Samenvatting emotie & cognitie
Hoorcollege 1: ECB en emotieregulatie
Emoties: emotionele staar zoals blijdschap of angst
Cognitie: gedachten, ideeën en overtuigingen
Gedrag: acties of bewegingen
Drie theoretische modellen
Cognitieve triangle
- Wisselwerking tussen gedachten (cognitie), gevoelens en gedrag
- Vaak gebruikt voor cognitieve gedragstherapie
- Soms een uitbreiding van het originele model met 4 of 5
componenten ipv 3
Bio-psychosociaal mode
- Samenspel tussen contextuele risicofactoren, persoonlijke
kwetsbaarheden en beschermende factoren
o Vincent deed niet goed mee in de klas en op school zat hij niet
op het niveau. Veel biologische risico’s over het hoofd gezien
--> hoorcapaciteit
Het procesmodel van emotieregulatie (ER)
- Emotieregulatie is het vormgeven van welke emoties je hebt,
wanneer je ze hebt en hoe iemand deze emoties ervaart of uitdrukt
- Kenmerken ER
Activatie van een doel: intrinsiek of extrinsiek
o Je blijft kalm tijdens een examen
o Je probeert rustig te blijven, omdat je leidinggevende
dat verwacht
Strategie: betrokkenheid om het emotietraject te veranderen
o Situatie vermijden, herwaardering of onderdrukking
Uitkomst: impact op emotiedynamiek of aanpassingen
o De intensiteit en duur van je emoties
o De mate van aanpassingen
5 strategieën voor het reguleren van emoties
Situatie selectie: ervoor kiezen om een bepaalde situatie wel of niet uit
de weg te gaan
, - Voor baby’s niet altijd mogelijk, omdat zij deze vaardigheid nog niet
hebben
o Je mijdt een feestje, omdat je daar te ongemakkelijk voor bent
Situatie modificatie:
- Actief proberen een situatie te veranderen om de emotionele impact
te beïnvloeden
o Baby’s gaan huilen, zodat de verzorger de situatie kan
wijzigen
o Gezichtsuitdrukkingen, vocalisatie of gebaren
- Op latere leeftijd is het mogelijk om de situatie te selecteren
(strategie 1), omdat je dan actief een bepaalde situatie kan
ontwijken of benaderen
o Als je een presentatie moet geven, zorgen dat je goed
voorbereid bent
Inzetten van aandacht
- Zorgen voor afleiding
- Door we te kijken of te focussen op andere gedachten
o Je gaat een boek lezen om niet te overdenken
Cognitieve verandering
- Betekenis van een situatie herinterpreteren om de emotionele
impact te veranderen
o I.p.v ‘deze kritiek betekent dat ik heb gefaald’ --> ‘dit is een
kans om te groeien’
o Ik ga iemand aanspreken om een feestje, om mijn gedachten
te laten veranderen dat ik ongemakkelijk ben
Respons modulatie
- Rechtstreeks ingrijpen op de emotionele reactie. Veranderen van de
emotionele reactie: terugtrekken of zelfverzachtend gedrag (self-
soothing behavior).
- Onderdrukken van bepaalde emoties via ‘display regels’ (invloed van
cultuur)
o Ademhalingstechnieken of ontspanningsoefeningen
o Werkt vaak op korte termijn, maar kan op langere termijn
minder effectief zijn
,Ontwikkeling van emoties
Emoties zijn verschijnselen van het hele lichaam met verbinden tussen
verschillende processen: fysiologisch, cognitief en
gedragsmatig
- Connecties tussen bepaalde emoties en bepaalde
reacties. Bij een ongezonde manier van dealen met
emoties kan het zijn dat een bepaalde emotie een
andere reactie uitlokt (bijvoorbeeld aanvallen bij
verdriet). Als therapeut probeer je de reactie te
veranderen door connecties te verbreken
- Gezichtsuitdrukkingen kunnen dienen als een indicator voor
onderliggende emotionele toestanden. Display rules: hoe en of
emoties worden geuit per cultuur
- Componenten van emotie/whole-body phenomeen:
o Fysiologisch --> activatie van zenuwstelsel
Verhoogde hartslag bij angst
o Cognitie --> gevolgtrekking/interpretatie
Ik word niet uitgenodigd --> ik word niet gewaardeerd
o Gedragsmatig --> gezichtsuitdrukking, lichaamstaal etc.
Huilen bij verdriet, lachen bij blijdschap
Emoties kunnen aangeboren of aangeleerd zijn
o Walging is een voorbeeld van zowel een aangeboren als
aangeleerde emotie
Aangeboren: Helpen bij overleving: een walging om
een levende wezen of hun bijproducten te eten (kans op
vergiftiging)
Aangeboren: De vroege walgingsreactie wordt na de
leeftijd van een jaar uitgebreid tot een veel bredere
reeks stimuli. Universeel en biologisch bepaald
Aangeleerd: walging in drie domeinen: ziektebesmetting,
immorele daden, een keuze van seksuele partners en
gedragingen
, Aangeleerd: Kinderen leren bijvoorbeeld via socialisatie
wanneer en hoe ze emoties mogen gebruiken. Verschilt
ook per cultuur
Twee theoretische benaderingen van emoties
Functionalist benadering: benadrukt waarom emoties er zijn. Emoties
hebben een doelgerichte functie die relevant zijn voor persoonlijke doelen
- Signaleren/communiceren --> non-verbaal boodschap overbrengen
naar anderen
o Huilen = signaal voor hulp
- Emoties ontstaan wanneer een gebeurtenis beoordeeld wordt op
basis van persoonlijke doelen of belangen
- Emoties helpen ons bij het bereiken of beschermen van doelen
o Emotie: angst
o Doel: veiligheid behouden
o Actie: bezighouden met gedrag, waardoor het gevaar
ontweken wordt
Differentiatie benadering: emoties ontwikkelen zich geleidelijk van een
paar globale naar complexe emoties via biologische rijping en cognitieve
ontwikkeling
- Bij geboorte: alleen ongedifferentieerde emoties: contentment,
interest en distress (ongemak)
o Globale toestand van positief welzijn of negatieve emotionele
toestand
o Mogelijkheid tot snelle beoordeling
- Na 6 maanden: 6 basis emoties (boos, blij, bang, bedroefd,
beschaamd en verrast --> gedifferentieerde emoties
- Na 18 maanden: meer complexe emoties --> mentale representaties
van emoties, cognities en gedragingen
o Vaak een combinatie van basis emoties, dus veel combinaties
mogelijk
o Ontwikkelen over tijd, (meer) afhankelijk van de
mogelijkheden vanuit de omgeving
Zelfbewuste emoties: Schuld, schaamte, trots etc.
Morele emoties: gevoel van kwaad en goed,
rechtvaardigheid
Hoorcollege 1: ECB en emotieregulatie
Emoties: emotionele staar zoals blijdschap of angst
Cognitie: gedachten, ideeën en overtuigingen
Gedrag: acties of bewegingen
Drie theoretische modellen
Cognitieve triangle
- Wisselwerking tussen gedachten (cognitie), gevoelens en gedrag
- Vaak gebruikt voor cognitieve gedragstherapie
- Soms een uitbreiding van het originele model met 4 of 5
componenten ipv 3
Bio-psychosociaal mode
- Samenspel tussen contextuele risicofactoren, persoonlijke
kwetsbaarheden en beschermende factoren
o Vincent deed niet goed mee in de klas en op school zat hij niet
op het niveau. Veel biologische risico’s over het hoofd gezien
--> hoorcapaciteit
Het procesmodel van emotieregulatie (ER)
- Emotieregulatie is het vormgeven van welke emoties je hebt,
wanneer je ze hebt en hoe iemand deze emoties ervaart of uitdrukt
- Kenmerken ER
Activatie van een doel: intrinsiek of extrinsiek
o Je blijft kalm tijdens een examen
o Je probeert rustig te blijven, omdat je leidinggevende
dat verwacht
Strategie: betrokkenheid om het emotietraject te veranderen
o Situatie vermijden, herwaardering of onderdrukking
Uitkomst: impact op emotiedynamiek of aanpassingen
o De intensiteit en duur van je emoties
o De mate van aanpassingen
5 strategieën voor het reguleren van emoties
Situatie selectie: ervoor kiezen om een bepaalde situatie wel of niet uit
de weg te gaan
, - Voor baby’s niet altijd mogelijk, omdat zij deze vaardigheid nog niet
hebben
o Je mijdt een feestje, omdat je daar te ongemakkelijk voor bent
Situatie modificatie:
- Actief proberen een situatie te veranderen om de emotionele impact
te beïnvloeden
o Baby’s gaan huilen, zodat de verzorger de situatie kan
wijzigen
o Gezichtsuitdrukkingen, vocalisatie of gebaren
- Op latere leeftijd is het mogelijk om de situatie te selecteren
(strategie 1), omdat je dan actief een bepaalde situatie kan
ontwijken of benaderen
o Als je een presentatie moet geven, zorgen dat je goed
voorbereid bent
Inzetten van aandacht
- Zorgen voor afleiding
- Door we te kijken of te focussen op andere gedachten
o Je gaat een boek lezen om niet te overdenken
Cognitieve verandering
- Betekenis van een situatie herinterpreteren om de emotionele
impact te veranderen
o I.p.v ‘deze kritiek betekent dat ik heb gefaald’ --> ‘dit is een
kans om te groeien’
o Ik ga iemand aanspreken om een feestje, om mijn gedachten
te laten veranderen dat ik ongemakkelijk ben
Respons modulatie
- Rechtstreeks ingrijpen op de emotionele reactie. Veranderen van de
emotionele reactie: terugtrekken of zelfverzachtend gedrag (self-
soothing behavior).
- Onderdrukken van bepaalde emoties via ‘display regels’ (invloed van
cultuur)
o Ademhalingstechnieken of ontspanningsoefeningen
o Werkt vaak op korte termijn, maar kan op langere termijn
minder effectief zijn
,Ontwikkeling van emoties
Emoties zijn verschijnselen van het hele lichaam met verbinden tussen
verschillende processen: fysiologisch, cognitief en
gedragsmatig
- Connecties tussen bepaalde emoties en bepaalde
reacties. Bij een ongezonde manier van dealen met
emoties kan het zijn dat een bepaalde emotie een
andere reactie uitlokt (bijvoorbeeld aanvallen bij
verdriet). Als therapeut probeer je de reactie te
veranderen door connecties te verbreken
- Gezichtsuitdrukkingen kunnen dienen als een indicator voor
onderliggende emotionele toestanden. Display rules: hoe en of
emoties worden geuit per cultuur
- Componenten van emotie/whole-body phenomeen:
o Fysiologisch --> activatie van zenuwstelsel
Verhoogde hartslag bij angst
o Cognitie --> gevolgtrekking/interpretatie
Ik word niet uitgenodigd --> ik word niet gewaardeerd
o Gedragsmatig --> gezichtsuitdrukking, lichaamstaal etc.
Huilen bij verdriet, lachen bij blijdschap
Emoties kunnen aangeboren of aangeleerd zijn
o Walging is een voorbeeld van zowel een aangeboren als
aangeleerde emotie
Aangeboren: Helpen bij overleving: een walging om
een levende wezen of hun bijproducten te eten (kans op
vergiftiging)
Aangeboren: De vroege walgingsreactie wordt na de
leeftijd van een jaar uitgebreid tot een veel bredere
reeks stimuli. Universeel en biologisch bepaald
Aangeleerd: walging in drie domeinen: ziektebesmetting,
immorele daden, een keuze van seksuele partners en
gedragingen
, Aangeleerd: Kinderen leren bijvoorbeeld via socialisatie
wanneer en hoe ze emoties mogen gebruiken. Verschilt
ook per cultuur
Twee theoretische benaderingen van emoties
Functionalist benadering: benadrukt waarom emoties er zijn. Emoties
hebben een doelgerichte functie die relevant zijn voor persoonlijke doelen
- Signaleren/communiceren --> non-verbaal boodschap overbrengen
naar anderen
o Huilen = signaal voor hulp
- Emoties ontstaan wanneer een gebeurtenis beoordeeld wordt op
basis van persoonlijke doelen of belangen
- Emoties helpen ons bij het bereiken of beschermen van doelen
o Emotie: angst
o Doel: veiligheid behouden
o Actie: bezighouden met gedrag, waardoor het gevaar
ontweken wordt
Differentiatie benadering: emoties ontwikkelen zich geleidelijk van een
paar globale naar complexe emoties via biologische rijping en cognitieve
ontwikkeling
- Bij geboorte: alleen ongedifferentieerde emoties: contentment,
interest en distress (ongemak)
o Globale toestand van positief welzijn of negatieve emotionele
toestand
o Mogelijkheid tot snelle beoordeling
- Na 6 maanden: 6 basis emoties (boos, blij, bang, bedroefd,
beschaamd en verrast --> gedifferentieerde emoties
- Na 18 maanden: meer complexe emoties --> mentale representaties
van emoties, cognities en gedragingen
o Vaak een combinatie van basis emoties, dus veel combinaties
mogelijk
o Ontwikkelen over tijd, (meer) afhankelijk van de
mogelijkheden vanuit de omgeving
Zelfbewuste emoties: Schuld, schaamte, trots etc.
Morele emoties: gevoel van kwaad en goed,
rechtvaardigheid