden. Een voogd hoeft dit niet zelf te doen en kan het uit handen geven,
voogd blijft wel verantwoordelijk voor de verzorgingen en opvoeding
“Onder curatele stellen” wil zeggen dat een rechter een meerderjarige weer de juridische positie
geeft van een minderjarige (dit gebeurt vaak bij verslavingen of zware geestelijke stoornissen).
Raakt een ouder onbevoegd, dan zet de andere ouder het gezag alleen voort. Is er maar een
ouder en is hij onbevoegd om gezag uit te oefenen, dan benoemt rechter een voogd.
Als je eenmaal geregeld hebt dat je voor de wet ouder bent van het kind heeft dat gevolgen voor:
- Familienaam
- Nationaliteit: kind krijgt Nederlandse nationaliteit als één van de juridische ouders ook de
Nederlandse nationaliteit heeft
- Erfrecht: kind is wettelijke erfgenaam van juridische ouder
- Onderhoudsplichtigheid: de juridische ouders zijn verplicht om de kosten te dragen van de
verzorging en opvoeding van hun kind
- Omgang en informatie: ouder en kind mogen elkaar regelmatig zien
- Tijdens juridische procedures hebben juridische ouders bepaalde rechten als de rechtszaak
over hun minderjarige kind gaat
fl fl
,Is “toestemming moeten geven” ook een gevolg van juridisch ouderschap? Nee. Dat is niet
voldoende, daarvoor heb je ook gezag nodig. Toestemming (moeten) geven gaat vaak samen met
juridisch ouderschap, maar hoeft niet per se. Als je juridisch erkend bent als ouder, wil dat niet per
se zeggen dat je beslissingsbevoegd bent (en dus gezag hebt).
Gezag
> minderjarigen staan onder het wettelijke vereiste gezag: er moet dus iemand zijn die gezag
uitoefent over kind. Gezag brengt ook plichten met zich mee:
1) Verantwoordelijk voor verzorging en opvoeding (ouders hebben hierbij een grote mate van
vrijheid, maar er zijn beperkingen. Denk aan leerplicht. Maar denk ook aan de overheid
die kinderen beschermt bij misbruik van gezag (“geen geestelijk of lichamelijk geweld of
enige andere vernederende behandeling toepassen)
2) Verrichten juridische handelingen namens jeugdige, zoals sluiten overeenkomst,
toestemming geven voor hulpverlening en voeren van juridische procedures
3) Beheer vermogen
“Het gezag bestaat uit… (art. 1:245 lid 4 BW)” - je hoeft dit artikel niet uit je hoofd te kennen.
Vb fatbikes: vanaf 18 ben je handelingsbekwaam en mag je zelf een fatbike kopen. Onder 14 ben
je als ouder aansprakelijk, vanaf 16 jaar is het kind zelf aansprakelijk. Gebied ertussen: jongere
kán zelf aansprakelijk zijn, maar ouder is aansprakelijk als de ouder het incident “had kunnen
voorkomen”.
Als gezag door iemand anders uitgevoerd wordt noem je het geen gezag meer (want het is niet
meer de ouder van het kind), maar dan noemen we het voogdij. Maar in grote lijnen gaat voogdij
om hetzelfde. Soms kan er ook een instantie worden aangewezen om de voogdij uit te oefenen,
in zo’n situatie mag er een ander persoon zijn die verantwoordelijkheid krijgt voor verzorging van
het kind. Als je voogdij hebt, heb je eigenlijk wel dezelfde rechten als bij ouderlijk gezag. Voogdij
staat in principe gelijk aan gezag.
Weten wie juridisch ouder is en gezag uitoefent heeft gevolgen voor jouw handelen als pedagoog:
- toestemming vragen voor behandeling
- informeren over kind/inzage dossier
- informatie delen of vragen of dit mag
- omgangsregeling met kind
Deze afbeelding hieronder gaat over wanneer iemand automatisch juridisch ouder wordt bij de
geboorte van een kind, en of die persoon ook automatisch het gezag krijgt.
,Vrouw
de vrouw uit wie het kind is geboren = juridisch moeder (let op: ongeacht leeftijd!!!). Zij heeft ook
automatisch gezag, mits zij meerderjarig is.
Man
- Als er sprake is van een huwelijk of geregistreerd partnerschap: vader is automatisch
juridisch ouder én heeft gezag. Als je naar gemeente gaat en zegt dat je kind is geboren word je
beide juridisch ouder en gezag. In theorie kan het zijn dat die vader niet de biologische ouder is,
maar alsnog krijgt die echtgenoot juridisch ouderschap en oefent gezag uit over het kind.
- Als er geen formele relatie bestaat, dan moet de man het kind erkennen. Vanaf jan 2023 geldt:
in principe als een man het kind erkent, dan oefent hij ook gezag uit. Die regel is niet met
terugwerkende kracht in gegaan. Vroeger: als je kind erkende werd je juridisch ouder, je moest
nog een extra stap nemen om gezag uit te mogen oefenen: gezamenlijk gezag aanvragen. Dat
ging vaak mis, want die stap werd vaak vergeten en als de ouders dan later gingen scheiden
kwam er naar boven dat die vader alleen juridisch ouder was en geen gezag had. Dan was hij dus
niet beslissingsbevoegd (levert problemen op bij regels opstellen mbt het kind tijdens scheiding).
- die vaderschap opgelegd heeft gekregen via de rechter (kan vader niet aanvragen: moeder en
kind wel)
- het kind heeft geadopteerd
Je moet dus ook weten dat als een kind geboren is vóór januari 2023, dat een kind erkennen
alleen zorgt voor juridisch ouderschap, en dat je gezamenlijk gezag apart moest aanvragen.
Draagmoederschap
“Ik ben draagmoeder voor mijn twee beste vrienden. Wie worden er na de geboorte juridisch
ouders?”
Bij draagmoederschap brengt een draagmoeder voor een andere man of vrouw (wensmoeder/
wensvader) een kind ter wereld. In de wet is er nog geen regeling voor draagmoederschap. De
draagmoeder (=biologische moeder) wordt dus juridisch moeder, ook als er een eicel van een
andere vrouw in haar is gebracht. Om ouder te worden van het kind via een draagmoeder is er
meestal een adoptie-procedure nodig.
Draagmoeder NL - gehuwd
Draagmoeder NL - ongehuwd
Draagmoeder in het buitenland
Simpele variant: soort geboorteakte: die moet in NL erkend worden. In buitenland staat er soms
wel al op dat die 2 mannen ouders zijn, maar dat erkennen we niet 1 op 1 in Nederland. Is heel
ingewikkeld proces: er moet meestal adoptieprocedure gestart worden.
Conclusie over draagmoederschap:
In de meeste zaken is adoptieprocedure nodig, er is geen vaste wetgeving van
draagmoederschapszaken. T.a.v. de adoptieprocedure (Raad voor de Kinderbescherming) geldt
een verzorgingstermijn van 1 jaar. Dat betekent dat die 2 mannen het kind een heel jaar lang
opvoeden, maar wettelijk gezien niets zijn van het kind. Dit levert veel gedoe en gevolgen op voor
die wensouders : denk aan vaccinaties kind, kinder(opvang)toeslag, verzekering voor het kind.
Nieuwe concept-wetsvoorstel uit april 2020: juridische basis voor draagmoederschap
waarbij wensouders direct na de geboorte de juridische ouders worden, voorwaarden zijn:
1) genetische band tussen kind en één van de wensouders
2) vóór conceptie leggen draagmoeder en wensouders hun (door de rechter getoetste) afspraken
vast
3) draagmoeder en één van de wensouders hebben Nederlandse nationaliteit
4) wensouders moeten in een register verplicht de gegevens van draagmoeder en eventuele zaad-
en eiceldonoren vastleggen
, Plannen zijn gemaakt voor het vormgeven van draagmoederschappen, echter moet het nog
goedgekeurd worden door de Kamers > deze wet is nog niet ingevoerd.
1) we moeten zorgen dat we vóór de conceptie al kunnen regelen dat die mensen ouderschap
krijgen (pre-conceptie ouderschap)? Dit idee komt voort uit situaties zoals draagmoederschap,
co-ouderschapsafspraken, gebruik van eicel- en/of zaaddonoren). In Nederland is het nu vaak zo
dat pas na de geboorte juridisch ouderschap kan worden vastgelegd (bv via erkenning, adoptie of
rechterlijke procedure). In Nederland is anonieme donatie verboden sinds 2004. Kinderen die
verwekt zijn via een donor hebben vanaf hun 16e recht op informatie over die donor. In andere
landen is anonieme donatie nog wel toegestaan, dat leidt tot situaties waarin ouders naar het
buitenland gaan voor een behandeling, en kinderen opgroeien zonder informatie over hun
biologische afkomst. Dit roept ethische vragen op over het recht van kinderen op identiteit. Soms
zijn er complexe situaties waarin een draagmoeder het kind baart, de eicel van een donor is, en
de zaadcel ook van een (andere) donor is. In dat geval zijn dus biologische ouders beide niet
bekend, terwijl er meerdere partijen betrokken zijn die in juridische zin niet als ouder gelden,
ondanks hun wens of rol.
2) er moet register-afkomst komen: waarin alle donor- en draagmoedergegevens worden
bijgehouden. Kinderen kunnen op een bepaald moment (meestal rond 16 jaar) inzage krijgen in
deze gegevens, zelfs als ze niet zijn opgevoed door hun biologische ouders.
Kinderen hebben het recht om te weten van wie ze biologisch afstammen. En koppels die een
kind willen krijgen via draagmoederschap of donatie zouden verplicht psychologische en
juridische begeleiding moeten krijgen, zo worden alle betrokkenen goed geïnformeerd over hun
rechten, plichten en de impact op het kind.
Wet kind, draagmoederschap en afstamming
Stellen van gelijk geslacht
Vrouwen
- Voor duo-vrouwen is er iets belangrijks veranderd in wijziging in april 2014: vóór die tijd was het
ingewikkeld om allebei ouder over een kind te worden. Nu: als er gebruik wordt gemaakt van
donorbank, waarbij je donor niet kent, dan gelden zelfde regels als voor man-vrouw. Zijn de
twee vrouwen getrouwd/geregistreerd partners, dan krijgt de andere vrouw ook meteen
juridisch ouderschap en gezag. Wonen de twee vrouwen samen? > dan kan de andere vrouw
het kind erkennen. Maar let op: het kind moet dus wel vanuit zo’n donorbank verwekt zijn.
- Is het een bekende donor, dan geldt dit niet, dan zou ook die 2e vrouw (zélfs bij een huwelijk)
het kind moeten erkennen.
Mannen
- draagmoederschap/adoptie/pleegouder (maar dan geen juridisch ouder)
- Adoptie: juridisch ouder en gezag
Binnenlandse adoptie komt nauwelijks meer voor
Internationale adoptie is nu niet (meer) mogelijk
Partneradoptie is ook nog iets om te overwegen: gaat niet per se over die 2 mannen: gebeurt
ook bij samengestelde zinnen. Dat is bijvoorbeeld als een stiefouder heel erg betrokken is en als
