Samenvatting SBG 1
Hoorcolleges ALO HAN Nijmegen met voorbeeldvragen en oefententamen
Week 1
Hoorcollege
Anatomische rusthouding
Referentiekader: houding van waaruit beredeneerd/geanalyseerd wordt
- Vanuit het gezichtspunt van persoon waar je het over hebt
- Mediaal: aan de binnenkant van het lichaam liggend
- Lateraal: aan de buitenkant van het lichaam liggend (duim is lateraal georiënteerd)
Vlakken en assen
- Frontaal vlak: verdeelt het lichaam in voor en achter Sagittale as (radslag)
- Transversaal vlak: verdeelt het lichaam in boven en onder Longitudinale as (pirouette)
- Sagittaal vlak: verdeelt het lichaam in links en rechts Transversale as (salto)
Fietsslot
Universele benaming van bewegingsrichtingen
• Flexie (buigen, flexor = buigspier) – extensie (strekken) elleboog, knie, romp
• Anteversie (buigen naar voren) – retroversie (buigen naar achteren) schouder, heup
• Abductie (strekken naar buiten) – adductie (strekken naar binnen) schouder, heup
• Exorotatie (naar buiten) – endorotatie (naar binnen) alle
• Pronatie (van buiten naar binnen, proost) – supinatie (van binnen naar buiten eten)
pols, enkel
• Palmair (buiging hand naar binnen) – dorsaalflexie (buiging hand omhoog) pols
• Plantair (tenen naar de grond) – dorsaalflexie (tenen omhoog) enkel
Het skelet: de functies
1. Bescherming van kwetsbare organen
2. Geeft stevigheid en vorm aan lichaam
3. Maakt, samen met spierstelsel, bewegingen mogelijk
4. Aanmaak van rode bloedcellen (door beenmerg)
5. Lichaamsreserve calcium
Samenstelling been
- Compact (hard) bot en spongieus (zacht) bot
- Beenvlies: zorgt dat het bot niet schuurt op de spieren
- Bloedvat: toevoer bloed om te kunnen groeien
- Kraakbeen: het zachte stootkussentje tussen de botten, essentieel voor beweging
- Groeischijf: lengte- en breedtegroei
Samenstelling bot
- Zouten (o.a. calcium) bepalen hardheid bot
- Pasgeboren 50%, ouderen 70%, dus brosser
Ontkalking door hormonen en/of vitaminegebrek
- 2 soorten:
, 1. Plexiform been (verbeend bindweefsel)
2. Lamellair been (compact en spongieus beenweefsel)
- Bouw en rangschikking afhankelijk van belasting
Osteon/systeem van Havers
Systeem met kanaal en de omringende platen (denk aan doorsnede boom)
- Bestaat uit:
1. Osteocyten (beencellen) in kransen gerangschikt
2. Kanaal van Havers (longitudinale tunneltjes met daarom bloedvaten)
Osteocyten, osteoblasten en osteoclasten
- Osteocyten: beencellen
- Osteoblasten: aanmaak osteocyten (b van bouwen)
- Osteoclasten: afbraak osteocyten
Osteoblasten > osteoclasten = bot zwaarder
Osteoblasten < osteoclasten = bot lichter
- Elke 10 jaar nieuwe botten
- Osteoblasten worden gestimuleerd door zwaartekracht beweging
Groeien
Epifysaire kraakbeen (groeischijf)
- Botten groeien tot uiteindelijke lengte, daarna vergroeit het epifysaire kraakbeen
- Vervolgens groeit het bot langzaam door en vrijwel alleen maar in de breedte
Beïnvloedende factoren
1. Belasting (trek en duw)
Onderbelasting (gips, bedrust, 4% botatrofie per maand)
2. Voeding
Vitamine D en Calcium
3. Hormonen
Na menopauze wijzigt hoeveelheid oestrogeen (15 tot 20% botatrofie in 5 jaar)
4. Genetische factoren
Hoorcolleges ALO HAN Nijmegen met voorbeeldvragen en oefententamen
Week 1
Hoorcollege
Anatomische rusthouding
Referentiekader: houding van waaruit beredeneerd/geanalyseerd wordt
- Vanuit het gezichtspunt van persoon waar je het over hebt
- Mediaal: aan de binnenkant van het lichaam liggend
- Lateraal: aan de buitenkant van het lichaam liggend (duim is lateraal georiënteerd)
Vlakken en assen
- Frontaal vlak: verdeelt het lichaam in voor en achter Sagittale as (radslag)
- Transversaal vlak: verdeelt het lichaam in boven en onder Longitudinale as (pirouette)
- Sagittaal vlak: verdeelt het lichaam in links en rechts Transversale as (salto)
Fietsslot
Universele benaming van bewegingsrichtingen
• Flexie (buigen, flexor = buigspier) – extensie (strekken) elleboog, knie, romp
• Anteversie (buigen naar voren) – retroversie (buigen naar achteren) schouder, heup
• Abductie (strekken naar buiten) – adductie (strekken naar binnen) schouder, heup
• Exorotatie (naar buiten) – endorotatie (naar binnen) alle
• Pronatie (van buiten naar binnen, proost) – supinatie (van binnen naar buiten eten)
pols, enkel
• Palmair (buiging hand naar binnen) – dorsaalflexie (buiging hand omhoog) pols
• Plantair (tenen naar de grond) – dorsaalflexie (tenen omhoog) enkel
Het skelet: de functies
1. Bescherming van kwetsbare organen
2. Geeft stevigheid en vorm aan lichaam
3. Maakt, samen met spierstelsel, bewegingen mogelijk
4. Aanmaak van rode bloedcellen (door beenmerg)
5. Lichaamsreserve calcium
Samenstelling been
- Compact (hard) bot en spongieus (zacht) bot
- Beenvlies: zorgt dat het bot niet schuurt op de spieren
- Bloedvat: toevoer bloed om te kunnen groeien
- Kraakbeen: het zachte stootkussentje tussen de botten, essentieel voor beweging
- Groeischijf: lengte- en breedtegroei
Samenstelling bot
- Zouten (o.a. calcium) bepalen hardheid bot
- Pasgeboren 50%, ouderen 70%, dus brosser
Ontkalking door hormonen en/of vitaminegebrek
- 2 soorten:
, 1. Plexiform been (verbeend bindweefsel)
2. Lamellair been (compact en spongieus beenweefsel)
- Bouw en rangschikking afhankelijk van belasting
Osteon/systeem van Havers
Systeem met kanaal en de omringende platen (denk aan doorsnede boom)
- Bestaat uit:
1. Osteocyten (beencellen) in kransen gerangschikt
2. Kanaal van Havers (longitudinale tunneltjes met daarom bloedvaten)
Osteocyten, osteoblasten en osteoclasten
- Osteocyten: beencellen
- Osteoblasten: aanmaak osteocyten (b van bouwen)
- Osteoclasten: afbraak osteocyten
Osteoblasten > osteoclasten = bot zwaarder
Osteoblasten < osteoclasten = bot lichter
- Elke 10 jaar nieuwe botten
- Osteoblasten worden gestimuleerd door zwaartekracht beweging
Groeien
Epifysaire kraakbeen (groeischijf)
- Botten groeien tot uiteindelijke lengte, daarna vergroeit het epifysaire kraakbeen
- Vervolgens groeit het bot langzaam door en vrijwel alleen maar in de breedte
Beïnvloedende factoren
1. Belasting (trek en duw)
Onderbelasting (gips, bedrust, 4% botatrofie per maand)
2. Voeding
Vitamine D en Calcium
3. Hormonen
Na menopauze wijzigt hoeveelheid oestrogeen (15 tot 20% botatrofie in 5 jaar)
4. Genetische factoren
