Leerdoelen ‘eetgedrag en welvaartsziekten’ blok 1.3
Het verschil tussen overgewicht en obesitas benoemen
Er is sprake van overgewicht bij een BMI van 24.9 tot 30, en van obesitas bij een BMI boven de 30.
Benoemen welke factoren invloed hebben op het ontstaan van hart- en vaatziekten
Cholesterolgehalte in het bloed (hoog LDL), leefstijl (bv roken), voeding, hoge bloeddruk. Het kan ook
erfelijk bepaald zijn; als iemand in de familie voor het 65e levensjaar last heeft gehad van hart –en
vaatziekten is er een verhoogde kans dat jij er ook last van krijgt.
Mensen met hart- en vaatziekten hebben vaak ook diabetes en nierschade. Deze ziekten komen vaak
samen voor. Het is nog niet duidelijk hoe deze combinatie precies ontstaat. De ziekten hebben veel
met elkaar te maken, bijvoorbeeld:
•Diabetes kan leiden tot hart- en vaatziekten én nierschade.
•Mensen met diabetes hebben vaker ook andere risicofactoren, zoals overgewicht, hoge bloeddruk
en een verstoorde vetstofwisseling (metabool syndroom).
•Beschadiging van de bloedvaten van en naar de nieren kan komen door diabetes, roken, hoge
bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte en overgewicht.
•Hoge bloeddruk kan schade veroorzaken aan slagaders, hart, hersenen, nieren en ogen.
De belangrijkste kenmerken van het energiebeperkt dieet benoemen
Hierbij worden er 600 kcal minder ingenomen dan gebruikelijk. Er is een beperking van koolhydraten,
vet en alcohol. In Nederland is dit dieet gebaseerd op de ‘richtlijnen goede voeding.’
NAAM DIEET KCAL PER DAG OVERIGE VOORBEELDEN OVERIGE EFFECTEN
KENMERKEN
ENERGIE BEPERKT 600 kcal Beperking van Gangbare Is in Nederland Het beste resultaat
DIEET minder dan koolhydraten, vet energiebeperkende gebaseerd op de
gebruikelijke en alcohol dieet in Nederland richtlijnen goede
inname voeding.
LAAG CALORISCH 1000-1200 Dieet met Shakes, repen en Variant: twee
DIEET (LCD) kcal maaltijdvervangers maaltijdvervangers maaltijdvervangers
en een warme
maaltijd
LAAG VET DIEET Alleen beperkt 10-25 Ornisch, Zone Geen beperking
wat vet energieprocent vet van koolhydraten
betreft en alcohol
ZEER LAAG 400-800 kcal Maaltijdvervangers; Modifast Bedraagt de helft Er is geen sprake van
CALORISCH DIEET veel eiwit, weinig van het gedragsverandering
(VLCD) koolhydraat en vet basaalmetabolisme
HOOG EIWIT, LAAG Minder dan 20 energieproces Atkins, South In onderzoeken
KOOLHYDRAAT 1600 kcal eiwit, <40 gram Beach, Montignac met
DIEET koolhydraten maaltijdvervangers
toegepast
Verklaren welke voedingsstoffen welke rol spelen bij afvallen
- Vetten: door minder vet te eten lijdt dit vaak automatisch door een lagere calorische inname,
waardoor uiteindelijk gewichtsverlies wordt bereikt.
- Eiwitten: zijn verzadigend.
1
, - Vezels: Het is aannemelijk dat een dieet met een hoog gehalte aan voedings- vezel en een
laag vetgehalte leidt tot een afname van de beschikbaarheid van energie uit eiwitten, vetten
en koolhydraten. Toename van voedingsvezel lijdt tot minder energie beschikbaarheid.
Vezels binden aan voedingsstoffen die lastiger worden om op te nemen. Vezels zorgen ook
voor een verzadigd gevoel.
- Alcohol: lijdt tot meer energie inname.
- Rode peper, cafeïne, capsaïcine: verhogen het thermogeen effect (Catechiene: uit groene
thee).
- Koolhydraten: zoetstoffen ipv suikers zorgen voor een verminderde
energie-inname. Van suikerhoudende dranken raak je echter niet
verzadigd.
Het effect van energiebeperking en lichamelijke activiteit op afvallen
beschrijven
Lichamelijke activiteit kan leiden tot de opbouw van meer spierweefsel.
Spiercellen verbranden meer energie dan vetcellen. Dit kan leiden tot een
hogere verbranding.
Energiebeperking is minst ingewikkelde manier om gewicht te verliezen.
Structureel elke dag iets minder calorieën kan op de lange termijn tot
gewichtsverlies leiden.
Het belang van regelmaat in de voeding, zelfcontroletechnieken en omgevingsfactoren
omschrijven
Door meer regelmaat in je eetpatroon weet je lichaam al wanneer je wel of niet eten kan
verwachten. Wanneer je een tijdje niet hebt gegeten, en daarna weer wel gaat eten, neemt je
lichaam alles extra goed op. Meer regelmaat in je eetpatroon zorgt ervoor dat je minder honger
hebt.
Mensen met een onregelmatig eetpatroon en /of leven kunnen beter gezonde tussendoortjes
meenemen. Door het onregelmatige ritme krijgen deze mensen vaak op vreemde momenten honger.
Door het hebben van gezonde snacks hoeft zo iemand nergens een patatje of muffin te halen.
Door het bijhouden van een eetdagboekje ben je je bewust van je eetgedrag. Je houdt bij wat,
wanneer, waarom en hoeveel je precies per dag binnenkrijgt. Eet eetdagboek maakt je bewust van je
eetpatroon/gedrag.
Steun uit de omgeving brengt een positieve bijdrage aan de motivatie een dieet vol te houden. De
prikkels uit de omgeving kunnen verminderen, doordat iemand alleen gezond voor je kookt bv.
Een eetpatroon is een gedrag, dus wanneer je van gedrag veranderd verander je ook van leefstijl.
Weten hoe je moet eten is niet hetzelfde als het kunnen veranderen van je leefstijl.
De verschillende typen eetgedrag beschrijven
3 typen eetgedrag
1. Lijngericht eetgedrag (ik heb vandaag al dit gegeten, dan kan dat er ook nog wel bij)
2. Emotioneel eetgedrag (door eten ga ik me beter voelen)
3. Extern eetgedrag (omgeving, reageer veel op sociale invloeden)
4. Combinaties
De behandelmethoden per type eetgedrag beschrijven
2
Het verschil tussen overgewicht en obesitas benoemen
Er is sprake van overgewicht bij een BMI van 24.9 tot 30, en van obesitas bij een BMI boven de 30.
Benoemen welke factoren invloed hebben op het ontstaan van hart- en vaatziekten
Cholesterolgehalte in het bloed (hoog LDL), leefstijl (bv roken), voeding, hoge bloeddruk. Het kan ook
erfelijk bepaald zijn; als iemand in de familie voor het 65e levensjaar last heeft gehad van hart –en
vaatziekten is er een verhoogde kans dat jij er ook last van krijgt.
Mensen met hart- en vaatziekten hebben vaak ook diabetes en nierschade. Deze ziekten komen vaak
samen voor. Het is nog niet duidelijk hoe deze combinatie precies ontstaat. De ziekten hebben veel
met elkaar te maken, bijvoorbeeld:
•Diabetes kan leiden tot hart- en vaatziekten én nierschade.
•Mensen met diabetes hebben vaker ook andere risicofactoren, zoals overgewicht, hoge bloeddruk
en een verstoorde vetstofwisseling (metabool syndroom).
•Beschadiging van de bloedvaten van en naar de nieren kan komen door diabetes, roken, hoge
bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte en overgewicht.
•Hoge bloeddruk kan schade veroorzaken aan slagaders, hart, hersenen, nieren en ogen.
De belangrijkste kenmerken van het energiebeperkt dieet benoemen
Hierbij worden er 600 kcal minder ingenomen dan gebruikelijk. Er is een beperking van koolhydraten,
vet en alcohol. In Nederland is dit dieet gebaseerd op de ‘richtlijnen goede voeding.’
NAAM DIEET KCAL PER DAG OVERIGE VOORBEELDEN OVERIGE EFFECTEN
KENMERKEN
ENERGIE BEPERKT 600 kcal Beperking van Gangbare Is in Nederland Het beste resultaat
DIEET minder dan koolhydraten, vet energiebeperkende gebaseerd op de
gebruikelijke en alcohol dieet in Nederland richtlijnen goede
inname voeding.
LAAG CALORISCH 1000-1200 Dieet met Shakes, repen en Variant: twee
DIEET (LCD) kcal maaltijdvervangers maaltijdvervangers maaltijdvervangers
en een warme
maaltijd
LAAG VET DIEET Alleen beperkt 10-25 Ornisch, Zone Geen beperking
wat vet energieprocent vet van koolhydraten
betreft en alcohol
ZEER LAAG 400-800 kcal Maaltijdvervangers; Modifast Bedraagt de helft Er is geen sprake van
CALORISCH DIEET veel eiwit, weinig van het gedragsverandering
(VLCD) koolhydraat en vet basaalmetabolisme
HOOG EIWIT, LAAG Minder dan 20 energieproces Atkins, South In onderzoeken
KOOLHYDRAAT 1600 kcal eiwit, <40 gram Beach, Montignac met
DIEET koolhydraten maaltijdvervangers
toegepast
Verklaren welke voedingsstoffen welke rol spelen bij afvallen
- Vetten: door minder vet te eten lijdt dit vaak automatisch door een lagere calorische inname,
waardoor uiteindelijk gewichtsverlies wordt bereikt.
- Eiwitten: zijn verzadigend.
1
, - Vezels: Het is aannemelijk dat een dieet met een hoog gehalte aan voedings- vezel en een
laag vetgehalte leidt tot een afname van de beschikbaarheid van energie uit eiwitten, vetten
en koolhydraten. Toename van voedingsvezel lijdt tot minder energie beschikbaarheid.
Vezels binden aan voedingsstoffen die lastiger worden om op te nemen. Vezels zorgen ook
voor een verzadigd gevoel.
- Alcohol: lijdt tot meer energie inname.
- Rode peper, cafeïne, capsaïcine: verhogen het thermogeen effect (Catechiene: uit groene
thee).
- Koolhydraten: zoetstoffen ipv suikers zorgen voor een verminderde
energie-inname. Van suikerhoudende dranken raak je echter niet
verzadigd.
Het effect van energiebeperking en lichamelijke activiteit op afvallen
beschrijven
Lichamelijke activiteit kan leiden tot de opbouw van meer spierweefsel.
Spiercellen verbranden meer energie dan vetcellen. Dit kan leiden tot een
hogere verbranding.
Energiebeperking is minst ingewikkelde manier om gewicht te verliezen.
Structureel elke dag iets minder calorieën kan op de lange termijn tot
gewichtsverlies leiden.
Het belang van regelmaat in de voeding, zelfcontroletechnieken en omgevingsfactoren
omschrijven
Door meer regelmaat in je eetpatroon weet je lichaam al wanneer je wel of niet eten kan
verwachten. Wanneer je een tijdje niet hebt gegeten, en daarna weer wel gaat eten, neemt je
lichaam alles extra goed op. Meer regelmaat in je eetpatroon zorgt ervoor dat je minder honger
hebt.
Mensen met een onregelmatig eetpatroon en /of leven kunnen beter gezonde tussendoortjes
meenemen. Door het onregelmatige ritme krijgen deze mensen vaak op vreemde momenten honger.
Door het hebben van gezonde snacks hoeft zo iemand nergens een patatje of muffin te halen.
Door het bijhouden van een eetdagboekje ben je je bewust van je eetgedrag. Je houdt bij wat,
wanneer, waarom en hoeveel je precies per dag binnenkrijgt. Eet eetdagboek maakt je bewust van je
eetpatroon/gedrag.
Steun uit de omgeving brengt een positieve bijdrage aan de motivatie een dieet vol te houden. De
prikkels uit de omgeving kunnen verminderen, doordat iemand alleen gezond voor je kookt bv.
Een eetpatroon is een gedrag, dus wanneer je van gedrag veranderd verander je ook van leefstijl.
Weten hoe je moet eten is niet hetzelfde als het kunnen veranderen van je leefstijl.
De verschillende typen eetgedrag beschrijven
3 typen eetgedrag
1. Lijngericht eetgedrag (ik heb vandaag al dit gegeten, dan kan dat er ook nog wel bij)
2. Emotioneel eetgedrag (door eten ga ik me beter voelen)
3. Extern eetgedrag (omgeving, reageer veel op sociale invloeden)
4. Combinaties
De behandelmethoden per type eetgedrag beschrijven
2
