Samenvatting Inleiding in de afstudeerrichtingen: MW

Inleiding in Maatschappelijk werk
1 Een blik op maatschappelijk werk, wat is
maatschappelijk werk?
1.1 Het maatschappelijk kader ( Holstvoogd, 2006)
 Leven in samenwerkingsverbanden  maken afspraken die nodig zijn voor
een veilige samenleving waar bepaalde regels orde en recht scheppen
 UVRM: invloed op ons leven omdat ook onze samenleving gebonden is aan
de verklaring van de rechten van de mens
 Door het socialisatieproces leert de mens om samen te leven met andere
mensen, die ook deze rechten hebben en leren we ons maatschappelijk te
gedragen => handelen in verbondenheid met andere mensen, geheel
vormen met mensheid
 Het maatschappelijke leven is onlosmakelijk verbonden met je eigen leven
waardoor je zowel verantwoordelijkheid draagt voor je eigen leven als voor
het maatschappelijk leven
 Maatschappelijk leven wordt bepaald door allerlei regels en wetten die
vaststaan maar ook door informele regels die ongeschreven zijn maar toch
belangrijk zijn in het dagelijks leven
 Geschreven wetten regelen de verhoudingen tussen mensen, hun
verplichtingen en hun rechten
 Samenleving gebaseerd op principes van rechtsstaat
o “Een rechtsstaat is een staat waarin vrijheid, rechtszekerheid en
rechtsgelijkheid voor de burger heel belangrijk zijn. Bovendien
geniet de burger bescherming van zijn rechten en vrijheden, tegen
medeburgers én tegen de overheid.”
 “Het algemene goed is de onderlinge afhankelijkheid van het persoonlijk
welzijn en het welzijn van anderen en het beschavingsniveau van onze
samenleving. “
 In de ideale samenleving zou iedereen dus maximaal van zijn/haar rechten
kunnen genieten, maximaal de rechten van anderen respecteren en de
samenleving in zijn geheel ten volle ondersteunen ter bevordering van het
algemeen welzijn



1

, Spanningsvelden tussen de verschillende individuele belangen en tussen
de belangen van het individu en de belangen van de samenleving
 Individuele welzijn bedreigd  maatschappelijk welzijn bedreigd
 Maatschappelijk werker in beeld
 Maatschappelijk werk neemt een plaats in tussen individu en samenleving
 vorm geeft aan relatie tussen individu en samenleving
 Wij, als sociaal werkers bewegen ons op de naad tussen leefwereld
(samenleving) en systeem (cliënt in de breedste zin)
o Geen statische positie
o Gaat uit van solidariteit met de zwakste in de samenleving of het
leven
 Welzijnsnormen zijn individueel én collectief
o Snijpunt tussen belangen van individu, de organisatie, de
samenleving en het beleid
o Soms individu verdedigen, dan weer de burger tot orde roepen ten
voordele van het algemeen belang
o Belangrijk als MW’er om bewust te zijn van verschillende soms




tegenstrijdige belangen




 Elke hulpvraag gaat immers om een spanning, wanverhouding, onwelzijn…
op één van de vier terreinen en meestal op meerdere van die terreinen
samen




2

,1.2 Jij als professional (onderscheid met vrijwilliger)
 Bevoegd om je cliënt te steunen in zijn/haar streven om tot zijn/haar recht
te komen  nagaan of hij/zij vormgeeft aan de wisselwerking met anderen
en met de samenleving
 Ten dienste staan van anderen in de samenleving tegelijk met je cliënt
 Je beweegt je als professional ook tussen het bevestigen van de sociale
orde enerzijds, iedereen die bijvoorbeeld recht wil hebben op bepaalde
voordelen moet hiervoor bepaalde procedures en regels volgen
 Als MW’er persoon steunen en ervoor zorgen dat regels worden gevolgd
 Als MW’er ook structurele tekortkomingen van systeem en moet je streven
naar verbetering hiervan
 Werken in ‘relatie tot’  nooit beperkt tot individuele relatie tussen de
cliënt en de maatschappelijk werker  steeds anderen mee opgenomen
worden in de relatie
 MW’er werk in relationele en sociale spanningsvelden
o “Op het snijpunt waar de belangen van het individu, de
organisatie, de samenleving en het beleid elkaar ontmoeten,
beweegt de maatschappelijk werker zich in een uitdagende
context. Zo verwacht de samenleving dat de mens zich aanpast
aan de (dominante) meerderheid. De visie van het maatschappelijk
werk daarentegen is dat een mens zich kan verhouden tot anderen
met behoud van eigenheid met respect voor eenieders
grenzen en integriteit, wat alvast een complexer verhaal met
zich meebrengt.”
 “Maatschappelijk werken is onmogelijk zonder de erkenning en de
toekenning van de onafhankelijke positie die de maatschappelijk
werker nodig heeft om te kunnen bevorderen dat mensen ten opzichte van
elkaar tot hun recht komen en ten opzichte van de overheid als burger”
 Werkt tussen 3 dimensies
1. Het individueel niveau
2. Het relationeel niveau
3. Het maatschappelijk – positioneel niveau
 MW’er werkt op individueel niveau als de cliënt problemen ondervindt
met zichzelf en er niet zelfstandig in slaagt tot zijn/haar recht te komen
o Taak = interne relatie verbeteren



3

,  MW’er werkt op relationeel niveau is er belemmeringen zijn om mensen
ten opzichte van elkaar tot hun recht te laten komen
o Taak = verbeteren van relatie  beiden tot hun recht komen
 MW’er werkt op maatschappelijk-positioneel niveau indien hij/zij actief
is om te vrijwaren dat de overheid de burger erkent in alle rechten en
behoeften maar ook dat de burger de overheid moet erkennen als
beschermer van de gemeenschap
 Verschillende niveaus
o Microniveau = individueel niveau
o Mesoniveau = relationele niveau
o Macroniveau = maatschappelijk-positioneel niveau
 Cauwelier: de persoon in moeilijkheden behulpzaam zijn enerzijds bij het
bekomen van zijn rechten en anderzijds bij het tot zijn recht laten komen
van zijn persoon, binnen het kader evenwel van zijn plichten ten overstaan
van de concrete gemeenschap waarin hij leeft; de gemeenschap
behulpzaam zijn om de hulpvrager aan zijn rechten en het recht te laten
komen
o MW’er krijgt dubbele missie toegewezen: maatschappelijke en
persoonlijke
o Rechten in beide missies aan plichten gekoppeld
o MW’er = bemiddelaar tussen burger en samenleving
 Verantwoordelijkheid: maatschappij als plicht om
verantwoordelijkheid voor iedereen te nemen die
zorgbehoevend is
 Solidariteit: maatschappij is verplicht aan zichzelf om te
bewaken dat de samenleving een solidaire samenleving is 
wetten of sociale zekerheid
 Vrijheid: maatschappelijk werker (of de maatschappij) stelt
zich ten doel om ieders vrijheid te respecteren  geen plicht
en beperkt worden
 Zelfontplooiing: maatschappelijk werker tracht zoveel
mogelijk de zelfontplooiing van mensen te versterken of te
bewaken
 Gelijkheid: streven naar zoveel mogelijk gelijkheid 
onmogelijk gezien de vele verschillen en onrechtvaardigheid
tussen mensen

4