1 Wat is filosofie?
1.1 Drie Aspecten:
ATTITUDE METHODE DOMEIN
Aristoteles: Probleem: Filosofie heeft niet zoveel te maken met attitude
Alle mensen verlangen van nature naar wijsheid Filosofen gebruiken een waaier van methoden, en methodologie:
maar geen daarvan is uniek voor de filosofie. Filosofie heeft wel te maken met de aard van de
Nigel Warburton: vragen en problemen waarmee ze zich
→Enkele unieke methoden voor de wijsbegeerte:
Filosofie is een ongewoon onderwerp en degene bezighouden
die het beoefenen komen niet overeen over wat 1) Filosofen maken graag gebruik van eigen
het gaat.. intuïties
2 betekenissen: →De idee en interpretering van tijd.
Filosofen = Party-Poopers (ergeren zich aan de 1. 17e & 18e eeuwse filosofen, om te verwijzen
banaliteiten waarop ons dagelijks leven rust) naar kennis die op een onmiddellijke manier Filosofen hebben voorliefde voor moeilijke
→ Dus filosfen stellen alles in vraag werd verkregen (Descartes: Des Idees claires onbeantwoorde vragen, hierdoor zien we geen
et distinctes, ‘je pense donc je suis’) vooruitgang in de filosofie, net als bij de kunst
Descartes: 2. 20e eeuw nieuwe negatieve betekenis,
Gezichtsvermogen en andere zintuigen bedriegen Stelling:
‘common sense’, gezond verstand →
ons vaak Geen vooruitgang in de filosofie, maar wel in de
meningen die vaak moeilijk veranderbaar zijn wetenschappen, kunnen we op allerlei manieren
Vb. Illusies
onderuithalen.
→ Filosofen die vandaag de dag enkel gebruik 1) De wetenschap boekt ook geen
maken van intuïtie worden weggelachen! vooruitgang
Miller Ulrey → Thomas Kuhn beweert dat de ontwikkeling in
Vraag: is al onze kennis dan ook onbetrouwbaar? 2) Conceptuele analyse de wetenschappen met horten en stoten
Volgens Descartes niet MAAR we worden wel Luciano Floridi: verloopt.
voorturend op een dwaalspoor gezet door God of
een kwaadaardige génie. Filosofie is ‘conceptual engineering’ → het →Het zijn allemaal verschillende paradigma’s
ontrafelen van concepten dat we in het leven te met elk zijn vooruitgang maar tussen de
Filosofische kritiek opent mogelijkheden dat achteloos gebruiken (liefde, tijd, vrijheid) paradigma’s ziet men ook geen vooruitgang.
dingen anders zouden (of hadden) moeten zijn,
de bekritiseerde elementen → vervangen door → Deze methode vaak gebruikt door filosofen 2) Wel vooruitgang in de filosofie:
maar niet enkel door filosofen. Het zit in de kern 1. Er zijn talloze wetenschappen
elementen die beter bestand zijn tegen kritiek
van alle wetenschappen. ontstaan in de schoot van de filosofie
1
, I. Psychologie
3) Gedachte-experiment
II. Isaac Newton (filosoof) → Natuurkunde
Hedendaagse wetenschappers en filosofen: 1) Het instrument van de verbeelding:
nieuwe informatie verkrijgen over een
thema zonder een experiment 2. Hiernaast is er ook nog de ‘negatieve’
→ Heel wat attitudes gemeenschappelijk vooruitgang van de filosofie:
Bv. 1) zoeken naar waarheid (empirische data) → in de menselijke
→ We weten niet wat de juiste antwoorden zijn,
2) ze zijn kritisch geest.
3)... maar we weten wel almaar beter wat de
2) We kunnen afleiden uit het gedachte- verkeerde antwoorden zijn.
experiment dat de zekerheden waar we
trots op zijn, eigenlijk geen echte,
fundamentele zekerheden zijn.
(inbeelding)
== Brain in a vat
→ Er is een dolgedraaide professor die op een
andere planeet onze hersenen signalen geeft
door een computer bijvoorbeeld. Die geven ons
alleen de indruk van wat we aan het doen zijn,
hersenen beschikken niet over een manier om na
te gaan of onze indrukken echt zijn.
3) Gebruik enkel in filosofie?
Neen. Ook in wetenschappen,..
Bv. Lift-experiment van Einstein.
2
,1.2 Vier Deeldomeinen
METAFYSICA LOGICA EPISTEMOLOGIE OF KENNISLEER ETHIEK OF MORAALFILOSOFIE
Bestudeert de aard en de structuur Legt ons uit wat het betekent om Buigt zich over de aard, de structuur Het leven is vervuld met dingen die
van de wereld. deugdelijk te redeneren en te en de mogelijkheid van onze kennis. we moeten doen OF toch zouden
argumenteren. moeten doen..
→ Epistemologen willen weten wat
Meeste metafysische vragen:
→ groot deel van de logica is gewijd de reikwijdte is van onze kennis?
Wat betekent het om te bestaan? Bv.
Wat betekent het voor iets of aan het weerleggen van Grootouders bezoeken in het
iemand dat het/zij/hij bestaat? drogredenen (= een redenering die rusthuis, naar de keuring gaan,
→ Hoe we kennis verwerven?
niet klopt, maar wel aannemelijk eerlijk zijn,…
Fysicalisten/materialisten lijkt)!
Mentale toestanden zijn gewoon → Wat kennis precies is? Dit noemt men het normatieve
hersentoestanden en dus Vb drogreden: universum:
opgebouwd uit fysisch spul SLIPPERY SLOPE: De twijfelzucht van Descartes: Filosofen beschrijven dit als de
Als we vandaag A doen, zal vroeg of Begint als een epistemologische verzameling van rechten, plichten,
⇔ Dualisten: laat B volgen. EN B is hoogst expeditie aan de hand van twijfel aanbevelingen, geboden en
Mentale toestanden zijn onwenselijk. Dus mogen we A niet verboden.
opgebouwd uit geestesspul en niet doen. → De zoektocht naar een zekere
uit fysisch spul kennis, de vraag of en in welke mate
het gerechtvaardigd is te geloven dat → Niet alle items in dat universum
Waarom is het probleem van geest wat we weten waar is. zijn van morele aard (=mag je
en lichaam metafyisch? stelen van de zeer rijken als
armen):
→ Brain in a vat = typisch
Bv.
→ zelfs woordenboeken hebben epistemologisch experiment Witte of rode wijn bij een
hier geen antwoord voor visgerecht?
→ Toegepaste vorm van
epistemologie: Wetenschapsfilosofie Asbest laten verwijderen door een
1) Algemene wetenschapsfilo gespecialiseerde firma of niet?
Houdt zich bezig met fundamentele
filosofische kwesties die in verband → Men gaat dillema’s op
staan met de wetenschap. verschillende manieren
→ vragen als: interpreteren
Hoe verhouden wetenschappen zich
tegenover elkaar?
3
, Zijn er meer fundamentele
wetenschappen dan andere?
2) Toegepaste wetenschapsfilo
Houdt zich bezig met filosofische
vragen met betrekking tot specifieke
wetenschappen als: biologie,
gentechnologie,…
→ vragen als:
Bestaat er zoiets als menselijke
natuur?
Vergelijking
→Algemene:
Intrinsieke intresse in de
wetenschappen
→Toegepaste:
Eerder instrumentele intresse
(specifiek onderzoek etc.)
4
1.1 Drie Aspecten:
ATTITUDE METHODE DOMEIN
Aristoteles: Probleem: Filosofie heeft niet zoveel te maken met attitude
Alle mensen verlangen van nature naar wijsheid Filosofen gebruiken een waaier van methoden, en methodologie:
maar geen daarvan is uniek voor de filosofie. Filosofie heeft wel te maken met de aard van de
Nigel Warburton: vragen en problemen waarmee ze zich
→Enkele unieke methoden voor de wijsbegeerte:
Filosofie is een ongewoon onderwerp en degene bezighouden
die het beoefenen komen niet overeen over wat 1) Filosofen maken graag gebruik van eigen
het gaat.. intuïties
2 betekenissen: →De idee en interpretering van tijd.
Filosofen = Party-Poopers (ergeren zich aan de 1. 17e & 18e eeuwse filosofen, om te verwijzen
banaliteiten waarop ons dagelijks leven rust) naar kennis die op een onmiddellijke manier Filosofen hebben voorliefde voor moeilijke
→ Dus filosfen stellen alles in vraag werd verkregen (Descartes: Des Idees claires onbeantwoorde vragen, hierdoor zien we geen
et distinctes, ‘je pense donc je suis’) vooruitgang in de filosofie, net als bij de kunst
Descartes: 2. 20e eeuw nieuwe negatieve betekenis,
Gezichtsvermogen en andere zintuigen bedriegen Stelling:
‘common sense’, gezond verstand →
ons vaak Geen vooruitgang in de filosofie, maar wel in de
meningen die vaak moeilijk veranderbaar zijn wetenschappen, kunnen we op allerlei manieren
Vb. Illusies
onderuithalen.
→ Filosofen die vandaag de dag enkel gebruik 1) De wetenschap boekt ook geen
maken van intuïtie worden weggelachen! vooruitgang
Miller Ulrey → Thomas Kuhn beweert dat de ontwikkeling in
Vraag: is al onze kennis dan ook onbetrouwbaar? 2) Conceptuele analyse de wetenschappen met horten en stoten
Volgens Descartes niet MAAR we worden wel Luciano Floridi: verloopt.
voorturend op een dwaalspoor gezet door God of
een kwaadaardige génie. Filosofie is ‘conceptual engineering’ → het →Het zijn allemaal verschillende paradigma’s
ontrafelen van concepten dat we in het leven te met elk zijn vooruitgang maar tussen de
Filosofische kritiek opent mogelijkheden dat achteloos gebruiken (liefde, tijd, vrijheid) paradigma’s ziet men ook geen vooruitgang.
dingen anders zouden (of hadden) moeten zijn,
de bekritiseerde elementen → vervangen door → Deze methode vaak gebruikt door filosofen 2) Wel vooruitgang in de filosofie:
maar niet enkel door filosofen. Het zit in de kern 1. Er zijn talloze wetenschappen
elementen die beter bestand zijn tegen kritiek
van alle wetenschappen. ontstaan in de schoot van de filosofie
1
, I. Psychologie
3) Gedachte-experiment
II. Isaac Newton (filosoof) → Natuurkunde
Hedendaagse wetenschappers en filosofen: 1) Het instrument van de verbeelding:
nieuwe informatie verkrijgen over een
thema zonder een experiment 2. Hiernaast is er ook nog de ‘negatieve’
→ Heel wat attitudes gemeenschappelijk vooruitgang van de filosofie:
Bv. 1) zoeken naar waarheid (empirische data) → in de menselijke
→ We weten niet wat de juiste antwoorden zijn,
2) ze zijn kritisch geest.
3)... maar we weten wel almaar beter wat de
2) We kunnen afleiden uit het gedachte- verkeerde antwoorden zijn.
experiment dat de zekerheden waar we
trots op zijn, eigenlijk geen echte,
fundamentele zekerheden zijn.
(inbeelding)
== Brain in a vat
→ Er is een dolgedraaide professor die op een
andere planeet onze hersenen signalen geeft
door een computer bijvoorbeeld. Die geven ons
alleen de indruk van wat we aan het doen zijn,
hersenen beschikken niet over een manier om na
te gaan of onze indrukken echt zijn.
3) Gebruik enkel in filosofie?
Neen. Ook in wetenschappen,..
Bv. Lift-experiment van Einstein.
2
,1.2 Vier Deeldomeinen
METAFYSICA LOGICA EPISTEMOLOGIE OF KENNISLEER ETHIEK OF MORAALFILOSOFIE
Bestudeert de aard en de structuur Legt ons uit wat het betekent om Buigt zich over de aard, de structuur Het leven is vervuld met dingen die
van de wereld. deugdelijk te redeneren en te en de mogelijkheid van onze kennis. we moeten doen OF toch zouden
argumenteren. moeten doen..
→ Epistemologen willen weten wat
Meeste metafysische vragen:
→ groot deel van de logica is gewijd de reikwijdte is van onze kennis?
Wat betekent het om te bestaan? Bv.
Wat betekent het voor iets of aan het weerleggen van Grootouders bezoeken in het
iemand dat het/zij/hij bestaat? drogredenen (= een redenering die rusthuis, naar de keuring gaan,
→ Hoe we kennis verwerven?
niet klopt, maar wel aannemelijk eerlijk zijn,…
Fysicalisten/materialisten lijkt)!
Mentale toestanden zijn gewoon → Wat kennis precies is? Dit noemt men het normatieve
hersentoestanden en dus Vb drogreden: universum:
opgebouwd uit fysisch spul SLIPPERY SLOPE: De twijfelzucht van Descartes: Filosofen beschrijven dit als de
Als we vandaag A doen, zal vroeg of Begint als een epistemologische verzameling van rechten, plichten,
⇔ Dualisten: laat B volgen. EN B is hoogst expeditie aan de hand van twijfel aanbevelingen, geboden en
Mentale toestanden zijn onwenselijk. Dus mogen we A niet verboden.
opgebouwd uit geestesspul en niet doen. → De zoektocht naar een zekere
uit fysisch spul kennis, de vraag of en in welke mate
het gerechtvaardigd is te geloven dat → Niet alle items in dat universum
Waarom is het probleem van geest wat we weten waar is. zijn van morele aard (=mag je
en lichaam metafyisch? stelen van de zeer rijken als
armen):
→ Brain in a vat = typisch
Bv.
→ zelfs woordenboeken hebben epistemologisch experiment Witte of rode wijn bij een
hier geen antwoord voor visgerecht?
→ Toegepaste vorm van
epistemologie: Wetenschapsfilosofie Asbest laten verwijderen door een
1) Algemene wetenschapsfilo gespecialiseerde firma of niet?
Houdt zich bezig met fundamentele
filosofische kwesties die in verband → Men gaat dillema’s op
staan met de wetenschap. verschillende manieren
→ vragen als: interpreteren
Hoe verhouden wetenschappen zich
tegenover elkaar?
3
, Zijn er meer fundamentele
wetenschappen dan andere?
2) Toegepaste wetenschapsfilo
Houdt zich bezig met filosofische
vragen met betrekking tot specifieke
wetenschappen als: biologie,
gentechnologie,…
→ vragen als:
Bestaat er zoiets als menselijke
natuur?
Vergelijking
→Algemene:
Intrinsieke intresse in de
wetenschappen
→Toegepaste:
Eerder instrumentele intresse
(specifiek onderzoek etc.)
4
