HOOFDSTUK 1: INTRODUCTIE
1 INLEIDING
BEGRIPPEN
- Evidence-based medicine / practice
- Klinische psychologie, psychopathologie
- Humores
- Psychiatrie
- Psychische stoornis
- Psycholoog, psychotherapeut, psychiater
- Symptoom
Griekse en Latijnse woordstammen erkennen nieuwe terminologie beter
begrijpen
o Psychologie: leer van de menselijke geest (psyché)
LEERDOELEN
1.1 je kan omschrijven wat een psychische stoornis is
1.2 Je kunt criteria beschrijven die professionals gebruiken om te bepalen of
gedrag afwijkend van de norm is.
1.3 1.3 Je kunt criteria voor afwijkend gedrag toepassen op voorbeelden
1.4 1.4 Je kunt de relatie beschrijven tussen criteria voor afwijkend gedrag en
culturele normen
1.5 1.5 Je kunt historische veranderingen beschrijven in beeldvorming en
behandeling van afwijkend gedrag in westerse samenlevingen
1.6 1.6 Je begrijpt wat informed consent in onderzoek en behandeling is
1.7 1.7 Je kunt de belangrijkste aspecten van een kritische houding in
psychologie en psychiatrie benoemen en herkennen in een voorbeeld.
WAT IS AFWIJKEND GEDRAG
PSYCHISCHE STOORNIS
Psychische stoornis: Het geheel van ‘vreemde’, ‘merkwaardige’, ‘afwijkende’,
‘abnormale’ emoties, gedachten of gedragspatronen dat samengaat met een
verstoring in het functioneren en persoonlijk lijden.
- Niet psychiatrische stoornis, mentale ziekte/ aandoening …
- OPG: aspecten van het huidig functioneren dat verstoord is
1
, - Last ondervonden door de persoon zelf of de omgeving
- Geeft geen antwoord op hoe het komt, wat de oorzaak is
o OPG: naar boven schuiven
Biomedische oorzaak
Voorgeschiedenis en huidige
Psychologische verklaringen
situatie
Sociaal / sociaal-cultureel
o OPG: naar onder schuiven
Wat is de vraagstelling van de persoon ?
Hoe gaan we er het best mee om?
Hoe kan herstel voor deze persoon in deze context het best
gebeuren?
TERREIN VAN …
Psychopathologie: de leer van de ziekte van de menselijke geest
Psychiatrie: zowel de theorievorming, de leer van de oorzaken en behandelingen
voor psychische stoornissen, als ook de praktijk van de psychiatrische zorg
Klinische psychologie: tak van de psychologie die zich bezighoudt met oorzaken
en behandelingen van psychische stoornissen
Psychiater Psycholoog
Een arts (iemand die geneeskunde Universitaire studie, master in de
studeert en dan voor het specialisme psychologie
psychiatrie heeft gekozen)
- Geen medicatie voorschrijven
- Mag medicatie voorschrijven (geen arts)
In België mag iedereen zichzelf therapeut noemen maar als je klinisch
psycholoog bent of klinische orthopedagoog kan je een geconventioneerde
therapeut zijn.
PREVALENTIE PSYCHISCHE STOORNISSEN
Iedereen heeft wel een extreme / onprettige gedachten / gevoelens
- Grenzen bepalen
o Welke vallen binnen de normale variatie?
o Welke zijn zo gestoord/ afwijkend dat ze om zorg, opvolgen of
behandeling vragen?
Prevalentie psychische stoornis
2
, - +/- ½ op een bepaald moment in het leven (diagnosticeerbare psychische
stoornis)
- 1/5 afgebakende tijd
AFWIJKEND GEDRAG
- Manieren om dit te verklaren en behandelen verschillende gevoelens op
- Tegenstrijdige gevoelens
o Angst, afkeer, bewondering, interesse…
o Confronteren met onszelf
- Relatief, in evolutie en te bediscussiëren.
o Geen compleet heldere objectieve zaak
o Veel te leren over de stoornissen
o Veel controverse
- Goed te bestuderen door
o Wetenschappelijk onderzoek
o Zelfreflectie en zelfobservatie
o Romans, films, verhalen, social media
Inzicht en empathie krijgen
o Mensen in je omgeving
o Levenservaring
Latere leeftijd: meerdere coping mechanismen
Symptoom = kenmerk dat past bij een psychische stoornis
- Moeten vaak aan bepaalde voorwaarden voldoen voor ze als afwijkend
worden beschouwd / passend bij een bepaalde stoornis diagnostische
criteria
Diagnostische criteria: Het symptoom moet op een bepaalde manier gedurende
een bepaalde tijd voorkomen.
- Bv. Iemand die stemmen hoort moet dit minimum een maand hebben voor
dit als symptoom van een chronische psychose / schizofrenie wordt
beschouwd.
- MAAR stemmen horen is niet afwijkend in heel wat culturen. Het is een
meerwaarde.
STIGMATISERING VAN PSYCHISCHE STOORNIS
3
1 INLEIDING
BEGRIPPEN
- Evidence-based medicine / practice
- Klinische psychologie, psychopathologie
- Humores
- Psychiatrie
- Psychische stoornis
- Psycholoog, psychotherapeut, psychiater
- Symptoom
Griekse en Latijnse woordstammen erkennen nieuwe terminologie beter
begrijpen
o Psychologie: leer van de menselijke geest (psyché)
LEERDOELEN
1.1 je kan omschrijven wat een psychische stoornis is
1.2 Je kunt criteria beschrijven die professionals gebruiken om te bepalen of
gedrag afwijkend van de norm is.
1.3 1.3 Je kunt criteria voor afwijkend gedrag toepassen op voorbeelden
1.4 1.4 Je kunt de relatie beschrijven tussen criteria voor afwijkend gedrag en
culturele normen
1.5 1.5 Je kunt historische veranderingen beschrijven in beeldvorming en
behandeling van afwijkend gedrag in westerse samenlevingen
1.6 1.6 Je begrijpt wat informed consent in onderzoek en behandeling is
1.7 1.7 Je kunt de belangrijkste aspecten van een kritische houding in
psychologie en psychiatrie benoemen en herkennen in een voorbeeld.
WAT IS AFWIJKEND GEDRAG
PSYCHISCHE STOORNIS
Psychische stoornis: Het geheel van ‘vreemde’, ‘merkwaardige’, ‘afwijkende’,
‘abnormale’ emoties, gedachten of gedragspatronen dat samengaat met een
verstoring in het functioneren en persoonlijk lijden.
- Niet psychiatrische stoornis, mentale ziekte/ aandoening …
- OPG: aspecten van het huidig functioneren dat verstoord is
1
, - Last ondervonden door de persoon zelf of de omgeving
- Geeft geen antwoord op hoe het komt, wat de oorzaak is
o OPG: naar boven schuiven
Biomedische oorzaak
Voorgeschiedenis en huidige
Psychologische verklaringen
situatie
Sociaal / sociaal-cultureel
o OPG: naar onder schuiven
Wat is de vraagstelling van de persoon ?
Hoe gaan we er het best mee om?
Hoe kan herstel voor deze persoon in deze context het best
gebeuren?
TERREIN VAN …
Psychopathologie: de leer van de ziekte van de menselijke geest
Psychiatrie: zowel de theorievorming, de leer van de oorzaken en behandelingen
voor psychische stoornissen, als ook de praktijk van de psychiatrische zorg
Klinische psychologie: tak van de psychologie die zich bezighoudt met oorzaken
en behandelingen van psychische stoornissen
Psychiater Psycholoog
Een arts (iemand die geneeskunde Universitaire studie, master in de
studeert en dan voor het specialisme psychologie
psychiatrie heeft gekozen)
- Geen medicatie voorschrijven
- Mag medicatie voorschrijven (geen arts)
In België mag iedereen zichzelf therapeut noemen maar als je klinisch
psycholoog bent of klinische orthopedagoog kan je een geconventioneerde
therapeut zijn.
PREVALENTIE PSYCHISCHE STOORNISSEN
Iedereen heeft wel een extreme / onprettige gedachten / gevoelens
- Grenzen bepalen
o Welke vallen binnen de normale variatie?
o Welke zijn zo gestoord/ afwijkend dat ze om zorg, opvolgen of
behandeling vragen?
Prevalentie psychische stoornis
2
, - +/- ½ op een bepaald moment in het leven (diagnosticeerbare psychische
stoornis)
- 1/5 afgebakende tijd
AFWIJKEND GEDRAG
- Manieren om dit te verklaren en behandelen verschillende gevoelens op
- Tegenstrijdige gevoelens
o Angst, afkeer, bewondering, interesse…
o Confronteren met onszelf
- Relatief, in evolutie en te bediscussiëren.
o Geen compleet heldere objectieve zaak
o Veel te leren over de stoornissen
o Veel controverse
- Goed te bestuderen door
o Wetenschappelijk onderzoek
o Zelfreflectie en zelfobservatie
o Romans, films, verhalen, social media
Inzicht en empathie krijgen
o Mensen in je omgeving
o Levenservaring
Latere leeftijd: meerdere coping mechanismen
Symptoom = kenmerk dat past bij een psychische stoornis
- Moeten vaak aan bepaalde voorwaarden voldoen voor ze als afwijkend
worden beschouwd / passend bij een bepaalde stoornis diagnostische
criteria
Diagnostische criteria: Het symptoom moet op een bepaalde manier gedurende
een bepaalde tijd voorkomen.
- Bv. Iemand die stemmen hoort moet dit minimum een maand hebben voor
dit als symptoom van een chronische psychose / schizofrenie wordt
beschouwd.
- MAAR stemmen horen is niet afwijkend in heel wat culturen. Het is een
meerwaarde.
STIGMATISERING VAN PSYCHISCHE STOORNIS
3
