1. DR. GOOGLE WIL I DIE?
1.1. THE CONCEPT OF HEALTH LITERACY
hoe gaan we om met medische info op het internet?
health literacy = geletterd zijn over iets, dingen weten over iets
= de mogelijkheid om materiaal geassocieerd met verschillende contexten te
• identificeren
• begrijpen
• interpreteren
• creëren
• communiceren
• maken en gebruiken
health literacy speelt een rol bij het informeren bij een beslissing te maken rond
gezondheid
- geïnformeerd een beslissing maken
= beslissing maken (over bijvoorbeeld een behandeling)
• gebaseerd op voldoende kennis van mogelijke voordelen en nadelen
• consistent met persoonlijke waarden en voorkeuren
• meer dan gewoon een handtekening op een consent form
• dialoog tussen hulpverleners en beslissingmakers
- je kan het toepassen op behandeling, preventie en gezondheidspromotie
- je moet een goede kennis hebben van de feiten, de implicaties en de verdere
consequenties van de beslissing
geïnformeerd een beslissing maken
- gaat niet om informatie vinden over gezondheid
- het gaat meer om het vinden van info, en het weten waar je die info moet vinden
• wat is een betrouwbare bron? -> op het internet
- het gaat om hoe je de info moet interpreteren
- het gaat erom of de bronnen juiste en bruikbare info geven
1
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
,1.2. HET BEGINPUNT
health literacy is beter geworden
- nu gaat het niet meer echt om het vinden van info -> maar wat je ermee doet?
- hoe beïnvloed de beschikbaarheid van die info je beslissing en je mentale
gezondheid,…
voor-en nadelen van de beschikbaarheid van deze info
Voordelen Nadelen
- geeft snelle antwoorden - het kan misleidend zijn
- het is anoniem - wat je vindt wordt bepaald door je
algoritme
1.2.1. POSITIVE IMPACT OF THE INTERNET
verhoogt contact met sociale groepen -> verminderd depressie
- je hebt gemakkelijk toegang om met anderen te connecteren
- verlaagd eenzaamheid
info is toegankelijk voor veel domeinen van disciplines
het verhoogt de health literacy
- waarom is health literacy belangrijk?
• geassocieerd met een hoge kwaliteit van gezondheidszorg
• lage health literacy -> moeilijk om info te begrijpen die aangeboden wordt
door hulpverleners
• lage health literacy -> moeilijk om geschreven gezondheidsinfo te
begrijpen
• lage health literacy -> moeilijk om je weg te vinden naar gezondheidszorg
• lage health literacy -> moeilijk om je weg te vinden naar
gezondheidsverzekeringen
• lage health literacy -> moeilijk om controle te hebben over je eigen
gezondheid
rapportage van meer optimisme en controle nadat mensen internet gebruiken
welke mensen zoeken gezondheidsinformatie op het internet?
- jonge mensen & mensen met hoge health literacy
- veranderd niet noodzakelijk de relatie tussen patiënt en arts
2
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
, • meldt ook positieve invloed
• dokters worden vertrouwd, ookal zoek je ook info op het internet
• medische therapietrouw is niet veranderd
- Kan verschillende effecten hebben
• afhankelijk van de medische aandoening (chronische patiënt versus acute
episoden)
• het type medische aandoening
1.2.2. NEGATIVE IMPACT OF THE INTERNET
als je geen specifieke problemen hebt -> en je zoekt je symptomen op het internet
- dit is vaak niet geruststellend zijn
-> kan leiden tot: stijging van ruminatie, alarmerende info over kleine problemen
en toename van hypochondrie
prospectieve studie: klein maar significant effect gevonden -> stijging in depressie
cyberchondria = stijgend niveau van angst door het checken van symptomen op het
internet
negatieve impact op de relatie tussen patiënt en dokter
- dit staat dus tegenover de studies die zeggen dat het geen effect heeft
Query-escalatie: zoeken naar hoofdpijn en vinden van hersentumor
Websites bevatten vaak slechte en misleidende informatie
Informatie over escalerende symptomen heeft een negatief effect
- ongeacht het angstniveau van de deelnemers
1.3. PLACEBO-NOCEBO
1.3.1. PLACEBO EFFECT
wordt vaak gebruikt binnen de farmaceutische context
onderzoek: open of hidden injectie van medicatie bepaald
hoe je erop zal reageren
- alle reacties op medicatie zijn bepaald door het
onderdeel in het middeltje & aspecifieke respons
(de context effecten waarin je het middel krijgt)
3
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
, hoe kan je het testen:
- active conditie (krijgen medicatie) VS inactieve conditie (geen medicatie)
- active conditie VS andere active conditie (krijgen andere soort medicatie)
hoe kunnen we placebo effecten induceren?
- verbale suggestie: iemand vertelt je wat er zal gebeuren – symptoom
verminderen of versterken
- conditioneren: studie ~ pijnprikkels geven samen met een correct symbool dat
de sterkte van de prikkel weergeeft (+ / -)
• dit enkele trails doen -> ze leren de associatie tussen de prikkel en het
symbool
• daarna geef je telkens dezelfde intensiteit met + en – symbolen -> kijken of
dat een effect had op de waargenomen intensiteit
- sociale observatie: iemand modelleert het effect
wat is dan de meest effectieve manier om placebo te induceren?
- verbale suggestie < sociaal leren < conditioneren
1.3.2. NOCEBO EFFECT
= niet de directe tegenhanger van het placebo effect
= Versterking van een gevoel of schijn ervan als gevolg van verwachtingen
Neurobiologische tegenhanger (systeemafhankelijk)
- pijn is bijvoorbeeld een endogene dalende modulerende systemen, CCK-
ontsteking, prostaglandine, motorische: striatale functie
hoe kunnen we het induceren
- observationeel leren, conditioneren en verbale suggestie
nocebo effecten kunnen langdurend zijn
1.3.3. PLASTICITY OF THE NOCICEPTIVE SYSTEM
onderzoek: induceren van de plasticiteit van het systeem om het vervolgens te
moduleren
- sommige mensen na een chirurgische operatie -> hebben een verhoogde
sensitiviteit rondom het gebied van de leasie
4
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
1.1. THE CONCEPT OF HEALTH LITERACY
hoe gaan we om met medische info op het internet?
health literacy = geletterd zijn over iets, dingen weten over iets
= de mogelijkheid om materiaal geassocieerd met verschillende contexten te
• identificeren
• begrijpen
• interpreteren
• creëren
• communiceren
• maken en gebruiken
health literacy speelt een rol bij het informeren bij een beslissing te maken rond
gezondheid
- geïnformeerd een beslissing maken
= beslissing maken (over bijvoorbeeld een behandeling)
• gebaseerd op voldoende kennis van mogelijke voordelen en nadelen
• consistent met persoonlijke waarden en voorkeuren
• meer dan gewoon een handtekening op een consent form
• dialoog tussen hulpverleners en beslissingmakers
- je kan het toepassen op behandeling, preventie en gezondheidspromotie
- je moet een goede kennis hebben van de feiten, de implicaties en de verdere
consequenties van de beslissing
geïnformeerd een beslissing maken
- gaat niet om informatie vinden over gezondheid
- het gaat meer om het vinden van info, en het weten waar je die info moet vinden
• wat is een betrouwbare bron? -> op het internet
- het gaat om hoe je de info moet interpreteren
- het gaat erom of de bronnen juiste en bruikbare info geven
1
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
,1.2. HET BEGINPUNT
health literacy is beter geworden
- nu gaat het niet meer echt om het vinden van info -> maar wat je ermee doet?
- hoe beïnvloed de beschikbaarheid van die info je beslissing en je mentale
gezondheid,…
voor-en nadelen van de beschikbaarheid van deze info
Voordelen Nadelen
- geeft snelle antwoorden - het kan misleidend zijn
- het is anoniem - wat je vindt wordt bepaald door je
algoritme
1.2.1. POSITIVE IMPACT OF THE INTERNET
verhoogt contact met sociale groepen -> verminderd depressie
- je hebt gemakkelijk toegang om met anderen te connecteren
- verlaagd eenzaamheid
info is toegankelijk voor veel domeinen van disciplines
het verhoogt de health literacy
- waarom is health literacy belangrijk?
• geassocieerd met een hoge kwaliteit van gezondheidszorg
• lage health literacy -> moeilijk om info te begrijpen die aangeboden wordt
door hulpverleners
• lage health literacy -> moeilijk om geschreven gezondheidsinfo te
begrijpen
• lage health literacy -> moeilijk om je weg te vinden naar gezondheidszorg
• lage health literacy -> moeilijk om je weg te vinden naar
gezondheidsverzekeringen
• lage health literacy -> moeilijk om controle te hebben over je eigen
gezondheid
rapportage van meer optimisme en controle nadat mensen internet gebruiken
welke mensen zoeken gezondheidsinformatie op het internet?
- jonge mensen & mensen met hoge health literacy
- veranderd niet noodzakelijk de relatie tussen patiënt en arts
2
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
, • meldt ook positieve invloed
• dokters worden vertrouwd, ookal zoek je ook info op het internet
• medische therapietrouw is niet veranderd
- Kan verschillende effecten hebben
• afhankelijk van de medische aandoening (chronische patiënt versus acute
episoden)
• het type medische aandoening
1.2.2. NEGATIVE IMPACT OF THE INTERNET
als je geen specifieke problemen hebt -> en je zoekt je symptomen op het internet
- dit is vaak niet geruststellend zijn
-> kan leiden tot: stijging van ruminatie, alarmerende info over kleine problemen
en toename van hypochondrie
prospectieve studie: klein maar significant effect gevonden -> stijging in depressie
cyberchondria = stijgend niveau van angst door het checken van symptomen op het
internet
negatieve impact op de relatie tussen patiënt en dokter
- dit staat dus tegenover de studies die zeggen dat het geen effect heeft
Query-escalatie: zoeken naar hoofdpijn en vinden van hersentumor
Websites bevatten vaak slechte en misleidende informatie
Informatie over escalerende symptomen heeft een negatief effect
- ongeacht het angstniveau van de deelnemers
1.3. PLACEBO-NOCEBO
1.3.1. PLACEBO EFFECT
wordt vaak gebruikt binnen de farmaceutische context
onderzoek: open of hidden injectie van medicatie bepaald
hoe je erop zal reageren
- alle reacties op medicatie zijn bepaald door het
onderdeel in het middeltje & aspecifieke respons
(de context effecten waarin je het middel krijgt)
3
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
, hoe kan je het testen:
- active conditie (krijgen medicatie) VS inactieve conditie (geen medicatie)
- active conditie VS andere active conditie (krijgen andere soort medicatie)
hoe kunnen we placebo effecten induceren?
- verbale suggestie: iemand vertelt je wat er zal gebeuren – symptoom
verminderen of versterken
- conditioneren: studie ~ pijnprikkels geven samen met een correct symbool dat
de sterkte van de prikkel weergeeft (+ / -)
• dit enkele trails doen -> ze leren de associatie tussen de prikkel en het
symbool
• daarna geef je telkens dezelfde intensiteit met + en – symbolen -> kijken of
dat een effect had op de waargenomen intensiteit
- sociale observatie: iemand modelleert het effect
wat is dan de meest effectieve manier om placebo te induceren?
- verbale suggestie < sociaal leren < conditioneren
1.3.2. NOCEBO EFFECT
= niet de directe tegenhanger van het placebo effect
= Versterking van een gevoel of schijn ervan als gevolg van verwachtingen
Neurobiologische tegenhanger (systeemafhankelijk)
- pijn is bijvoorbeeld een endogene dalende modulerende systemen, CCK-
ontsteking, prostaglandine, motorische: striatale functie
hoe kunnen we het induceren
- observationeel leren, conditioneren en verbale suggestie
nocebo effecten kunnen langdurend zijn
1.3.3. PLASTICITY OF THE NOCICEPTIVE SYSTEM
onderzoek: induceren van de plasticiteit van het systeem om het vervolgens te
moduleren
- sommige mensen na een chirurgische operatie -> hebben een verhoogde
sensitiviteit rondom het gebied van de leasie
4
SAMENVATTING Lectures in Psychological Science – Floor Van den Heurck
