Begrippenlijst – Demografische ontwikkeling en maatschappelijke verandering
Maite Verscheure
Sociale stratificatie Verschillende lagen in de samenleving, wie
hogere laag bevindt heeft andere kansen.
Geïnstitutionaliseerde sociale ongelijkheid, want
sterk verankerd in de samenleving.
Sociale ongelijkheid Er is een hiërarchissche opbouw in de
samenleving (sociale lader) en ongelijke
toegang tot belangrijke middelen in een
samenleving naargelang de positie en de
statusverschillen.
Sociaal-economische positie Hoger op de ladder is beter toegang tot
belangrijke middelen in een samenleving
Sociaal-economische status Men kijkt op naar wie hoger staat en neerkijkt
op wie lager staat.
macht Men is in staat om het gedrag van ander te
beïnvloeden in functie van het eigen belang, en
zelfs tegen het beslag van die andere in. Hogere
positie op de ladder impliceert dat men meer
macht kan uitoefenen. En het is een middel om
in de hiërarchie te kunnen behouden of hoger
op te klimmen.
Multidemensioneel concept Deelcomponenten: financiële middelen,
(SES) tewerkstellings- en beroepsstatus en het
opleidingsniveau
statusinconsistentie Iemand scoort hoog op één van de
deelcomponenten maar laag op een ander.
armoede Gebrek aan financiële middelen om een
kwaliteitsvol leven te kunnen leiden
Sociale differentiatie Houdt in dat verschillende actoren verschillende
gespecialiseerde taken opnemen en
verschillende rollen uitvoeren, maar dit gaat
niet gepaard met sterke of sterk uitgesproken
waardeverschillen en verschillen in toegang tot
middelen
sociale mobiliteit Bestaande uit opwaartse of neerwaartse
mobiliteit -> verandering van positie op de
sociale lader.
Positionele mobiliteit Positie verander op ladder vb. leerkracht stond
vroeger hoger dan nu
armoederisicodrempel Een bedrag dat berekend wordt als 60% van
het mediane inkomen. Wie over minder
financiële middeln dan dit bedrag beschikt,
wordt beschouwd als iemand met een
armoederisico
referentiebudgetten Men bepaalt in eerste instantie aan welke
behoeften minimaal voldaan moeten worden
om een kwaliteitsvol leven te kunnenn leiden.
Men berekent welke noodzakelijke budget
daartegenover staan.
Gini-coëfficiënt Berekent hoeveel procent van de bevolking
toegang heeft tot hoeveel procent van de
financiële middelen
Inkomenskwintielverdeling Indicator die aangeeft hoeveel keer groter de
financiële middelen van de 20% rijksten in
verhouding tot de 20% armsten in een
, Begrippenlijst – Demografische ontwikkeling en maatschappelijke verandering
Maite Verscheure
samenleving zijn
Gini-coëfficiënt Berekent hoeveel procent van de bevolking
toegang heeft tot hoeveel procent van de
financiële middelen
Visie van blumberg Jager-verzamelaars stelden geen sociale
stratificatie wat gezamenlijk verkregen werd,
werd gedeeld. Stratificatie ontstond pas bij
overgang naar sedentair landbouwsamenleving.
Er kwam een surplus (grondbezit) die ze
afschermden en zo de toegang konden
ontzeggen. Productie en verdeling was vaak
binnen de families.
Beroepsclassficatieschema’s Tabellen waarbij beroepsklassen hiërarchisch
gerangschikt staan en kort omschreven
worden . typische kenmerken zijn mate van
leiderschap en autonomie, complexiteit van
taken of de nodige scholing. Vb. EGP schema
Drie standen Geestelijken, adel en tot slot boeren en burgers
Twee klassen (MARX) Burgerij en arbeiders
Functionalistische visie Logica dat hogere beroepen beter verdienste
hebben
Conflictsociologische visie Tegengestelde belangen van twee groepen die
een andere relatie tot productiemiddelen
hebben
kennismaatschappij Meer nood is aan hooggeschoolden, dus
laaggeschoolden krijgen minder kansen.
Duale arbeidsmarkt Arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door een
breuklijn tussen vrij hoog opgeleide
tewerkgestelden en loog opgeleide werklozen.
Nieuwe sociale kwestie Ze vindt haar oorsprong in de kringloop die
hogere scholing omzet in een efficiëntere
organisatie en economie. Zij komt tot uiting in
de druk op het bestaande stelsel van sociale
zekerheid en op de instellingen van de
welvaartsstaat. De instellingen van de
huidige welvaartsstaat lijken niet meer bij
machte om onder die omstandigheden armoede
te beperken. De NSK wordt gekenmerkt door de
duale arbeidsmarkt. In de huidige
kenniseconomie, gekenmerkt door een sterke
focus op wetenschappelijke en
technologische ontwikkelingen, vooral voor
hooggeschoolden een plaats weggelegd is.
Een behoorlijk deel van de bevolking,
waaronder laaggeschoolden, krijgt vrijwel geen
kansen op de
arbeidsmarkt. Het feit dat deze categorie over
heel specifieke kenmerken beschikt dat hen
onderscheidt van de werkenden, vormt
daarenboven een bedreiging van de solidariteit
meritocratie Iemands sociaal-economische positie door
zijn/haar eigen verdiensten bepaald wordt niet
zozeer door afkomst.
Geïnstitutionaliseerd Structuur als cultuur vormen een leidraad voor
Maite Verscheure
Sociale stratificatie Verschillende lagen in de samenleving, wie
hogere laag bevindt heeft andere kansen.
Geïnstitutionaliseerde sociale ongelijkheid, want
sterk verankerd in de samenleving.
Sociale ongelijkheid Er is een hiërarchissche opbouw in de
samenleving (sociale lader) en ongelijke
toegang tot belangrijke middelen in een
samenleving naargelang de positie en de
statusverschillen.
Sociaal-economische positie Hoger op de ladder is beter toegang tot
belangrijke middelen in een samenleving
Sociaal-economische status Men kijkt op naar wie hoger staat en neerkijkt
op wie lager staat.
macht Men is in staat om het gedrag van ander te
beïnvloeden in functie van het eigen belang, en
zelfs tegen het beslag van die andere in. Hogere
positie op de ladder impliceert dat men meer
macht kan uitoefenen. En het is een middel om
in de hiërarchie te kunnen behouden of hoger
op te klimmen.
Multidemensioneel concept Deelcomponenten: financiële middelen,
(SES) tewerkstellings- en beroepsstatus en het
opleidingsniveau
statusinconsistentie Iemand scoort hoog op één van de
deelcomponenten maar laag op een ander.
armoede Gebrek aan financiële middelen om een
kwaliteitsvol leven te kunnen leiden
Sociale differentiatie Houdt in dat verschillende actoren verschillende
gespecialiseerde taken opnemen en
verschillende rollen uitvoeren, maar dit gaat
niet gepaard met sterke of sterk uitgesproken
waardeverschillen en verschillen in toegang tot
middelen
sociale mobiliteit Bestaande uit opwaartse of neerwaartse
mobiliteit -> verandering van positie op de
sociale lader.
Positionele mobiliteit Positie verander op ladder vb. leerkracht stond
vroeger hoger dan nu
armoederisicodrempel Een bedrag dat berekend wordt als 60% van
het mediane inkomen. Wie over minder
financiële middeln dan dit bedrag beschikt,
wordt beschouwd als iemand met een
armoederisico
referentiebudgetten Men bepaalt in eerste instantie aan welke
behoeften minimaal voldaan moeten worden
om een kwaliteitsvol leven te kunnenn leiden.
Men berekent welke noodzakelijke budget
daartegenover staan.
Gini-coëfficiënt Berekent hoeveel procent van de bevolking
toegang heeft tot hoeveel procent van de
financiële middelen
Inkomenskwintielverdeling Indicator die aangeeft hoeveel keer groter de
financiële middelen van de 20% rijksten in
verhouding tot de 20% armsten in een
, Begrippenlijst – Demografische ontwikkeling en maatschappelijke verandering
Maite Verscheure
samenleving zijn
Gini-coëfficiënt Berekent hoeveel procent van de bevolking
toegang heeft tot hoeveel procent van de
financiële middelen
Visie van blumberg Jager-verzamelaars stelden geen sociale
stratificatie wat gezamenlijk verkregen werd,
werd gedeeld. Stratificatie ontstond pas bij
overgang naar sedentair landbouwsamenleving.
Er kwam een surplus (grondbezit) die ze
afschermden en zo de toegang konden
ontzeggen. Productie en verdeling was vaak
binnen de families.
Beroepsclassficatieschema’s Tabellen waarbij beroepsklassen hiërarchisch
gerangschikt staan en kort omschreven
worden . typische kenmerken zijn mate van
leiderschap en autonomie, complexiteit van
taken of de nodige scholing. Vb. EGP schema
Drie standen Geestelijken, adel en tot slot boeren en burgers
Twee klassen (MARX) Burgerij en arbeiders
Functionalistische visie Logica dat hogere beroepen beter verdienste
hebben
Conflictsociologische visie Tegengestelde belangen van twee groepen die
een andere relatie tot productiemiddelen
hebben
kennismaatschappij Meer nood is aan hooggeschoolden, dus
laaggeschoolden krijgen minder kansen.
Duale arbeidsmarkt Arbeidsmarkt wordt gekenmerkt door een
breuklijn tussen vrij hoog opgeleide
tewerkgestelden en loog opgeleide werklozen.
Nieuwe sociale kwestie Ze vindt haar oorsprong in de kringloop die
hogere scholing omzet in een efficiëntere
organisatie en economie. Zij komt tot uiting in
de druk op het bestaande stelsel van sociale
zekerheid en op de instellingen van de
welvaartsstaat. De instellingen van de
huidige welvaartsstaat lijken niet meer bij
machte om onder die omstandigheden armoede
te beperken. De NSK wordt gekenmerkt door de
duale arbeidsmarkt. In de huidige
kenniseconomie, gekenmerkt door een sterke
focus op wetenschappelijke en
technologische ontwikkelingen, vooral voor
hooggeschoolden een plaats weggelegd is.
Een behoorlijk deel van de bevolking,
waaronder laaggeschoolden, krijgt vrijwel geen
kansen op de
arbeidsmarkt. Het feit dat deze categorie over
heel specifieke kenmerken beschikt dat hen
onderscheidt van de werkenden, vormt
daarenboven een bedreiging van de solidariteit
meritocratie Iemands sociaal-economische positie door
zijn/haar eigen verdiensten bepaald wordt niet
zozeer door afkomst.
Geïnstitutionaliseerd Structuur als cultuur vormen een leidraad voor
