Hoofdstuk 1 marktvormen
1.1Een perfecte markt
Begrip Betekenis
Homogeen product Producten die van elke aanbieder
hetzelfde zijn in de ogen van de
afnemer.
Heterogeen product Producten die van elke aanbieder
verschillend zijn in de ogen van de
afnemer.
Toetredingsdrempels Belemmeringen die een ondernemer
ondervindt om tot een markt toe te
kunnen treden.
Marktvormen Bepaalde kenmerken waaraan een
markt voldoet, zoals het soort product
en het aantal vragers en aanbieders.
Volkomen concurrentie Een perfect werkende markt met veel
vragers en aanbieders, homogeen
product, vrije toe- en uittreding en die
volledig transparant is.
Hoeveelheidsaanpasser Een product die alleen zijn
aangeboden hoeveelheid kan
aanpassen. De marktprijs is voor die
producent een vast gegeven.
leerdoelen:
Je kunt de maximale winst, maximale omzet en het break-evenpunt bepalen.
Omzet (TO)= verkoopprijs × aantal verkochte producten.
Kosten (TK)= alles wat je moet betalen om te produceren (grondstoffen, lonen,
enz.).
Winst (W)= omzet – kosten.
Maximale omzet: hoogste punt op de TO-lijn (grafiek).
Maximale winst: waar het verschil tussen TO en TK het grootst is.
Break-evenpunt: daar is winst= 0, dus TO = TK.
Je kunt bovenstaande twee leerdoelen ook toepassen als er sprake is van
progressief of degressief variabele kosten.
Variabele kosten = kosten die afhangen van hoeveel je produceert.
Progressief: kosten per stuk worden hoger als je meer maakt (bijv.
overuren).
Degressief: kosten per stuk worden lager als je meer maakt (bijv. korting
bij inkoop).
Ook dan kun je gewoon TO en TK vergelijken om winst, omzet of break-even te
bepalen. Alleen de TK-lijn is dan geen rechte lijn meer in de grafiek.
,Je kent de kenmerken van volkomen concurrentie.
- Heel veel aanbieders en vragers
- Homogeen product (alles is hetzelfde)
- Iedereen heeft dezelfde informatie
- Vrije toe- en uittreding (je mag zomaar starten of stoppen)
- Geen invloed op de prijs (prijs komt uit vraag en aanbod)
Voorbeeld: graan, suiker, aardappels.
Je kunt markten indelen op basis van het soort product en het aantal aanbieders.
Marktvorm Aantal aanbieders Soort product
Volkomen Heel veel Homogeen
concurrentie
Monopolistische Veel Heterogeen
concurrentie
Oligopolie Een paar grote Meestal heterogeen
Monopolie Eén Uniek
Je kunt de maximale winst ook aangeven in een grafiek.
In een grafiek met TO en TK:
TO-lijn stijgt eerst en daalt dan (als prijs daalt bij veel aanbod).
TK-lijn stijgt steeds.
Maximale winst = grootste verticale afstand tussen TO en TK.
In een grafiek met MO (marginale opbrengst) en MK (marginale kosten):
Maximale winst is waar MO = MK.
, 1.2De enige aanbieder
Begrip Betekenis
Monopolie Marktvorm met één aanbieder.
Prijszetter Een aanbieder die voldoende
marktmacht heeft om zijn eigen
verkoopprijs te bepalen.
Prijsdiscriminatie De bedrijfspraktijk waarbij een bedrijf
hetzelfde product tegen verschillende
prijzen aan verschillende klanten
verkoopt.
Consumentensurplus Het verschil tussen de
betalingsbereidheid van de
consumenten en de marktprijs, voor
alle consumenten bij elkaar opgeteld.
Leerdoelen:
Je weet wat een monopolie is en wat de kenmerken van een monopolie zijn.
Monopolie = er is maar één aanbieder van een product.
Kenmerken:
- Geen concurrentie.
- Veel marktmacht → bepaalt zelf de prijs.
- Moeilijk voor anderen om toe te treden.
- Vaak uniek product (geen vervanging).
Voorbeeld: NS op het spoor, of een bedrijf met een patent.
Je kunt voor een monopolist de maximale winst, maximale omzet en het break-
evenpunt bepalen.
Maximale omzet = hoogste punt van de totale opbrengstenlijn (TO).
Maximale winst = waar het verschil tussen TO en TK het grootst is.
Break-evenpunt = waar TO = TK, dus winst is nul.
Net als bij andere markten, maar bij een monopolist loopt de TO-lijn anders (zie
hieronder).
Je kunt voor een monopolist uitleggen hoe de opbrengstenlijn verloopt en je kunt
de prijs bepalen bij maximale winst.
De TO-lijn van een monopolist:
Stijgt eerst → meer verkopen = meer opbrengst.
1.1Een perfecte markt
Begrip Betekenis
Homogeen product Producten die van elke aanbieder
hetzelfde zijn in de ogen van de
afnemer.
Heterogeen product Producten die van elke aanbieder
verschillend zijn in de ogen van de
afnemer.
Toetredingsdrempels Belemmeringen die een ondernemer
ondervindt om tot een markt toe te
kunnen treden.
Marktvormen Bepaalde kenmerken waaraan een
markt voldoet, zoals het soort product
en het aantal vragers en aanbieders.
Volkomen concurrentie Een perfect werkende markt met veel
vragers en aanbieders, homogeen
product, vrije toe- en uittreding en die
volledig transparant is.
Hoeveelheidsaanpasser Een product die alleen zijn
aangeboden hoeveelheid kan
aanpassen. De marktprijs is voor die
producent een vast gegeven.
leerdoelen:
Je kunt de maximale winst, maximale omzet en het break-evenpunt bepalen.
Omzet (TO)= verkoopprijs × aantal verkochte producten.
Kosten (TK)= alles wat je moet betalen om te produceren (grondstoffen, lonen,
enz.).
Winst (W)= omzet – kosten.
Maximale omzet: hoogste punt op de TO-lijn (grafiek).
Maximale winst: waar het verschil tussen TO en TK het grootst is.
Break-evenpunt: daar is winst= 0, dus TO = TK.
Je kunt bovenstaande twee leerdoelen ook toepassen als er sprake is van
progressief of degressief variabele kosten.
Variabele kosten = kosten die afhangen van hoeveel je produceert.
Progressief: kosten per stuk worden hoger als je meer maakt (bijv.
overuren).
Degressief: kosten per stuk worden lager als je meer maakt (bijv. korting
bij inkoop).
Ook dan kun je gewoon TO en TK vergelijken om winst, omzet of break-even te
bepalen. Alleen de TK-lijn is dan geen rechte lijn meer in de grafiek.
,Je kent de kenmerken van volkomen concurrentie.
- Heel veel aanbieders en vragers
- Homogeen product (alles is hetzelfde)
- Iedereen heeft dezelfde informatie
- Vrije toe- en uittreding (je mag zomaar starten of stoppen)
- Geen invloed op de prijs (prijs komt uit vraag en aanbod)
Voorbeeld: graan, suiker, aardappels.
Je kunt markten indelen op basis van het soort product en het aantal aanbieders.
Marktvorm Aantal aanbieders Soort product
Volkomen Heel veel Homogeen
concurrentie
Monopolistische Veel Heterogeen
concurrentie
Oligopolie Een paar grote Meestal heterogeen
Monopolie Eén Uniek
Je kunt de maximale winst ook aangeven in een grafiek.
In een grafiek met TO en TK:
TO-lijn stijgt eerst en daalt dan (als prijs daalt bij veel aanbod).
TK-lijn stijgt steeds.
Maximale winst = grootste verticale afstand tussen TO en TK.
In een grafiek met MO (marginale opbrengst) en MK (marginale kosten):
Maximale winst is waar MO = MK.
, 1.2De enige aanbieder
Begrip Betekenis
Monopolie Marktvorm met één aanbieder.
Prijszetter Een aanbieder die voldoende
marktmacht heeft om zijn eigen
verkoopprijs te bepalen.
Prijsdiscriminatie De bedrijfspraktijk waarbij een bedrijf
hetzelfde product tegen verschillende
prijzen aan verschillende klanten
verkoopt.
Consumentensurplus Het verschil tussen de
betalingsbereidheid van de
consumenten en de marktprijs, voor
alle consumenten bij elkaar opgeteld.
Leerdoelen:
Je weet wat een monopolie is en wat de kenmerken van een monopolie zijn.
Monopolie = er is maar één aanbieder van een product.
Kenmerken:
- Geen concurrentie.
- Veel marktmacht → bepaalt zelf de prijs.
- Moeilijk voor anderen om toe te treden.
- Vaak uniek product (geen vervanging).
Voorbeeld: NS op het spoor, of een bedrijf met een patent.
Je kunt voor een monopolist de maximale winst, maximale omzet en het break-
evenpunt bepalen.
Maximale omzet = hoogste punt van de totale opbrengstenlijn (TO).
Maximale winst = waar het verschil tussen TO en TK het grootst is.
Break-evenpunt = waar TO = TK, dus winst is nul.
Net als bij andere markten, maar bij een monopolist loopt de TO-lijn anders (zie
hieronder).
Je kunt voor een monopolist uitleggen hoe de opbrengstenlijn verloopt en je kunt
de prijs bepalen bij maximale winst.
De TO-lijn van een monopolist:
Stijgt eerst → meer verkopen = meer opbrengst.
