HST 1: Financiële architectuur ontstaat niet spontaan
Waarom is de wereld niet hetzelfde ontwikkeld
-> Easterlin -> Dit komt door onderwijs
-> Financiële economen -> Het ontstaan van financiële infrastructuur
=> Is het toeval dat West-Europa kolonies had?
=> Nee, wij evolueerde, in Afrika niet => Zij leefden nog hetzelfde als 200 jaren
=> Wanneer was welk land dominant? => Dit is door financiële ontwikkeling
Financiële architectuur
Omvat:
- Instrumenten: Financiële producten zoals aandelen, obligaties en leningen.
- Markten: Plaatsen waar financiële instrumenten worden verhandeld, zoals de beurs.
- Instituties: Organisaties zoals banken en beurzen die het financiële systeem
ondersteunen.
- Toezicht: Regels en controle door instanties zoals de Nationale Bank om stabiliteit te
garanderen.
Wat als we terugkijken naar het verleden
-> Jager-verzamelaars
-> Hier werd er geruild -> MAAR het was onbeleefd om hetzelfde terug te geven
-> Er ontstonden financiële concepten: Schuld, Intrest, Ruil
-> De neolitische revolutie (10 000 – 8 000 v.C.)
-> Van jagen naar dieren fokken
-> Van rondtrekken naar vestigen
-> Domesticatie leidt tot …
-> Uitbreiding van tuinbouw naar landbouw
-> Verandering van technologie (steen naar metaal)
-> Urbanisatie
-> Territoriale soevereiniteit
-> Sociale stratificatie
-> Belastingen
=> Door het belang van landbouw en vee ontstaat er vermogen
-> Egyptisch systeem
-> Er ontstaat een sociale stratificatie (economie)
-> Dit leidt tot neveneffecten:
- Eigendom
- Registratie- en teltechnieken (nodig om waarde van geld te definiëren)
- Schrift / Boekhouding
- Goederengeld
- Contracten
- Handel
- Vermogen
,=> Het probleem van niet samenvallende behoeften
=> Er ontstaat een wisselkoers (graan VS schoenen VS vissen VS … )
=> Shât en Deben als rekeneenheden (Egypte) => Probleem opgelost
=> Risicospreiding is hier ontstaan => Bestaat al 4000 jaar!!!
Van goederengeld naar munten
=> Vanaf er een eenheid was kon je Sparen => Dit begrip is ook al duizenden jaren oud
=> Functies van geld (ontstonden ook al in de oudheid)
- Rekeneenheid (numerair)
- Opslagmiddel van vermogen (store of wealth)
- Ruilmiddel (medium of exchange)
=> Termen Munthuis & Gouden standaard zijn ontstaan door Croesus (Koning van Libië)
Munthuis = Plaats waar munten worden gemaakt.
Gouden standaard: Geld gekoppeld aan een vaste hoeveelheid goud.
=> Grieken en Romeinen volgden dit voorbeeld
=> Vele voordelen, MAAR er zijn ook nadelen:
- De edelmetalen snoeien (de grote van de munten slinken)
-> Hier moest een oplossing gevonden worden (Ribbels op rand van munt)
=> Er zijn maar weinige innovaties bij de Romeinen
- Eerste ‘financiële intermediairs’ avant-la-lettre
- Eerste vorm van rechtspersoon en ‘aandelen’ bij de Romeinen
=> Ze hebben hier weinig erkenning voor gekregen
Gevolgen van Handel
=> Handel leidt tot steden, universiteiten, netwerken van koopmannen, …
=> Karel de Grote heeft ook zijn aandeel: wisselkoers van munteenheiden
-> 1 Pond = 20 Shelling = 240 Penningen
=> Biljetten zijn ontstaan in CHINA
=> Door het hele systeem hebben we nood aan:
-> Wisselaars en betaling eenvoudig heids op jaarmarkten (dubbele schuld 1 maken)
=> Wisselaars gaan evolueren tot merchant bankiers (meerdere bankiers werken samen)
Ontstaan van financiële markten
-> In de 13de eeuw ontstonden de obligaties al
=> De eerste markt is ontstaan in Brugge (1400)
=> in 1480 is Brugge zijn rol verloren naar Antwerpen (Eerste handelsbeurs op de meir)
=> Het idee handelsbeurs is wereldwijd verspreid
-> Je hoort beurs in de vertalingen naar alle talen -> Behalve in het engels (door hun ego)
=> Eind 16de eeuw verliest Antwerpen zijn waarde (Val van Antwerpen & Sluiting Schelde)
,De Nederlandse Republiek innoveert
-> Eerste overheidsinnovatie
=> Ontstaan van:
- Lenen met onderpand
- Lijfrenten (Regelmatige uitkering na een eenmalige of periodieke storting, vaak als
pensioenen)
- Actuariële methoden (Wiskundige technieken om risico’s en toekomstige betalingen
te berekenen)
- Rechtspersoon en aandelen (Een rechtspersoon is een juridisch zelfstandige
entiteit. Aandelen zijn eigendomsbewijzen van een bedrijf.)
=> Eerste onderneming: Oost indische Compagnie (1602)
-> Dividenden in producten
=> Eerste Effectenbeurs ter wereld (Amsterdam)
=> Door het ontstaan van Financiële markten, ontstaan ook crashes
-> Eerste was van de tulpen -> 1636 - 1637
=> Zelfs Newton heeft verlies geleden => Geniale mensen worden ook slachtoffer
Loterij Leningen
Overheden verkochten obligaties gekoppeld aan een loterij. Sommige investeerders wonnen
hoge uitbetalingen, anderen kregen alleen hun inleg of lage rente terug. Dit maakte lenen
goedkoper voor de overheid en aantrekkelijker voor beleggers.
Ontstaan van Centrale banken
-> De Amsterdamse wisselbank (1606)
- Wisselaar
- Ontstaan van giraal geld (rekeningen)
- Ontstaan van bankgiro’s (Er is geen cash geld meer nodig bij bepaalde betalingen)
Conclusie (van Mosselaar)
Het wordt vaak gezegd dat innovatie in financiële markten steeds sneller gaat. Daar ben ik
het niet mee eens. De echte vernieuwers waren de koopmansbankiers in Florence, de
staatslieden van Genua, de regelgevers in Antwerpen, de eerste aandeelhouders en
beheerders van beleggingsfondsen in Amsterdam, en de beursmakelaars en investeerders
in Londen. Zij brachten echte vernieuwing in de financiële markten; de meeste innovaties uit
de 20e en 21e eeuw zijn slechts variaties op eerdere versies. Zelfs de door activa gedekte
effecten, die centraal stonden in de financiële crisis van 2007-2008, bestonden al in de late
18e eeuw.
=> Er gebeuren vandaag nog veel innovaties
=> Maar de basis (baanbrekende innovaties) is al veel vroeger gebeurd
, HST 2: Bouwstenen van de financiële architectuur
1) Betalen
- Het concept van geld ontstaat door de nood aan een handig betaalmiddel.
- De technologie achter betalen evolueert razendsnel
2) Financieren
-> Verdeling van uitgaven over tijd, terwijl de toekomst onzeker is.
Have not’s:
- Overheid
- Bedrijven
- Buitenland
Haves:
- Gezinnen
=> Hoe komt de brug tot stand?
1) Financiële tussenpersonen (indirecte financiering)
2) Financiële Markten (semi-directe en directe financiering)
- Direct:
- Private leningen (ouders en kinderen)
- Intercompany loans (tussen de bedrijven met dezelfde eigenaar)
- Semi direct:
- Broker (makelaar) -> Voor rekening van klant
- Dealer (commissionair) -> Voor eigen rekening
- Broker-Dealer -> Mengeling van de 2
- Business Angel Netwerk (een groep investeerders)
- Crowdfunding
=> Wetgeving onderscheid Private en Publieke emissies
-> Dit is van belang bij de wetgeving
Typologieën van financiële markten
- Primaire VS secundaire markt
-> Secundair wanneer je je verplichtingen overdraagt
- Geldmarkt VS kapitaal markt
-> Looptijd langer dan 1 jaar => Kapitaal markt
- Leningen VS Effecten
-> Bij effecten kan de waarde variëren (denk aan aandelen)
Waarom is de wereld niet hetzelfde ontwikkeld
-> Easterlin -> Dit komt door onderwijs
-> Financiële economen -> Het ontstaan van financiële infrastructuur
=> Is het toeval dat West-Europa kolonies had?
=> Nee, wij evolueerde, in Afrika niet => Zij leefden nog hetzelfde als 200 jaren
=> Wanneer was welk land dominant? => Dit is door financiële ontwikkeling
Financiële architectuur
Omvat:
- Instrumenten: Financiële producten zoals aandelen, obligaties en leningen.
- Markten: Plaatsen waar financiële instrumenten worden verhandeld, zoals de beurs.
- Instituties: Organisaties zoals banken en beurzen die het financiële systeem
ondersteunen.
- Toezicht: Regels en controle door instanties zoals de Nationale Bank om stabiliteit te
garanderen.
Wat als we terugkijken naar het verleden
-> Jager-verzamelaars
-> Hier werd er geruild -> MAAR het was onbeleefd om hetzelfde terug te geven
-> Er ontstonden financiële concepten: Schuld, Intrest, Ruil
-> De neolitische revolutie (10 000 – 8 000 v.C.)
-> Van jagen naar dieren fokken
-> Van rondtrekken naar vestigen
-> Domesticatie leidt tot …
-> Uitbreiding van tuinbouw naar landbouw
-> Verandering van technologie (steen naar metaal)
-> Urbanisatie
-> Territoriale soevereiniteit
-> Sociale stratificatie
-> Belastingen
=> Door het belang van landbouw en vee ontstaat er vermogen
-> Egyptisch systeem
-> Er ontstaat een sociale stratificatie (economie)
-> Dit leidt tot neveneffecten:
- Eigendom
- Registratie- en teltechnieken (nodig om waarde van geld te definiëren)
- Schrift / Boekhouding
- Goederengeld
- Contracten
- Handel
- Vermogen
,=> Het probleem van niet samenvallende behoeften
=> Er ontstaat een wisselkoers (graan VS schoenen VS vissen VS … )
=> Shât en Deben als rekeneenheden (Egypte) => Probleem opgelost
=> Risicospreiding is hier ontstaan => Bestaat al 4000 jaar!!!
Van goederengeld naar munten
=> Vanaf er een eenheid was kon je Sparen => Dit begrip is ook al duizenden jaren oud
=> Functies van geld (ontstonden ook al in de oudheid)
- Rekeneenheid (numerair)
- Opslagmiddel van vermogen (store of wealth)
- Ruilmiddel (medium of exchange)
=> Termen Munthuis & Gouden standaard zijn ontstaan door Croesus (Koning van Libië)
Munthuis = Plaats waar munten worden gemaakt.
Gouden standaard: Geld gekoppeld aan een vaste hoeveelheid goud.
=> Grieken en Romeinen volgden dit voorbeeld
=> Vele voordelen, MAAR er zijn ook nadelen:
- De edelmetalen snoeien (de grote van de munten slinken)
-> Hier moest een oplossing gevonden worden (Ribbels op rand van munt)
=> Er zijn maar weinige innovaties bij de Romeinen
- Eerste ‘financiële intermediairs’ avant-la-lettre
- Eerste vorm van rechtspersoon en ‘aandelen’ bij de Romeinen
=> Ze hebben hier weinig erkenning voor gekregen
Gevolgen van Handel
=> Handel leidt tot steden, universiteiten, netwerken van koopmannen, …
=> Karel de Grote heeft ook zijn aandeel: wisselkoers van munteenheiden
-> 1 Pond = 20 Shelling = 240 Penningen
=> Biljetten zijn ontstaan in CHINA
=> Door het hele systeem hebben we nood aan:
-> Wisselaars en betaling eenvoudig heids op jaarmarkten (dubbele schuld 1 maken)
=> Wisselaars gaan evolueren tot merchant bankiers (meerdere bankiers werken samen)
Ontstaan van financiële markten
-> In de 13de eeuw ontstonden de obligaties al
=> De eerste markt is ontstaan in Brugge (1400)
=> in 1480 is Brugge zijn rol verloren naar Antwerpen (Eerste handelsbeurs op de meir)
=> Het idee handelsbeurs is wereldwijd verspreid
-> Je hoort beurs in de vertalingen naar alle talen -> Behalve in het engels (door hun ego)
=> Eind 16de eeuw verliest Antwerpen zijn waarde (Val van Antwerpen & Sluiting Schelde)
,De Nederlandse Republiek innoveert
-> Eerste overheidsinnovatie
=> Ontstaan van:
- Lenen met onderpand
- Lijfrenten (Regelmatige uitkering na een eenmalige of periodieke storting, vaak als
pensioenen)
- Actuariële methoden (Wiskundige technieken om risico’s en toekomstige betalingen
te berekenen)
- Rechtspersoon en aandelen (Een rechtspersoon is een juridisch zelfstandige
entiteit. Aandelen zijn eigendomsbewijzen van een bedrijf.)
=> Eerste onderneming: Oost indische Compagnie (1602)
-> Dividenden in producten
=> Eerste Effectenbeurs ter wereld (Amsterdam)
=> Door het ontstaan van Financiële markten, ontstaan ook crashes
-> Eerste was van de tulpen -> 1636 - 1637
=> Zelfs Newton heeft verlies geleden => Geniale mensen worden ook slachtoffer
Loterij Leningen
Overheden verkochten obligaties gekoppeld aan een loterij. Sommige investeerders wonnen
hoge uitbetalingen, anderen kregen alleen hun inleg of lage rente terug. Dit maakte lenen
goedkoper voor de overheid en aantrekkelijker voor beleggers.
Ontstaan van Centrale banken
-> De Amsterdamse wisselbank (1606)
- Wisselaar
- Ontstaan van giraal geld (rekeningen)
- Ontstaan van bankgiro’s (Er is geen cash geld meer nodig bij bepaalde betalingen)
Conclusie (van Mosselaar)
Het wordt vaak gezegd dat innovatie in financiële markten steeds sneller gaat. Daar ben ik
het niet mee eens. De echte vernieuwers waren de koopmansbankiers in Florence, de
staatslieden van Genua, de regelgevers in Antwerpen, de eerste aandeelhouders en
beheerders van beleggingsfondsen in Amsterdam, en de beursmakelaars en investeerders
in Londen. Zij brachten echte vernieuwing in de financiële markten; de meeste innovaties uit
de 20e en 21e eeuw zijn slechts variaties op eerdere versies. Zelfs de door activa gedekte
effecten, die centraal stonden in de financiële crisis van 2007-2008, bestonden al in de late
18e eeuw.
=> Er gebeuren vandaag nog veel innovaties
=> Maar de basis (baanbrekende innovaties) is al veel vroeger gebeurd
, HST 2: Bouwstenen van de financiële architectuur
1) Betalen
- Het concept van geld ontstaat door de nood aan een handig betaalmiddel.
- De technologie achter betalen evolueert razendsnel
2) Financieren
-> Verdeling van uitgaven over tijd, terwijl de toekomst onzeker is.
Have not’s:
- Overheid
- Bedrijven
- Buitenland
Haves:
- Gezinnen
=> Hoe komt de brug tot stand?
1) Financiële tussenpersonen (indirecte financiering)
2) Financiële Markten (semi-directe en directe financiering)
- Direct:
- Private leningen (ouders en kinderen)
- Intercompany loans (tussen de bedrijven met dezelfde eigenaar)
- Semi direct:
- Broker (makelaar) -> Voor rekening van klant
- Dealer (commissionair) -> Voor eigen rekening
- Broker-Dealer -> Mengeling van de 2
- Business Angel Netwerk (een groep investeerders)
- Crowdfunding
=> Wetgeving onderscheid Private en Publieke emissies
-> Dit is van belang bij de wetgeving
Typologieën van financiële markten
- Primaire VS secundaire markt
-> Secundair wanneer je je verplichtingen overdraagt
- Geldmarkt VS kapitaal markt
-> Looptijd langer dan 1 jaar => Kapitaal markt
- Leningen VS Effecten
-> Bij effecten kan de waarde variëren (denk aan aandelen)
