Hoofdstuk 1 – De sociologische
verzuchting
- Geen definitie
“Alles is contingent, maar
- Jonge, diep verdeelde wetenschap
daarom niet arbitrair”.
- Nadruk —> BEGRIJPEN
Contingent: Alles dat we in
MURDOCK – FILES
het heden aantreffen in
Sociologie —> ontstaan uit antropologie: onze SL had anders kunnen
willen ‘atlas’ maken van gekende culturen zijn.
20 kenmerken / cultuur (later 100 / cult) Arbitrair: konden anders
Vb. Huwelijk = contingent (monogamie, polygamie —> Polygynie/ zijn maar =/ redenen voor
polyandrie), —> PATRONEN in VARIATIE: huidige organisatie slecht
- Moderniseren —> monogame SL zijn
- Betere economie —> minder polyandrie
Contingent & Arbitrair
Eerst: wetten, … opgelegd door God / natuur
Daarna: wetten, … gemaakt door de mens
= verontrustende les: Mensen realiseren dat zij de SL maken —> ‘Waarom
zouden mensen alle wetten bewust respecteren?’ WANT wetten =
gemaakt door de mens —> ‘Waarom veranderen we ze niet?’
Rousseau: ‘Mensen gaan wetten, … niet spontaan volgen’
‘Mensen passen regels aan naar eigen HEDEN? = onderwijs (=
zeggen’ overheidsinstelling) —>
DUS instelling nodig om mensen regels, W/N te leerkrachten hebben
laten navolgen —> RELIGIE ‘vakoverschrijdende
eindtermen’ (mensen
Opmaken van CIVIELE RELIGIE opvoeden tot kritische
Regels van de SL = voorwerp religie burgers, …)
?: Mensen aanmoedigen om regels na te
leven
Vb. Dictatuur heeft verafgoding van de leider nodig zodat mensen zich spontaan onderwerpen aan
de regels.
Waarom is het contingente niet arbitrair?
Geen antwoord —> wel voorbeelden
,1.AANLOOP NAAR DE ONTWIKKELING VAN SOCIOLOGIE
Tegen-Verlichting (basis
Verlichting (‘Vrijheidsstrijders’)
conservatieve denken)
- Verwerpen religie WANT = - Negatief mensbeeld: mens —>
overbodig & hindert veel irrationele behoeften DUS
ontwikkeling van de mens moeten daartegen beschermt
- Mens moet naar zijn natuur worden door:
leven (De Rede) Limieten op te leggen
- Kennis opdoen via wetenschap WANT zonder geloof zullen
WANT basisregels nooit worden gevolgd
Kennis bevordert redelijk
gedrag ‘MPPIJ orde moet aan worden
Zal bijdragen tot geluk gewerkt’
2.Auguste Comte – ‘Hoe kunnen mensen het lot van hun SL in handen nemen zonder
dat hun SL steunt op macht of misleiding?’
Auguste Comte:
- Voorstander Verlichting —> 1 opperwetenschap (= Sociale Fysica)
- 3 stadia —> ontwikkeling samenleving
1) Theologische SL: God
2) Metafysische SL: abstracte begrippen (ziel, doel, mens, …)
3) Positivistische / wet. SL: verklaringen obv observaties, analyses,
…
- MAAR = gevoelig voor argumenten van Tegen-Verlichting —>
RELIGIE = beperking
Antwoord vraag: 2 grote krachten in menselijk handelen & geschiedenis
1) Emotie / passies (= religie): irrationele zaken In conflict omdat
2) De Rede (= wetenschap) —> Moet voorwerp zijn van passie van rede
religie wint
MAAR oude religies kunnen taak niet vervullen DUS creëert
RELIGIE van de MENSHEID
3.HEDENDAAGSE DISCUSSIE – ‘HOE LEVEN MET HET CONTINGENTE?’
Habermans – Verlichting Luhmann – Tegen Verlicthing
‘Redelijke, eerlijke mensen worden ‘Redelijke mensen zullen het nooit
het eens’ (wanneer ze kunnen eens geraken’
debatteren) DUS leren leven met het
arbitraire
- WAT? / HOE? —> antw. Door Manieren zoeken om
wet. te denken ermee om te gaan
- Waarom? Geen antw door wet Zoals:
te denken (= probleem) - Meerderheidsregel:
Politici stellen zich die meerderheid ‘wint’
, vraag - Rechtspositivisme: niet eens
zijn maar wel respecteren
Oplossing? Methode van de
wetenschap MAAR = niet gebruikt
in dagdagelijkse leven DUS —>
ruimer verspreiden DOOR:
- Mensen van elke stand te
laten debatteren (argumenten
moeten empirisch toetsbaar Aanvaard het contingente
zijn)
Arbitraire verdwijnt
‘Hoe komen we in een
SOCIOLOGIE
contingente wereld toch tot
Een van de manieren waarop gedeelde opvattingen. Hoe
hedendaagse mensen zoeken naar scheppen we orde?’
wat orde mogelijk maakt in een MPPIJ
‘Hoe leven we zinder
die weet dat ze zichzelf schept.
conflict en geweld ondanks
Sociale orde =/?’
= mogelijkheid om tot nageleefde regels te komen
Vb. Verkeersregels, maakt niet uit welke kant we rijden MAAR afspraken zijn nodig
Fundament van regels: Maakt niet uit wat de regels zijn MAAR iedereen
moet hetzelfde doen
Wat geeft orde?
- Voorspelbaarheid
o = ‘probleem van de orde’: Hoe worden voorspelbaarheid en
een mate van orde gerealiseerd?
Vb. De trein met bestemming ‘Rotterdam’ heeft als eindbestemming ‘Rotterdam’.
- Berekenbaarheid
Vb. Mensen die gewond zijn en aankomen in het ziekenhuis worden rustiger omdat ze beseffen dat
ze daar de beste hulp kunnen krijgen
Probleem niet-arbitraire contingentie: Welke regels zijn absoluut nodig en
niet-arbitrair?
HET NIET-CONTINGENT EN NIET-ARBITRAIRE
3 bronnen van het niet-contingent in een sterk geseculariseerde wereld
Geeft geen antwoord op wat contingent en makkelijk te veranderen
is
, 1. Natuur
- Mensen = fysieke organismen MAAR hebben
o Fysieke beperkingen —> proberen overwinnen
o Gedragingen —> natuur/ Cultuur?
Basisemoties worden overal herkend (ook in afgesloten
stammen)
MPPelijke orde verdedigen door te verwijzen naar
natuur? —> iets wordt boven de menselijke willekeur
geacht DUS iedereen moet zich hierbij neerleggen
- Hayek: streven naar r’echtvaardige verdeling van goederen en
sociale gelijkheid = tegennatuurlijk
o Heden: sluit niet meer aan bij menselijke natuur
2. Geschiedenis
- Dwingende volgorde
o Comte: onderscheiden tijdperken van religie, metafysica en
positivisme
Volgen elkaar in noodzakelijke wijze op in een vaste
ontwikkelingsgang van de mens
o Marx: dwingende ontwikkeling waarvan toekomstige stadia al
kan worden onderscheiden en beschrijven
3. Samenhang
Gezinstypes en economie —> gezin is aangepast aan economie
Gebruikt als argument voor niet-contingente
4. Legitimerende derde
Natuur, geschiedenis en samenhang zoeken manier om bestaande orde te
verantwoorden en legitimeren
Legitimerende derde: staat boven de wil van mensen —>
vanzelfsprekendheid
MPPelijke orde wordt aanvaard omdat die vanzelfsprekend lijkt
verzuchting
- Geen definitie
“Alles is contingent, maar
- Jonge, diep verdeelde wetenschap
daarom niet arbitrair”.
- Nadruk —> BEGRIJPEN
Contingent: Alles dat we in
MURDOCK – FILES
het heden aantreffen in
Sociologie —> ontstaan uit antropologie: onze SL had anders kunnen
willen ‘atlas’ maken van gekende culturen zijn.
20 kenmerken / cultuur (later 100 / cult) Arbitrair: konden anders
Vb. Huwelijk = contingent (monogamie, polygamie —> Polygynie/ zijn maar =/ redenen voor
polyandrie), —> PATRONEN in VARIATIE: huidige organisatie slecht
- Moderniseren —> monogame SL zijn
- Betere economie —> minder polyandrie
Contingent & Arbitrair
Eerst: wetten, … opgelegd door God / natuur
Daarna: wetten, … gemaakt door de mens
= verontrustende les: Mensen realiseren dat zij de SL maken —> ‘Waarom
zouden mensen alle wetten bewust respecteren?’ WANT wetten =
gemaakt door de mens —> ‘Waarom veranderen we ze niet?’
Rousseau: ‘Mensen gaan wetten, … niet spontaan volgen’
‘Mensen passen regels aan naar eigen HEDEN? = onderwijs (=
zeggen’ overheidsinstelling) —>
DUS instelling nodig om mensen regels, W/N te leerkrachten hebben
laten navolgen —> RELIGIE ‘vakoverschrijdende
eindtermen’ (mensen
Opmaken van CIVIELE RELIGIE opvoeden tot kritische
Regels van de SL = voorwerp religie burgers, …)
?: Mensen aanmoedigen om regels na te
leven
Vb. Dictatuur heeft verafgoding van de leider nodig zodat mensen zich spontaan onderwerpen aan
de regels.
Waarom is het contingente niet arbitrair?
Geen antwoord —> wel voorbeelden
,1.AANLOOP NAAR DE ONTWIKKELING VAN SOCIOLOGIE
Tegen-Verlichting (basis
Verlichting (‘Vrijheidsstrijders’)
conservatieve denken)
- Verwerpen religie WANT = - Negatief mensbeeld: mens —>
overbodig & hindert veel irrationele behoeften DUS
ontwikkeling van de mens moeten daartegen beschermt
- Mens moet naar zijn natuur worden door:
leven (De Rede) Limieten op te leggen
- Kennis opdoen via wetenschap WANT zonder geloof zullen
WANT basisregels nooit worden gevolgd
Kennis bevordert redelijk
gedrag ‘MPPIJ orde moet aan worden
Zal bijdragen tot geluk gewerkt’
2.Auguste Comte – ‘Hoe kunnen mensen het lot van hun SL in handen nemen zonder
dat hun SL steunt op macht of misleiding?’
Auguste Comte:
- Voorstander Verlichting —> 1 opperwetenschap (= Sociale Fysica)
- 3 stadia —> ontwikkeling samenleving
1) Theologische SL: God
2) Metafysische SL: abstracte begrippen (ziel, doel, mens, …)
3) Positivistische / wet. SL: verklaringen obv observaties, analyses,
…
- MAAR = gevoelig voor argumenten van Tegen-Verlichting —>
RELIGIE = beperking
Antwoord vraag: 2 grote krachten in menselijk handelen & geschiedenis
1) Emotie / passies (= religie): irrationele zaken In conflict omdat
2) De Rede (= wetenschap) —> Moet voorwerp zijn van passie van rede
religie wint
MAAR oude religies kunnen taak niet vervullen DUS creëert
RELIGIE van de MENSHEID
3.HEDENDAAGSE DISCUSSIE – ‘HOE LEVEN MET HET CONTINGENTE?’
Habermans – Verlichting Luhmann – Tegen Verlicthing
‘Redelijke, eerlijke mensen worden ‘Redelijke mensen zullen het nooit
het eens’ (wanneer ze kunnen eens geraken’
debatteren) DUS leren leven met het
arbitraire
- WAT? / HOE? —> antw. Door Manieren zoeken om
wet. te denken ermee om te gaan
- Waarom? Geen antw door wet Zoals:
te denken (= probleem) - Meerderheidsregel:
Politici stellen zich die meerderheid ‘wint’
, vraag - Rechtspositivisme: niet eens
zijn maar wel respecteren
Oplossing? Methode van de
wetenschap MAAR = niet gebruikt
in dagdagelijkse leven DUS —>
ruimer verspreiden DOOR:
- Mensen van elke stand te
laten debatteren (argumenten
moeten empirisch toetsbaar Aanvaard het contingente
zijn)
Arbitraire verdwijnt
‘Hoe komen we in een
SOCIOLOGIE
contingente wereld toch tot
Een van de manieren waarop gedeelde opvattingen. Hoe
hedendaagse mensen zoeken naar scheppen we orde?’
wat orde mogelijk maakt in een MPPIJ
‘Hoe leven we zinder
die weet dat ze zichzelf schept.
conflict en geweld ondanks
Sociale orde =/?’
= mogelijkheid om tot nageleefde regels te komen
Vb. Verkeersregels, maakt niet uit welke kant we rijden MAAR afspraken zijn nodig
Fundament van regels: Maakt niet uit wat de regels zijn MAAR iedereen
moet hetzelfde doen
Wat geeft orde?
- Voorspelbaarheid
o = ‘probleem van de orde’: Hoe worden voorspelbaarheid en
een mate van orde gerealiseerd?
Vb. De trein met bestemming ‘Rotterdam’ heeft als eindbestemming ‘Rotterdam’.
- Berekenbaarheid
Vb. Mensen die gewond zijn en aankomen in het ziekenhuis worden rustiger omdat ze beseffen dat
ze daar de beste hulp kunnen krijgen
Probleem niet-arbitraire contingentie: Welke regels zijn absoluut nodig en
niet-arbitrair?
HET NIET-CONTINGENT EN NIET-ARBITRAIRE
3 bronnen van het niet-contingent in een sterk geseculariseerde wereld
Geeft geen antwoord op wat contingent en makkelijk te veranderen
is
, 1. Natuur
- Mensen = fysieke organismen MAAR hebben
o Fysieke beperkingen —> proberen overwinnen
o Gedragingen —> natuur/ Cultuur?
Basisemoties worden overal herkend (ook in afgesloten
stammen)
MPPelijke orde verdedigen door te verwijzen naar
natuur? —> iets wordt boven de menselijke willekeur
geacht DUS iedereen moet zich hierbij neerleggen
- Hayek: streven naar r’echtvaardige verdeling van goederen en
sociale gelijkheid = tegennatuurlijk
o Heden: sluit niet meer aan bij menselijke natuur
2. Geschiedenis
- Dwingende volgorde
o Comte: onderscheiden tijdperken van religie, metafysica en
positivisme
Volgen elkaar in noodzakelijke wijze op in een vaste
ontwikkelingsgang van de mens
o Marx: dwingende ontwikkeling waarvan toekomstige stadia al
kan worden onderscheiden en beschrijven
3. Samenhang
Gezinstypes en economie —> gezin is aangepast aan economie
Gebruikt als argument voor niet-contingente
4. Legitimerende derde
Natuur, geschiedenis en samenhang zoeken manier om bestaande orde te
verantwoorden en legitimeren
Legitimerende derde: staat boven de wil van mensen —>
vanzelfsprekendheid
MPPelijke orde wordt aanvaard omdat die vanzelfsprekend lijkt
