Familiesociologie
Kalmijn (2013) The educational gradient in marriage
INTRODUCTION
Dit artikel onderzoekt de relatie tussen onderwijs en huwelijk in 25 Europese landen, met de
focus op mannen en vrouwen tussen 40 en 49 jaar in de jaren 2000. In de VS laten recente
studies zien dat hoger onderwijs steeds vaker samenhangt met een grotere kans om
getrouwd te zijn – een omkering van eerdere trends. Deze verschuiving is deels te verklaren
door hogere huwelijkspercentages en lagere echtscheidingspercentages onder hoger
opgeleiden.
Buiten de VS is het bewijs voor deze onderwijsgradiënt minder duidelijk. Sommige Europese
landen vertonen vergelijkbare patronen, maar de associatie varieert, vooral wat betreft het
aangaan van een huwelijk. De auteur onderzoekt twee hoofdvragen: (1) Is er een positieve
relatie tussen onderwijs en huwelijk in Europa? En (2) Hoe verschilt deze relatie tussen
landen?
De studie kijkt ook naar de rol van gender, samenwonen, en of de waargenomen patronen
voortkomen uit het aangaan van een huwelijk of uit echtscheidingspercentages. Omdat het
huwelijk diverse individuele voordelen kent (zoals betere gezondheid, welzijn en sociale
steun), zou een onderwijsgradiënt in het huwelijk sociale ongelijkheid kunnen versterken.
De aanpak van de auteur verschilt van eerdere studies door te focussen op huwelijkse staat
op middelbare leeftijd in plaats van huwelijksmoment of -risico. Er wordt gekeken naar het
aangaan en beëindigen van huwelijken samen, met behulp van multilevelmodellen om landen
systematisch te vergelijken.
BACKGROUND AND HYPOTHESIS
Deze tekst onderzoekt hoe onderwijs het huwelijk beïnvloedt, gevormd door genderrollen en
economische ongelijkheid tussen samenlevingen. In traditionele landen trouwen beter
opgeleide mannen vaker vanwege hun sterke baankansen, terwijl beter opgeleide vrouwen
minder trouwen omdat ze financieel onafhankelijk zijn. In egalitaire samenlevingen, waar
beide partners vaak werken, heeft het onderwijs van vrouwen een positiever effect op het
huwelijk, en is het onderwijs van mannen minder bepalend.
Culturele factoren spelen ook een rol: opgeleide mannen hebben vaak meer egalitaire
waarden en nemen meer deel aan de zorg voor kinderen, wat hen aantrekkelijker maakt als
partner. Beter opgeleide vrouwen zijn mogelijk altijd al aantrekkelijk geweest vanwege
cognitieve en culturele eigenschappen.
Ongelijkheid in onderwijs versterkt de relatie tussen opleiding en huwelijk: in landen waar
onderwijs een grote invloed heeft op inkomen en werkgelegenheid, trouwen hoger opgeleiden
vaker. Ook echtscheidingspercentages en economische ontwikkeling beïnvloeden deze relatie
— vroeger kwam echtscheiding vaker voor onder hoogopgeleiden, maar tegenwoordig juist
vaker onder laagopgeleiden. In rijkere samenlevingen kan het huwelijk een statussymbool
zijn, terwijl samenwonen een bewuste en gangbare keuze is. Over het algemeen varieert de
invloed van onderwijs op huwelijk afhankelijk van de maatschappelijke context.
DATA AND METHODS
,De studie maakt gebruik van gegevens uit vijf rondes van de European Social Survey (2002–
2010), met in totaal 33.062 individuen tussen 40 en 49 jaar uit 25 Europese landen. De studie
onderzoekt hoe opleiding samenhangt met huwelijk en samenwonen in verschillende
maatschappelijke contexten. Onderwijsniveaus werden per land gerangschikt en belangrijke
controlevariabelen zijn leeftijd, migratieachtergrond, religiositeit en geslachtscohort.
Genderrollen, onderwijsongelijkheid, echtscheidingspercentages en BBP werden gebruikt om
de maatschappelijke context te meten. Multilevelmodellen beoordelen hoe deze factoren de
relatie tussen opleiding en relatievorm beïnvloeden. Er worden modellen vergeleken voor
alleenstaand versus in een relatie, gehuwd versus samenwonend, en de kans op
echtscheiding. Macrovariabelen werden toegevoegd om te testen of maatschappelijke
verschillen variatie in de onderwijsgradiënt verklaren. Interacties werden zorgvuldig getest
om multicollineariteit te vermijden.
RESULTS
Op middelbare leeftijd zit 77% van de Europeanen in een relatie – meestal gehuwd (68%), en
slechts 9% samenwonend. Ongeveer 23% is alleenstaand, gelijk verdeeld over mannen en
vrouwen, meestal vanwege een scheiding of verbroken relatie en niet omdat ze nooit een
partner hebben gehad.
Onderwijs beïnvloedt de relatievorm verschillend per geslacht. Voor mannen vergroot hoger
onderwijs de kans op een relatie, vooral in samenlevingen met meer onderwijsongelijkheid en
meer gendergelijkheid. Voor vrouwen verlaagt hoger onderwijs over het algemeen de kans op
een relatie, maar dit effect keert om in meer gendergelijke landen.
Het huwelijk wordt sterker beïnvloed door onderwijs dan samenwonen. Opleiding vergroot de
kans op huwelijk voor mannen, vooral in ongelijke én gendergelijke samenlevingen. Voor
vrouwen verandert het negatieve effect van opleiding op huwelijk in een positief effect in
gendergelijke landen. Samenwonen vertoont minder duidelijke patronen, al wonen hoger
opgeleide vrouwen in rijkere landen vaker samen.
Bij het onderscheiden van huwelijksvorming en echtscheiding blijkt dat opgeleide mannen
vaker trouwen en minder vaak scheiden, vooral in egalitaire en ongelijke landen. Opgeleide
vrouwen trouwen minder vaak in traditionele samenlevingen, maar vaker – en scheiden
minder – in egalitaire samenlevingen. Onderwijsongelijkheid speelt een grotere rol voor
mannen dan voor vrouwen, en het echtscheidingspercentage heeft weinig invloed in de
modellen.
DISCUSSION AND CONCLUSION
De studie concludeert dat de relatie tussen opleiding en huwelijk varieert tussen Europese
landen, afhankelijk van genderrollen en onderwijsongelijkheid. In traditionele samenlevingen
trouwen beter opgeleide vrouwen minder vaak vanwege hun grotere onafhankelijkheid en
minder gunstige vooruitzichten op de huwelijksmarkt. In gendergelijke landen keert dit effect
om: opgeleide vrouwen trouwen juist vaker, omdat mannen hun economische potentieel meer
waarderen.
Voor mannen vergroot opleiding consistent de kans op een huwelijk, vooral in egalitaire en
economisch ongelijke samenlevingen. Opgeleide mannen zijn mogelijk aantrekkelijkere
partners vanwege hun liberale kijk op genderrollen en grotere betrokkenheid bij het
gezinsleven.
, De studie laat ook zien dat hoe sterker de relatie tussen opleiding en economische uitkomsten
is, des te meer opleiding invloed heeft op huwelijk, vooral bij mannen. Brede economische
ontwikkeling of echtscheidingspercentages veranderen deze patronen nauwelijks. Over het
geheel suggereren de bevindingen dat hoewel gendergelijkheid sommige barrières verlaagt,
het ook huwelijksvoordelen kan concentreren onder hoogopgeleiden.
Hogendoorn (2022) Why do lower educated people separate
more often?
INTRODUCTION
In veel westerse samenlevingen hebben lager opgeleide personen minder stabiele relaties
dan hoger opgeleiden, wat bijdraagt aan sociale ongelijkheid. Hoewel economische stress
vaak als belangrijke factor wordt gezien, blijkt uit onderzoek dat dit slechts een deel van de
onderwijskloof in relatieontbinding verklaart. Deze studie verbreedt het begrip stress door ook
factoren als gezondheid en sociale relaties mee te nemen, en beschouwt relatieontbinding als
een gezamenlijk proces tussen partners. Met behulp van gegevens uit Australië over een
periode van 17 jaar wordt onderzocht hoe opleiding en levensstressoren de stabiliteit van
relaties beïnvloeden.
THEORY
Levensstressoren ontstaan wanneer mensen geconfronteerd worden met eisen op
verschillende levensdomeinen – zoals werk, financiën, gezondheid, sociale relaties en
huisvesting – die moeilijk te vervullen zijn, wat leidt tot stress. Deze stressoren kunnen
relaties negatief beïnvloeden, spanningen veroorzaken en het risico op relatieontbinding
vergroten. Lager opgeleide personen ervaren vaker deze stressoren, bijvoorbeeld door
baanonzekerheid, materiële achterstand en een slechtere gezondheid. Opleiding fungeert als
hulpbron, waardoor mensen beter met stressoren kunnen omgaan en de negatieve impact op
hun relatie afneemt. De onderwijskloof in relatieontbinding wordt deels verklaard door deze
levensstressoren: lager opgeleiden ervaren meer stress en hebben een groter risico op
relatieontbinding. Deze studie, uitgevoerd in Australië, onderzoekt hoe levensstressoren en
opleidingsniveau samenhangen met de stabiliteit van relaties, op basis van gegevens van
zowel samenwonende als getrouwde koppels.
METHOD
De studie maakte gebruik van gegevens uit de Household, Income and Labour Dynamics in
Australia (HILDA)-survey, een grootschalige, representatieve longitudinale panelstudie die
sinds 2001 jaarlijks gegevens verzamelt van Australische huishoudens. De survey bevat
gegevens van personen van 15 jaar en ouder. Een belangrijk voordeel van HILDA is dat het
informatie bevat over levensstressoren van beide partners, wat centraal stond in deze
analyse.
De steekproef bestond uit 52.574 relatiejaren, genest in 7.930 relaties, gericht op
samenwonende en gehuwde koppels. De studie onderzocht de onderwijsgradiënt in
relatieontbinding, waarbij werd gekeken naar de invloed van levensstressoren (werk,
financiën, gezondheid, relaties en huisvesting) op de kans op relatieontbinding. De stressoren
werden gemeten over meerdere domeinen, en er werd ook rekening gehouden met
achtergrondvariabelen zoals etniciteit, leeftijd bij relatievorming en ouderlijke scheiding.
Kalmijn (2013) The educational gradient in marriage
INTRODUCTION
Dit artikel onderzoekt de relatie tussen onderwijs en huwelijk in 25 Europese landen, met de
focus op mannen en vrouwen tussen 40 en 49 jaar in de jaren 2000. In de VS laten recente
studies zien dat hoger onderwijs steeds vaker samenhangt met een grotere kans om
getrouwd te zijn – een omkering van eerdere trends. Deze verschuiving is deels te verklaren
door hogere huwelijkspercentages en lagere echtscheidingspercentages onder hoger
opgeleiden.
Buiten de VS is het bewijs voor deze onderwijsgradiënt minder duidelijk. Sommige Europese
landen vertonen vergelijkbare patronen, maar de associatie varieert, vooral wat betreft het
aangaan van een huwelijk. De auteur onderzoekt twee hoofdvragen: (1) Is er een positieve
relatie tussen onderwijs en huwelijk in Europa? En (2) Hoe verschilt deze relatie tussen
landen?
De studie kijkt ook naar de rol van gender, samenwonen, en of de waargenomen patronen
voortkomen uit het aangaan van een huwelijk of uit echtscheidingspercentages. Omdat het
huwelijk diverse individuele voordelen kent (zoals betere gezondheid, welzijn en sociale
steun), zou een onderwijsgradiënt in het huwelijk sociale ongelijkheid kunnen versterken.
De aanpak van de auteur verschilt van eerdere studies door te focussen op huwelijkse staat
op middelbare leeftijd in plaats van huwelijksmoment of -risico. Er wordt gekeken naar het
aangaan en beëindigen van huwelijken samen, met behulp van multilevelmodellen om landen
systematisch te vergelijken.
BACKGROUND AND HYPOTHESIS
Deze tekst onderzoekt hoe onderwijs het huwelijk beïnvloedt, gevormd door genderrollen en
economische ongelijkheid tussen samenlevingen. In traditionele landen trouwen beter
opgeleide mannen vaker vanwege hun sterke baankansen, terwijl beter opgeleide vrouwen
minder trouwen omdat ze financieel onafhankelijk zijn. In egalitaire samenlevingen, waar
beide partners vaak werken, heeft het onderwijs van vrouwen een positiever effect op het
huwelijk, en is het onderwijs van mannen minder bepalend.
Culturele factoren spelen ook een rol: opgeleide mannen hebben vaak meer egalitaire
waarden en nemen meer deel aan de zorg voor kinderen, wat hen aantrekkelijker maakt als
partner. Beter opgeleide vrouwen zijn mogelijk altijd al aantrekkelijk geweest vanwege
cognitieve en culturele eigenschappen.
Ongelijkheid in onderwijs versterkt de relatie tussen opleiding en huwelijk: in landen waar
onderwijs een grote invloed heeft op inkomen en werkgelegenheid, trouwen hoger opgeleiden
vaker. Ook echtscheidingspercentages en economische ontwikkeling beïnvloeden deze relatie
— vroeger kwam echtscheiding vaker voor onder hoogopgeleiden, maar tegenwoordig juist
vaker onder laagopgeleiden. In rijkere samenlevingen kan het huwelijk een statussymbool
zijn, terwijl samenwonen een bewuste en gangbare keuze is. Over het algemeen varieert de
invloed van onderwijs op huwelijk afhankelijk van de maatschappelijke context.
DATA AND METHODS
,De studie maakt gebruik van gegevens uit vijf rondes van de European Social Survey (2002–
2010), met in totaal 33.062 individuen tussen 40 en 49 jaar uit 25 Europese landen. De studie
onderzoekt hoe opleiding samenhangt met huwelijk en samenwonen in verschillende
maatschappelijke contexten. Onderwijsniveaus werden per land gerangschikt en belangrijke
controlevariabelen zijn leeftijd, migratieachtergrond, religiositeit en geslachtscohort.
Genderrollen, onderwijsongelijkheid, echtscheidingspercentages en BBP werden gebruikt om
de maatschappelijke context te meten. Multilevelmodellen beoordelen hoe deze factoren de
relatie tussen opleiding en relatievorm beïnvloeden. Er worden modellen vergeleken voor
alleenstaand versus in een relatie, gehuwd versus samenwonend, en de kans op
echtscheiding. Macrovariabelen werden toegevoegd om te testen of maatschappelijke
verschillen variatie in de onderwijsgradiënt verklaren. Interacties werden zorgvuldig getest
om multicollineariteit te vermijden.
RESULTS
Op middelbare leeftijd zit 77% van de Europeanen in een relatie – meestal gehuwd (68%), en
slechts 9% samenwonend. Ongeveer 23% is alleenstaand, gelijk verdeeld over mannen en
vrouwen, meestal vanwege een scheiding of verbroken relatie en niet omdat ze nooit een
partner hebben gehad.
Onderwijs beïnvloedt de relatievorm verschillend per geslacht. Voor mannen vergroot hoger
onderwijs de kans op een relatie, vooral in samenlevingen met meer onderwijsongelijkheid en
meer gendergelijkheid. Voor vrouwen verlaagt hoger onderwijs over het algemeen de kans op
een relatie, maar dit effect keert om in meer gendergelijke landen.
Het huwelijk wordt sterker beïnvloed door onderwijs dan samenwonen. Opleiding vergroot de
kans op huwelijk voor mannen, vooral in ongelijke én gendergelijke samenlevingen. Voor
vrouwen verandert het negatieve effect van opleiding op huwelijk in een positief effect in
gendergelijke landen. Samenwonen vertoont minder duidelijke patronen, al wonen hoger
opgeleide vrouwen in rijkere landen vaker samen.
Bij het onderscheiden van huwelijksvorming en echtscheiding blijkt dat opgeleide mannen
vaker trouwen en minder vaak scheiden, vooral in egalitaire en ongelijke landen. Opgeleide
vrouwen trouwen minder vaak in traditionele samenlevingen, maar vaker – en scheiden
minder – in egalitaire samenlevingen. Onderwijsongelijkheid speelt een grotere rol voor
mannen dan voor vrouwen, en het echtscheidingspercentage heeft weinig invloed in de
modellen.
DISCUSSION AND CONCLUSION
De studie concludeert dat de relatie tussen opleiding en huwelijk varieert tussen Europese
landen, afhankelijk van genderrollen en onderwijsongelijkheid. In traditionele samenlevingen
trouwen beter opgeleide vrouwen minder vaak vanwege hun grotere onafhankelijkheid en
minder gunstige vooruitzichten op de huwelijksmarkt. In gendergelijke landen keert dit effect
om: opgeleide vrouwen trouwen juist vaker, omdat mannen hun economische potentieel meer
waarderen.
Voor mannen vergroot opleiding consistent de kans op een huwelijk, vooral in egalitaire en
economisch ongelijke samenlevingen. Opgeleide mannen zijn mogelijk aantrekkelijkere
partners vanwege hun liberale kijk op genderrollen en grotere betrokkenheid bij het
gezinsleven.
, De studie laat ook zien dat hoe sterker de relatie tussen opleiding en economische uitkomsten
is, des te meer opleiding invloed heeft op huwelijk, vooral bij mannen. Brede economische
ontwikkeling of echtscheidingspercentages veranderen deze patronen nauwelijks. Over het
geheel suggereren de bevindingen dat hoewel gendergelijkheid sommige barrières verlaagt,
het ook huwelijksvoordelen kan concentreren onder hoogopgeleiden.
Hogendoorn (2022) Why do lower educated people separate
more often?
INTRODUCTION
In veel westerse samenlevingen hebben lager opgeleide personen minder stabiele relaties
dan hoger opgeleiden, wat bijdraagt aan sociale ongelijkheid. Hoewel economische stress
vaak als belangrijke factor wordt gezien, blijkt uit onderzoek dat dit slechts een deel van de
onderwijskloof in relatieontbinding verklaart. Deze studie verbreedt het begrip stress door ook
factoren als gezondheid en sociale relaties mee te nemen, en beschouwt relatieontbinding als
een gezamenlijk proces tussen partners. Met behulp van gegevens uit Australië over een
periode van 17 jaar wordt onderzocht hoe opleiding en levensstressoren de stabiliteit van
relaties beïnvloeden.
THEORY
Levensstressoren ontstaan wanneer mensen geconfronteerd worden met eisen op
verschillende levensdomeinen – zoals werk, financiën, gezondheid, sociale relaties en
huisvesting – die moeilijk te vervullen zijn, wat leidt tot stress. Deze stressoren kunnen
relaties negatief beïnvloeden, spanningen veroorzaken en het risico op relatieontbinding
vergroten. Lager opgeleide personen ervaren vaker deze stressoren, bijvoorbeeld door
baanonzekerheid, materiële achterstand en een slechtere gezondheid. Opleiding fungeert als
hulpbron, waardoor mensen beter met stressoren kunnen omgaan en de negatieve impact op
hun relatie afneemt. De onderwijskloof in relatieontbinding wordt deels verklaard door deze
levensstressoren: lager opgeleiden ervaren meer stress en hebben een groter risico op
relatieontbinding. Deze studie, uitgevoerd in Australië, onderzoekt hoe levensstressoren en
opleidingsniveau samenhangen met de stabiliteit van relaties, op basis van gegevens van
zowel samenwonende als getrouwde koppels.
METHOD
De studie maakte gebruik van gegevens uit de Household, Income and Labour Dynamics in
Australia (HILDA)-survey, een grootschalige, representatieve longitudinale panelstudie die
sinds 2001 jaarlijks gegevens verzamelt van Australische huishoudens. De survey bevat
gegevens van personen van 15 jaar en ouder. Een belangrijk voordeel van HILDA is dat het
informatie bevat over levensstressoren van beide partners, wat centraal stond in deze
analyse.
De steekproef bestond uit 52.574 relatiejaren, genest in 7.930 relaties, gericht op
samenwonende en gehuwde koppels. De studie onderzocht de onderwijsgradiënt in
relatieontbinding, waarbij werd gekeken naar de invloed van levensstressoren (werk,
financiën, gezondheid, relaties en huisvesting) op de kans op relatieontbinding. De stressoren
werden gemeten over meerdere domeinen, en er werd ook rekening gehouden met
achtergrondvariabelen zoals etniciteit, leeftijd bij relatievorming en ouderlijke scheiding.
