WERELDORIËNTERENDE ONTWIKKELING
2.1
9 JANUARI 2024
,NATUUREDUCATIE
NATUURBELEVING
BEGRIP NATUURBELEVING
Natuurbeleving:
Een ontmoeting met de natuur waarbij de natuurwaarde en betekenis voor je krijgt. In die ontmoeting ervaar je
positieve gevoelens. Er ontstaat een “relatie”, een verbondenheid met de natuur.
Toekennen van verschillende waarden:
§ Materiële waarden: Zoals voedsel
§ Immateriële, subjectieve waarden: Zoals blijdschap en verwondering bij het zien van een dier,
ontspanning bij een wandeling, goed gevoel, gevoel van eenheid en verbondenheid met de natuur.
§ Esthetische waarde van een mooi landschap
Enkele voorbeelden:
§ In de klas schelpen bestuderen en determineren
§ Een mooie natuurdocumentaire bekijken
§ Een rondleiding krijgen in het bos met een gids die veel uitleg geeft
§ Vogels voederen in de winter en de vogels op de voederplaats in je tuin observeren
§ Bomen determineren
HOE BELEVEN KINDEREN DE NATUUR
De kinderen moeten zich op hun gemak voelen. Ze moeten de natuur op “eigen wijze” gaan ontmoeten.
Uitnodigende natuur
Natuurrijke omgeving krijgt waarde in de mate dat kinderen er kunnen spelen, ravotten, dat er iets te beleven
valt.
Onder deze overkoepelende waarde (uitnodigende natuur) vallen volgende waarden=
Uitdagende natuur: Het beleven van intense exploratie en spannende aspecten van de natuur.
Gebruiksnatuur: Speelnatuur, eetnatuur (snoepen of eten van planten), natuur als leverancier van grondstoffen
om mee te spelen.
Intrigerende natuur: Natuur die uitnodigt tot meer willen weten, tot spieden en speuren; kinderen geven aan
dat ze op basis van hun ontdekkingen en belevingen meer willen weten, het kennisaspect staat hier voorop.
Esthetische natuur: Gaat over de schoonheidsbeleving van kinderen en is bij jonge kinderen beperkt tot concrete
dingen die ze mooi vinden. (Bv. Dieren, bloemen, …)
Recreatieve natuur: De natuur als het doel van uitstapjes, als decor voor ontspanningsactiviteiten.
1
,NATUURBELEVING EN NME
BEGRIPPEN
NME: Natuur -en milieueducatie (doel: gedragsveranderingen).
Natuureducatie:
Ontwikkelen van belangstelling voor planten, dieren en voor natuurbescherming.
Milieueducatie:
Legt de nadruk op de bewustwording in verband met milieuproblemen zoals water -en luchtverontreiniging en
milieuzorg.
NATUUREDUCATIE EN KENNISOVERDRACHT
Natuureducatie heeft als bedoeling om invloed uit te oefenen op het denken en handelen van mensen.
NATUURBELEVING IS DE BASIS
Natuurbeleving is één van de fundamenten voor natuur- en milieueducatie.
Voor jonge kinderen zijn het goede voorbeeld geven en het stellen van regels door belangrijke volwassenen
krachtige middelen om het gewenste gedrag op te roepen.
NATUUREDUCATIE
Natuureducatie:
Ontwikkelen van belangstelling voor planten en dieren en voor de natuurbescherming.
Hoe?
§ Kennis bijbrengen is onvoldoende.
§ Natuurbeleving is het fundament: zorg, respect en verantwoordelijkheid ontwikkelen vanuit de relatie
die kinderen hebben met de natuur.
§ Voor jonge kinderen: regels zetten, voorbeeldgedrag van volwassenen.
HOOFD, HART EN HANDEN
Wat we willen bereiken met natuureducatie is als volgt samen te vatten:
Kinderen waardering voor en een zorgzame omgang met de natuur bijbrengen, zodat het welzijn van de natuur
in hun eigen omgeving bevorderd wordt.
Doelstellingen van een natuureducatie aanbod voorgesteld via het model: Hoofd, hart en handen
§ Hoofd: Bijbrengen van kennis en inzichten.
§ Hart: Werken aan de relatie met de natuur, aan waarden en houdingen van verwondering, zorg, respect
en verantwoordelijkheid.
§ Handen: Ontwikkelen van motorische vaardigheden voor het omgaan met natuur, zorgvaardigheden,
onderzoek vaardigheden, actief bezig zijn, handelen.
2
, Vb. kriebeldieren
* Hoofd: bouw dieren
* Hart: respect voor natuur en dieren, plezier
* Hand: hulpmaterialen (schep en loep)
NATUUREDUCATIE IN DE PRAKTIJK
Natuureducatieve activiteiten:
Alle activiteiten waarin kleuters vanuit hun eigen belevingswereld met de natuur kunnen omgaan.
§ Aanbod rond dieren, planten, tuinieren… in de klas, levend hoekje, schooltuin
§ Natuurexploratie
§ Spelen in de natuur
§ Natuurzorg
SPELEN IN DE NATUUR
BUITEN SPELEN EN SPELEN IN DE NATUUR IS EEN BEDREIGDE BEZIGHEID
Beste manier voor het ontwikkelen van betrokkenheid, waarde toekenning In onze maatschappij bijna niet
meer mogelijk.
Waarom gebeurt het niet meer?
§ Minder speelplekken door bebouwing/ landbouw
§ Verkeer
§ Sociale onveiligheid
§ Kijkgroen
§ Weinig avontuur
Voordelen voor de ontwikkeling
§ Motorische vaardigheden
§ Omgaan met risico’s/ onvoorziene situaties
§ Sociale vaardigheden, creativiteit en fantasie
Gevolg: Kinderen zitten in de auto, voor de TV, voor een computerscherm. Ze leven in “dozen” en hebben een
overgeorganiseerd leven. Ze hebben te weinig beweging, missen een harmonische ontwikkeling en hebben te
weinig sociaal contact.
Initiatieven:
§ Speelbossen
§ Natuurspeeltuinen en avontuurlijke verwilderde speelplekken in parken
§ Natuurspeelplaatsen op scholen
3
2.1
9 JANUARI 2024
,NATUUREDUCATIE
NATUURBELEVING
BEGRIP NATUURBELEVING
Natuurbeleving:
Een ontmoeting met de natuur waarbij de natuurwaarde en betekenis voor je krijgt. In die ontmoeting ervaar je
positieve gevoelens. Er ontstaat een “relatie”, een verbondenheid met de natuur.
Toekennen van verschillende waarden:
§ Materiële waarden: Zoals voedsel
§ Immateriële, subjectieve waarden: Zoals blijdschap en verwondering bij het zien van een dier,
ontspanning bij een wandeling, goed gevoel, gevoel van eenheid en verbondenheid met de natuur.
§ Esthetische waarde van een mooi landschap
Enkele voorbeelden:
§ In de klas schelpen bestuderen en determineren
§ Een mooie natuurdocumentaire bekijken
§ Een rondleiding krijgen in het bos met een gids die veel uitleg geeft
§ Vogels voederen in de winter en de vogels op de voederplaats in je tuin observeren
§ Bomen determineren
HOE BELEVEN KINDEREN DE NATUUR
De kinderen moeten zich op hun gemak voelen. Ze moeten de natuur op “eigen wijze” gaan ontmoeten.
Uitnodigende natuur
Natuurrijke omgeving krijgt waarde in de mate dat kinderen er kunnen spelen, ravotten, dat er iets te beleven
valt.
Onder deze overkoepelende waarde (uitnodigende natuur) vallen volgende waarden=
Uitdagende natuur: Het beleven van intense exploratie en spannende aspecten van de natuur.
Gebruiksnatuur: Speelnatuur, eetnatuur (snoepen of eten van planten), natuur als leverancier van grondstoffen
om mee te spelen.
Intrigerende natuur: Natuur die uitnodigt tot meer willen weten, tot spieden en speuren; kinderen geven aan
dat ze op basis van hun ontdekkingen en belevingen meer willen weten, het kennisaspect staat hier voorop.
Esthetische natuur: Gaat over de schoonheidsbeleving van kinderen en is bij jonge kinderen beperkt tot concrete
dingen die ze mooi vinden. (Bv. Dieren, bloemen, …)
Recreatieve natuur: De natuur als het doel van uitstapjes, als decor voor ontspanningsactiviteiten.
1
,NATUURBELEVING EN NME
BEGRIPPEN
NME: Natuur -en milieueducatie (doel: gedragsveranderingen).
Natuureducatie:
Ontwikkelen van belangstelling voor planten, dieren en voor natuurbescherming.
Milieueducatie:
Legt de nadruk op de bewustwording in verband met milieuproblemen zoals water -en luchtverontreiniging en
milieuzorg.
NATUUREDUCATIE EN KENNISOVERDRACHT
Natuureducatie heeft als bedoeling om invloed uit te oefenen op het denken en handelen van mensen.
NATUURBELEVING IS DE BASIS
Natuurbeleving is één van de fundamenten voor natuur- en milieueducatie.
Voor jonge kinderen zijn het goede voorbeeld geven en het stellen van regels door belangrijke volwassenen
krachtige middelen om het gewenste gedrag op te roepen.
NATUUREDUCATIE
Natuureducatie:
Ontwikkelen van belangstelling voor planten en dieren en voor de natuurbescherming.
Hoe?
§ Kennis bijbrengen is onvoldoende.
§ Natuurbeleving is het fundament: zorg, respect en verantwoordelijkheid ontwikkelen vanuit de relatie
die kinderen hebben met de natuur.
§ Voor jonge kinderen: regels zetten, voorbeeldgedrag van volwassenen.
HOOFD, HART EN HANDEN
Wat we willen bereiken met natuureducatie is als volgt samen te vatten:
Kinderen waardering voor en een zorgzame omgang met de natuur bijbrengen, zodat het welzijn van de natuur
in hun eigen omgeving bevorderd wordt.
Doelstellingen van een natuureducatie aanbod voorgesteld via het model: Hoofd, hart en handen
§ Hoofd: Bijbrengen van kennis en inzichten.
§ Hart: Werken aan de relatie met de natuur, aan waarden en houdingen van verwondering, zorg, respect
en verantwoordelijkheid.
§ Handen: Ontwikkelen van motorische vaardigheden voor het omgaan met natuur, zorgvaardigheden,
onderzoek vaardigheden, actief bezig zijn, handelen.
2
, Vb. kriebeldieren
* Hoofd: bouw dieren
* Hart: respect voor natuur en dieren, plezier
* Hand: hulpmaterialen (schep en loep)
NATUUREDUCATIE IN DE PRAKTIJK
Natuureducatieve activiteiten:
Alle activiteiten waarin kleuters vanuit hun eigen belevingswereld met de natuur kunnen omgaan.
§ Aanbod rond dieren, planten, tuinieren… in de klas, levend hoekje, schooltuin
§ Natuurexploratie
§ Spelen in de natuur
§ Natuurzorg
SPELEN IN DE NATUUR
BUITEN SPELEN EN SPELEN IN DE NATUUR IS EEN BEDREIGDE BEZIGHEID
Beste manier voor het ontwikkelen van betrokkenheid, waarde toekenning In onze maatschappij bijna niet
meer mogelijk.
Waarom gebeurt het niet meer?
§ Minder speelplekken door bebouwing/ landbouw
§ Verkeer
§ Sociale onveiligheid
§ Kijkgroen
§ Weinig avontuur
Voordelen voor de ontwikkeling
§ Motorische vaardigheden
§ Omgaan met risico’s/ onvoorziene situaties
§ Sociale vaardigheden, creativiteit en fantasie
Gevolg: Kinderen zitten in de auto, voor de TV, voor een computerscherm. Ze leven in “dozen” en hebben een
overgeorganiseerd leven. Ze hebben te weinig beweging, missen een harmonische ontwikkeling en hebben te
weinig sociaal contact.
Initiatieven:
§ Speelbossen
§ Natuurspeeltuinen en avontuurlijke verwilderde speelplekken in parken
§ Natuurspeelplaatsen op scholen
3
