volledige samenvatting media economie en structuren

Media-economie en mediastructuren
Algemene introductie
Nieuwe spelers zorgen voor nieuwe logica
 Van schaarste naar overvloed
o Verbonden met elk aspect van ons leven

Bv. Series van Netflix (want ze maken hun eigen series), disney, amazon,…
 Personalisering
 Algoritmisering
o Persoonlijk maken
 Reclame kunnen doorspoelen
 Grote impact op lokale spelers
Kabel knippers: kabelabonnement opzeggen -> grote impact
Uiteindelijk kunnen we minder investeren is nieuws, series,… -> maatregelen


Er wordt aan de alarmbel getrokken
 Schaal is belangrijk om hoge kosten te verminderen
o Om schaal te bereiken koop je bedrijven op
 Manier waarop we content maken hangt sterk af van technologie
o Bv. Drones voor mooie beelden in films
o Media zijn altijd geconfronteerd met nieuwe technologieën

Niet alles is oké met technologie
 Vertrouwen in klassieke media daalt
o Digitale platformen nemen de rol als poortwachter over
 Trump voedt dit: mainstream media is all fake news
 Sociale media is niet altijd goed
o Clickbaits

Media zit in een polycrisis
 Verschillende negatieve ontwikkelingen versterken elkaar
 “future shock” -> te veel verandering op korte tijd zorgt voor angst en
frustratie


Doel van dit vak
 Kennis in de mediamarkten
 Actualiteit volgen!!! -> media, politiek, economisch
 Voorbeelden uit de les zijn belangrijk (vooral als het relevant is voor België/
Vlaanderen)
o Internationale voorbeelden niet kennen
 Open vragen op het examen
Afbakening van het vak wordt steeds moeilijker en moeilijker

,  Toenemende convergentie
 Grenzen zijn gesloopt (ook geografisch)


Lokale mediabedrijven krijgen concurrentie van bv. Netflix
= Internationalisering
 Niet recent, McLuhan sprak ook al over een mondiaal dorp door het
internet, de andere kant van de wereld is slechts 1 klik verwijderd
Populariteit van streaming betekent NIET het einde van de tv -> kunnen naast
elkaar bestaan


Hoofdstuk 1:No business like the media business
Wat is media-economie?
 Achter de producten, de machine achter media
 Pas laat begonnen aan de economie van media te bestuderen,
commercieel gedeelte kwam pas later
o Voor de jaren 70 kleinschalig
o Eerst was er monopolie
 Vanaf jaren 80: liberaliseringsgolf en commercialisering


Robert Picard -> grondlegger media-economie
 Middelen zijn niet onbekend, schaarste ontstaat
 Vraag en aanbod en de relatie hiertussen is cruciaal in de economie
(productie en consumptie)
o Schaarste doet de prijs opdrijven (want een product is dan gewild)
o Vraag kan zakken en stijgen (het evolueert)

Wetenschap van de schaarste
 Hoe media hun schaarste middelen zo efficiënt mogelijk gaan inzetten
 Productiefactoren (waar je dingen mee kan maken)
 Zo goed als alles is schaars (want alles wat je uitgeeft is weg)
SCHAARSTE CREËERT WAARDE
 Productiefactoren: schaarse middelen nodig voor de productie van
goederen en diensten
 3 types productiefactoren
o Arbeid: wie er werkt in die sector, media is een people business,
creatief talent is nodig
o Grondstoffen: materieel of immaterieel (instagram met data is
immaterieel)
o Kapitaal: geld, via eigenaar, investeerders,…

Contradictie: media-aanbod is ongezien groot (overvloed)

,  Het publiek goed is namelijk niet-rivaliserend (bv. Als iemand muziek
luistert, ontneemt dit niet de kans van iemand anders om dit ook te doen)


 Schaarste is net nodig voor waarde te creëren
o Kunstmatige schaarste maken bv. Collecters items om waarde op te
drijven
 Tijd blijft schaars
o Mediaproducten die erin slagen de aandacht van de consument te
winnen, zullen de meest waardevolle blijken
 Reclame doorspoelen goed voor consument, minder voor producent


Onderscheid micro en macro
Macro:
 Studie grote economische landschap, vanuit
mondiale bril
 Globaal
 Het ruimere economische plaatje
Micro:
 Relatie consumenten en bedrijven op specifieke
markten
 Vraag en aanbod tussen individuele factoren
 Dit is belangrijker


Waarom mediabedrijven bestaan
Theorieën over de onderneming
 Om het bestaan en functioneren van bedrijven te verklaren
Mediabedrijven komen voor in verschillende groottes en vormen
 Verschillende functies -> producent, aggregator, distributeur
 Groottes -> groot (vennootschap) of klein, multinationaal (meerdere
landen) of nationaal (1 land)
 Allemaal een onderneming


1. Neoklassieke theorie: winstmaximalisatie
 Bedrijven hebben maar 1 doel: winstmaximalisatie
o Kosten-batenanalyse
o Efficiëntie nastreven -> hoogste opbrengt (baten)
 Rationele keuzes: voordeel en nadeel ->
o nadeel is de opportuniteitskost
 De waarde en de opbrengst van het best mogelijke alternatief
ten opzichte van de uiteindelijke genomen beslissing
 Middelen inzetten waar ze het meest renderen

,  Overheid mag zich niet teveel bemoeien
o Enkel bij marktfalen
 Wanneer de markt onvoldoende werkt
o Bemoeienis van overheid kan leiden tot overheidsfalen

Kritiek: niet elk bedrijf KAN winst maximaliseren + overheid moet soms
ertussen komen
Sven Gatz: voor zelfregulering, niet ingrijpen
Huidige mediaminister is Cieltje Van Achter
2. Transactiekostentheorie
 Ronald Coase: ziet bedrijven als alternatief voor de markt
o Elke economische uitwisseling gaat gepaard met extra
transactiekosten
 Kosten die nodig zijn om een transactie uit te voeren
 Zoek- en informatiekosten
 Contractkosten
 Controle- en nalevingskosten
 Ondernemingen BESPAREN op deze kosten door vaste arbeidscontracten
 Bedrijf als coördinatiekosten kleiner zijn dan de transactiekosten
o Dan biedt de onderneming een efficiëntere oplossing dan
transacties via de markt uit te voeren


3. Agency theorie
 Relatie tussen de eigenaars van een bedrijf en de managers
 Tegenstrijdige belangen: principaal-agent probleem
 Eigenaars willen winst zien, maar de managers willen ook hun eigen loon
(hebben een eigen agenda)
o Want eigenaars laten hun dagelijkse beheer van hun onderneming
vaak over aan professionele managers
 Conflict vermijden door bv. Bonussen te geven, aandelen,…
o Via prestatiecontracten
 Belangen worden gelijkgesteld


Huidige CEO van VRT -> Frederik Delaplace
Mediabedrijven zijn geen koekjesfabrieken
Winstmaximalisatie is niet het enige doel (ook al zullen mediabedrijven na lange
tijd zonder winst veel verliezen kennen)
 De vraag- en aanbodzijde van mediadiensten kennen 10 afwijkende
kenmerken die de media-economie speciaal maken
 No business like media business


1. Cultureel goed
 Cultureel en democratische functie