Gezins-en opvoedingsondersteuning
Hoofdstuk 5: 1. Wat is cultuur?
Cultuursensitief Cultuur: verzamelnaam gedeeld achtergrond, gewoontes en
werken rituelen. Bewustwording bij contact met andere culturen. Veel
aspecten zijn onzichtbaar en niet tastbaar —> vanzelfsprekend
wanneer deel uitmaken van cultuur. Geeft richting aan gedrag en
kan bepalen of dat problematisch is of niet en hoe er wenselijk mee
omgaan
Cultuur bestaat in hoe relatie tussen opvoeder en cliënt eruit ziet.
Geen pasklare antwoorden op cultuurbepaalde vraagstukken:
• Begeleiders onvoldoende op de hoogte van bepaalde culturen
• Cultuur is niet statisch en onveranderlijk, evolueren en
bewegen constant
Er zijn veel theoretisch modellen om cultuursensitief aan de slag
te gaan, maakt deel van organisatie en van individuele
hulpverlener
2. Opvoeding in andere culturen
2.1. Inleiding
Opvoeding binnen niet-Westerse culturen als voorbeeld
Binnen Turkse en Marokkaanse gezinnen is moeder traditioneel
1ste verantwoordelijke persoon voor opvoeding. Vader groter
aandeel bij grotere kinderen, kinderen tussen 4 en 6 worden gezien
als onverantwoordelijk —> overgang van vertroetelen naar
disciplineren
Schoonfamilie speelt belangrijke rol. Grootouders hebben veel
gezag in deze culturen, vaak traditionele opvoedingsstrategieën
toepassen en dus grote toegeeflijkheid vertonen
,Gezins-en opvoedingsondersteuning
2.2. Opvoedingsstijlen
Vlaamse ouders:
• Opvoedingsstijlen veranderen met tijd, omgeving of situatie
• Bevelshuishouding werd onderhandelingshuishouden:
kinderen krijgen inspraak en traditionele rolpatronen
werden doorbroken. Mondigheid, zelfontplooiing,
zelfontdekking, onafhankelijkheid en gewetensopvoeding
werden nieuwe doelen. Bewegingsvrijheid is groter en er
wordt onderhandeld obv gelijkwaardigheid. Vaak zelfde
veranderingsproces, maar kortere tijd
Migrantenouders:
• Naast opvoedingsstijl van moederland ook die van België —>
vormt palet aan methodes en stijlen om uit te kiezen.
Wanneer dit tov elkaar staat, ontstaat er een spanningsveld
• Opvoeden is overal moeilijk. Het makkelijkste is wanneer
iedereen hetzelfde denkt, dezelfde normen en waarden
heeft… wanneer het anders is, weet je niet wat goed of fout
is
Verschillende manier van opvoeden:
• Meer autoritaire opvoeding waarbij kinderen worden
geacht zonder meer de regels te volgen
• Autoritatieve opvoeding waar regels toegelicht worden en
er ruimte is voor overleg en onderhandeling
Alle ouders maken hierin, bewust of onbewust, keuzes:
• 1ste generatie migrantenouders zijn diepgeworteld in
cultuur en opvoedingsstijl van moederland. Ouders in
traditionele, niet-westerse culturen met lage
schoolachtergrond hebben dagelijkse vanzelfsprekende
omgang met kind. Niet nadenken over opvoedingsproces,
heeft te maken met feit dat culturen een min of meer
vastgelegd rollenpatroon hebben. Weinig onzekerheid over
toekomstige rol en positie. Als ouders lage SES hebben, dan
in beslag genomen door strijd om bestaan dat opvoeden
voor hen in 1ste instantie voeden en verzorgen betekent =
autoritaire opvoeding
, Gezins-en opvoedingsondersteuning
• 2de en 3de generatie: autoritatieve stijl. Met 2de en 3de
generatie en ouders met hogere opleidingsachtergrond neemt
nadenken over opvoeding toe, niet alles is vanzelfsprekend en
traditioneel.bewuste keuzes maken en voor- en nadelen tegen
elkaar afwegen. Kijken naar opvattingen van eigen ouders als
de anderen die geuit worden, door observatie
Religieuze waarden en normen maken onderdeel van opvoeding,
zowel inhoud als manier waarop ouders bepaalde normen en
waarden en geloofskwesties willen overdragen:
• 1ste generatie: boodschap is dat kinderen regels moeten volgen
en ouders gehoorzamen, ook op vlak van religieuze opvoeding
• Moderne en hoger opgeleide ouders: meer uitleg waarom er
bepaalde religieuze voorschriften zijn. Hoe het beste doen en
dit combineren met soms tegengestelde verwachtingen vanuit
omgeving. Meestal niet terecht bij eigen ouders die
gehoorzaamheid vooropstellen en ook niet bij vrienden of
beroepskrachten die niet bekend zijn met religie/
levensbeschouwing, dus zoeken steun op sites
Blaauwendraad & Berger: kenmerken van Marokkaanse
opvoeding, 3 ouderschapspatronen:
1. Traditioneel patroon: moeder doet huishouden, verzorgt en is
verantwoordelijk voor opvoeding. Vader is kostwinner
2. Overgangspatroon: zelfde verdeling van rollen als hierboven,
maar moeder verwacht meer emotionele steun van man
3. Moderne patroon: minder verschil in taken en
verantwoordelijkheden van koppel
Gezinnen die patroon 1 en 2 overnemen. Degene die in 2de zitten,
proberen balans te vinden tussen Marokkaanse traditionele
opvoeding en Belgische opvoeding
Hoofdstuk 5: 1. Wat is cultuur?
Cultuursensitief Cultuur: verzamelnaam gedeeld achtergrond, gewoontes en
werken rituelen. Bewustwording bij contact met andere culturen. Veel
aspecten zijn onzichtbaar en niet tastbaar —> vanzelfsprekend
wanneer deel uitmaken van cultuur. Geeft richting aan gedrag en
kan bepalen of dat problematisch is of niet en hoe er wenselijk mee
omgaan
Cultuur bestaat in hoe relatie tussen opvoeder en cliënt eruit ziet.
Geen pasklare antwoorden op cultuurbepaalde vraagstukken:
• Begeleiders onvoldoende op de hoogte van bepaalde culturen
• Cultuur is niet statisch en onveranderlijk, evolueren en
bewegen constant
Er zijn veel theoretisch modellen om cultuursensitief aan de slag
te gaan, maakt deel van organisatie en van individuele
hulpverlener
2. Opvoeding in andere culturen
2.1. Inleiding
Opvoeding binnen niet-Westerse culturen als voorbeeld
Binnen Turkse en Marokkaanse gezinnen is moeder traditioneel
1ste verantwoordelijke persoon voor opvoeding. Vader groter
aandeel bij grotere kinderen, kinderen tussen 4 en 6 worden gezien
als onverantwoordelijk —> overgang van vertroetelen naar
disciplineren
Schoonfamilie speelt belangrijke rol. Grootouders hebben veel
gezag in deze culturen, vaak traditionele opvoedingsstrategieën
toepassen en dus grote toegeeflijkheid vertonen
,Gezins-en opvoedingsondersteuning
2.2. Opvoedingsstijlen
Vlaamse ouders:
• Opvoedingsstijlen veranderen met tijd, omgeving of situatie
• Bevelshuishouding werd onderhandelingshuishouden:
kinderen krijgen inspraak en traditionele rolpatronen
werden doorbroken. Mondigheid, zelfontplooiing,
zelfontdekking, onafhankelijkheid en gewetensopvoeding
werden nieuwe doelen. Bewegingsvrijheid is groter en er
wordt onderhandeld obv gelijkwaardigheid. Vaak zelfde
veranderingsproces, maar kortere tijd
Migrantenouders:
• Naast opvoedingsstijl van moederland ook die van België —>
vormt palet aan methodes en stijlen om uit te kiezen.
Wanneer dit tov elkaar staat, ontstaat er een spanningsveld
• Opvoeden is overal moeilijk. Het makkelijkste is wanneer
iedereen hetzelfde denkt, dezelfde normen en waarden
heeft… wanneer het anders is, weet je niet wat goed of fout
is
Verschillende manier van opvoeden:
• Meer autoritaire opvoeding waarbij kinderen worden
geacht zonder meer de regels te volgen
• Autoritatieve opvoeding waar regels toegelicht worden en
er ruimte is voor overleg en onderhandeling
Alle ouders maken hierin, bewust of onbewust, keuzes:
• 1ste generatie migrantenouders zijn diepgeworteld in
cultuur en opvoedingsstijl van moederland. Ouders in
traditionele, niet-westerse culturen met lage
schoolachtergrond hebben dagelijkse vanzelfsprekende
omgang met kind. Niet nadenken over opvoedingsproces,
heeft te maken met feit dat culturen een min of meer
vastgelegd rollenpatroon hebben. Weinig onzekerheid over
toekomstige rol en positie. Als ouders lage SES hebben, dan
in beslag genomen door strijd om bestaan dat opvoeden
voor hen in 1ste instantie voeden en verzorgen betekent =
autoritaire opvoeding
, Gezins-en opvoedingsondersteuning
• 2de en 3de generatie: autoritatieve stijl. Met 2de en 3de
generatie en ouders met hogere opleidingsachtergrond neemt
nadenken over opvoeding toe, niet alles is vanzelfsprekend en
traditioneel.bewuste keuzes maken en voor- en nadelen tegen
elkaar afwegen. Kijken naar opvattingen van eigen ouders als
de anderen die geuit worden, door observatie
Religieuze waarden en normen maken onderdeel van opvoeding,
zowel inhoud als manier waarop ouders bepaalde normen en
waarden en geloofskwesties willen overdragen:
• 1ste generatie: boodschap is dat kinderen regels moeten volgen
en ouders gehoorzamen, ook op vlak van religieuze opvoeding
• Moderne en hoger opgeleide ouders: meer uitleg waarom er
bepaalde religieuze voorschriften zijn. Hoe het beste doen en
dit combineren met soms tegengestelde verwachtingen vanuit
omgeving. Meestal niet terecht bij eigen ouders die
gehoorzaamheid vooropstellen en ook niet bij vrienden of
beroepskrachten die niet bekend zijn met religie/
levensbeschouwing, dus zoeken steun op sites
Blaauwendraad & Berger: kenmerken van Marokkaanse
opvoeding, 3 ouderschapspatronen:
1. Traditioneel patroon: moeder doet huishouden, verzorgt en is
verantwoordelijk voor opvoeding. Vader is kostwinner
2. Overgangspatroon: zelfde verdeling van rollen als hierboven,
maar moeder verwacht meer emotionele steun van man
3. Moderne patroon: minder verschil in taken en
verantwoordelijkheden van koppel
Gezinnen die patroon 1 en 2 overnemen. Degene die in 2de zitten,
proberen balans te vinden tussen Marokkaanse traditionele
opvoeding en Belgische opvoeding
