Positieve psychologie
Les 1: inleiding
Geboorte van de PP
Voorloper: William Grant study (1937)
Grondlegger: Martin Seligman (1998)
Volgens hem PP = de wetenschappelijke studie van optimaal menselijk
functioneren, die probeert om die factoren te ontdekken en vergroten
waardoor mensen en gemeenschappen floreren
Voor WOII: focus van de psychologie
- Geestelijke stoornissen
- Normale levens verbeteren
- Bijzonder talent identificeren en versterken
Na WOII: crisis
Enkel focus op genezen van mentale problemen
= Ziektemodel (gevaar: schuld-inducerend => het kan mensen het gevoel
geven dat ze schuldig of persoonlijk verantwoordelijk zijn voor hun
problemen als het herstel uitblijft.)
Nu
- Focus op normale en florerende levens
Traditionele psychologie Positieve psychologie
Vragen: Vragen:
- ‘Wat werkt niet?’ - ‘Wat werkt?’
- ‘Wat is er mis met deze - ‘Wat is er goed aan deze
persoon?’ persoon?’
Focus op verminderen van Focus op vergroten mogelijkheden
moeilijkheden Wat maakt het leven de
moeite waard?
De curve verschuiven =>
Psychische stoornis
Wegkwijnend
Gemiddeld psychische gezondheid
Florerend
,Defi nitie Floreren
- Engels = to flourish
- Van Dale: synoniem = bloeien : ‘In een toestand van volle ontwikkeling
zijn of komen, zich geheel of rijk ontplooien’
- Tot bloei komen, optimaal functioneren
- ‘Je goed voelen en goed doen voor jezelf, voor anderen en voor de
samenleving’
- PERMA (Seligman)
PP is:
Aanvulling op de klinische psychologie GEEN vervanging
Wetenschappelijk onderbouwd
- Onderzoek
- Positief psychologische interventies (PPI’s)
= eenvoudige, intentionele en regelmatig herhaalde oefeningen die
bedoeld zijn om de verschillende gezonde gedachten en gedragingen die
geassocieerd zijn met van nature gelukkige mensen, te imiteren
Belangrijk: person-activity fit
Eigen autonomie, intern gemotiveerd, sociale steun, afwisseling?
Voorbeelden:
1. Het schrijven van dankbaarheidsbrieven
Schrijf een dankbaarheidsbrief aan iemand die bijzonder goed voor je was,
maar die je nooit expliciet hebt bedankt. Overhandig die brief persoonlijk
of lees hem in een spraakbericht
2. Het bijhouden van ‘3 goede dingen’
Schrijf elke dag 3 goede dingen op die jou overkomen zijn of waarover je
blij bent dat ze in je leven zijn. Probeer bij elk van die 3 dingen te schrijven
wat de oorzaak ervan is en wat jouw inbreng daarbij was. Doe dit elke
avond, een week lang.
Kritiek PP
- Eenzijdige focus (‘happyologie)
- Naam ‘positieve psychologie’ niet goed gekozen
- Te overdreven, eenzijdige focus op geluk
- Jonge tak van wetenschap, gebrek aan langdurig onderzoek
- Onderzoeksgroep vaak hoogopgeleid, Westers, democratische landen
Positieve psychologie 2.0 en 3.0
- Niet enkel welbevinden verhogen, maar ook veerkracht ontwikkelen als
het tegenzit
- Niet enkel gefocust op individu, ook uitbreiding groepen, organisaties,
culturen,..
,Uitdagingen toekomst positieve psychologie
- Dialectische benadering ipv dichotoom
Dichotome benadering: Iemand is óf ziek óf gezond, óf genezen óf niet.
Dialectische benadering: Er is ruimte voor zowel gezondheid als
kwetsbaarheid tegelijk. Mentale gezondheid wordt gezien als een
continuüm waarop meerdere perspectieven samenkomen.
- Welbevinden op langere termijn wordt bereikt door ook donkere kanten
van het bestaan te omarmen
- PP kan ook betekenis hebben in zware menselijke omstandigheden =>
nood aan onderzoek
- Nood aan nieuwe focus onderzoek in verschillende culturen en
gevarieerde demografische groepen
Samenvatting PP
Hoe kunnen we floreren?
Hoe kunnen we ons tevreden voelen?
Hoe vinden we een studie/job die bij onze talenten past?
hoe komen we tot krachtige relaties?
Hoe gaan we om met moeilijke situaties en hoe kunnen we hiervan
groeien?
Wat zijn mijn sterke kanten/ talenten/…?
…
Sterke kanten benadering
Bv. Waar hou jij het meeste van bij jezelf
Bv. Wat denk jij dat anderen waarderen aan jou
Sterke kanten/ talenten
Onmogelijk om de perfecte versie van een mens te zijn
Doel: proberen de beste versie van jezelf te zijn
Hoe? Door in je talenten te staan
gevolg:
- Betere levenstevredenheid
- Grotere werkmotivatie
- Meer plezier in je activiteiten
- Kleinere kans op depressie
Tools:
• De VIA van Seligman & Peterson:
ü Overzicht van wereldwijd aanvaarde waarden en normen die
'een goed mens' kan hebben (https://www.viacharacter.org/)
• De Strength Finder van Buckingham & Clifton:
ü Gericht op prestatie en sterktes op het werk
(www.gallupstrengthscenter.com/home/en-us/strengthsfinder)
• De Strengths Profile van Linley (www.strengthsprofile.com)
• De talenten volgens Luk Dewulf (www.kiezenvoortalent.be/tool)
, Hoofdstuk 1: optimisme
Opzet van het experiment
Seligman en zijn collega Steven Maier verdeelden de honden in drie groepen:
1. Groep 1 (controle): Honden die geen elektrische schokken kregen.
2. Groep 2 (escapable shocks): Honden die een schok kregen, maar
deze konden stoppen door een hendel in te drukken.
3. Groep 3 (inescapable shocks): Honden die dezelfde schokken
kregen als Groep 2, maar zonder een manier om deze te beëindigen.
Deze honden hadden dus geen controle over de schokken.
Na deze blootstelling werden alle honden in een nieuwe situatie geplaatst
waarin ze gemakkelijk aan de schokken konden ontsnappen door
simpelweg naar een ander deel van een box te lopen.
Bevindingen en het concept van aangeleerde hulpeloosheid
Honden uit Groepen 1 en 2 (geen schokken of wel controle over de
schokken) leerden snel om de schokken te vermijden door weg te
lopen.
Honden uit Groep 3, die geen controle hadden gehad over de
schokken, maakten echter geen enkele poging om te
ontsnappen, zelfs als het heel eenvoudig was. Ze vertoonden
tekenen van passiviteit en "aangeleerde hulpeloosheid."
Conclusie: De honden in Groep 3 hadden geleerd dat hun acties geen invloed hadden op de
situatie, en ontwikkelden hierdoor een passieve houding tegenover de pijnlijke prikkels. Dit
fenomeen werd door Seligman "aangeleerde hulpeloosheid" genoemd. Er waren ook honden
die bleven zoeken naar een oplossing “aangeleerd optimisme”
Aangeleerde hulpeloosheid/ aangeleerd optimisme
Wat we verwachten, bepaalt voor een deel wat met ons gebeurt
Bv. vragen aan studenten hoeveel ze verwachten niet te studeren
volgende week terwijl het wel gepland was, zorgt effectief voor
minder studeren
Defi nities:
Optimisme in dagelijks taalgebruik: glas halfvol, leven van de zonnige kant
bekijken,…
- ‘Het vertrouwen dat je invloed hebt op je situatie’ (Mathijs Steeneveld)
- ‘De overtuiging dat je een positieve invloed hebt op gebeurtenissen en
resulaten in je leven’ (Griet Van Vaerenbergh en Maaike Verstraete)
Attributie
= het toeschrijven van oorzaken aan bepaalde gebeurtenissen
Attributiestijl
Les 1: inleiding
Geboorte van de PP
Voorloper: William Grant study (1937)
Grondlegger: Martin Seligman (1998)
Volgens hem PP = de wetenschappelijke studie van optimaal menselijk
functioneren, die probeert om die factoren te ontdekken en vergroten
waardoor mensen en gemeenschappen floreren
Voor WOII: focus van de psychologie
- Geestelijke stoornissen
- Normale levens verbeteren
- Bijzonder talent identificeren en versterken
Na WOII: crisis
Enkel focus op genezen van mentale problemen
= Ziektemodel (gevaar: schuld-inducerend => het kan mensen het gevoel
geven dat ze schuldig of persoonlijk verantwoordelijk zijn voor hun
problemen als het herstel uitblijft.)
Nu
- Focus op normale en florerende levens
Traditionele psychologie Positieve psychologie
Vragen: Vragen:
- ‘Wat werkt niet?’ - ‘Wat werkt?’
- ‘Wat is er mis met deze - ‘Wat is er goed aan deze
persoon?’ persoon?’
Focus op verminderen van Focus op vergroten mogelijkheden
moeilijkheden Wat maakt het leven de
moeite waard?
De curve verschuiven =>
Psychische stoornis
Wegkwijnend
Gemiddeld psychische gezondheid
Florerend
,Defi nitie Floreren
- Engels = to flourish
- Van Dale: synoniem = bloeien : ‘In een toestand van volle ontwikkeling
zijn of komen, zich geheel of rijk ontplooien’
- Tot bloei komen, optimaal functioneren
- ‘Je goed voelen en goed doen voor jezelf, voor anderen en voor de
samenleving’
- PERMA (Seligman)
PP is:
Aanvulling op de klinische psychologie GEEN vervanging
Wetenschappelijk onderbouwd
- Onderzoek
- Positief psychologische interventies (PPI’s)
= eenvoudige, intentionele en regelmatig herhaalde oefeningen die
bedoeld zijn om de verschillende gezonde gedachten en gedragingen die
geassocieerd zijn met van nature gelukkige mensen, te imiteren
Belangrijk: person-activity fit
Eigen autonomie, intern gemotiveerd, sociale steun, afwisseling?
Voorbeelden:
1. Het schrijven van dankbaarheidsbrieven
Schrijf een dankbaarheidsbrief aan iemand die bijzonder goed voor je was,
maar die je nooit expliciet hebt bedankt. Overhandig die brief persoonlijk
of lees hem in een spraakbericht
2. Het bijhouden van ‘3 goede dingen’
Schrijf elke dag 3 goede dingen op die jou overkomen zijn of waarover je
blij bent dat ze in je leven zijn. Probeer bij elk van die 3 dingen te schrijven
wat de oorzaak ervan is en wat jouw inbreng daarbij was. Doe dit elke
avond, een week lang.
Kritiek PP
- Eenzijdige focus (‘happyologie)
- Naam ‘positieve psychologie’ niet goed gekozen
- Te overdreven, eenzijdige focus op geluk
- Jonge tak van wetenschap, gebrek aan langdurig onderzoek
- Onderzoeksgroep vaak hoogopgeleid, Westers, democratische landen
Positieve psychologie 2.0 en 3.0
- Niet enkel welbevinden verhogen, maar ook veerkracht ontwikkelen als
het tegenzit
- Niet enkel gefocust op individu, ook uitbreiding groepen, organisaties,
culturen,..
,Uitdagingen toekomst positieve psychologie
- Dialectische benadering ipv dichotoom
Dichotome benadering: Iemand is óf ziek óf gezond, óf genezen óf niet.
Dialectische benadering: Er is ruimte voor zowel gezondheid als
kwetsbaarheid tegelijk. Mentale gezondheid wordt gezien als een
continuüm waarop meerdere perspectieven samenkomen.
- Welbevinden op langere termijn wordt bereikt door ook donkere kanten
van het bestaan te omarmen
- PP kan ook betekenis hebben in zware menselijke omstandigheden =>
nood aan onderzoek
- Nood aan nieuwe focus onderzoek in verschillende culturen en
gevarieerde demografische groepen
Samenvatting PP
Hoe kunnen we floreren?
Hoe kunnen we ons tevreden voelen?
Hoe vinden we een studie/job die bij onze talenten past?
hoe komen we tot krachtige relaties?
Hoe gaan we om met moeilijke situaties en hoe kunnen we hiervan
groeien?
Wat zijn mijn sterke kanten/ talenten/…?
…
Sterke kanten benadering
Bv. Waar hou jij het meeste van bij jezelf
Bv. Wat denk jij dat anderen waarderen aan jou
Sterke kanten/ talenten
Onmogelijk om de perfecte versie van een mens te zijn
Doel: proberen de beste versie van jezelf te zijn
Hoe? Door in je talenten te staan
gevolg:
- Betere levenstevredenheid
- Grotere werkmotivatie
- Meer plezier in je activiteiten
- Kleinere kans op depressie
Tools:
• De VIA van Seligman & Peterson:
ü Overzicht van wereldwijd aanvaarde waarden en normen die
'een goed mens' kan hebben (https://www.viacharacter.org/)
• De Strength Finder van Buckingham & Clifton:
ü Gericht op prestatie en sterktes op het werk
(www.gallupstrengthscenter.com/home/en-us/strengthsfinder)
• De Strengths Profile van Linley (www.strengthsprofile.com)
• De talenten volgens Luk Dewulf (www.kiezenvoortalent.be/tool)
, Hoofdstuk 1: optimisme
Opzet van het experiment
Seligman en zijn collega Steven Maier verdeelden de honden in drie groepen:
1. Groep 1 (controle): Honden die geen elektrische schokken kregen.
2. Groep 2 (escapable shocks): Honden die een schok kregen, maar
deze konden stoppen door een hendel in te drukken.
3. Groep 3 (inescapable shocks): Honden die dezelfde schokken
kregen als Groep 2, maar zonder een manier om deze te beëindigen.
Deze honden hadden dus geen controle over de schokken.
Na deze blootstelling werden alle honden in een nieuwe situatie geplaatst
waarin ze gemakkelijk aan de schokken konden ontsnappen door
simpelweg naar een ander deel van een box te lopen.
Bevindingen en het concept van aangeleerde hulpeloosheid
Honden uit Groepen 1 en 2 (geen schokken of wel controle over de
schokken) leerden snel om de schokken te vermijden door weg te
lopen.
Honden uit Groep 3, die geen controle hadden gehad over de
schokken, maakten echter geen enkele poging om te
ontsnappen, zelfs als het heel eenvoudig was. Ze vertoonden
tekenen van passiviteit en "aangeleerde hulpeloosheid."
Conclusie: De honden in Groep 3 hadden geleerd dat hun acties geen invloed hadden op de
situatie, en ontwikkelden hierdoor een passieve houding tegenover de pijnlijke prikkels. Dit
fenomeen werd door Seligman "aangeleerde hulpeloosheid" genoemd. Er waren ook honden
die bleven zoeken naar een oplossing “aangeleerd optimisme”
Aangeleerde hulpeloosheid/ aangeleerd optimisme
Wat we verwachten, bepaalt voor een deel wat met ons gebeurt
Bv. vragen aan studenten hoeveel ze verwachten niet te studeren
volgende week terwijl het wel gepland was, zorgt effectief voor
minder studeren
Defi nities:
Optimisme in dagelijks taalgebruik: glas halfvol, leven van de zonnige kant
bekijken,…
- ‘Het vertrouwen dat je invloed hebt op je situatie’ (Mathijs Steeneveld)
- ‘De overtuiging dat je een positieve invloed hebt op gebeurtenissen en
resulaten in je leven’ (Griet Van Vaerenbergh en Maaike Verstraete)
Attributie
= het toeschrijven van oorzaken aan bepaalde gebeurtenissen
Attributiestijl
