H1 – Seksualiteit in perspectief
Sex & Gender
Gender – man, vrouw of een ander gender zijn, zoals trans
Gender binair – Conceptualiseren van gender dat het alleen 2 categorieën zou hebben: man of vrouw
Seksueel gedrag – gedrag dat zorgt voor arousal en de kans op een orgasme vergroot
In dit boek is sex echt gericht op de seksuele handelingen en seksuele anatomie. En gender gaat meer
over welk geslacht je bent.
Geschiedenis van seksualiteit – Religie en wetenschap
Eerst was de voornaamste bron van seksuele informatie met name religie, later kwam daar ook
wetenschap bij. Mijlpalen in de geschiedenis van wetenschappelijk onderzoek naar seks:
Media
Tegenwoordig is het niet meer de religie die zo’n invloed heeft, maar eerder de media. Er zijn
meerdere theorieën hoe de media ons dan kan beïnvloeden:
1. Cultivatie theorie
a. Focust op het gegeven dat men denkt dat wat zij op tv zien, daadwerkelijk de
werkelijkheid representeert
2. Framing theorie
a. De media richt de aandacht op enkele onderwerpen, maar niet op andere onderwerpen,
wat suggereert hoe we over bepaalde onderwerpen zouden moeten denken
3. Sociale cognitieve theorie
a. Het idee dat de media voor rolmodellen zorgen, die we gaan imiteren
4. Selectiviteit
a. Men selecteert en besteedt alleen aandacht aan bepaalde media, maar niet naar andere.
Dit kan dan zorgen voor het verkrijgen van verschillende informatie, aangezien je
alleen beïnvloed kan worden door hetgeen waar jij aan blootgesteld wordt
5. Bekrachtigende Spiraal theorie
a. Iemands sociale identiteiten en ideologieën voorspellen iemands mediagebruik,
waardoor de media onze identiteit en overtuigingen beïnvloedt
6. Differentiële susceptibiliteit model
a. Dat niet iedereen op eenzelfde manier reageert op hetzelfde mediabericht, de een is
gevoeliger ervoor dan de ander
,Cross-culturele perspectieven op seksualiteit
Cultuur – het deel van de omgeving, gecreëerd door mensen, waaronder de betekenissen die een
groep aanneemt, deze betekenissen faciliteren sociale coördinatie en verduidelijken waar de grenzen
tussen groepen liggen
Individualistische culturen – benadrukken onafhankelijkheid, autonomie en de individuele rechten
Collectivistische culturen – benadrukken onderlinge afhankelijkheid en verbindingen tussen mensen.
De groep is hier belangrijker dan het individu
Honor culturen – benadrukken de individuele reputatie en de respect/eer die men naar elkaar moet
tonen
Etnocentrisme – de neiging om iemands eigen etnische groep en cultuur als ‘superieur’ te
beschouwen en te geloven dat dat de standaarden zijn waarmee andere culturen beoordeeld worden.
Tussen de verschillende culturen zijn er veel verschillen in seksueel gedrag. Zo kan het aantal keer dat
er seks is per week verschillen. Maar ook de houdingen richting premaritale en extramaritale seks,
masturbatie, seks met hetzelfde geslacht en genderrollen verschillen erg.
Variaties in seksuele technieken
Welke gedragingen als ‘normaal’ worden beschouwd, verschillen per cultuur. Zo kan het in de ene
cultuur heel normaal gevonden worden als 2 mensen zoenen en daarmee speeksel uitwisselen, maar is
dat voor een andere cultuur juist heel raar.
Seks met partners van hetzelfde geslacht
Aan het ene extreme uiteinde zijn de culturen die seks met hetzelfde geslacht sterk afkeuren. Andere
culturen keuren het enkel af bij volwassenen, maar niet bij kinderen. En weer andere culturen
stimuleren het juist.
Er is veel variatie in hoe culturen kijken naar seks met hetzelfde geslacht, maar er lijken 2 algemene
regels te ontstaan:
1. Het maakt niet uit hoe een bepaalde cultuur homoseksualiteit behandelt, maar het komt hoe
dan ook in iedere cultuur wel voor
2. Homoseksueel gedrag is nooit de predominante vorm van seksueel gedrag voor volwassenen
in de culturen die bestudeerd zijn
Sociale klasse en seks
Hoe hoger de opleiding van vrouwen, hoe waarschijnlijker het is dat ze de pil gebruiken Maar er zijn
ook wel overeenkomsten tussen de verschillende sociale klassen
H2 – Theoretische perspectieven op seksualiteit
Evolutionaire theorieën
- Sociobiologie
- Evolutionaire psychologie
- Genderneutrale evolutionaire theorie
Sociobiologie
Sociobiologie – de toepassing van evolutionaire biologie om sociaal gedrag van dieren, waaronder
mensen, te begrijpen. Seksueel gedrag is een vorm van sociaal gedrag.
,Volgens de sociobiologen zijn veel van de kenmerken die je als aantrekkelijk beschouwd, indicatief
voor de gezondheid en vitaliteit van het individu zijn. Deze zijn vervolgens weer gerelateerd aan de
potentie voor reproductie: een ongezond iemand heeft minder kans op gezonde kinderen.
Naast natuurlijke selectie (evolutie) zou er ook seksuele selectie bestaan. Dit is de selectie die
verschillen creëert tussen mannen en vrouwen. Het bestaat uit 2 processen:
1. Competitie tussen leden van een geslacht (vaak mannen), voor de leden van het andere
geslacht
2. Voorkeur door leden van het ene geslacht (vaak vrouwen) voor bepaalde leden van het andere
Er is wel kritiek gekomen op de visie van de sociobiologen. O.a. dat er bij sociobiologie met name
gefocust wordt op dat de centrale functie van seks de reproductie zou zijn.
Evolutionaire psychologie
Evolutionaire psychologie – focust op de psychologische mechanismen die vorm gekregen hebben
door evolutie
Volgens de theorie doen vrouwen aan intra-seksuele competitie (dus met andere vrouwen) voor
toegang tot mannen. Zo zouden vrouwen die een langetermijnstrategie aannemen, negatief reageren op
vrouwen die juist voor korte termijn gaan (slet)
Genderneutrale evolutionaire theorie
Iets dat de emgeving waarin mensen zich bevinden erg varieert, zowel over geografische ruimte als
over het leven van een individu. Het is daarom niet juist om te zeggen dat mensen vaste gedragingen
vertonen, die bepaald zijn door evolutie. Het is daarentegen juist het meest adaptief voor individuen
om flexibel te zijn in hun gedrag. En dat is dan ook waar evolutie voor geselecteerd heeft: flexibiliteit
en aanpassingsvermogen
Psychologische theorieën
- Psychoanalytische theorie
- Learning theorie
- Sociale uitwisselingstheorie
- Cognitieve theorie
Psychoanalytische theorie
Volgens Freud zijn er 2 dingen/krachten die menselijk gedrag motiveren/vormgeven: libido (seks
drive, seks energie) en thanatos (doodsinstinct).
Hij stelde dat de persoonlijkheid verdeeld is in 3 delen:
1. Id
a. basic deel van persoonlijkheid
b. reservoir van psychische energie (waaronder libido)
c. Handelt o.b.v. de pleasure principe
2. Ego
a. Handelt o.b.v. het realiteitsprincipe
b. Probeert de Id in bedwang te houden
3. Superego
a. Bewustzijn
b. Bevat de waarden en idealen van de maatschappij
c. Het probeert de impulsen van de id te remmen en de ego te overtuigen om te streven
voor morele doelen i.p.v. enkel de realistische
, Fasen van psychoseksuele ontwikkeling
Er zouden 3 erogene zones zijn, dit zijn zones die erg gevoelig zijn voor stimulatie. Bij aanraking kan
het gevoelens van plezier opleveren. De zones zijn: (1) mond en lippen, (2) genitaliën, (3) anus.
Volgens Freud gaat een kind door meerdere ontwikkelingsfasen, waarbij in iedere fase de focus op een
andere erogene zone ligt.
1. Orale fase
a. Plezier door zuigen/stimuleren van de lippen en mond
2. Anale fase
a. Focus op eliminatie
3. Fallische fase
a. Focus op penis (jongens)
i. Ontwikkeling van Oedipus complex – seksuele aantrekking van een jongetje
naar zijn moeder
b. Voor meisjes is deze fase wat lastiger, aangezien zij geen penis hebben. Het begint dan
ook met een “traumatische ervaring” doordat zij beseffen dat ze geen penis hebben.
Maar dat ze dat wel heel graag zou willen. Hierdoor ontstaat het Electra complex,
waarbij het meisje een seksuele aantrekking heeft naar haar vader (omdat hij een penis
heeft)
4. Latente fase
a. Nadat het Oedipus of Electra complex is opgelost, volgt de latente fase
b. Seksuele impulsen zijn onderdrukt / niet aanwezig
c. Duurt ongeveer tot de puberteit
5. Genitale fase
a. Seksuele neigingen worden meer genitaal
b. De orale, anale en genitale urges komen samen om de biologische functie van
reproductie te promoten
Learning theorie
Klassieke conditionering – Het leerproces waarin een eerst neutrale stimulus (geconditioneerde
stimulus) herhaaldelijk wordt gecombineerd met een ongeconditioneerde stimulus dat reflexmatig
voor een ongeconditioneerde respons zorgt. Uiteindelijk zal de geconditioneerde stimulus voor die
respons zorgen.
Operante conditionering – Leerproces waarbij een bepaald gedrag wordt beloond of bestraft. Als een
beloning volgt, wordt het waarschijnlijker dat dat gedrag in de toekomst opnieuw vertoond wordt.
Wanneer een straf volgt, zal het gedrag waarschijnlijk niet opnieuw vertoond worden.
Gedragsmodificatie – een set van operante conditioneringstechnieken die gebruikt worden om
menselijk gedrag te modificeren.
Sociaal leren – gebaseerd op principes van operante conditionering, maar het herkent ook de andere
processen die van invloed zijn: imitatie en observationeel leren.
Sociale uitwisselingstheorie
Sociale uitwisselingstheorie gebruikt het concept van kosten en baten om relaties tussen mensen uit te
leggen. De theorie stelt dat we keuzevrijheid hebben en we vaak verschillende keuzes hebben. We
proberen de baten (beloningen) te maximaliseren en de kosten te minimaliseren bij het maken van een
keus.
Dit is die theorie van Groepsdynamica met CL en CLalt.
Sex & Gender
Gender – man, vrouw of een ander gender zijn, zoals trans
Gender binair – Conceptualiseren van gender dat het alleen 2 categorieën zou hebben: man of vrouw
Seksueel gedrag – gedrag dat zorgt voor arousal en de kans op een orgasme vergroot
In dit boek is sex echt gericht op de seksuele handelingen en seksuele anatomie. En gender gaat meer
over welk geslacht je bent.
Geschiedenis van seksualiteit – Religie en wetenschap
Eerst was de voornaamste bron van seksuele informatie met name religie, later kwam daar ook
wetenschap bij. Mijlpalen in de geschiedenis van wetenschappelijk onderzoek naar seks:
Media
Tegenwoordig is het niet meer de religie die zo’n invloed heeft, maar eerder de media. Er zijn
meerdere theorieën hoe de media ons dan kan beïnvloeden:
1. Cultivatie theorie
a. Focust op het gegeven dat men denkt dat wat zij op tv zien, daadwerkelijk de
werkelijkheid representeert
2. Framing theorie
a. De media richt de aandacht op enkele onderwerpen, maar niet op andere onderwerpen,
wat suggereert hoe we over bepaalde onderwerpen zouden moeten denken
3. Sociale cognitieve theorie
a. Het idee dat de media voor rolmodellen zorgen, die we gaan imiteren
4. Selectiviteit
a. Men selecteert en besteedt alleen aandacht aan bepaalde media, maar niet naar andere.
Dit kan dan zorgen voor het verkrijgen van verschillende informatie, aangezien je
alleen beïnvloed kan worden door hetgeen waar jij aan blootgesteld wordt
5. Bekrachtigende Spiraal theorie
a. Iemands sociale identiteiten en ideologieën voorspellen iemands mediagebruik,
waardoor de media onze identiteit en overtuigingen beïnvloedt
6. Differentiële susceptibiliteit model
a. Dat niet iedereen op eenzelfde manier reageert op hetzelfde mediabericht, de een is
gevoeliger ervoor dan de ander
,Cross-culturele perspectieven op seksualiteit
Cultuur – het deel van de omgeving, gecreëerd door mensen, waaronder de betekenissen die een
groep aanneemt, deze betekenissen faciliteren sociale coördinatie en verduidelijken waar de grenzen
tussen groepen liggen
Individualistische culturen – benadrukken onafhankelijkheid, autonomie en de individuele rechten
Collectivistische culturen – benadrukken onderlinge afhankelijkheid en verbindingen tussen mensen.
De groep is hier belangrijker dan het individu
Honor culturen – benadrukken de individuele reputatie en de respect/eer die men naar elkaar moet
tonen
Etnocentrisme – de neiging om iemands eigen etnische groep en cultuur als ‘superieur’ te
beschouwen en te geloven dat dat de standaarden zijn waarmee andere culturen beoordeeld worden.
Tussen de verschillende culturen zijn er veel verschillen in seksueel gedrag. Zo kan het aantal keer dat
er seks is per week verschillen. Maar ook de houdingen richting premaritale en extramaritale seks,
masturbatie, seks met hetzelfde geslacht en genderrollen verschillen erg.
Variaties in seksuele technieken
Welke gedragingen als ‘normaal’ worden beschouwd, verschillen per cultuur. Zo kan het in de ene
cultuur heel normaal gevonden worden als 2 mensen zoenen en daarmee speeksel uitwisselen, maar is
dat voor een andere cultuur juist heel raar.
Seks met partners van hetzelfde geslacht
Aan het ene extreme uiteinde zijn de culturen die seks met hetzelfde geslacht sterk afkeuren. Andere
culturen keuren het enkel af bij volwassenen, maar niet bij kinderen. En weer andere culturen
stimuleren het juist.
Er is veel variatie in hoe culturen kijken naar seks met hetzelfde geslacht, maar er lijken 2 algemene
regels te ontstaan:
1. Het maakt niet uit hoe een bepaalde cultuur homoseksualiteit behandelt, maar het komt hoe
dan ook in iedere cultuur wel voor
2. Homoseksueel gedrag is nooit de predominante vorm van seksueel gedrag voor volwassenen
in de culturen die bestudeerd zijn
Sociale klasse en seks
Hoe hoger de opleiding van vrouwen, hoe waarschijnlijker het is dat ze de pil gebruiken Maar er zijn
ook wel overeenkomsten tussen de verschillende sociale klassen
H2 – Theoretische perspectieven op seksualiteit
Evolutionaire theorieën
- Sociobiologie
- Evolutionaire psychologie
- Genderneutrale evolutionaire theorie
Sociobiologie
Sociobiologie – de toepassing van evolutionaire biologie om sociaal gedrag van dieren, waaronder
mensen, te begrijpen. Seksueel gedrag is een vorm van sociaal gedrag.
,Volgens de sociobiologen zijn veel van de kenmerken die je als aantrekkelijk beschouwd, indicatief
voor de gezondheid en vitaliteit van het individu zijn. Deze zijn vervolgens weer gerelateerd aan de
potentie voor reproductie: een ongezond iemand heeft minder kans op gezonde kinderen.
Naast natuurlijke selectie (evolutie) zou er ook seksuele selectie bestaan. Dit is de selectie die
verschillen creëert tussen mannen en vrouwen. Het bestaat uit 2 processen:
1. Competitie tussen leden van een geslacht (vaak mannen), voor de leden van het andere
geslacht
2. Voorkeur door leden van het ene geslacht (vaak vrouwen) voor bepaalde leden van het andere
Er is wel kritiek gekomen op de visie van de sociobiologen. O.a. dat er bij sociobiologie met name
gefocust wordt op dat de centrale functie van seks de reproductie zou zijn.
Evolutionaire psychologie
Evolutionaire psychologie – focust op de psychologische mechanismen die vorm gekregen hebben
door evolutie
Volgens de theorie doen vrouwen aan intra-seksuele competitie (dus met andere vrouwen) voor
toegang tot mannen. Zo zouden vrouwen die een langetermijnstrategie aannemen, negatief reageren op
vrouwen die juist voor korte termijn gaan (slet)
Genderneutrale evolutionaire theorie
Iets dat de emgeving waarin mensen zich bevinden erg varieert, zowel over geografische ruimte als
over het leven van een individu. Het is daarom niet juist om te zeggen dat mensen vaste gedragingen
vertonen, die bepaald zijn door evolutie. Het is daarentegen juist het meest adaptief voor individuen
om flexibel te zijn in hun gedrag. En dat is dan ook waar evolutie voor geselecteerd heeft: flexibiliteit
en aanpassingsvermogen
Psychologische theorieën
- Psychoanalytische theorie
- Learning theorie
- Sociale uitwisselingstheorie
- Cognitieve theorie
Psychoanalytische theorie
Volgens Freud zijn er 2 dingen/krachten die menselijk gedrag motiveren/vormgeven: libido (seks
drive, seks energie) en thanatos (doodsinstinct).
Hij stelde dat de persoonlijkheid verdeeld is in 3 delen:
1. Id
a. basic deel van persoonlijkheid
b. reservoir van psychische energie (waaronder libido)
c. Handelt o.b.v. de pleasure principe
2. Ego
a. Handelt o.b.v. het realiteitsprincipe
b. Probeert de Id in bedwang te houden
3. Superego
a. Bewustzijn
b. Bevat de waarden en idealen van de maatschappij
c. Het probeert de impulsen van de id te remmen en de ego te overtuigen om te streven
voor morele doelen i.p.v. enkel de realistische
, Fasen van psychoseksuele ontwikkeling
Er zouden 3 erogene zones zijn, dit zijn zones die erg gevoelig zijn voor stimulatie. Bij aanraking kan
het gevoelens van plezier opleveren. De zones zijn: (1) mond en lippen, (2) genitaliën, (3) anus.
Volgens Freud gaat een kind door meerdere ontwikkelingsfasen, waarbij in iedere fase de focus op een
andere erogene zone ligt.
1. Orale fase
a. Plezier door zuigen/stimuleren van de lippen en mond
2. Anale fase
a. Focus op eliminatie
3. Fallische fase
a. Focus op penis (jongens)
i. Ontwikkeling van Oedipus complex – seksuele aantrekking van een jongetje
naar zijn moeder
b. Voor meisjes is deze fase wat lastiger, aangezien zij geen penis hebben. Het begint dan
ook met een “traumatische ervaring” doordat zij beseffen dat ze geen penis hebben.
Maar dat ze dat wel heel graag zou willen. Hierdoor ontstaat het Electra complex,
waarbij het meisje een seksuele aantrekking heeft naar haar vader (omdat hij een penis
heeft)
4. Latente fase
a. Nadat het Oedipus of Electra complex is opgelost, volgt de latente fase
b. Seksuele impulsen zijn onderdrukt / niet aanwezig
c. Duurt ongeveer tot de puberteit
5. Genitale fase
a. Seksuele neigingen worden meer genitaal
b. De orale, anale en genitale urges komen samen om de biologische functie van
reproductie te promoten
Learning theorie
Klassieke conditionering – Het leerproces waarin een eerst neutrale stimulus (geconditioneerde
stimulus) herhaaldelijk wordt gecombineerd met een ongeconditioneerde stimulus dat reflexmatig
voor een ongeconditioneerde respons zorgt. Uiteindelijk zal de geconditioneerde stimulus voor die
respons zorgen.
Operante conditionering – Leerproces waarbij een bepaald gedrag wordt beloond of bestraft. Als een
beloning volgt, wordt het waarschijnlijker dat dat gedrag in de toekomst opnieuw vertoond wordt.
Wanneer een straf volgt, zal het gedrag waarschijnlijk niet opnieuw vertoond worden.
Gedragsmodificatie – een set van operante conditioneringstechnieken die gebruikt worden om
menselijk gedrag te modificeren.
Sociaal leren – gebaseerd op principes van operante conditionering, maar het herkent ook de andere
processen die van invloed zijn: imitatie en observationeel leren.
Sociale uitwisselingstheorie
Sociale uitwisselingstheorie gebruikt het concept van kosten en baten om relaties tussen mensen uit te
leggen. De theorie stelt dat we keuzevrijheid hebben en we vaak verschillende keuzes hebben. We
proberen de baten (beloningen) te maximaliseren en de kosten te minimaliseren bij het maken van een
keus.
Dit is die theorie van Groepsdynamica met CL en CLalt.
