De invloed van een joint audit op
auditkwaliteit
Een kwalitatieve meta-analyse naar de invloed van een joint
audit op de auditkwaliteit in Europa
Nyenrode Business Universiteit
Bachelor scriptie Accountancy
Marloes Suur – 000474900
11 augustus 2020
0
,Titel : De invloed van een joint audit op auditkwaliteit
Ondertitel : Een kwalitatieve meta-analyse naar de invloed van een joint audit
_op de auditkwaliteit in Europa
Periode : Bachelor scriptie zomer 2020
Studiejaar 2019-2020
Auteur : Marloes Suur (000474900)
Opleiding : Wetenschappelijk onderwijs (wo)
Bachelor – Accountancy deeltijd
Vakgebied : Auditing & Assurance
Onderwijsinstelling : Nyenrode Business Universiteit
Straatweg 25
3621 BG Breukelen
Nederland
Telefoon: 0346 291 211
Postbus: 130, 3620 AC Breukelen
Scriptiebegeleider : drs. M. Boomaerts RA RC
Tegenlezer : drs. H.D. de Boer RA AAG
Datum : 11 augustus 2020
Aantal woorden : 8.282
1
,Voorwoord
Voor u ligt mijn scriptie “De invloed van een joint audit op auditkwaliteit”. Deze scriptie is
geschreven in het kader van het afronden van de opleiding Bachelor Accountancy aan de
Universiteit van Nyenrode. Het onderzoek is uitgevoerd binnen het vakgebied Auditing &
Assurance. In deze scriptie wordt onderzoek gedaan naar de effecten van een joint audit op
auditkwaliteit. De data die verzameld en geanalyseerd is, zal bijdragen aan het onderzoek naar de
werking van een joint audit als alternatief structuurmodel om de kwaliteit van de wettelijke
controles te verhogen.
Gedurende mei 2020 tot en met augustus 2020 heb ik mij bezig gehouden met het uitvoeren van
het onderzoek en het schrijven van de scriptie. Dit was mijn eerste aanraking met het zelfstandig
uitvoeren van empirisch onderzoek. Het was een zeer leerzame ervaring.
Graag wil ik mijn scriptiebegeleider, drs. M. Boomaerts RA RC, bedanken voor de fijne
begeleiding en ondersteuning. De uitgebreide feedback en het tussentijdse persoonlijke contact
hebben mij geholpen om tot dit eindresultaat te komen.
Ik wens u veel plezier met het lezen van deze scriptie.
Marloes Suur
IJsselstein, augustus 2020
2
,Samenvatting
De Commissie toekomst accountancysector en de Autoriteit Financiële Markten geven beide aan
dat de huidige kwaliteit van de wettelijke controle uitgevoerd door accountants onvoldoende
verbeterd is. Teneinde de auditkwaliteit te verhogen heeft de Commissie toekomst
accountancysector 22 aanbevelingen gedaan. Eén van deze aanbevelingen geeft aan dat een joint
een potentiële oplossing is om de kwaliteit van de wettelijke controle duurzaam te verhogen.
In deze scriptie is de relatie tussen een joint audit en auditkwaliteit onderzocht. Door middel van
een kwalitatief literatuuronderzoek en een meta-analyse is getracht antwoord te geven op de
volgende onderzoeksvraag: “In hoeverre heeft een joint audit model invloed op de auditkwaliteit van wettelijke
controles?”
Een joint audit is een audit waarbij twee verschillende accountantskantoren gezamenlijk een
opinie vormen over de financiële overzichten van een cliënt, waar beide accountantskantoren
gezamenlijk aansprakelijk zijn voor de afgegeven controleverklaring. Een dergelijke audit vraagt
van de twee betrokken controlerende accountskantoren om coördinatie van de auditplanning, het
delen van de auditinspanning en een review van het verrichtte werk door de ander.
Een joint audit zou om verschillende redenen bij kunnen dragen aan het verhogen van de
auditkwaliteit. In verschillende onderzoeken worden de grotere onafhankelijkheid en
competentie, de verminderde audit marktconcentratie en de hogere financial reporting quality
genoemd als positieve effecten van een joint audit op auditkwaliteit. De argumenten tegen een
joint audit komen voort uit het niet vinden van significant statistisch bewijs, free-riding en
opinion shopping. Daarnaast zou een joint audit leiden tot hogere audit kosten, hetgeen de
veronderstelde voordelen voor organisaties teniet kan doen.
Aangezien auditkwaliteit niet direct te meten is, is gebruik gemaakt van abnormal accruals als
proxy voor auditkwaliteit. Hoge abnormal accruals staan namelijk voor meer managementsturing
en dus voor een lagere auditkwaliteit. Uit de uitgevoerde meta-analyse, blijkt dat er sprake is van
een insignificante relatie tussen een joint audit en auditkwaliteit. Ondanks dit insignificante
resultaat uit de meta-analyse wordt wel een overwegend negatief verband tussen een joint audit
en abnormal accruals gevonden. Dit is een indicatie dat een joint audit een positief effect heeft op
auditkwaliteit.
3
,Om een duidelijker beeld te krijgen van het daadwerkelijk effect van een joint audit op
auditkwaliteit is vervolgonderzoek nodig dat zich mede richt op de verschillende aspecten van
een joint audit en kijkt wat de invloed hiervan is op auditkwaliteit.
De resultaten van dit onderzoek dragen bij aan het vergroten van de kennis over een joint audit
en het effect die deze structuurmaatregel heeft op auditkwaliteit. Deze kennis kan gebruikt
worden voor het vinden van een oplossing om de auditkwaliteit duurzaam te verhogen en het
vertrouwen in de accountant herstellen.
4
, Inhoud
Voorwoord .................................................................................................................................................... 2
Samenvatting ................................................................................................................................................. 3
1 Introductie .................................................................................................................................................. 8
1.1 Aanleiding ............................................................................................................................................ 8
1.2 Maatschappelijke relevantie ............................................................................................................... 8
1.3 Wetenschappelijke relevantie ............................................................................................................ 9
1.4 Onderzoeksdoelstelling, onderzoeksvraag en deelvragen .......................................................... 10
1.5 Onderzoeksopzet.............................................................................................................................. 10
1.6 Leeswijzer .......................................................................................................................................... 10
2. Literatuuronderzoek, hypothesevorming en conceptueel model .................................................... 11
2.1 Joint audit........................................................................................................................................... 11
2.1.1 Definitie en vormen ................................................................................................................ 11
2.1.2 Geografie................................................................................................................................... 11
2.2 Auditkwaliteit .................................................................................................................................... 12
2.2.1 Perceived audit quality ............................................................................................................ 13
2.2.2 Actual audit quality .................................................................................................................. 13
2.3 Relatie tussen joint audit en auditkwaliteit .................................................................................... 14
2.3.1 Onafhankelijkheid en competentie ....................................................................................... 14
2.3.3 Audit marktconcentratie ......................................................................................................... 15
2.3.4 Overige onderzoeken .............................................................................................................. 16
2.4 Hypothesevorming ........................................................................................................................... 18
2.5 Controlevariabelen ........................................................................................................................... 18
2.5.1 Grootte accountantskantoor .................................................................................................. 18
2.5.3 Industriespecialisatie ................................................................................................................ 19
2.5.4 Auditor tenure .......................................................................................................................... 19
2.6 Conceptueel model ........................................................................................................................... 19
5
auditkwaliteit
Een kwalitatieve meta-analyse naar de invloed van een joint
audit op de auditkwaliteit in Europa
Nyenrode Business Universiteit
Bachelor scriptie Accountancy
Marloes Suur – 000474900
11 augustus 2020
0
,Titel : De invloed van een joint audit op auditkwaliteit
Ondertitel : Een kwalitatieve meta-analyse naar de invloed van een joint audit
_op de auditkwaliteit in Europa
Periode : Bachelor scriptie zomer 2020
Studiejaar 2019-2020
Auteur : Marloes Suur (000474900)
Opleiding : Wetenschappelijk onderwijs (wo)
Bachelor – Accountancy deeltijd
Vakgebied : Auditing & Assurance
Onderwijsinstelling : Nyenrode Business Universiteit
Straatweg 25
3621 BG Breukelen
Nederland
Telefoon: 0346 291 211
Postbus: 130, 3620 AC Breukelen
Scriptiebegeleider : drs. M. Boomaerts RA RC
Tegenlezer : drs. H.D. de Boer RA AAG
Datum : 11 augustus 2020
Aantal woorden : 8.282
1
,Voorwoord
Voor u ligt mijn scriptie “De invloed van een joint audit op auditkwaliteit”. Deze scriptie is
geschreven in het kader van het afronden van de opleiding Bachelor Accountancy aan de
Universiteit van Nyenrode. Het onderzoek is uitgevoerd binnen het vakgebied Auditing &
Assurance. In deze scriptie wordt onderzoek gedaan naar de effecten van een joint audit op
auditkwaliteit. De data die verzameld en geanalyseerd is, zal bijdragen aan het onderzoek naar de
werking van een joint audit als alternatief structuurmodel om de kwaliteit van de wettelijke
controles te verhogen.
Gedurende mei 2020 tot en met augustus 2020 heb ik mij bezig gehouden met het uitvoeren van
het onderzoek en het schrijven van de scriptie. Dit was mijn eerste aanraking met het zelfstandig
uitvoeren van empirisch onderzoek. Het was een zeer leerzame ervaring.
Graag wil ik mijn scriptiebegeleider, drs. M. Boomaerts RA RC, bedanken voor de fijne
begeleiding en ondersteuning. De uitgebreide feedback en het tussentijdse persoonlijke contact
hebben mij geholpen om tot dit eindresultaat te komen.
Ik wens u veel plezier met het lezen van deze scriptie.
Marloes Suur
IJsselstein, augustus 2020
2
,Samenvatting
De Commissie toekomst accountancysector en de Autoriteit Financiële Markten geven beide aan
dat de huidige kwaliteit van de wettelijke controle uitgevoerd door accountants onvoldoende
verbeterd is. Teneinde de auditkwaliteit te verhogen heeft de Commissie toekomst
accountancysector 22 aanbevelingen gedaan. Eén van deze aanbevelingen geeft aan dat een joint
een potentiële oplossing is om de kwaliteit van de wettelijke controle duurzaam te verhogen.
In deze scriptie is de relatie tussen een joint audit en auditkwaliteit onderzocht. Door middel van
een kwalitatief literatuuronderzoek en een meta-analyse is getracht antwoord te geven op de
volgende onderzoeksvraag: “In hoeverre heeft een joint audit model invloed op de auditkwaliteit van wettelijke
controles?”
Een joint audit is een audit waarbij twee verschillende accountantskantoren gezamenlijk een
opinie vormen over de financiële overzichten van een cliënt, waar beide accountantskantoren
gezamenlijk aansprakelijk zijn voor de afgegeven controleverklaring. Een dergelijke audit vraagt
van de twee betrokken controlerende accountskantoren om coördinatie van de auditplanning, het
delen van de auditinspanning en een review van het verrichtte werk door de ander.
Een joint audit zou om verschillende redenen bij kunnen dragen aan het verhogen van de
auditkwaliteit. In verschillende onderzoeken worden de grotere onafhankelijkheid en
competentie, de verminderde audit marktconcentratie en de hogere financial reporting quality
genoemd als positieve effecten van een joint audit op auditkwaliteit. De argumenten tegen een
joint audit komen voort uit het niet vinden van significant statistisch bewijs, free-riding en
opinion shopping. Daarnaast zou een joint audit leiden tot hogere audit kosten, hetgeen de
veronderstelde voordelen voor organisaties teniet kan doen.
Aangezien auditkwaliteit niet direct te meten is, is gebruik gemaakt van abnormal accruals als
proxy voor auditkwaliteit. Hoge abnormal accruals staan namelijk voor meer managementsturing
en dus voor een lagere auditkwaliteit. Uit de uitgevoerde meta-analyse, blijkt dat er sprake is van
een insignificante relatie tussen een joint audit en auditkwaliteit. Ondanks dit insignificante
resultaat uit de meta-analyse wordt wel een overwegend negatief verband tussen een joint audit
en abnormal accruals gevonden. Dit is een indicatie dat een joint audit een positief effect heeft op
auditkwaliteit.
3
,Om een duidelijker beeld te krijgen van het daadwerkelijk effect van een joint audit op
auditkwaliteit is vervolgonderzoek nodig dat zich mede richt op de verschillende aspecten van
een joint audit en kijkt wat de invloed hiervan is op auditkwaliteit.
De resultaten van dit onderzoek dragen bij aan het vergroten van de kennis over een joint audit
en het effect die deze structuurmaatregel heeft op auditkwaliteit. Deze kennis kan gebruikt
worden voor het vinden van een oplossing om de auditkwaliteit duurzaam te verhogen en het
vertrouwen in de accountant herstellen.
4
, Inhoud
Voorwoord .................................................................................................................................................... 2
Samenvatting ................................................................................................................................................. 3
1 Introductie .................................................................................................................................................. 8
1.1 Aanleiding ............................................................................................................................................ 8
1.2 Maatschappelijke relevantie ............................................................................................................... 8
1.3 Wetenschappelijke relevantie ............................................................................................................ 9
1.4 Onderzoeksdoelstelling, onderzoeksvraag en deelvragen .......................................................... 10
1.5 Onderzoeksopzet.............................................................................................................................. 10
1.6 Leeswijzer .......................................................................................................................................... 10
2. Literatuuronderzoek, hypothesevorming en conceptueel model .................................................... 11
2.1 Joint audit........................................................................................................................................... 11
2.1.1 Definitie en vormen ................................................................................................................ 11
2.1.2 Geografie................................................................................................................................... 11
2.2 Auditkwaliteit .................................................................................................................................... 12
2.2.1 Perceived audit quality ............................................................................................................ 13
2.2.2 Actual audit quality .................................................................................................................. 13
2.3 Relatie tussen joint audit en auditkwaliteit .................................................................................... 14
2.3.1 Onafhankelijkheid en competentie ....................................................................................... 14
2.3.3 Audit marktconcentratie ......................................................................................................... 15
2.3.4 Overige onderzoeken .............................................................................................................. 16
2.4 Hypothesevorming ........................................................................................................................... 18
2.5 Controlevariabelen ........................................................................................................................... 18
2.5.1 Grootte accountantskantoor .................................................................................................. 18
2.5.3 Industriespecialisatie ................................................................................................................ 19
2.5.4 Auditor tenure .......................................................................................................................... 19
2.6 Conceptueel model ........................................................................................................................... 19
5
